1.Yusuf, bana bir kağıt verebilir misin?

Bu cümlenin öznesi aşağıdakilerden hangisi­dir?

A) Yusuf             B) bana

C) sen                  D) bir kağıt

E) siz

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, dolaylı tümleci buldurmaya yönelik değildir?

A) O ünlü şair nerede doğmuş?

B) Daha çok kimden etkilenmiştir?

C) Şiiri hangi öğrenciye okutmuş?

D) Bu hediye arkadaşlarından mı gelmiş?

E) Dün seni aradığımda evde miydin?

3. Aşağıdaki sorulardan hangisine verilen cevap dolaylı tümleç değildir?

A) – Buradan çıkıp da nereye gideceksin?

– Memleketime.

B) – Eşyalarımı nereye koydunuz?

– Dolaba.

C) – Bu faturayı nereye ödeyeceğim?

– Bankaya.

D) – Gelen misafirleri nereye alalım?

– İçeri.

E) – Emekli olunca nereye yerleşeceksiniz?

– Bafra’ya

4.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf tümleci kullanılmamıştır?

A) Hiç vakit kaybetmeden yola çıkalım.

B) Onu kapının önünde ayakta bekledim.

C) Dediğiniz adamı uzaktan tanırım.

D) İki yıl önce buradan ayrıldığımı kimseye söy­lemedim.

E) Saat ikide köşedeki pastanede buluşalım.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, zarf tümlecini buldurmaya yönelik değildir?

A) O sizi ne zaman aramıştı?

B) Bunu niye daha önce söylemedin?

C) Bu kadar yolu yürüyerek mi geldin?

D) Araba birden mi karşına çıktı?

E) Toplantı dün müydü yoksa bugün mü?

6 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamla­ması zarf tümleci görevinde kullanılmıştır?

A) Gece yarısı evin bahçesinde sesler duyuldu.

B) Koridordan ayak sesleri geliyordu kulağına.

C) Hasta bakıcı yine getirmemişti akşam yeme­ğini.

D) Posta kutusunda küçük bir zarf vardı.

E) Ağaçların altı her zamankinden daha serindi bugün.

7 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere ayır­mada bir yanlışlık yapılmıştır?

A) İlk soğukların ardından yağan kar / her yeri / örttü.

B) Minik serçe / bütün kuşlar gibi / yiyecek der­ dine düştü.

C) Ağaçlar / bir gelin gibi / süslenmişti.

D) Etrafta / beyazdan başka bir şey / görünmü­yordu.

E) Evlerin bacalarından / çıkan dumanlar / bir bulutu / andırıyordu.

8 . Aşağıdaki cümlelerin hangisi dolaylı tümleç, zarf tümleci ve yüklemden oluşmuştur?

A) Gençlik yıllarında daha çok şiir alanında eser vermişti.

B) Şiirlerini topladığı bir kitabının olduğundan hiç haberdar değildim.

C) Gençliğinde şiire verdiği önemi yaşlılığında hikayeye vermişti.

D) Ona göre şiir gençlik, düzyazı yaşlılık dönem­lerinin ürünleridir.

E) Taklit edilmesi güç bir şiir dili meydana getir­di.

9 . Sanat anlayışım, ta başlangıcından beri, sağlam bir temel üzerine kurulmuştur.

Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisin­de doğru olarak sıralanmıştır?

A) Özne, zarf tümleci, dolaylı tümleç, yüklem.

B) Özne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, yüklem.

C) Özne, yüklem.

D) Nesne, zarf tümleci, zarf tümleci, yüklem.

E) Özne, zarf tümleci, yüklem.

10 . Babası yeni bir ev alır kendine.

Aşağıdaki cümlelerin hangisi ögeleri ve öge­lerinin sıralanışı yönüyle bu cümleyle özdeş­tir?

A) İster istemez uzaklaştım biraz ondan.

B) Pek küçük yaştayken kaybeder çok sevdiği annesini.

C) Artık büsbütün yalnız hissetmektedir kendini yeryüzünde.

D) Melek gibi bir kadın olan teyzesi bir oda ayı­rır ona.

E) Yıllar sonra bir yatılı okula verirler onu.

11 . Bu evde tek başına yaşayan yaşlı kadının eşyala­rı imrenilecek kadar temizdi.

Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisin­e doğru olarak verilmiştir?

