Aşağıda farklı dönemlere ait şiir örnekleri verilmiştir. Bu örneklerden hareketle türlerin oluşumunda sözlü ve yazılı kültürün, toplumsal değişimlerin etkisini belirleyiniz.

 Bu metinlerden hareketler şunu görebilmekteyiz ki toplumlar içinde bulundukları döneme ait izler bulundururlar. Yani toplumun yapısı hakkında ip ucu verirler. Bu şiirlerden 1.sinde İslamiyet önceisne ait,2. şiirde İslamiyet sonrasına ait 3. ve 4. şiirde Batı etkisindeki şiire ait izler bulunur. Bu izler aynı zamanda sözlü,yazılı kültürle beraber  yanında toplumsal değişimleri de aktarır.

 İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Dönemi

KOŞUK

Keçe turup yorır erdim

Kara kızıl böri kördüm

Katıg yanı kura kördüm

Kaya körüp baku agdı

(Gece kalkıp yürüdüm

Kara kızıl kurt gördüm

Sert ve güçlü yayımı gerdim

[Kurt] dönüp bakınca beni gördü

Kaçarak tepeye tırmandı)

Kaşgarlı Mahmut, Divânü Lugâti’t-Türk

 İslamiyet Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı

 İŞİDİN İY YÂRENLER

İşidün iy yârenler

Işk bir güneşe benzer

Işkı olmayan gönül

Misâl-i taşa benzer

Taş gönülde ne biter

Dilinde ağu düter

Nice yumşak söylese

Sözi savaşa benzer

(…)

Yunus Emre, Yunus Emre Divanı

haz.: Mustafa Tatcı

Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı

ELHÂN-I ŞİTÂ

Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş,

Eşini gâib eyleyen bir kuş

Gibi kar

Geçen eyyâm-ı nev-bahârı arar.

Ey kulûbun sürûd-i şeydâsı,

Ey kebûterlerin neşîdeleri,

O bahârın bu işte ferdâsı:

Kapladı bir derin sükûta yeri

Karlar

Ki hamûşâne dem-be-dem ağlar.

(…)

Cenap Şahabettin

Nihad Sami Banarlı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi II. Cilt

Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı

 SESSİZ GEMİ

Artık demir almak günü gelmişse zamandan,

Meçhûle giden bir gemi kalkar bu limandan.

Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol;

Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol.

Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli,

Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli.

Bîçâre gönüller! Ne giden son gemidir bu!

Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu.

(…)

Yahya Kemal Beyatlı, Kendi Gök Kubbemiz