Metni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz şarkının yapı ve içerik özelliklerini aşağıdaki maddelere göre değerlendiriniz.

• Nazım birimi dörtlüktür.
• Beş dörtlükten oluşmuştur.
• Düz uyak şeklinde kafiyelenmiştir.
• Kafiye örgüsü düz uyak (aaab,cccb,dddb…) şeklinde çekimlenmiştir.
• Aruzla yazılmıştır.
• “Müjdeler gülşene kim vakt-i çirâğan geldi” dizesi nakarat olarak söylenmiştir.
• Din dışı konularda yazılmıştır.

a) Birimlerde anlatılanları ve şiirin temasını defterinize yazınız.

Şiirin birimlerinde bahar aylarının geldiğini , gül bahçesi ve tabiatın güzelliklerini büründüğünü anlatıyor. Teması tabiattır.

b) Okuduğunuz şarkının kafiyesini, kafiye örgüsünü ve varsa rediflerini bulup aşağıdaki tabloya

yazınız.

2. Şiirde “Müjdeler gülşene kim vakt-i Çirâğan geldi” dizesinin tekrar edilmesinin nedeni ne olabilir?

Şarkılar bestelenmek için yazılır. Şarkılara hareketlilik ve kıvraklık katmak için nakarat bölümü konur. Bu dizenin tekrarlanmasının nedeni de budur.

3. Okuduğunuz şiirde kullanılan “teşbih, istiare” sanatlarına birer örnek veriniz.

Can fezâ turre-i hûban gibi zülf-i sümbül dizesinde sevgilin saçının zülfünü sümbüle benzetmiştir.

4. Okuduğunuz şiirde kullanılan imgeleri bulunuz.

Gül ile bülbül imgesi

Sevgilin saçının sümbüle benzetilmesi

Nale i sazların imgesi

5. İncelediğiniz şiirde divan şiirine ait hangi özellikler görülmektedir? Açıklayınız.

• Aruz ile yazılması
• Aruzun failatün/failatün/ failatün /failün kalıbının kullanılması
• Şarkı nazım biçimiyle yazılması
• Gül, bülbül,sümbül gibi divan şiirine ait kalıplaşmış mazmunların kullanılması
• Arapça ve Farsça söz ve terkiplerin kullanılması
• İmgeli bir dilinin olması

 Etkinlik

1. Okuduğunuz şarkıyı bir çiçekle ifade etmek isteseniz hangi çiçeği seçerdiniz? Neden?

• Sevgilinin güzelliği bakımından güle
• Yine sevgilin yanağın kırmızılığı bakımında güle
• Saçlarının yoğun olması ve kıvrım kıvrım olması nedeniyle sümbüle

2. Nedim’in bir şarkısında “Gülelim, oynayalım, kâm alalım dünyadan” dizesiyle ifade ettiği

hayat felsefesini okuduğunuz şiiri de düşünerek değerlendiriniz. Bu düşünceye katılıyor musunuz? Anlatınız.

Nedim, Lale Devri’nin önemli şairlerinden olup dönemin zihniyeti itibariyle zevk ve eğlence şairidir. Onun şiirlerinde öğreticilik, toplumsal sorunlar, dini anlayış yer almaz. O şiirlerinde dünyanın lezzetlerini tatmak ve bu lezzetlerden mutluluk almak gibi özellikler bulunur.

3. Okuduğunuz şarkı ile kasideyi içerik ve şekil açısından karşılaştırınız.

Şekil bakımından :

 İçerik bakımından

Kaside din ve devlet büyüklerinin övmek amacıyla yazarken şarkı daha aşk, sevili ve tabiat üzerinde yazılır.