1. Bağımlı sıralı cümlelerde özneler, tümleçler ya da her ikisi ortak olabilir.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi bu açıklamaya uygundur?
A)  El el için ağlamaz, başına kara bağlamaz.
B)  Elti eltiden kaçar, görümceler bayrak açar.
C) Başa gelmez iş olmaz, ayağa değmez taş olmaz.
D) Aç ölmez, gözü kararır; susuz ölmez, benzi sararır.
E) Anlayana sivrisinek az, anlamayana davul zurna az.

2. Aşağıdakilerden hangisi bağlı cümle  değildir?
A) Evden çıkarken hem kitabını hem kalemini unutmuş.
B) Çocuk anlatılanları hem dinliyor hem not alıyordu.
C) Sabahtan beri arıyorum, fakat bir türlü bulamıyorum onu.
D) Yarın akşam sinemaya gidelim ya da dedemi ziyaret edelim.
E) Yaşlı bir adam içeri girdi ve en öndeki koltuğa oturdu.

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yapı bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Önümüzdeki hafta gösterime girecek olan bu filmi izleyeceğim.
B) Yaz tatilimi Karadeniz’de geçirmeyi düşünüyorum.
C) Yazarın ne kadar haklı olduğunu bu kitabı okuyunca anladım.
D) Şemsiyesini evde unutmuştu, yağmurda ıslanmıştı bu yüzden.
E) Düzenlenen sempozyumda uyuşturucunun zararları anlatılacak.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne ortaklığı vardır?
A) Akşam üzeri deniz kenarına gitti, oradan bir süre denizi seyretti.
B) Tekne, limandan ayrıldı, mavi denizi yara yara ilerlemeye başladı.
C)  Hastanın durumu  oldukça ciddi, bir an  önce  ona uygun kan örneği bulunmalı.
D) Çocukları az önce okula gönderdi, konukları için hazırlık yapmaya başladı.
E) Başarılı öğrencileri odasına çağırdı, ayrı ayrı kutladı.

5. Aşağıdakilerden hangisi, öznesi ortak olan bir sıralı cümledir?
A) Ben sınıfları havalandırıyorum, arkadaşım tahtayı siliyor.
B) Konuşmacı mikrofonu eline aldı, herkes onu dinlemeye başladı.
C) Ahmet gömlekleri ütülüyor, kardeşi evrakları kontrol ediyor.
D) Yaşlı bir adam, yerinden kalktı, yavaş yavaş yürümeye başladı.
E) Hiç kimse benim haklı olduğumu düşünmüyor, herkes kendi haklılığını savunuyor.

6. Türkiye’nin hiçbir tarafını bilmiyordum. Haydarpaşa’dan en uzak şehirlere doğru trene bindiğim zaman, Çanakkale Savaşı başlamıştı. Gidiyordum, ama gözüm arkada kalıyordu. Koca trende yalnızdım. Kimsecikler silmiyordu gözlerimden akan yaşları.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)  Eksiltili cümle                 
B)  İsim cümlesi
C) Devrik cümle                 
D) Bileşik cümle
E)  Olumsuz cümle

7.   Uyandığında üstüne gün vurmuş, terlemişti. Kalkıp yüzünü yıkadı derede. Atını dizgininden tutup yürüdü şehre doğru. Her  adım  atışında  yüreği küt küt atıyordu. Yürürken gözü az ilerideki kale kapısına takıldı. Bu, koyu kırmızı ve fildişi renkteki taşlardan işlemeli bir Selçuklu  kapısıydı.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)  Devrik cümle
B)  İsim cümlesi
C)  Eksiltili cümle
D)   Sıralı cümle
E)  Bileşik cümle

8. Aşağıdaki atasözlerinin hangisi yapısına göre diğerlerinden farklıdır?
A)   Bedava sirke baldan tatlı olur.
B)  Çalma elin kapısını, çalarlar kapını.
C)  Güneş balçıkla sıvanmaz.
D)   Kimse kimsenin kısmetini yemez.
E)  Kör satıcının kör alıcısı olur.

