Ahmet Şuayp, 1876 tarihinde İstanbul’da doğdu. Daha bebekken babasını kaybetti. İlk eğitimini Fatih Rüştiyesi (ortaokul)’nde yaptı. Vefa idadisi (lise)’nde ve Mekteb-i Hukuk’ta okudu. Sonradan Sadrazam olan Hakkı Paşa’nın muavini olarak idare ve devletler hukuku dersleri okuttu. 1908’den sonra Mekteb-i Hukuk’taki derslerinin yanında Maarif Meclisi üyeliği, Tedrisât-i İptidâiye Müdürlüğü ve İstanbul Maârif Müdürlüğü görevlerini yürüttü. Divan-ı Muhasebat Müdde-i umumiliği yaparken 1910’da genç yaşta vefat etti.

SANATI VE EDEBÎ KİŞİLİĞİ

Ahmet Şuayp, edebî hayatına 1896’dan itibaren Servetifünun dergisinde yazdığı makalelerle başladı. Dergide kültür hayatımızla ilgili önemli incelemeler yayımladı. Ahmet Şuayp, Servetifünun topluluğunun yalnız edebî tenkit üzerinde yoğunlaşan ve sadece bu konuda eserler veren tek ismidir. Rıza Tevfik ve Mehmet Cavit’le birlikte “Ulûm-ı İktisâdiye ve İçtimâiye” dergisini kurdu. Bu dergide Fransız Devrimi ve Rusya Tarihi ile ilgili makaleler yayımladı.

Ahmet Şuayp, sosyal bilimler alanında çalışan eleştirmenlerimizin başında gelir. Sosyoloji, edebiyat, iktisat, hukuk, tenkit, tarih gibi pek çok konuda Batılı normları göz önünde bulundurarak bu alanlarda ufuk açıcı yazılar yazmıştır.

Ahmet Şuayp; “Hayat ve Kitaplar“da, “Hippolyte Taine” ve “Gustave Flaubert” hakkında önemli araştırmalar yapmıştır. Bu yazılar, Servetifünun’da tefrika edildikten sonra “Hayat ve Kitaplar” adıyla yayımlanmıştır. Fransız basınındaki edebî tenkit ve tartışmaları yakından takip ederek onları “Esmâr-ı Matbuat” adı altında Servetifünun’da yayımlamıştır.

Ahmet Şuayp, Fransız eleştirmen, Hippolyte Taine hakkında yazdığı incelemesinde Taine’in metodunu takip etmiştir. Hippolyte Taine’in; edebî eserin ırk, zaman ve çevre ekseninde incelenmesi gerektiği görüşünü benimsemiştir. Ahmet Şayp, Hippolyte Taine’in bazı düşüncelerini de eleştirmiş ve kabul etmemiştir.

Aynı şekilde Servetifünun yazarlarına da toplumsal özellik taşıyan bir edebiyat yaratamadıkları için ciddi eleştiriler getirmiştir. “Son Yazılar” adlı makalesinde bu eleştirilerin dozunu artırır. Hem yerli hem de Fransız edebiyatı üzerine inceleme ve eleştirileri ile Servetifünun edebiyatında tenkit sahasında önemli tespitlerde bulunur.

BAŞLICA ESERLERİ

Hayat ve Kitaplar

Fransız edebiyatından hareketle kaleme aldığı ve Servetifünun’da yayımladığı “Hayat ve Kitaplar (1901)”da Hippolytte Taine, Gabriel Monod, Ernest Lavisse, Gustave Flaubert, Niebuhr, Ranke ve Mommsen gibi Batılı yazar ve düşünürlerin eserlerini incelediği makalelerden oluşan eser, bu devirde ilk derli toplu eleştiri kitabımızdır.

Esmâr-ı Matbuat

Servetifünun dergisinde, daha çok Batılı bir anlayışla eleştiri türünün güzel örneklerini sergilediği makaleleridir. “Hukuk-ı İdare” ve “Hukuk-ı Umumiyye-i Düvel” adlı eserleri de önemlidir.