A) Özne, zarf tümleci, yüklem

B) Nesne, yüklem

C) Özne, nesne, zarf tümleci, yüklem

D) Özne, yüklem

E) Zarf tümleci, özne, nesne, yüklem

12 . Aşağıdaki dizelerin hangisinde ögelere ayır­mada bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Eviniz / kutu gibi küçücük bir evdi

B) Sarmaşıklarla / balkonu örtük bir evdi

C) Yıkanırdı / gölgesi / kuytu bir derede

D) Bahçende / akasyalar / açardı / baharla

E) Gönül verdin / derlerdi / o delikanlıya

13 . Cümle, ögelerine ayrılırken isim tamlamaları bir­ birinden ayrılmaz.

Aşağıdaki dizelerin hangisinin ögeleri gösteri­lirken buna uyulmamıştır?

A) Tesellisi / kalmadı / ne baharın ne yazın

B) Yaşıyor / sihrini geçmiş zamanın

C) Nasıl / ölümsüzsün / aynasında aşkın

D) Bir kuş sesi / gelir / dudaklarından

E) İkinizin de ne eş ne arkadaşınız / var

14 . Yüksek, derin yarların üstüne sıra sıra kurulmuş kasaba evlerinden, denizin geniş, ince kumluğu­na dimdik, baş döndürücü yollar iniyordu.

Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır?

A) Zarf tümleci, dolaylı tümleç, özne, yüklem

B) Dolaylı tümleç, nesne, yüklem

C) Dolaylı tümleç, dolaylı tümleç, özne, yüklem

D) Özne, yüklem

E) Zarf tümleci, özne, yüklem

15 . Bu şehri gemiciler kadar biliriz

Bize onlar öğretti ıslık çalmayı

Kaldırıma sırt verip simit yemeyi

Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy­lenemez?

A) iki ayrı cümleden oluşmuştur.

B) Birinci dizenin yüklemi gizli özne almıştır.

C) İkinci dizede özne vurgulanmıştır.

D) Yüklemler basit yapılıdır.

E) Üç tür fiilimsiye de örnek gösterilebilir.

16 . Padişah, sarayının penceresinden kalabalığı ha­yal meyal seçer gibi oldu.

Bu cümleyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İkileme zarf tümleci görevindedir.

B) Yüklem bir söz öbeğidir.

C) Tamlayanı düşmüş isim tamlaması kullanıl­mıştır.

D) İsim tamlaması dolaylı tümleç görevindedir.

E) Özne, dolaylı tümleç, zarf tümleci ve yüklem­ den oluşmuştur.

17 . Şöyle bir çevremize baktığımızda, gördüklerimiz bize, sevinçten çok keder, umuttan çok umutsuz­luk veriyor.

Bu cümleyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Özne bir fiilimsidir.

B) Kişi zamiri dolaylı tümleç görevindedir.

C) Birden fazla nesne vardır.

D) Hem yapım hem çekim eki almış sözcük yok­tur.

E) Bileşik sözcük kullanılmamıştır.

CEVAPLAR

1.

I. Hafif yağmurlu geceleri severim

II.Küçük bir bulut geçiyor düşe kalka
III. Açılırsın, bana bütün korkularını anlat
IV. Avuçları hafif terli, yanakları al al
Yukarıdaki dizelerin hangilerinde birden fazla yargı vardır?

A) I. ve II.                     B) II. ve III.

C) III. ve IV.                 D) l. ve IV.

E) II. ve IV.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtili nes­ne kullanılmıştır?

A) Tanımadığı adamların yanında büsbütün su­ sardı.

B) Duvar diplerinde uyuyan köylüleri hayranlıkla izlerdi.

C) Elinde her zaman deri bir çanta taşırdı.

D) Nereye giderse gitsin kıyafeti hep düzgündü.

E) Bir üst göreve atanınca bütün arkadaşları memnun olmuştu.

3. Aşağıdaki sorulardan hangisine verilen cevap özne görevindedir?

A) – Ayağın nasıl oldu?

– İyileşti.

B) – Sen de bizimle gelecek misin?

– Sanmıyorum.

C) – Kağıttaki, kimin imzasıydı?

– Okul müdürünün.

D) – Niçin dün okula gelmedin?

– Hastaydım.

E) – Başarılı olanlara ne hediye edildi?

– Bir takım elbise.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem bir isim tamlamasıdır?

A) Bu kasaba çeşit çeşit insanlarla doludur.

B) Köylülere göre burası dünyanın merkezidir.

C) Burası yolsuz yolaksız geri kalmış bir yerdir.

