ANLATIM BİÇİMLERİ – 1
1. Avcılar bıçaklarını kurdun böğrüne saplıyor, vücudunu delik deşik ediyorlar. Kurt, etine kabzasına kadar saplanmış bıçaklarla kanlar içinde avcılara bakıyor. Avcılar elleri tetikte etrafını sarıyorlar. Kurt ağzından akan kanları diliyle yalıyor. Avcılara bir defa daha bakıyor. Nihayet öldürüldüğünü bilmeye tenezzül etmeksizin iri gözlerini kapıyor. Hiç ses çıkarmadan ölüyor.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?
A) Açıklama B) Betimleme
C) Öyküleme D) Tartışma
E) Benzetme
2. Üstleri ağır kokulu mersin ağaçlarıyla kaplı tepeler geçildikten sonra kayalar birdenbire başlar. İnsan birden ürker. Kayalarla birlikte çam ağaçları da başlar. İlk çamlar geçildikten sonra gene düzlüklere varılır. Bu düzlükler boz topraktır. Verimsiz, kıraç… Buralardan Toros’un karlı dorukları yanındaymış, elini uzatsan tutacakmışsın gibi gözükür.
Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Örnekleme B) Öyküleme
C) Tartışma D) Betimleme
E) Açıklama
3. Aşk, kalabalık şuur hallerinin toplu halde şuura yaptıkları baskındır. Aşkın seli altında ruhta ne hesap kalır, ne menfaat fikri, ne de kin. Ölçüler hesaplar ve planlar aşk tufanında silinen tarla ve bahçe sınırları gibi, eriyip giderler. Fuzuli’nin diliyle “Öyle sermestem ki idrak etmezem dünya nedir.” Sözü aşkın tam ifadesidir. Gerçekten de aşkın dünyasında sevinç ve keder, zaman ve mekan, kayıp ve kazanç denen şeyler yoktur.
Bu paragrafın anlatımında aşağıdakilerden hangileri kullanılmıştır?
A) Açıklama – Örnekleme
B) Örnekleme – Tanımlama
C) Tanımlama – Tanık gösterme
D) Tanık gösterme – Karşılaştırma
E) Tartışma – Tanımlama
4. Çocuk masaya elleri dayalı, uyuklar gibi duran ölüyü izledi. Onu uyuyor sanıyordu. İçerde ağır bir ilaç kokusu vardı. Radyoda Selda Bağcan’ın “Dön gel bir tanem” şarkısı çalıyordu. Çocuk, ölüyü o-muzlarından tuttu. Dudaklarını soğumaya başlamış yanaklara sürdüğü zaman ürperdi. Annesi ölmüştü. Sarıldı. Onu kendi yatağına götürdü. Yorganı üstlerine çekti. Soğumaya başlayan vücudu ısıtmaya çalıştı. Vücudunu, yaşamını bu soğuk in-sana-annesine- aşılamaya uğraştı.
Paragrafın anlatımında aşağıdakilerin hangisinden yararlanılmamıştır?
A) Öyküleyici anlatımdan
B) Dokunma duyusundan
C) Gözlemden
D) işitme duyusundan
E) Tatma duyusundan
5. insan hayatında olan veya olması ihtimali bulunan olayları belli bir hacim içinde anlatan yazılara hikaye diyoruz. Modern hikayede olaydan çok, insanın belli bir zaman dilimindeki durumu ön plana çıkarılır. Hikaye yazarları ve bazı eleştirmenler tarafından hikaye karşılığı olarak öykü de kullanılmaktadır. Klasik hikaye yazanlarda olay ön plandadır.
Bu parçada düşünceyi geliştirmek için aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?
A) Açıklama – Örnekleme
B) Tanımlama – Tartışma
C) Karşılaştırma – Örnekleme
D) Tanımlama – Karşılaştırma
E) Tanık gösterme – Karşılaştırma
6. Saçları güneşten sapsarı olmuş, burnuyla yanakları yara izleriyle dolu. Kirpiklerinin altındaki gülen ela gözleri öyle güzel ki… Yüzüne sarı kırmızı boyalarla GS yazmış. Yakası önlüğünün omzundan sarkıyor. Ona bakınca gülesim geliyor. Yanına gidip “adın ne senin” diye soruyorum. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangilerine başvurulmuştur?