9. Balkanların önemli kentlerindendir Tiran.  Bu  kent, Balkan coğrafyasıyla ilgili kısa süre de çok şey anlatabilir size. Tiran’da, ağaçların boyu, binaların boyundan uzundur. Nereye baksanız  karşınıza başı göğe ermiş ağaçlar çıkar.
Bu parçada aşağıdaki cümle türlerinden hangisi yoktur?
A)  Ad (isim) cümlesi
B)  Fiil cümlesi
C)  Sıralı cümle
D)  Basit cümle
E)  Bileşik cümle

10. Osmanlı döneminde zenginler konaklarda otururdu genellikle. Buralarda oturan zenginlerin çoğunun Boğaziçi’nde yalıları vardı. Başta konaklar ve yalılar olmak üzere evlerde genellikle bir misafir odası bulunurdu. Burayı döşeme ve düzenleme konusuna  çok özen gösterilirdi.
Bu parçada  aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A)  Basit cümle
B)  Bileşik cümle
C)  Sıralı cümle
D)  İsim cümlesi
E)   Devrik cümle

11. Sanki yılın ilk ayı eylüldü. Eylülde başlardı aileler çocuklarını okula yazdırmaya. Çocuklar evinin karşısındaki okulda okumak için yanıp tutuşurdu ama aileler daha iyi diye uzak  yerlerdeki  okullar; tercih ederdi.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)   Bileşik cümle
B)   Sıralı cümle
C)  Devrik cümle
D)  İsim cümlesi
E)  Fiil cümlesi

12. Rehberimizle birlikte nehrin kenarında yürüyoruz. Birkaç metre ötede, iri taşlarla inşa edilen bir rıhtım ve tekne bağlama yeri var. Bunların az ilerisinde kıyıya dik, bir dizi söğüt  ağacı… Narin dallarını nehre doğru uzatmışlar usulca.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)   Eksiltili cümle
B)   Fiil cümlesi
C)  Bileşik cümle
D)  Devrik cümle
E)  Sıralı cümle

13. Yayınevinden ayrılıp yola çıktığımızda kendimde değildim. Her şey bir düş gibi geliyordu bana.. Yüreğimin derinliklerinde sevince benzer birtakım duygular uyanmıştı. Daha büyük hayaller peşindeydim artık.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)   İsim cümlesi
B)   Devrik cümle
C)  Fiil cümlesi
D)  Bileşik cümle
E)  Eksiltili cümle

14. Son mektup ötekiler  gibi  birdenbire  tutuşmadı; bir ucundan ince bir duman’ çıkarak için için yanmaya başladı. Sonra, zarfın gevşeyip açıldığını, ince yazılarla dolu bir kağıdın yavaş yavaş yanmaya başladığını gördüm. Tahammül edemiyordum artık. Munise, gönlümden geçenleri biliyor gibi elini ateşe sokarak son mektubun bir  parçasını kurtardı.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)  Bileşik cümle
B)   Devrik cümle
C)  Fiil cümlesi
D)  İsim cümlesi
E)  Sıralı cümle

CEVAPLAR

1. Aşağıdakilerin hangisinde, yan cümlecik, temel cümleciğin nesnesi görevindedir?
A) Okuldan gelirken eski bir arkadaşıma uğradım.
B) Gece yarısı başlayan fırtına gittikçe şiddetleniyor.
C) Sokak ortasında bir adam durmadan konuşuyordu.
D) Sabahları erken uyanmak en önemli prensibidir.
E) Filmin bir an önce başlamasını biz de çok istiyoruz.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiille kurulmuş yan cümlecik, temel cümleciğin nesnesi  görevindedir?
A) Okuduğum kitapları kütüphanenin alt raflarına koyuyorum.
B) Otobüsün zamanında gelmemesi herkesi endişelendi.
C) Okuldaki bütün öğrenciler yaz tatilinin başlamasını bekliyor.
D) Havalar ısınınca, köylerde kış hazırlıklarına başlanır.
E) Komşumuz, birkaç gün daha hastanede kalacağını söylemiş.

