Edebiyat – Tarih İlişkisi
Edebî Metin – Tarihi Metin
Edebiyat – Din İlişkisi
Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasındaki Ölçütler
Türkçenin Tarihsel Gelişimi
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı – Sözlü ve Yazılı Dönem (Ayrıntılı)
ÜNİTE 2 HİKÂYE
Hikâye
Hikâyede Anlatım Biçimleri ve Teknikleri (İç Monolog, Öyküleyici , Betimleyici, Diyalog Yöntemi)
Dede Korkut Hikâyeleri
Halk Hikayelerinin Destanlarla Karşılaştırılması
Halk Edebiyatında Hikâye
Halk Hikâyelerinin Biçimsel Özellikleri- Beslendiği Kaynaklar
Mesnevi
Tanzimat Dönemi Türk Hikâyesi
Tanzimat’tan Millî Edebiyat Dönemi’ne Türk Hikâyeciliğinin Gelişimi
Fiilimsiler (Eylemsiler) : İsim-fiiller (Adeylemler) Sıfat-fiiller (Sıfateylem – Ortaç) Zarf-fiiller (Bağfiil – Ulaç)
ÜNİTE 3 ŞİİR
İslamiyet Öncesi Türk Şiiri
Geçiş Dönemi Eserleri
Halk Şiirinin Genel Özellikleri
Anonim Halk Şiiri
Âşık Tarzı Halk Şiiri
Dinî – Tasavvufi Halk Şiiri
Divan Şiiri
Edebî Sanatlar
İsim Tamlamaları
ÜNİTE 4 DESTAN /EFSANE
Destanların (Epope) Oluşumunda Mitolojik Dönem
Destan Dönemi, Destanların Doğuşu, Destanlardaki Öğeler
Doğal ve Yapay Destanlar
Türk ve Dünya Edebiyatı Doğal ve Yapma Destanları
Efsane
Sıfat Tamlamaları
ÜNİTE 5 ROMAN
Roman
Batı Edebiyatında Roman Türünün Gelişimi
Türk Edebiyatında Roman
Tanzimat Dönemi Türk Romanlarının Genel Özellikleri
Servetifünun Dönemi Romanının Genel Özellikleri
Millî Edebiyat Dönemi Romanının Genel Özellikleri
Cümle Çeşitleri
ÜNİTE 6 TİYATRO
Türk Tiyatrosu
Geleneksel Türk Tiyatrosunun Genel Özellikleri
Tanzimat Dönemi Tiyatrolarının Özellikleri
Millî Edebiyat Dönemi Tiyatrosu
ÜNİTE 7 ANI
Anı (Hatıra)
ÜNİTE 8 HABER
Haber Yazıları
ÜNİTE 9 GEZİ YAZISI
Gezi Yazısı
SÖZLÜ EDEBİYAT DÖNEMİ
İslam öncesi Türk edebiyatı, Türklerin İslamiyet’i kabul ettiği 11. yüzyıl ortalarına kadar sürer. Sözlü edebiyat dönemi ise Köktürklere ait yazıtların ortaya konduğu 8. yüzyıla kadar devam etmiştir.
Sözlü edebiyat döneminde şiirler, yuğ, şölen ve sığır adı verilen törenlerde söylenmiştir. Bütün ulusların edebiyatında olduğu gibi Türklerin edebiyatında da sözlü edebiyatın doğuşu dinî temellere dayanır. Türk şiirinin ilk örneklerinin söylendiği bu törenlerden bazıları dinî törenlerdir. Dolayısıyla bu törenlerde bir ayin havası görülür. Şiir, ayin ve dansın iç içe olduğu bu törenlerde söylenen şiirler, kuşaktan kuşağa aktarılarak yaşatılmıştır.
Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerinden önceki dönemde edebiyat, bütünüyle sözlü niteliktedir. Yazının kullanılmadığı bu dönemde Türk dünyasında “söyleyen” (ozanlar-şairler) ve “dinleyen” olmak üzere iki sınıf vardır. Söyleyen sınıfını oluşturan şairlere “kam, baksı, oyun, ozan, şaman” gibi isimler verilmiştir. Bu kişiler toplumda hâkim, hekim, büyücü, sanatçı (şair) ve bilge gibi pek çok özelliklere sahiptiler. Sığır (av töreni), şölen (ziyafetler), yuğ (ölüm, yas töreni) gibi törenleri ruhani kimlikleri olan şairler yönetirdi. Bunlar törenlerin niteliğine göre kopuz eşliğinde şiirler söylerdi. Bu dönemin şiirinde müzik (kopuz), şiirden ayrılmaz bir parçaydı. Bu dönemde oluşumunu devam ettiren destanları da yalnızca ozanlar ezbere biliyor ve topluma bu kişiler anlatıyorlardı.

Genel olarak “ozan” denen kişilerin söylediği şiirlerde Eski Türklerin yaşayış, inanış, gelenek ve göreneklerinin yansımaları görülmektedir. Orta Asya bozkırlarında yarı göçebe bir hayat süren Türkler çadırlarda oturmuş ve hayvancılığa büyük önem vermişlerdir. Bu nedenle doğa ile içli dışlı yaşamışlardır. Böyle bir kültür içinde doğa, hayatlarında önemli bir yer tutmuştur. Bu, söyledikleri şiirlere yansımış, şiirlerde yiğitlik, kahramanlık, savaş, doğa gibi konulara ağırlık vermişlerdir.
Bu durum, o dönemde sürdürülen hayatla şiir arasındaki ilişkiyi ortaya koyar. Toplumun ortak değerlerini yansıtan bu dönemdeki şiirler Türkleri birbirine bağlamış, onların millet olma olgusunu güçlendirmiştir.
Bu dönemin sözlü ürünlerinden günümüze kadar gelenler pek fazla değildir. Bunlar, Uygurlar döneminde yazıya geçirilen dinî ilahi ve dualarla ‘te bulunan şiirlerdir.
Türk dilinin yabancı etkilere kapalı olduğu bu dönemde söylenen şiirlerde dil, başka dillerin etkisinden uzaktır. Söz dizimi, yalın ve açıktır. Anlatım gelişmiş, işlenmiş bir özellik gösterir. Bu yönüyle sözlü edebiyat döneminde söylenen şiirler, yazı dilinin ve edebî dilin tüm olanaklarını hazırlamış, dili geliştirmiştir. Yazılı edebiyatın ilk ürünleri olan Köktürk Yazıtları’ndaki gelişmiş ve güçlü bir edebî dil, bunu doğrular niteliktedir.
]]>