İçindekiler
FABL
Kahramanları genellikle hayvanlar olan, sonunda bir ders verme amacı taşıyan, güldüren ve olaylar üzerinde düşündürmeyi amaçlayan anlatmaya bağlı edebî türdür.
FABLLARIN ÖZELLİKLERİ
- Fabllarda hayvanlar konuşturularak intak(konuşturma) sanatından yararlanılır.
- Aslında İnsanlar arasında yaşanabilecek olaylar hayvanlar, bitkiler veya cansız varlıklar arasında geçiyormuş gibi anlatılır.
- Fabllarda İnsan dışındaki varlıklara İnsana alt birtakım özellikler yüklenir.
- Fabllar hem nazım hem nesir şeklinde yazıya aktanlabillr.
- Fabllarda adil olma, dostluğun önemi, dürüstlük, alçakgönüllülük, hatalan bağışlayabilirle, cömertlik gibi evrensel değerler aşılanmaya çalışılır.
- Fablların sonunda her zaman bir ahlak dersi verilmek istenir.
- Fabllarda iletilmek istenen mesajlar özdeyiş ya da atasözü biçiminde olayın sonunda aktarılır.
- Fabllar serim, düğüm, çözüm ve öğüt bölümlerinden oluşur.
FABLLARIN TARİHÎ GELİŞİMİ VE EDEBİYATTAKİ YERİ
A) TÜRK EDEBİYATINDA FABL
- Türk edebiyatında İlk tabi örneği olarak 15.yy divan edebiyatı şairi Şeyhi‘nin kaleme aldığı “Harname” adlı eser kabul edilir.
- Bu eserde Şeyhi İnsanların huylarını ve hırslarını eşek ve öküzler İle sembol-leştlrmlştlr.
- Tanzimat Dönemi’nde Şlnasl La Fontalne’den tercümeler yapmış hatta Ahmet Mithat Etendi Kıssadan Hisse adlı eserinde Fransız yazar La Fontaine’den yaptığı tabi çevirilerine yer vermiştir.
- Tanzimat Dönemi’nde Nabizade Nazım “Bir Sansar İle Horoz ve Tavuk” adlı bir eser kaleme almıştır.
- Cumhuriyet Dönemi’nde Orhan Veli Kanık, Ali Ulvi Elöve gibi sanatçılar da tabi çevirileri yapmıştır.
B) DÜNYA EDEBİYATINDA FABL
- Dünya edebiyatında İlk fabl örneğinin Hint edebiyatında Beydeba tarafından kaleme alınan “Kelile ve Dimne” olduğu kabul edilmektedir..
- Beydeba’nın MÖ 300’lü yıllarda eseri Hint Hükümdarı Debşelen ve sunduğu bilinmektedir. Eserin kahramanları Kelile ve Dinme adlarında iki çakaldır. Bu eserde Kelile, dürüstlüğü ve açık sözlülüğü; Dinme ise iftira ve yalanı temsil eder. Beydeba, zulmü İle tanınmış Hint Hükümdarı Debşelem’i hayvan hikâyeleri yoluyla uyarmak ve ona doğru yönetim yolunu göstermek istemiştir.
- Şeyh Sadi’nin 13.yy.da kaleme aldığı “Gülistan” adlı eser de fabl türünün önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir.
- Batı edebiyatında Aisopos (Ezop) ilk fabl yazarı olarak kabul edilir.
- Batı edebiyatında bu türde tanınmış bir diğer sanatçı Fransız yazar La Fontaine’dir.
- La Fontaine’nin eserlerinden bazıları şunlardır:
- Ağustos Böceği ile Karınca , Karga ile Tilki ,Kurt ile Kuzu Tavşanla Kaplumbağa , Kurt ile Köpek , Tilki ile Leylek Horoz ile Tilki, Kedi İle Fareler, Kurt ile Leylek .Tarla Faresi ile Kent Faresi, Kurbağa ile Korkak Tavşan…