3. İçinden tarihi eserler çıkan Bafa Gölü ve Beşparmak Dağları, güzergahı üzerindeki doğal çeşitliliği ve arkeolojik değerleri ile Ege uygarlıklarının dünyaya bir armağanıdır.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A)  Birden çok özel isim vardır.
B)   Hem bağlaç hem ilgeç vardır.
C)  Birleşik ad kullanılmıştır.
D)  Basit yapılı bir fiil cümlesidir.
E)  İlgeç tümleci vardır.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yapısına göre ba­sit, söz dizimine  göre devrik bir fiil  cümlesidir?
A) Akşamdan beri ondan bir haber almaya çalıyoruz biz de.
B) İki katlı, bahçeli, köy tipi evler vardır kentin kenar mahallelerinde.
C) Toplantının yapılacağı salonu zor bulmuş bazı davetliler.
D) Üyelerden bazıları söz isteyip tasarıyla ilgili görüşlerini açıkladılar.
E) Adamın dünkü sözleri, çok önemli sırları ortaya çıkardı bana göre.

5. Aşağıdakilerin hangisinde  verilen dizeler basit cümle oluşturmaktadır?
A)   Kara gözlerindeki umut
Siyah saçları kadar karamsardı
B) Sürü bulutlar gece yamaçlarını
Otlayıp yayılıyor gök kırlığında
C)  Havada yalın bir kılıç parıltısı 
Korur düzenini geçmiş  zamanların
D) Güneşin batmasına yakın saatlerde
Yıkanırdı gölgesi kuytu bir  derede
E) Her yanın avuçlarıma dökülüyor
Çeşmeden  akan suyun berraklığında

6.  I.  Geceyi hasretle bekliyor  zaman
II.  Anladım, bu şehir başkadır
II. Bir gemi yelken açtı hayal iklimlerine
IV.   Akşam  diyordun  işte  oldu akşam
Yukarıdaki dizelerin hangilerinde birden çok yargı vardır?
A) I. ve II.
B) I. ve III.          
C) II. ve III.
D)II. ve IV.
E) III. ve IV.

7.    Kar soğuğunun kendini iyiden iyiye hissettirmeye başladığı günlerde kapımızı çalan fırtına, günlerce sürecek tipinin habercisiydi.
Bu cümlede kaç yan cümlecik vardır?
A) 1          B) 2           C)3           D) 4           E) 5

8.    Anadolu’nun en eski duvar resimleri olduğu  düşünülen bu tarih öncesi kaya resimleri büyük bir özenle korunmuş.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A)  Kurallı bir fiil cümlesidir.
B)  Olumlu bir cümledir.
C)  Üç öğeli bir cümledir.
D)  Basit yapılı bir cümledir.
E) Hem belirtme hem niteleme sıfatı almış sözcük vardır.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde  yan cümlecik temel cümleciğin belirtili nesnesidir?
A) Eleştirilerden olumlu sonuçlar çıkarmak, bir erdemdir.
B) Sanatçının şarkı söyleyişini solondakiler çok beğendiler.
C) Ödül alan iş adamı, bugünkü konumuna çok çalışarak gelmiş.
D) Barajlardaki su seviyesinin düşük olması hepimizi kaygılandırıyor.
E) Çocuklar, aniden önlerine çıkan köpekten  çok korkmuşlar.

10. Gökyüzü, içinde yaşadığımız evrenin en fazla merakımızı çeken parçası olmuştur her zaman.
Bu cümlenin nitelikleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A)  Basit – kurallı – fiil – olumlu
B)  Basit – devrik – isim – olumlu
C)  Basit – devrik – fiil – olumsuz
D)  Bileşik – devrik – fiil – olumlu
E)  Bileşik – kurallı – fiil – olumlu

11. Otobüs duraklarında bekleyen, balık tutan, içinden mis kokulu dumanların yayıldığı ekmek  fırınlarına, muz hevenklerinin sallandığı manavlara girip kısa süre sonra oralardan çıkan insanlar da Kuzguncuk gibi sakin, telaşsız ve huzurlular.
Bu cümlede kaç yan cümlecik vardır?
A) 2          B) 3           C)4           D) 5           E) 6

