Kültürel ve dini değişimler toplumlarda hemen olmaz. Bu durumlarda geçiş aşamaları olur. Bir konumdan diğer konuma geçerken arada her ikisinin de olduğu yani eski kültür ve dinin ögeleri ile yeni kültür ve dinin ögeleri beraber iç içe olur. Türk edebiyatında geçiş döneminde eski Türk geleneği ile İslamiyet geleneği beraber kullanılmıştır.
Hazırlık
1. Aşağıdaki sözleri birbiriyle ilişkilendirerek açıklayınız.
“Şiirde ilk dize Tanrı vergisi, gerisi alın teridir.” [Valery (Valeri)]
Şiirde ilham yani doğuştan gelen yetenek önemlidir ama aynı zamanda öğrenilen bir durumdur. Önce ilham sonrası çalışma, çabalamadır.
“Şiir kelimelerle yazılır.” [Mallarmé (Malarme)]
Şiir sözcüklerle oluşturulur.
“Bir şiir hiçbir dile tercüme edilemez hatta yazılmış göründüğü dile bile.” [Cocteau (Kokto)]
Her şiir kendi içinde bir anlam derinliği vardır. Onu anlatmaya çalışmak, açıklamak o derinliği anlamaya yetmeyebilir.
2. Aşağıdaki şiiri düzyazıya çeviriniz. Elde ettiğiniz metnin şiir ile aynı etkiyi sağlayıp sağlamadığını değerlendiriniz.
Hoyrattır bu akşamüstüler daima.
Gün saltanatıyla gitti mi bir defa
Yalnızlığımızla doldurup her yeri
Bir renk çığlığı içinde bahçemizden,
Bir el çıkarmaya başlar bohçamızdan
Lavanta çiçeği kokan kederleri;
Hoyrattır bu akşamüstüler daima.
Dalga dalga hücum edip pişmanlıklar
Unutuşun o tunç kapısını zorlar
Ve ruh, atılan oklarla delik deşik;
İşte, doğduğun eski evdesin birden,
Yolunu gözlüyor lâmba ve merdiven,
Susmuş ninnilerle gıcırdıyor beşik
Ve cümle yitikler, mağluplar, mahzunlar…
Ahmet Muhip Dıranas, Olvido
Yukarıdaki şiiri düzyazıya aktarsak şiirdeki ahenk, estetik kaybolur. Her şiirin kendine ait bir yapısı vardır. Şiirin dili günlük hayattaki dilden farklıdır. İmgeli anlatımlar ve söz sanatlarıyla yüklü bir dili vardır. Bunu açıklamaya ya da düzyazıya çevirmek ondaki yapıyı bozar. Sıradanlaştırır.
]]>