D) Hayatında bu köyden hiç çıkmamış birçok insan var aralarında.

E) Köylülerin tek eğlencesi köy meydanında ho­rozları dövüştürmekti.

5.Cümlede bulunmayan, ancak yüklemin bildirdiği şahıstan anlaşılan öznelere gizli özne denir.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bunun bir örneği vardır?

A) Sağlık ocağı buraya altı saat uzaktaydı.

B) Köyün ihtiyarları kahvenin önündeki çınarın altında toplandı.

C) Bu yolu iki yıl önce güç bela yapmışlardı.

D) Köyden, bu yoldan başka bir taraftan çıkıla­mazdı.

E) Çocuğun, ihtiyar bir annesinden başka kim­ sesi yoktu.

6 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamla­ması özne görevindedir?

A) Kapıyı açar açmaz yüzüme serin bir rüzgar vurdu.

B) Ay ışığı, gölün üzerindeki sazlara gümüş ren­gi vermişti.

C) Kapıyı ona açan, evin küçük oğluydu.

D) Odada oturanların yüzünü lambanın ışığı ay­dınlatıyordu.

E) Kalınca bir kütük sürdüler ocağa ısınmak için.

7.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, özneyi buldurmaya yönelik değildir?

A) Kim aldı buradaki kitabı şimdi?

B) Ne var bu kutunun içinde?

O) Seni baban mı getirdi buraya?

D) Hanginiz sormuştu bu soruyu?

E) Kimdi bana onun gelmeyeceğini söyleyen?

8.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış sı­fat nesne görevindedir?

A) Yere dökülen kağıtları çabucak topladı.

B) Odaya girenlerin hiçbirini tanımıyordu.

O) O her zaman yoksulları gözetirdi.

D) Yeniler bizim eski müziğimizi fazla yavaş bu­luyor.

E) Yenilikleri en kolay kabullenen kişiler elbette gençlerdir.

9 . Aşağıdaki sorulardan hangisine verilen cevap özne de nesne de değildir?

A) – Yeni çıkan kitabının adı neydi?

– Sessiz Çığlık

B) – Şiiri mi tercih ederdi, romanı mı?

– Her ikisini de.

C) – Hangi konular görülür onun romanlarında?

– Güncel konular.

D) – Şimdilerde hangi tür eserler daha revaçta?

– Elbette şiir.

E) – Şiirde daha çok neyi ön planda tutarsınız?

– Biçimi.

10 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok nesne vardır?

A) Elbisesi, ayakkabısı ve şapkası uyum sağla­mış.

B) Güller, karanfiller, laleler getirmişti sepetinde.

C) Evler, bahçeler hanımeli kokularıyla dolmuştu.

D) Gelenler daha çok kadın ve çocuklardı.

E) Çorba ve salata da ısmarlanmıştı aslında.

11 . “Ateş rengi yapraklar” sözü aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtisiz nesne görevinde kullanılmıştır?

A) Her tarafı ateş’ rengi yapraklar sarmıştı.

B) Ağaçlarda görülebilen tek şey ateş rengi yap­raklardı.

C) Ateş rengi yapraklar kaplamıştı ağaçların alt­larını.

D) Ormanın kenarından geçerken ateş rengi yapraklar görürdük dallarda.

E) Keşke yol kenarlarından ateş rengi yaprakla­rı hiç toplamasalar.

12 . Aşağıdaki cümlelerin hangisi sadece yüklem­den oluşmuştur?

A) Sıcak bir rüzgarın etrafı yakıp kavurduğu bir gündü.

B) Herkesin tatmayı arzu ettiği bir duygudur bu.

C) Çocukluk günlerinin hiç unutulmayan bir tadı vardır.

D) Anılar, yaşanan günlerin sıkıcı havasından kurtarır bizi.

E) Sizin bilmediğiniz başka şeylerin olduğunu sanıyorum.

13 . Evin çevresini akasya ağaçları sarmıştı.

Bu cümlede özne görevinde bulunan tamla­manın özdeşi aşağıdakilerin hangisinde nes­ne görevindedir?

A) Edebiyatımızda töre romanı aramayın boşu­na, bulamazsınız.

B) Serüven romanlarının her devirde okuyucusu vardır.

C) Aşk romanları daha çok lise çağlarında okunuyormuş.

D) Toplumcu romanlar bir ara oldukça yaygın­laşmıştı.

E) Polisiye romanlar nedense pek tutulmuyor günümüzde.

