Kişisel Hayatı Konu Edinen Yazılar Özellikleri

İçindekiler

KİŞİSEL HAYATI KONU EDİNEN YAZILAR

Anı (Hatıra)

  • Herhangi bir sanat, bilim ve meslek dalında tanınmış bir kişinin yaşadığı ya da tanık olduğu olayları gözlem ve izlenimlerine bağlı kalarak anlattığı gazete ve dergi yazıları ya da kitaplardır.
  • Anı, olaylardan sonra kaleme alındığından bellek yanılgılarını önlemek amacıyla o dönemle ilgili belge, yazı ya da görgü tanıklarından, mektuplardan faydalanır.
  • Anı yazarı, kendisiyle birlikte devrini ve çevresini anlatır; hatta kendini ikinci plâna çekerek sadece devrini, çevresini anlatır.
  • Anı tarihi belge niteliği taşıyabileceği için içtenlik ve doğruluk bu türe özgü önemli öğelerdir.
  • Babürşah’ın Babürname’si, H. Ziya Uşaklıgil’in Kırk Yıl’ı, Saray ve Ötesi bu türün önemli yapıtlarıdır.

Günlük (Günce)

  • Bir kişinin gördüklerini ve düşündüklerini günü gününe yazdığı yazı türüdür.
  • Günlük, bir iç dökme yazısıdır; sırlar, dertler olduğu gibi içten ve doğal aktarılır.
  • Sıcağı sıcağına yazıldıkları için anıdan ayrılır.
  • Eski edebiyatımızda “ruzname” adıyla anılır.

Mektup

  • Bir kişinin uzun süreli ayrılıklarda, gördüklerini, duygu ve düşüncelerini yansıttığı, ilgili kişilere hitaben yazılan yazı türüdür.
  • Mektuplarda, yalın, içten ve doğal bir anlatım söz konusudur.
  • Özel mektuplar, iş mektupları, edebi mektuplar şeklinde gruplandırılabilir.
  • Özellikle, edebiyatçıların yazdığı ve edebi, bilimsel değer taşıyan mektuplar en önemli olanlarıdır.
  • Fuzuli’nin yazdığı Şikâyetname ilk edebi mektup örneği sayılır.
  • Halide Edip Adıvar, Handan romanında mektuplardan faydalanmıştır.

Biyografi (Yaşam Öyküsü)

  • Herhangi bir sanat, bilim ya da meslek dalında tanınmış kişilerin hayatlarını anlatan yazı türüdür.
  • Kaynaklara, belgelere dayanılarak anlatılır.
  • Biyografi yazarı nesnel bir tutum almalı; ancak sanat gücünü de göstermelidir.
  • Kişi, kendi biyografisini yazarsa bu, otobiyografi olur.

Gezi (Seyahat)

  • Bir yazarın gezip gördüğü yerlerin ilgi çekici yönlerini özenli bir anlatımla tanıttığı yazı türüdür.
  • Yazar, sadece gördüklerini anlatmakla kalmaz, onlar hakkındaki düşüncelerini de açıkça ortaya koyar.
  • Gezi yazılarında öğreticilik niteliği de söz konusudur.
  • Okuyucu görmediği yerler hakkında bilgi edinir ve tanıtılan yerle bulunduğu yeri karşılaştırabilir.
  • Gezi yazıları tarihi belge niteliği taşır. Tarih, coğrafya, sosyoloji, psikoloji ve folklor için kaynak niteliğindedir.
  • Akıcı ve açık bir dille yazılır.
  • Edebiyatımızda ilk gezi yazısı Evliya Çelebi‘nin Seyahatnamesi’dir