• Edebiyat-ı Cedide‘nin en önemli isimlerinden bin olan sanatçının asıl mesleği doktorluktur.
• Şiir ve nesir alan­larında çeşitli eserler vermiştir.
• Başlangıçta Muallim Naci yolunda gazeller, Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hâmit tarzında şiirler yazmıştır.
• Fransa’da Batı edebiyatını yakından tanıyarak, parnasyenlerin, özellikle sembolistlerin etkisinde kalmıştır.
• Sanatın toplum için değil, yalnız sanat için yapılması gerektiği­ni savunur.
• Fikret’in aksine, şiirlerinde toplumsal so­runlara yer vermemiş; sadece aşk ve doğa şiirleri yaz­makla yetinmiştir.
• Onun şiirleri o zamana kadar kullanılmamış bileşik sözcükleriyle, yeni isim ve sıfat tamlamalarıyla, parlak mecazları, anlatım hünerleri, yeni nazım biçimleriyle göz kamaştıran, gösterişli, süslü, özentili şiirlerdir.
• Et­kisi altında kaldığı sembolistlerin yolundan yürüyerek, düşünce ve duygularını yeni sözcüklerle anlatmak için Arapça ve Farsça sözlüklerden o zamana kadar kulla­nılmamış birtakım sözcükler bulup çıkarmış, yabancı sözcüklerle birtakım yeni isim ve sıfat tamlamaları ve bileşik sıfatlar kurmuştur. Sâât-ı semenfâm (yasemin renkli saatler), lerze-i rüşen (parlak titreyiş) gibi, ya­bancı ve eski sözcüklerle kurulan bu yeni söyleyişler çetin tartışmalara yol açmıştır.
• Şiirlerini kitap halinde bastıramamış; ancak askeri tıb­biyedeyken yazdığı şiirlerini Tamat adlı şiir kitabında toplamıştır.
• Nesirlerinde de şiirlerinde olduğu gibi, söz­lü anlatıma, zekâ gösterişine, nükteye, sözcük oyunu­na ve her türlü yazı hünerine önem vermiştir. Bunlar­dan başka düzyazı türünde Evrâk-ı Eyyam, Nesr-i Harb. Nesri Sulh adlı eserleri de vardır.
• Gezi notlarını Hac Yolunda, Avrupa Mektupları, Suriye Mektupları adlı eserlerinde toplamıştır. Tiryaki Sözleri vecizelerin­den oluşan bir esendir. Körebe ve Yalan adlı piyesleri vardır.Bunlardan başka. Shakespeare üzerine bir in­celeme yapmıştır.

1.       1870’te Manastır’da doğdu.

2.       İstanbul’a gelişi babasının Plevne savaşında şehit düşmesinden sonraya gelir.

3.       İstanbul’da  Gülhane Askeri Lisesi’ni bitirdi.

4.       Askeri Tıbbiye’den mezun olduktan sonra hekim yüzbaşı oldu.

5.       1914’te emekliye ayrıldı.

6.       Emekliye ayrıldıktan sonra Darü-l Fünun’da Türk Edebiyatı Tarihi  dersleri verdi.

7.       Kurtuluş Savaşı yıllarında Kuvayi Milliye  aleyhtarlığı  yaptığı gerekçesiyle istifaya zorlandı.

8.       12 Şubat 1934 yılında beyin kanaması geçirerek vefat etti.

9.       Tevfik Fikret’ten sonra Servet-i Fünun  edebiyatının en önemli şairidir.

10.   Önce Muallim Naci’den etkilenerek gazeller yazmış, daha sonraki yıllarında  Abdülhak Hamit ve Recaizade Mahmut Ekrem’in tesirinde kalmıştır.

11.   Fransa’ya tıp eğitimi için gittiği yıllarda  Batı edebiyatını  yakından tanımış ve burada parnasyen ve  özellikle de  sembolist  yazarların etkisinde kalmıştır.

12.   Yurda dönünce de parnasizmi edebiyatımıza ilk o tanıtmıştır. Yani edebiyatımızdaki ilk parnasyen Cenap Şahabettin’dir.

13.   Ahenk  ve  musiki yaratacak sözcüklerle şiir yazdığı için sembolist, biçim  güzelliğine önem verdiği  ve tablo şiir yazdığı için parnasyen şairdir.

14.   O zaman kadar yapılmadık istiarelerle edebiyatımıza yeni imgeler getirmiş ama kimsenin kullanmadığı ve alışık olmadığı saat-i semen-fam (yasemin renkli saat),  havf-i siyah (siyah korku) gibi isim ve sıfat tamlamalarını kullandığı için eleştirilmiştir. Hatta Ahmet Mithat Efendi,  “Dekadanlar ” isimli bir makale yazarak edebiyatımızı soysuzlaştırdığını iddia etmesi üzerine edebiyatımızda Dekadanlık tartışması başladı.

15.   Şiirlerinin hepsini aruzla yazmıştır. Aynı şiirde birden fazla aruz kalıbı kullanmıştır.Heceyi de eleştirmiş ve hiç kullanmıştır.

16.   Sanat için sanat anlayışı ile şiir yazmıştır.Hatta “Edebiyatta güzellik başka gaye aramam.” diyerek  sanatının  sadece estetik açıdan değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir.Tevfik Fikret’in aksine hiçbir şiirinde toplumsal konulardan bahsetmemiş tamamen aşk ve doğa şiirleri yazmıştır.

17.   Çok ağır bir dil kullanmıştır. Hatta 1908 yılında “Yeni Lisan” makalesi yazıldıktan sonra  Genç Kalemler dergisi yazarlarıyla çok çetin tartışmalara girmiş ve   dilimizden Arapça ve Farsça kelimeler atılırsa dilimizin fakirleşeceğini belirtmiştir.

18.   Düzyazı alanında yazdığı eserlerde  sözlü anlatıma, zeka gösterişine, nükteye, sözcük oyunlarına önem verir.

19.   Vecizelerden oluşan “Tiryaki Sözler” isimli bir kitabı vardır.

20.   Tiyatro ile de ilgilense de pek olamamış ve iki tane piyes yazmıştır: Körebe ve Yalan.

21.   Avrupa Mektupları , Suriye Mektupları ve Hac Yolunda isimli üç  tane gezi yazısı  vardır.

ŞİİR:

Tamat

Evrak-ı Leyal (bütün şiirlerini toplayacağı bu eserini bitiremeden vefat etmiştir.)

MAKALE:

Evrak-ı Eyyam, Nesr- i Harp, Nesr-i Sulh

VECİZELER:

Tiryaki Sözler

GEZİ YAZISI:

Avrupa Mektupları , Suriye Mektupları, Hac Yolunda

TİYATRO:
Körebe, Yalan