İçindekiler
ÇOĞUL ADLAR (Çokluk Ekinin Cümleye Kattığı Anlamlar Nelerdir?)
Adın birden çok varlığı gösterdiğini belirtmek için “-lar/-ler” eki kullanılır.
Çoğul eki almış sözcükler çeşitli anlamlara gelen adlar kurarlar:
Çoğullama
Kitaplar, ağaçlar, arabalar…
Aile, çevre
Ayşeler, bize gelecek.
Ablamlar, Eskişehir’e taşındı.
Benzerleri
Çelebiler, Orhan Gaziler buralarda yatıyor.
Yeni Mimar Sinanlar yetişiyor.
Abartma
Güneşlere şapkasız çıkma.
Dünyalar kadar kitabı vardı.
Genelleme
Akşamları erken yatarım.
Sabahları bu yolda koşarım.
Aşağı yukarı
Ahmet, on yaşlarında bir çocuk.
Sabaha karşı beş sularında uyuyabildim.
Saygı
Beyefendiler, makamına teşrif etti.
Müdür Beyler, teftişe çıktı.
Küçümseme
Hanımefendiler, nihayet uyanabilmişler.
Aynı gruptan varlıklar
Sürüngenler, kemirgenler, baklagiller…
Sayı basamakları
Onlar basamağı, yüzler basamağı…
Kurum ve kişilerin topluluğu
Yüksek Okullar Gen. Müd., Memurlar Kooperatifi…
On yıllık zaman dilimi
Hâlâ 1980’lerin müziğini dinliyorum.
Düşmüş olan tamlayanın çokluğunu gösterme
Sahip oldukları bir tek inekleri kalmıştı.
ÖRNEK SORU
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-ler” eki cümleye “abartma” anlamı katmıştır?
A) Hastalanan çocuk ateşler içinde yanıyor.
B) Aylinler tatile Avrupa’ya gitti.
C) Evlerin hepsi belediye tarafından boyandı.
D) Sürü sürü inekleri, koyunları vardı.
E) Karacaoğlanlar yetişiyor edebiyatımızda.
Çözüm
“-ler” eki eklendiği ada, B şıkkında “aile”, C şıkkında “çoğullama”, D şıkkında “düşen tamlayanın çokluğunu”, E şıkkında “benzerleri” anlamını katmıştır. A şıkkında ise derecenin normalden çok yüksek olduğunu anlatarak “abartma” anlamı katmıştır.