A) Açıklama – Tanımlama
B) Öyküleme – Tanımlama
C) Açıklama – Öyküleme
D) Öyküleme – Betimleme
E) Tartışma – Örnekleme
7. Aşağıdakilerden hangisinde verilen dizelerde düşsel öğeler yoktur?
A) Soğuk sularından içtim, serinledim
Çağlayan bir nehrin sesini dinledim
B) Ölecek miyim, tam da söyleyecek çağımda
Söylenmedik cümlenin hasreti dudağımda
C) Ben ki toz kanatlı bir kelebeğim
Minicik gövdeme yüklü Kaf Dağı
D) Boşuna gezmişim, yok tabiatta
İçimdeki kadar iniş ve çıkış
E) Sanki burnum değdi, burnuna yokun
Kustum, öz ağzımdan kafatasımı
8. Özel okullar ve bazı devlet okulları öğrencilerinin klasik önlük yerine özel formalar giymesini istiyor, işin ilginci veliler bu süslü püslü kıyafetleri istedikleri yerden de alamıyor. Okul aile birlikleri tarafından gösterilen yere gitmek zorundalar. Kurulan tezgah ortada. Kılık-kıyafet konusunda reforma gitmenin zamanı gelmedi mi? Bizim öğrencilerimizin de tek tip elbiseden kurtulmalarının zamanı gelmiştir artık. Velilerimiz de kucak dolusu para ödemekten kurtulmalıdır.
Paragraftaki anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Örnekleme B) Karşılaştırma
C) Tartışma D) Öyküleme
E) Açıklama
9. Dimitri ve İvan tahta bir masanın başında çay içiyorlardı, portakal kokuluydu, masada bir semaver duruyordu ve yeşil, çini bir sobadan odaya bir düş sıcaklığı yayılıyordu, dışarıda lacivert bir akşam iniyordu, kar yağıyordu ve saçlarına siyah şal atılı bir kadın bir aynanın derinliğinde ilk kez kendisini görüyordu. Ve öyle göründüğü halde hiç de öyle olmadığını fark ediyordu. Aynanın içindeki kadın kendisinin kendi zannettiği gibi olmadığını fark ederken aniden bir rüzgar esiyor ve karpuzu buzlu lambanın içinde alev küçülüyordu.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Görsel öğelere yer verme.
B) Niteleme sıfatlarından yararlanma.
C) Öyküleyici bir anlatım kullanma.
D) İşitsel öğelere yer verme.
E) Koklama duyusuna yer verme.
10. Doğru yoldan sapan kişi, sadece yakınlarına değil, yaşadığı çevreye de zarar verir. Bir kötünün yedi mahalleye zararı dokunur, demiş atalarımız. Bilinçli ve istenilen biçimde davranmayan insanların suçu, bazen bir topluluğu hatta bir milleti zan altında bırakabilir. Böyle insanlar toplumun yüz karasıdır. Toplumun bu lekeden hemen temizlenmesi gerekir.
Bu parçada kullanılan düşünceyi geliştirme yolu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Öyküleme B) Tanık gösterme C) Karşılaştırma
D) Örnekleme E) Açıklama
11. Hikayeyi bir bakıma romanın kısa bir bölümü olarak da düşünebiliriz. Hemen hemen her iki tür de aynı tekniği kullanır. Ancak, hikayede derin ruh tahlillerine girilmez. Hayattan alınan bir kesit yoğunlaştırılır. Hikayede söz konusu edilen kişiler azdır. Bir tek insan bile hikayenin varlığı için yeterlidir. Derin ruh tahlilleri, hayat safhalarının genişçe anlatılması romanın özelliklerindendir.
Paragrafta düşünceyi geliştirmek için aşağıdakilerden hangisine özellikle başvurulmuştur?
A) Tanık gösterme B) Alıntılama
C) Karşılaştırma D) Örnekleme
E) Tanımlama
12. Siyasetçiler dünyanın hiçbir yerinde halkın güven duyduğu insanlar değil. GALLUP ile İngiliz yayın kuruluşu BBC’nin ortak girişimi olan dev araştırma, dünya halklarının yüzde 33’ünün dini liderlere, yüzde 26’sının asker, polis ve gazetecilere güvendiklerini; fakat siyasetçilere güven oranının yüzde 13’te kaldığını ortaya koydu. Yukarıdaki parçada düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?
A) Örnekleme
B) Tanımlama
C) Sayısal Verilerden Yararlanma
D) Açıklama
E) Karşılaştırma
CEVAPLAR
| 1. C | 4. E | 7. A | 10. B |
| 2. D | 5. D | 8. C | 11. C |
| 3. C | 6. D | 9. D | 12. C |
