Sembolizm, Sembolizmin Özellikleri,Sembolizmin Temsilcileri

• “Simgecilik” olarak da bilinir.
• Parnasizme tepki olarak doğmuştur.
• Realist ve natüralist edebiyatın egemen olduğu dönemde karamsarlık ve bezginlik iyice belirginlik kazanmış; bu da “gelişen deneysel bilimlerin insana beklenen mutluluğu getirmediği” düşüncesini ortaya çıkarmıştır.
• Bu fikrin ortaya çıkışında ise idealist Alman filozofu Shopenhauer’un her olayı “hayali ve esrarlı olgular” biçiminde açıklayan felsefesi etkili olmuştur. Bu düşünce biçimi, ruhsal bunalım içindeki insanın “eskiyi yıkmak, geleneğin dışında yeni bir yol aramak” isteğini güçlendirmiştir.
• Sembolistlerin bilimden ve aydınlıktan kaçarak yarı karanlık ortamlara ve belirsiz sezgilere yönelmelerinin altında bu felsefe yatar.
• Fransız sanatçı, Charles Baudelaire, sembolizmin ilkelerini “Elem Çiçekleri” adlı şiir kitabında uygulamıştır.
• Bu akımla birlikte parnasyenlerin şiirden kovduğu duygu ve hayal, şiire geri dönmüştür.
• Duygu ve hayaller yönüyle romantizme dönüş gibi görünse de sembolizm kendinden önceki tüm akımlara karşıdır.
• Anlam açıklığı düz yazıya özgü bir özellik olarak görülmüş; şiirde birtakım simgelerin arkasına sığınılarak kapalı, yoruma açık bir şiir amaçlanmıştır.
• “Şiir sözden çok musikiye yakın bir dildir.” anlayışından hareketle, şiirde ritme önem verilmiş, sözcüklerin müziğine dayanan bir iç ahenk kurulmaya çalışılmıştır.
• Şiirin, gerçeği değil, gerçeğin, şair üzerinde oluşturduğu izlenimleri anlatması gerektiği savunulmuştur.
• Nesneler birer sembol olarak ele alınmış; iç dünya ile dış dünya arasındaki bağlantı sembollerle kurulmuş; mecazlı anlatıma ve imgeye sıkça başvurulmuştur.
• Gerçeğin açık biçimde anlatılmasına karşı çıkılmış, akşam saatleri, mehtap, yarı karanlık ve loş ortamlar şiirde dekor olarak seçilmiştir.
• En çok, ölüm düşüncesi, sessizlik, durgun sular, sararmış yapraklar, güneşin batışı, kimsesiz kırlar, uzak ülkeler işlenmiştir.
• Şiirde ölçü, uyak, nazım biçimi gibi şekle yönelik öğeler ikinci planda tutulmuştur. Toplum sorunlarından uzak kalınmış, “sanat için sanat” anlayışına yakın durulmuştur.

Temsilcileri: E.A.Poe, C. Baudelaire, S. Mallarme, R Verlaine, A. Rimbaud.

Türk edebiyatında Cenap Sahabettin, Ahmet Haşim, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Ahmet Muhip Dıranas‘ın şiirlerinde bu akımın etkileri görülür.

 Baudelaire (1821-1867)

Sembolizmin ilk temsilcilerindendir. E. A. Poe’nin etkisinde kalmıştır. Sözcükleri bilinen anlamlarının dışında mecazlı olarak kullanır. Şiirde biçim kusursuzluğuna önem verir, izlenimlerini anlatması, şiirde kapalılığa önem vermesi, duyguları sözcüklerin açık anlamlarıyla anlatmaktan çok ahenkleriyle sezdirmeye çalışması bakımından tam bir sembolisttir.

Eserleri: Kötülük (Elem) Çiçekleri, Yapma Cennetler. Esrar ve Haşhaş, Küçük Mensur Şiirler.