10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı BirYay Yayınları Kitap Cevapları 114. sayfanın cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Metni Anlama ve Çözümleme
- Okuduğunuz şarkının yapı ve içerik özelliklerini aşağıdaki maddelere göre değerlendiriniz.
- Nazım birimi dörtlüktür.
- Beş dörtlükten oluşmuştur.
- Düz uyak şeklinde kafiyelenmiştir.
- Kafiye örgüsü düz uyak (aaab,cccb,dddb…) şeklinde çekimlenmiştir.
- Aruzla yazılmıştır.
- “Müjdeler gülşene kim vakt-i çirâğan geldi” dizesi nakarat olarak söylenmiştir.
- Din dışı konularda yazılmıştır.
a) Birimlerde anlatılanları ve şiirin temasını defterinize yazınız.
Şiirin birimlerinde bahar aylarının geldiğini , gül bahçesi ve tabiatın güzelliklerini büründüğünü anlatıyor. Teması tabiattır.
b) Okuduğunuz şarkının kafiyesini, kafiye örgüsünü ve varsa rediflerini bulup aşağıdaki tabloya
yazınız.
|
Kafiye |
|
1.Dörtlük: -an/tam uyak 2.Dörtlük:-an/tam uyak 3.Dörtlük: -az/tam uyak 4. Dörtlük:–eng/ zengin uyak 5.Dörtlük: -ül/tam uyak |
|
Kafiye Örgüsü |
|
aaaa bbba ccca ddda eeea |
|
Redif |
|
· Dize sonlarındaki geldi · Dörtlüklerin son dizelerindeki “Müjdeler gülşene kim vakt-i çirâğan geldi” redif olarak karşımıza çıkar. · 3.dörtlükteki “-ların” rediftir. |
- Şiirde “Müjdeler gülşene kim vakt-i Çirâğan geldi” dizesinin tekrar edilmesinin nedeni ne olabilir?
Şarkılar bestelenmek için yazılır. Şarkılara hareketlilik ve kıvraklık katmak için nakarat bölümü konur. Bu dizenin tekrarlanmasının nedeni de budur.
- Okuduğunuz şiirde kullanılan “teşbih, istiare” sanatlarına birer örnek veriniz.
Can fezâ turre-i hûban gibi zülf-i sümbül dizesinde sevgilin saçının zülfünü sümbüle benzetmiştir.
- Okuduğunuz şiirde kullanılan imgeleri bulunuz.
Gül ile bülbül imgesi
Sevgilin saçının sümbüle benzetilmesi
Nale i sazların imgesi
- İncelediğiniz şiirde divan şiirine ait hangi özellikler görülmektedir? Açıklayınız.
- Aruz ile yazılması
- Aruzun failatün/failatün/ failatün /failün kalıbının kullanılması
- Şarkı nazım biçimiyle yazılması
- Gül, bülbül,sümbül gibi divan şiirine ait kalıplaşmış mazmunların kullanılması
- Arapça ve Farsça söz ve terkiplerin kullanılması
- İmgeli bir dilinin olması
Etkinlik
- Okuduğunuz şarkıyı bir çiçekle ifade etmek isteseniz hangi çiçeği seçerdiniz? Neden?
- Sevgilinin güzelliği bakımından güle
- Yine sevgilin yanağın kırmızılığı bakımında güle
- Saçlarının yoğun olması ve kıvrım kıvrım olması nedeniyle sümbüle
- Nedim’in bir şarkısında “Gülelim, oynayalım, kâm alalım dünyadan” dizesiyle ifade ettiği
hayat felsefesini okuduğunuz şiiri de düşünerek değerlendiriniz. Bu düşünceye katılıyor musunuz? Anlatınız.
Nedim, Lale Devri’nin önemli şairlerinden olup dönemin zihniyeti itibariyle zevk ve eğlence şairidir. Onun şiirlerinde öğreticilik, toplumsal sorunlar, dini anlayış yer almaz. O şiirlerinde dünyanın lezzetlerini tatmak ve bu lezzetlerden mutluluk almak gibi özellikler bulunur.
- Okuduğunuz şarkı ile kasideyi içerik ve şekil açısından karşılaştırınız.
Şekil bakımından :
|
|
Şarkı |
Kaside |
|
Nazım birimi |
Dörtlük |
Beyit |
|
Birim sayısı |
3-5 arası |
33-99 arası |
|
Ölçü |
Aruz ölçüsü |
Aruz ölçüsü |
|
Uyak düzeni |
Düz uyak aaaa, bbba, cccca, ddda
|
aa, ba, ca, da, ea, fa |
İçerik bakımından
Kaside din ve devlet büyüklerinin övmek amacıyla yazarken şarkı daha aşk, sevili ve tabiat üzerinde yazılır.