14 . Kurumuş ağaç yapraklarının bir halı gibi ayakları­mızın altına serildiği, iki tarafı çitlerle çevrili bu yol, kasabayı deniz kıyısına ulaştırıyordu.

Bu cümlenin öznesi aşağıdakilerden hangi­ sinde doğru olarak verilmiştir?

A) bu yol

B) kasabayı

C) iki tarafı çitlerle çevrili bu yol

D) ayaklarımızın altına serildiği, iki tarafı çitlerle çevrili bu yol

E) Kurumuş ağaç yapraklarının bir halı gibi’ ayaklarımızın altına serildiği iki tarafı çitlerle çevrili bu yol

15 . Kısa öyküyü okurun dünyasına bu denli yakın tu­ tan, yalnızca onun biçimsel yetkinliği değildir.

Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerden hangi­ sinde doğru olarak verilmiştir?

A) Nesne, yüklem

B) Özne, nesne, yüklem

C) Yüklem

D) Nesne, özne, yüklem

E) Özne, yüklem

16 . İnsanoğlu düşünen bir varlıktır, yaradılışı gereği düşünme ihtiyacı duyar. Ama pek sevmez dü­şünceyi; korkar düşünmekten. Nasıl korkmasın? Düşünmek yorucu olmakla kalmaz, şaşırtıverir ki­şiyi, türlü şüphelere düşürür.

Bu parçada kaç tane yüklem vardır?

A) 8 B) 9 C) 10    D) 11   E )12

CEVAPLAR

1. Gezimiz, Güneydoğu’nun merkezi niteliğini taşı­ yan ve bu bölgenin en önemli iki nehri arasında yer alan Urfa ve Mardin şehirlerinde noktalanı­yordu.

Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisin­de doğru olarak verilmiştir?

A) Özne, dolaylı tümleç, yüklem

B) Özne, zarf tümleci, dolaylı tümleç, yüklem

C) Nesne, dolaylı tümleç, yüklem

D) Özne, dolaylı tümleç, nesne, yüklem

E) Özne, nesne, zarf tümleci, yüklem

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere ayır­mada yanlışlık yapılmıştır?

A) Yolcu otobüsü / uçuruma / yuvarlandı.

B) Masanın üzerinde / birkaç kitap / vardı.

C) Temizlik işçileri / caddeleri / temizlemişti.

D) Bu kitabı / daha önce / okumuştum.

E) Ağacın / yere değen dallarını / kestiler.

3. Dondurma, sağlıklı bir insanın günlük beslenmesinde bulunması gereken besin maddelerinin pek çoğunu içerir. “

Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisin­de doğru olarak verilmiştir?

A) Özne, zarf tümleci, yüklem

B) Özne, dolaylı tümleç, yüklem

C) Özne, zarf tümleci, nesne, yüklem

D) Özne, nesne, yüklem

E) Özne, dolaylı tümleç, nesne, yüklem

4. Sanatçının kadife sesi, —-.

Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamam­lanırsa, cümlenin ögeleri sırasıyla özne, nes­ne, dolaylı tümleç ve yüklemden oluşur?

A) geniş salonun her tarafında yankılandı.

B) salondaki herkesi adeta büyülemişti.

C) dinleyicilere, hiç de yabancı gelmiyordu.

D) bizleri yaşadığımız sıkıntılardan uzaklaştırdı.

E) yurtdışından gelen müzisyenlerin de dikkatini çekmiş.

5 . Aşağıdakilerden hangisi iki ögeli bir cümledir?

A) Gün batımına doğru kasabaya ulaştık.

B) Eskiden buralarda çam ağaçları varmış.

C) Ayrılık ve sevgi konusuna hemen her şair ilgi duymuş.

D) Karanlıkları delerek gelen ses, rüzgarın sesiydi.

E) Doğa, aralık ayında beyaza bürünürdü.

6.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere ayır­mada yanlışlık yapılmıştır?

A) Dalgalar / balıkçıları / bir adaya / çıkarmıştı.

B) Bir sonbahar akşamı / başlayan yolculuğu­ muz / kötü / bitti.

C) Kadın, / çocuğunun gözündeki yaşları / men­diliyle / sildi.

D) Hastanede / iki gün / baygın / yatmıştı.

E) Kazandığı paraların bir kısmını / yatağının al­tına / gizlemişti.

7 . Hepimiz heyecanla, güneşin doğmasını bekle­dik.

Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisin­de sırasıyla verilmiştir?

A) Özne, zarf tümleci, nesne, yüklem

B) Nesne, zarf tümleci, özne, yüklem

C) Özne, nesne, yüklem

D) Özne, zarf tümleci, yüklem

E) Özne, dolaylı tümleç, nesne, yüklem

8 . Osmanlılar — .

Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamam­lanırsa, cümlenin ögeleri özne, dolaylı tümleç ve yüklemden oluşur?

A) fethettikleri yerlerde yaşayanların inançlarına ve yaşayışlarına karışmazdı.

B) tarihte en uzun süre yaşayan imparatorluklar­ dan birini kurmuşlardır.

C) Ortadoğu ve Balkanlar’da bir denge unsuru olarak görülürdü.

D) bilimsel çalışmalar ihmal edilince eski gücü­ nü yavaş yavaş yitirdi.

E) devleti yenileştirme çalışmalarını yeterince başaramadılar.

9 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne bir isim tamlamasıdır?

A) Yoksulluk bu semtte yaşayanların yaşam tar­zıydı sanki.

B) Bahar gelince meyve ağaçlarının gövdelerini kireçle boyarlardı.

C) Çoğu tek odalı, basık tavanlı evlerde onlarca kişi yaşıyordu.

D) Yağmur suları sokağı dere yatağına çevirmişti.

E) İşten çıkanlar bu ağaçlık yerde bir kahve iç­meden eve gitmezdi.

10 . Ünlü ressam, tablolarını — .

Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamam­lanırsa, cümlenin ögeleri sırasıyla özne, nes­ne, zarf tümleci, dolaylı tümleç ve yüklemden oluşur?

A) önümüzdeki hafta bu salonda sergileyecek.

B) bin bir emek vererek yapmıştı.

C) resimseverlerin beğenisine sundu.

D) gökkuşağının her rengiyle süslemişti.

E) çok sakin bir ortamda yapmayı tercih eder.

11 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf tümleci yoktur?

A) İhtiyar, oturduğu yerden güçlükle kalkabildi.

B) Piyanodan çıkan sesler, dinleyenleri büyüle­mişti.

C) Öğretmenim, sorduğum soruya gülerek cevap verdi.

D) Göçük altında kalan işçilere, iki gündür ulaşı­lamıyor.

E) Kadın, zor günlerin kendilerini beklediğini çok iyi biliyordu.

12 . (I) Ben denemeyi şiir yazar gibi yazarım. (II) Ona hiçbir fazla söz eklemem. (III) Hiçbir yerini de eksik gedik bırakmam. (IV) Ben sözcük ardında koşan bir yazarım. (V) Bir sanatçının yapması gereken ilk iş de budur bence.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangi­ sinde hem nesne hem dolaylı tümleç kullanılmıştır?

A)I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E)V:

13 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, özneyi buldurmaya yöneliktir?

A) Yol bitince ne tarafa döneceğiz?

B) Kimdi sabahın köründe müzik çalan?

C) Bu güzel gözlükleri hangi mağazadan aldın?

D) Yemeklerimizi öğretmenevinde mi yiyeceğiz?

E) Kaç numaralı oda bize ayrılmış?

14 . Aşağıdaki dizelerden hangisinin öznesi “Beni bu güzel havalar mahvetti” dizesindeki özne ile aynı türden bir tamlama durumundadır?

A) Uyanınca bir ıslak şafaktır gördüğüm

B) Ben ağlayacak adam değildim bir kadın için

C) Sen bütün güzelliğinle her gece sahnedesin

D) Taş duvardır her gün dikilen karşımıza

E) O yerde bütün güzellikler hayran sana

15 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere ayır­makta bir yanlışlık yapılmıştır?

A) İşin iç yüzünü bilenler / anlar / onun ne dedi­ğini.

B) Şiirin mehtaplısı, bülbüllüsü, ruhlusu, pınarlısı da / yazılıyor.

C) Hep / beni önemli bulduğunu, benden mem­nun olduğunu / söylüyor.

D) Bir kişinin değerini / başkaları / daha iyi / öl­çer.

E) Ben / edebiyatı / kendine dert edinmiş bir adamım.

16 . Boğaziçi’ni bir dantel gibi süsleyen villanmış şehir hatları vapurlarıyla gelen güzel havalar sizi de mahvetmesin.

Bu cümledeki altı çizili sözün öge bakımından özdeşi aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A) Bu küçük kasabanın bu kadar eğlenceli ola­cağını hiç ummamıştım.

