Yakasız gömlek ifadesi ile ölünce mevtaya giydirilen kefenden bahsetmektedir.
Öncelikle halkın diliyle yazıldığı için bu samimiyetin oluşmasında etkili olmuştur. Ölüm gibi bir heskesin bildiği bir kavramı bu kadar sade dil ve üslupla anlatmak samimi bir anlatım ortaya çıkarmıştır.
Derviş, hayır, namaz, sela , yakasız gömlek (kefen) gibi kavramlar İslamiyet’e ait özelliklerdir.
Dervişlik veya yola girmek yani tasavvuf ehli olmak, tarikata girmek önemli kavramlardır. Bu anlayışta kötülüklerden arınmak ve fenafillaha ermek için seyri suluk yoluna giren ve tarikat ehli insan olur.
Aslında şiirin bütününde Yunus Emre’yi görmekteyiz. Allah yoluna girmiş herkes için hayır duasında bulunması ve onlara selam yollaması bunun bir yansımasıdır.
Akar Allah deyu deyu
Çıkmış İslam bülbülleri
Öter Allah deyu deyu
Gelin tanış olalım
İşi kolay kılalım
Sevelim sevilelim
Dünya kimseye kalmaz
Yunus Emre
Yunus Emre’nin şiirleri, sözleri, ilahileri halk tarafından ezberlenmiş ve mevlitlerde, kutsal günlerde okunmuştur. Yunus Emre’nin halk tarafından bu kadar kabul görmesinin ve halka mal olmasının nedeni nedir? Açıklayınız.
Öncelikle Yunus Emre halkın içinde yaşamış ve halkın kullandığı sade dili kullanmıştır. Halkın duygularının bu kadar sehli mümteni denilen kolay gibi görünen ama herkesin de yapamayacağı bir uslüpla ele alması bu kabul edişi devamında getirmektedir.
Eceli gelenler gider
Hepsi gelmez yola gider
Bizim halimizden haber
Soranlara selam olsun
Derviş Yunus söyler sözün
Yaş doludur iki gözün
Bilmiyen ne bilsin bizi
Bilenlere selam olsun
Dil Bilgisi
Aşağıda verilen metindeki yazım ve noktalama yanlışlarını tespit ediniz.
Boris ancak yirmibeş yaşında vardı. Baba İstoyanın bir tanecik oğluydu. Köyünde, Sofya’dan gelen muallim de okuduktan sonra, genç papazın delâletiyle kendisi de Sofya’ya gitmiş, orada tahsilini bitirmişti. Beş sene nihayetinde potursuz ve kuşaksız dönen dinç ve güzel Boris, babasının evinde, ihtiyar anasının yanında çok oturmamış; bir gün dağa çekilip gitmişti. Senede ancak birkaç defa geceleyin gelir, anasıyla babasıyla görüşür, yine kaybolurdu. Genç Türkler hiç beklenilmeyen Meşrutiyeti ilan edince, o da bütün arkadaşları gibi şehire inmiş, silahını hukümete teslim etmiş ve köyüne gelmişti. Fakat anası yoktu. O, üç ay evvel: “Ah Boris! Ah Boris!” diye diye ölmüştü.
Ömer Seyfettin
Bomba
5. Etkinlik
|
Şiirler |
Hece Ölçüsü |
Aruz Ölçüsü |
Serbest Ölçü |
|
Kardaş, senin dediklerin yok, Halay çekilen toprak bu toprak değil. Çık hele Anadoluya, Kamyonlarla gel, kağnılarla gel gayrı, O kadar uzak değil. |
|
|
X |
|
Gümüş bir dumanla kapandı her yer; Yer ve gök bu akşam yayla dumanı; Sürüler, çimenler, sarı çiçekler, Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı! |
X |
|
|
|
Cennette bugün gülleri açmış görürüz de Hâlâ o kızıl hâtıra titrer gözümüzde! |
|
X |
|
a. Yukarıdaki şiirlerin ölçü türlerini tablo üzerine işaretleyiniz.
b. Kullanılan ölçü türlerinin şiirlere katkısını açıklayınız.
Ahengi sağlamak şiire belli bir düzen vermek için şiirlerde çeşitli ölçüler kullanılır. Yukarıda verilen şiirlerdeki ölçüler ahenk içindir.
6. Etkinlik
KİLİM
(…)
Sakladığım baharlar nerde bu kilim için,
Nerde yıllarca önce, ben sana..
Ne yaptın baharları, baharsız çok çiğ, topraklarda…
Çok çiğ, çiçek –hiç yok– hani bu kilimde?
Hani beyaz, beyaz, beyaz… Beyazları ne yaptın?
Çok çiğ bu kızgın yaz, çiğ bu karakış!
Bâri biraz kışlarda… Çıplak, çok çiğ!
Çok çiğ bu çığlık, bu en bol renk: Kara! Ben sana
Hiç kara koyma demiştim, nerden düştü, çok çiğ
(…)
Çok çiğ kesik öksürük, çiğ çatlak çağıltı.
(…)
Behçet Necatigil
a. Yukarıdaki şiiri bir arkadaşınıza yüksek sesle okutunuz.
b. Şiirdeki “ç” seslerinin telaffuzunun şiirin içeriğini yansıtmadaki rolünü tartışınız.
Aliterasyon olarak karşımıza çıkar. Şair diğer ölçüleri kullanmayıp serbest ölçüyü kullanmayı tercih etmiştir. Diğer ölçülerde kendiliğinden bir müzikalite ve ahenk varken serbest ölçüde bunları sağlaması için ya ses tekrarları ya da kelime tekrarlarıyla bu işi yapması lazım.
]]>