12. Fatih taraflarında, kendisine amca dediğim uzak bir akrabam oturur. Hali vakti yerindedir. Evinde çok sevdiği bir kedisi, bir de yanından ayırmadığı bir radyosu vardır. Galiba bir de yatılı bir okul­ da okuyan bir torunu olacak. Bugün onları ziyaret etmeye karar verdim.
Bu cümlede kaç yan cümlecik vardır?
A)4           B) 5           C) 6           D) 7           E) 8

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümlecik, temel cümleciğin nesnesi durumundadır?
A)  Çocuklar yağmur yağarken dışarı çıktılar.
B)  Yarın havanın soğuk olması bekleniyor.
C)  Karşı yönden gelen arabalara yol verildi.
D) Gün boyu süren çalışmalar biraz önce sonuçlandı.
E)  Şairin sözlerinden çok etkilendiğini söyledi.

14. Çubuk Boğazı’ndan aşağı sarkınca dağların denize bakan yamaçlarında gördüğüm evler, bana çocukluğumun geçtiği güzelim köyümüzü anımsattı.
Bu cümlede kaç yan cümlecik  vardır?
A) 1           B) 2            C)3            D)4    E) 5

15. Aşağıdakilerden hangisi bileşik bir cümledir?
A)  Boğaz kenarındaki çay ocağına oturduk.
B)  Kız Kulesi’nin fotoğrafını çektim.
C)  Gemi, beyaz köpükler çıkararak gidiyordu.
D)  Bembeyaz martılar vapuru bir süre
E)  Çam ağaçlarının kokusunu içimize

CEVAPLAR

1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yüklem, kelime çeşidi bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Cebeci köprüsünün üstü
Karınca yuvasına benziyor
B) Sivas yollarında geceleri
Katar katar kağnılar gider
C) Benim doğduğum köylerde
Ceviz ağaçları yoktu
D) Benim doğduğum köylerde
Kuzey rüzgarları eserdi
E)   Dağları dolduran kır çiçeği
Hangi rüzgarlar seni koklayacak

2. Aşağıdaki dizelerden hangisinin yüklemi isim soylu  bir sözcüktür?
A)  Şimdi tarlalarda güneş vardır
B)  Bir gül mahzun durur bahçede                           
C)  Nice yıldız kaynaşır gökyüzünde                      
D)  Çimenler sökün etti kara topraktan
E)   Sonra sen geldin dünya güzelim

3. Aşağıdakilerin hangisinde, virgülden önceki bölüm eksiltili bir cümledir?
A) Uzun süren bir yolculuk bitiyor nihayet, hepimiz rahat bir nefes alıyoruz.
B) Yolları çok bozukmuş bu köyün, ama güzelliğine söylenecek söz yokmuş.
C) Bir taraftan hazırlanan yemekler dağıtılıyor, diğer yandan yarışmalar düzenleniyor.
D) Gece ayrısı sokakta inanılmaz bir çığlık, ardından herkes pencerelere koşuyor.
E) Çevre köylerden gelenler hareketlendiriyor meydanı, her yer bir anda ana baba gününe dönüyor.

4. Aşağıdaki dizelerden hangisi, öğelerinin dizilişi yönünden kurallı bir cümledir?
A)  Renksin yazdan kıştan, tazeliksin bahardan
B)  Yapraklarda dolaşan serin bir rüzgarsın
C)   Her gün eser durursun hafızamdan
D)  Ellerin var beyaz güller gibi küçücük
E)  Sanki yemyeşil bir yaylalardır gözlerin

5. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi yükleminin yerine göre ötekilerden farklıdır?
A)  Cins horoz yumurtada öter.
B)  Güneş girmeyen eve doktor girer.
C)  İnsanın canı, acıyan yerindedir.
D)  İstenmeyen aş, ya karın ağrıtır ya baş.
E)   Horozu çok olan köyün sabahı geç olur.

6. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi yüklemine göre ötekilerden farklıdır?
A)   Akacak kan damarda durmaz.
B)  Alışmış kudurmuştan beterdir.
C)   Armut dalının dibine düşer.
D)  Su akarken testiyi doldurmalı.
E)   Bugünkü işini yarına bırakma.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisi anlamca olumludur?
A) Onun söyledikleri yenilir yutulur şeyler değildi.
B)  Bize tavsiye ettiğiniz ev o kadar geniş değildi.
C) Etrafındaki insanlara yararlı olmayı o da istemiyor değil.
D) Onun şiirleri ilk okuyuşta anlaşılacak cinsten şiirler değil.
E) Bu sahil, televizyonda anlattıkları kadar güzel değilmiş.

