Doğrudan Anlatım
Herhangi bir kişinin herhangi bir konu hakkındaki görüşlerini, düşüncelerini değişikliğe uğratmadan aktarmaktır. Yani söyleyen kişinin söylediği gibi doğrudan aktarımıdır.
- Akif: “Sahipsiz vatanın batması haktır.” der.
- Mustafa Kemal Atatürk: “Hedefimiz çağdaş ülkeler düzeyine çıkmaktır.” demiştir
- “Bu yörenin insanlarını çok seviyorum.” diyor.
- Bana: “Sen de onlar gibi anlayışlı değilsin.” dedi.
Dolaylı Anlatım
Bir sözün; kişi, zaman, anlatıcı değişiklikleriyle aktarılan biçimidir.
- Sanatın büyük bir emek olduğunu belirten şair, sanata farklı yaklaşımlarda bulunuyor.
- Bu yörenin insanlarını çok sevdiğini söylüyor.
- Mustafa Kemal Atatürk, hedefimizin çağdaş ülkeler düzeyine çıkmak olduğunu söylüyor.
- Bana, benim de onlar gibi kendisine karşı anlayışlı olmadığımı söyledi.
Yukarıdaki cümleler biçimsel değişikliğe uğratılarak aktarılmıştır. Bu nedenle “dolaylı anlatım” cümleleridir.
ÇIKMIŞ SORU ÖRNEKLERİ
Aşağıdaki cümlelerden hangisi dolaylı anlatıma örnek olabilir?
A) Şöyle bir olayı anımsar, üzülürüz ve işte bu dünya böyledir!” diye düşünürüz.
B) Öğretmen Ali’ye: “Arkadaşına söyle, yarın mutlaka ödevini getirsin.” dedi.
C) Paul Valery, şir yazma yönteminden söz ederken, “İlk dize Tanrı vergisidir, ondan sonrası da çaba…” demiş.
D) Tiyatrodan çıktığımda arkadaşım, Hazım’ın sahnede canlandırdığı prensin gerçek hayatta da yaşamış olduğunu söyledi.
E) Önce, tiyatronun öğelerini, hangi sanatların bir araya gelerek tiyatro gerçeğini ortaya koyduğunu düşünelim.
(1981-ÖYS)
Çözüm
A, B, C seçeneğinde tırnak içinde verilen sözler söyleyenlerin ağzından olduğu gibi aktarılmış. “D” seçeneğinde ise sözü aktaran kişi,aktardığı söze kendi yorumunu katarak cümleyi yeniden kurmuş. “E” de ise bir istek söz konusudur.
Yanıt : D