B) Tayinimin küçük bir Anadolu kasabasına çık­tığını duyunca çok sevinmiştim.

C) Büyük kentlerin bunaltıcı havasına alışmanın bu kadar zor olacağını tahmin bile edemezdim.

D) Çalıştığım ilköğretim okulunun tam karşısın­ da büyük bir hastane vardı.

E) Bahar gelince öğrencilerimle kırlarda ders ya­pardık.

CEVAPLAR

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla yargı vardır?

A) Aynı kuşağın ya da birbirine yakın zamanların insanları daha kolay anlaşıyor.

B) Şiiri sevmediğini söyleyen insanlar bile güzel bir şiir karşısında duygulanır.

C) Başarı düzeyi yüksek yapıtlar ortaya konduk­ça kitaba ilginin daha da artacağına inanıyorum.

D) Ülkemizde opera ve bale altın çağını yaşıyor, bunu ben birçok yazımda belirttim.

E) Bir şehir, yalnız resmî kurumların gayretiyle değil, içinde yaşayanların duyarlılığıyla güzelleşebilir. 

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisi sadece yüklem­ den oluşmuştur?

A) Tarihin solunduğu ve gezmenin insana derin zevkler verdiği gözde İstanbul semtlerinden biridir Eminönü.

B) Sıcaklığın gölgede bile kırk dereceyi bulduğu nemden nefes alamadığımız bir ağustos günüydü.

C) Çocukluktan beri hayranlıkla seyredilen bir sinema oyuncusunun ölümü aileden birinin kaybından farksızdır.

D) Kitap okumak bizim insanımıza lüzumsuz bir iş, bir angarya gibi geliyor.

E) Yolun gittikçe daralmasına rağmen ortalıkta herhangi bir uyarıcı levha yoktu.

 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisi özne ve yüklem­ den oluşmuştur?

A) Zifiri karanlıkta yolumuzu bulmakta zorlanı­yorduk.

B) Burası sık çam ağaçlarıyla kaplı dik bir ya­maçtı.

C) Yol kenarlarında, yıllanmış ıhlamur ağaçları vardı.

D) Akşam üzeri iki arkadaş iskelede dolaşmaya çıkmıştık.

E) Henüz ilkokulu bile bitirmemiş çocuklar, en ağır işlerde çalıştırılıyordu.

 4 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklemden önce gelen sözcüklerin tümü özne görevinde­dir?

A) Kendinin yapamadığını başkalarının yapma­sını isteyenlerin sözleri hiç etkili değildir.

B) Davranışlarımızda yapmacıklıktan, başkaları­nı küçük görmekten uzak olmalıyız.

C) Her toplumun kendine özgü ahlak kuralları­nın olduğu biliniyor.

D) Bize göre doğru olan bir davranış başkaları nazarında yanlış olabilir.

E) insanın, olduğu gibi görünmesinde çevresi­ ne duyduğu saygı da vardır.

 5 . Aşağıdaki cümlelerin hangisi nesne, özne ve yüklemden oluşmuştur?

A) Yaşlı kadın koltuk değnekleri olmadan yürüyemiyordu.

B) Çocukları evlenince kendi isteğiyle huzur evi­ne gitti.

C) Evdeki bütün işleri bir hizmetçi kız yapıyordu.

D) Çocuklarının ayda bir ziyaretine gelmesi bile ona yetiyordu.

E) Kocasını kaybedince hayata küsmüş, yaşa­ma gücünü yitirmişti.

6 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belgisiz za­mir nesne görevinde kullanılmıştır?

A) Aradığım şiiri verdiğin kitapların hiçbirinde bulamadım.

B) Yarışmadaki soruların çoğuna doğru cevap verdim.

C) Sınıfa yeni gelen öğretmen hepimizden şika­yetçi olmuş.

D) Bana gönderdiğiniz hediyelerin birkaçını ar­kadaşlarıma verdim.

E) Birinden yardım almadan bu kadar işin üste­ sinden gelemeyiz.

7 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cevap cüm­lesi sadece nesneden oluşmuştur?

A) – Bu akşam nereye gidiyoruz?

– Sinemaya.

B) – Ödül olarak ne verdiler sana?

– Bir haftalık tatil.

C) – Bundan sonraki ders kimin?

– Türkçe öğretmeninin.

D) – İşçiler ücretlerini kimden alıyorlar?

