İçindekiler
Belirtme Sıfatları
Adları işaret, sayı-miktar, belirsizlik ve soru yönleriyle belirten sıfatlardır.
İşaret (Gösterme) sıfatları:
İsimlere sorulan hangi sorusunun cevabı olan, isimlerin yerlerini, mekândaki, zamandaki ya da tasavvurdaki uzaklık derecelerine göre gösteren sıfatlardır.
- Bu ev birkaç yıl öncesine kadar harap bir hâldeydi.
- Şu ağacın altında biraz dinlenelim.
- O arabayı mutlaka alacağım.
Sayı sıfatları:
İsimlerin sayısal özelliklerini bildiren sıfatlardır. Beşe ayrılır.
Asıl sayı sıfatı: Varlıkların sayılarını, kaç tane olduklarını bildiren sıfatlardır.
- Tuhaf kılıklı üç kişi seni sordu.
- Bugün tamı tamına iki yüz elli beş soru çözdüm.
Sıra sayı sıfatı: Varlıkların derecelenme sıralarını gösteren sıfatlardır.
- Beşinci katta oturuyoruz.
- İkinci soru zordu.
Üleştirme sayı sıfatı: Eşit bölünmeleri, paylaşımları bildiren sıfatlardır.
- Birer kitap alıp dükkândan çıktık.
- Konuşmacılar için onar dakika ayrılmıştı.
Kesir sayı sıfatı: İsimlerin oransal özellikleri bildiren sıfatlardır.
- Emlakçı alım satımlardan yüzde beş komisyon alıyordu.
- Beşte bir getirisi olan bu işte seni de aramızda görmek isteriz.
Topluluk sayı sıfatı: Varlıklar arasında yakinlik, birliktelik ve topluluk ilişkisi bulunduğunu gösteren sıfatlardır: dördüz bebekler, ikiz anlam, üçlü priz vb.
Belgisiz sıfatlar:
Varlıkların sayısal özelliklerini ve miktarlarını kesinlik bildirmeden, belirsiz şekilde karşılayan sıfatlardır:
- Bazı kişiler o zaman beni haksız bulmuştu.
- Birtakım kurallar onun canını sıkıyordu.
- Her insanın bakış açısı farklı olur.
- Bütün şiir kitaplarını okumuştur.
- Biraz paramız olsaydı, şimdi bu durumda olmazdık.
- Çok paran olsa ilkin ne yapardın?
DİKKAT :
“Bir” kelimesi sayı sıfatı olarak da belgisiz sıfat olarak da kullanılabilir. Bu kelime “bir tek” anlamında kullanıldığında sayı sıfatı, “herhangi bir” anlamında kullanıldığında belgisiz sıfat olur. Sayı sıfatıyken vurgulu olan bu kelime, belgisiz sıfat olduğunda vurgusuzdur.
- Mazeret kabul etmem, bu sorular bir saat içinde bitmiş olacak. ( sayı sıfatı)
- Bir gün sen de benim haklı olduğumu anlayacaksın.(belgisiz sf.)
Soru sıfatları:
Varlıkların ve kavramların özelliklerini soran, isimleri soru yoluyla belirten, cevabı da sıfat olan kelimelere “soru sıfatı” denir.
— Bu gece hangi filmi izleyelim? (soru sıfatı)
— Bu gece şu filmi izleyelim. (işaret sıfatı)
— Nasıl bir dünyada yaşamak istersin? (soru sıfatı)
— Adaletin hâkim olduğu bir dünyada yaşamak isterim.(niteleme sf. belgisiz sf.)
— Sınıfta kaç öğrenci vardı? (soru sıfatı)
— Sınıfta beş öğrenci vardı. (sayı sıfatı)
— Kaçar gün izinlisiniz? (soru sıfatı)
— Üçer gün izinliyiz. (sayı sıfatı)
— Kaçıncı soru daha zordu? (soru sıfatı)
— Sekizinci soru daha zordu? (sayı sıfatı)