8.Aşağıdakilerin hangisinde  verilen  dizeler  eksiltili cümle durumundadır?
A)  Sürür eteğini silik ve ince
Bir gölge bahçenin uzaklarında
B) Ne zaman kederden taşarsa için
Şarkılar taşırsın dudaklarında
C) Süzülüp akasya dallarından gün
Erir damla damla ayaklarında
D) Bahçemde süzülür giderdi bahar
Sabahının fecri vururken cama
E) Sevdan ve ben hayallerinle baş başa
Gecenin koyu karanlığında

9. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yükleminin sözcük türüne göre ötekilerden farklıdır?
A)  Komşumuz, daha geniş bir eve taşındı.
B)  Bahçedeki çiçekler henüz açmamış.
C) Bir konuda görüşünüzü almak için sizi ziyaret etmek istedik.
D) Bu sınıfta İstiklal Marşını en güzel okuyan öğrenci sensin.
E) Konuklar gelmeden tören alanındaki hazırlıklar tamamlandı.

10. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem olumsuz olduğu halde cümlenin anlamı olumludur?
A) Bu elbiseyi paranız olsa da mı almazsınız?
B)  Yarınki veda yemeğine siz de gelmez misiniz?
C) İnsanları kırmamaya özen göstermez misiniz?
D) İşiyle ilgili konularda sizinle hiç mi konuşmaz?
E) Onu ikna etmenin ne kadar zor olduğunu hiç bilmez miyim?

11. Aşağıdaki cümlelerden hangisi anlamca olumsuz, kurallı bir isim cümlesidir?
A) Onların önerileri bizim beklentilerimizden çok uzaktı.
B) Bu sabah ben evden çıkarken hava yağmurlu değildi.
C) Hastanın gittikçe kötüleştiğini görmüyorlar mıydı?
D) Öğle saatlerine kadar bazı yollar ulaşıma kapalıydı.
E) Bir yetkili su kesintilerinin devam etmeyeceğini açıkladı.

12. Aşağıdakilerden hangisi bir ünlem cümlesidir?
A)  Sen ne söz dinlemez bir adammışsın öyle
B)   Çocuklar bahçede toplanmaya başladı
C)   O çocuğun şiir okuyuşunu beğendim
D)  Gelip gelmeme konusunda karar  vermedim
E)   Birkaç saat içinde bir açıklama yapabilirim

13. Bu takımın en uzun boylu oyuncusu,  Selim’dir.
Bu cümlenin devrik, olumsuz soru biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bu takımın en uzun boylu oyuncusu, Selim değil midir?
B) Bu takımın en uzun boylu oyuncusu Selim midir?
C) Selim değil midir bu takımın en uzun boylu oyuncusu?
D) Selim midir bu takımın en uzun boylu oyuncusu?
E) Bu takımın en uzun boylu oyuncusu mudur Selim?

14. Aşağıdakilerden hangisi devrik, olumsuz bir isim cümlesidir?
A)  Evde kimsecikler yok muymuş o sırada?
B) Havanın ne kadar soğuk olduğunu bilmiyorlar mıymış?
C) Hiç kimseyi kırmaz mıydı bu arkadaşınız?
D) Törenlerin ertelendiğinden haberin var mıydı senin?
E)   Bu diziyi daha önce seyretmedin mi hiç?

15. Aşağıdaki dizelerin hangisinde hem isim cümlesi hem fiil cümlesi vardır?
A) Gel seninle resim yapalım
Bir yüz çizelim ince
B) Pembe gül açılmış hülyandır
Sarı gül dağınık saçlarındır
C)  Kamyonlar kavun taşır ve ben
Boyuna onu düşünürdüm
D) Şimdi bir rüzgar geçti buradan
Koştum ama yetişemedim
E) Geçen gün bir adam gördüm
Kırk yıllık dost gibiydi

CEVAPLAR