– Müdürden.

E) – Niçin erkenden yatıyorsun?

– Yorgunum.

 8.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat ek eylem alarak yüklem olmuştur ?

A) Dallardan sarkan incirler iyice ballanmıştı.

B) Benim en sevdiğim mevsim sonbahardı.

C) Doktoruna göre babamın iyi görememesinin nedeni yaşlılıktı.

D) Gece yarısı olmasına rağmen caddedeki bütün dükkanlar açıktı.

E) Elindeki, benim son yazdığım öykülerden biriydi.

9 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı tüm­leç vardır?

A) Resimle anlatılan bir hayatı gerçek hayattan daha çekici bulurum.

B) Küçükken en tatlı eğlencem, resimli kitapların sayfalarını çevirmekti.

C) Her resimli kitap beni günlerce oyalamaya yeterdi.

D) Okumaya başladıktan sonra kitaplara olan il­gim daha da arttı.

E) Benim için resimli olduktan sonra kitabın ko­nusunun bir önemi yoktu.

10 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, dolaylı tümleci buldurmaya yöneliktir?

A) Şimdi nerede o sıcak yaz günleri?

B) Siz de bizim mahalleden misiniz?

C) Kimdi bugün tatil olduğunu iddia eden?

D) Sana da ona aldığım yemekten mi alayım?

E) Öğretmen beni de mi çağırdı yanına?

 11 . Aldılar götürdüler bizi

Musalla taşına yatırdılar bizi

Biz gelmedik getirdiler bizi

Doğduğumuzdan haberleri yok

Bu dizelerde kaç yargı vardır?

A) 4        B) 5       C )6      D) 7     E) 8

1 2 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok dolaylı tümleç vardır?

A) Onu ilk kez, Ankara’da, bir kütüphanede gör­müştüm.

B) Arabadan indiğimde etrafta tanıdık hiç kim­seyi göremedim.

C) Çocuklardan duyduğum bu haberin doğru olup olmadığını bilmiyordum.

D) Sizinle saat altıda tren istasyonunda buluşa­ biliriz.

E) Akşama, karşı mahallede oturan teyzemlere gideceğiz.

13 . Ulusların aralarındaki kültür alışverişinin artması, insanların birbirlerini daha iyi anlamalarına, ortak yanlarını bulmalarına, evrensel bansın oluşmasına katkıda bulunur.

Bu cümledeki altı çizili söz cümlenin hangi ögesidir?

A) Özne B) Belirtili nesne

C) Belirtisiz nesne D) Yüklem

E) Dolaylı tümleç

 14 . Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öznesi adlaşmış sıfattır?

A) Herkesin kendine yakın bulduğu yazarlar, ressamlar, besteciler vardır.

B) Eskiler, bir sözcükten değişik anlamlar çıkar­mayı ve ona değişik anlamlar yüklemeyi severler.

C) Kimi sanatçılar, eserlerindeki hatalı yerleri dü­zeltmekten usanmazlar.

D) Bir romancı, romanını yazarken kendi yaşa­mından da başkalarının yaşamından da yararlanabilir.

E) Ben, romanlarımda, yaşam koşulları ağır diye karamsarlığa saplanıp kalmam.

CEVAPLAR

A) TEMEL ÖĞELER

Bir söz dizisinde cümle oluşturulabilmesi için mutlaka bulunması gereken iki vardır: Özne ve yüklem.  Bu iki unsur olmazsa cümle olmaz.

YÜKLEM

Cümlede eylemle ya da durumla ilgili yargı bildiren öğedir. Çekimli fiillerden veya ekfiil almış isim ve isim soylu sözcüklerden ya da sözcük gruplarından oluşur.

• İyi çırak, ustası yokken  anlaşılır. (Çekimli fiil)
• Yazar, bu romanında çok betimlemeler yer vermiş. (Çekimli fiil)
• Amcasını oğlu şehit düştü.
• Sevgiye  karşı tek güç tutkudur. (Ekfiil almış isim)
• Okulu bitirince iyi bir edebiyat öğretmeni olacak.
• Rüzgar gibiydi sevdası.
• Yeni aldığım arabam pırıl pırıldı.
• İşe alındığı için etekleri zil çalıyor.
• Bendim geceleri seni rahatsız eden seni rüyalarında.
• Bu çocuk muydu burada mendil satmak isteyen.
• Umut, fakirin ekmeğidir.
• Çok ısrar etsen de kapına gelemem.
• Bir papatya tarlası gibiydi küçük kızım.
• Seni neler yaptığını görmüyor değildim.
• Sizi durmadan rahatsız eden adam kimdi?
• Gördün mü kardeşim bu zalim şehri.

