Şinasi Hayatı, Eserleri,Biyografisi,Edebi Kişiliği
- İbrahim Şinasi, 1826 yılında İstanbul’da doğmuştur.
- Farsça,Arapça ve daha sonra da Fransızca eğitim aldı.
- 1849 yılında maliye eğitimi alması için yurt dışına Mustafa Reşit Paşa’nın himayesinde gönderilen ilk öğrencilerinden biridir.
- Paris’te Oryantalist De Sacy Ailesi ile dostluk kurdu. Ernest Renan’la tanıştı, Lamartine’in toplantılarını izledi. Oryantalist Pavet de Courteille’e çalışmalarında yardım etti. Dilbilimci Littré ile tanıştı. Bunları gerçekleştirmesi Batı kültürünü yakından tanıdığının bir göstergesi olarak gösterilebilir.
- Yurda dönüp belirli sürelerle devlet kademesinde çalıştıktan sonra tekrar Paris’e gitti.
- 1860 yılında Agah Efendi’yle birlikte Tercüman-ı Ahval’i çıkardı.
NOT: Edebiyatımızdaki ilk özel gazete Tecüman- ı Ahval ve Şinasi ile Agah Efendi beraber çıkarmıştır. Bu gazete birçok yeniliğe imza atmakla birlikte Tanzimat Edebiyatı’nın başlangıcı sayılır.
- Son çalışması olan Kamus-ı Osmani’yi bitiremeden 1871 yılında beyin tümöründen öldü.
- Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatının öncü yazarlarından biridir.
- Tanzimat’ın 1. dönem yazarları içinden en önemli yazarlarından biridir ve ilklerin adamı olarak bilinir.
- Tanzimat edebiyatının kurucusu sayılır.
- Fransa’dan gördüğü yenilikleri yurt içinde uygulamaya çalışmıştır.
- Edebiyatımızdaki önemli Klasizm yazarlarından biridir.
- Fransızca ilk şiir çevirileri Şinasi yapmıştır.Bu şiirleri Tercüme-i Manzume isimli eserinde toplamıştır.Bu eserinde Racine’nin tragedyaları, La Fontaine ,Gilbert,Fenelon ve Lamartine’den seçilmiş şiirler bulunmaktadır.
- Edebiyatımızda yazılmış ilk tiyatro metni ona aittir. Bu eser 2. Meşrutiyet’in ilanından sonra Selanik’te oynanmıştır.
NOT: Edebiyatımızda yazılmış ilk tiyatro Şair Evlenmesi’dir. Tek bölümden oluşmaktadır. Bu eser “töre komedi”si şeklinde yazılmıştır. Ortaoyunun bazı karakterleri burada canlandırılmıştır. Onun için Geleneksel Türk tiyatrosundan izler taşımaktadır.
KONUSU: Batılı tutum ve davranışı, kılık ve kıyafetiyle toplumda değişik olan ama pek sevilmeyen , eğitimli olmasına rağmen saf bir yapıya sahip Şair Müştak Bey, sevdiği Kumru Hanım’la, görücü usulüyle evlenmiştir. Nikah sonrasında kendisiyle evlendirilen kişinin, Kumru Hanım’ın çirkin ve yaşlı ablası Sakine Hanım olduğunu görünce önce bayılır, şaşkına döner, sonra duruma itiraz eder. Mahallelinin de işe karışmasıyla iş çığırından çıkar. Başına gelenleri kabul etme mecburiyetinde kalan Müştak Bey’in imdadına arkadaşı Hikmet Bey yetişir. Hikmet Bey’in mahalle imamına verdiği rüşvetle olay ilk başta çözülür gibi görünse de, yapılan hile sonuçsuz kalır.
- 1860 yılında çıkarılmış olan Tercüman- ı Ahval’le birlikte Tanzimat başlar ve edebiyatımızda çıkarılan ilk gazetenin altında da yine onun imzası vardır. Daha sonraki zamanda yani 1862 yılında Tasvir-i Efkar’ı çıkarmıştır.
NOT: İlk özel gazete Tercüman-ı Ahval,
İkinci özel gazete ise Tasvir-i Efkar’dır. (1865yılında bu gazeteyi Namık Kemal’e bırakıp Paris’e kaçar)
- İlk makale olan Tercüman-ı Ahval Mukadimmesi’ni o yazmıştır.
- Edebiyatımızda ilk defa halk kaynaklarından yararlanılarak folklor çalışmasını o yapmıştır.
- Noktalama işaretlerini ilk defa edebiyatımızda “Şair Evlenmesi” adlı tiyatro oyununda kullanan yine Şinasi’dir.
- Şiirde biçim olarak Divan edebiyatı geleneğine bağlı kalsa da içerik olarak bir takım yeniliklere gitmiştir.”Halk,vatan,millet” kavramlarını ilk defa o kullanmıştır.
- Nesirlerinde düşünceyi ön plana çıkaran kısa cümlelere yer vermesi onun halkı eğitmek için yazdığının göstergesidir. “Sanat toplum içindir.”anlayışıyla yazar.
- Şiirde parça güzelliği yerine bütün güzelliğine önem vermiştir.
- Edebiyatımızda ilk atasözleri ve deyimleri sözlüğü olan “Durub-ı Emsali Osmaniye” adlı eseri yazmıştır.Bu eserinde 2500’ün üzerinde atasözü ve deyim bulundurmaktadır.
- Kendi yazdığı şiirlerini “Müntebahat-ı Eş’ar” isimli kitapta toplamıştır.
- La Fontaine’den fabl çevirilerinin yanı sıra kendisi de fabl yazarak edebiyatımıza yeni konuların girmesine katkıda bulunmuştur.
ESERLERİ:
TİYATRO:
Şair Evlenmesi
ŞİİR:
Müntehabat-ı Eş’ar (Kendi yazdığı şiir kitabı) Terceme-i Manzume (Çeviri şiir)
Düzyazı:
SÖZLÜK:
Durub-ı Emsal-i Osmaniye
GAZETE:
Tercüman-ı Ahval
Tasvir-i Efkar