Burada dirilere kefen biçilir.

• Son dersimiz  ne zamanmış?
• Anlattıkların incir çekirdeğini doldurmuyor.
• Dışarıda ince ince yağmur yağıyor.
• Alfabenin son harfi  “Z”dir.
• Sınıf başkanımız bizim köylü Mehmet Emmi’nin küçük oğludur.
• Kaza yapan bu arabaymış.
• Küçücük bebeği zalim annesi terk etmiş.
• Bu konuda ona çok yardım edemedim.
• Hiçbir oyun içinizdeki ıssızlığı doldurmaz.
• Bu diziler toplum yapımıza uymuyor.
• Neden benimle hiç konuşmuyorsunuz?
• Romanın ilk bölümü çok iyi kurgulanmış.

NOT:  Koşul bildiren çekimli fiiller ya da ad soylu sözcükler yüklem olmaz. Zarf tümleci adıyla yan cümleciğin yüklemi olur.

• Gelirsem bacaklarını kırarım.
• Sen öğrenciysen ben de öğretmenim.
• Yetişebilirsen bizimle gelebilirsin.
• Olmayacaksa bu işi bırakalım.
• Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ olur.
• Çalışırsan bu işin olacağını sen de biliyorsun.
• Konuşursam devletin temeli sallanır.

ÖZNE

Yüklemin bildirdiği işi yapan ya da yükleme konu olan öğedir. Çekimli fiiller dışında yalın haldeki her türlü ad ve ad soylu sözcük ya da söz öbeği yüklem olabilir. Çekimli fiillere “kim ve ne ” soruları, isim cümlelerine “olan kim, olan ne” soru sorulur.

• Öğretmenimizin oğlu  önümüzdeki yıl askere gidecekmiş.
• Şöhret bir büyüteçtir.
• Bağıra bağıra şarkı söylemek  onun en büyük zevkiydi.
• Bu soruyu ben de çözerim.
• Bu roman çok sürükleyiciymiş.
• “Ne ekersen onu biçersin “ de mecazlı bir söyleyiş vardır.

Özne üç grupta incelenir:

1)GERÇEK ÖZNE:  Eylemi bizzat yapan öğedir. Gizli özneler de gerçek özne olarak kullanılır.

2)SÖZDE ÖZNE:  Edilgen eylemlerin yüklem olduğu durumlarda bulunur. Gerçekte eylemden etkilenen sözcüklerdir. İsim cümlelerinde sözde bulunmaz.

3) ÖRTÜLÜ ÖZNE: Zarf tümleci içinde sezdirilen cümlelerdir.

• Böyle yükselir ölümsüzlük şarkımız.
• Seni çalışıyor  görmek beni mutlu ediyor.
• Tutuşmuş bir göz yamacıdır yüreğim.
• Yılanın soktuğu adam, sicimden bile korkar.
• Bahçenin etrafı tellerle çevriliydi.
• Öğretmenimize bir demet gül gönderildi.
• Araba itinayla temizlendi.
• Bahçe duvarları  onarıldı.
• Yapılan etkinlikler panoya asıldı.
• Hırsızlar polislerce yakalandı.
• Okulun camı öğrenciler tarafından kırıldı.
• Zabıtalarca yapılan denetimlerde kaçak etler yakalandı.
• Olay kınandı.
• Dallar rüzgarın etkisiyle kırıldı.
• Kitap benim tarafımdan yayımlandı.
• Başvurular yönetim tarafından değerlendiriliyor.
• Yol, çığ nedeniyle kapandı.
• Öğretmenlerimiz, kurumumuzca  defalarca sınanıyor.

NOT:   Geçişsiz fiiller, edilgen çatılı fiiller  dönüştürülerek yüklem olurlarsa o cümlede özne bulunmaz.

• Bu mahallede oturulmaz.
• Otobüse binildi.
• Irak Savaşı’na  ağlandı.
• 19 Mayıs’ta yaylaya gidilecek.

ÖZNE YÜKLEM  UYGUNLUĞU:

TEKİLLİK – ÇOĞULLUK UYUMU (NİCELİK)

Özne tekilse  yüklem  de tekil  özne çoğulsa yüklem de çoğul olur.

• Ahmet, sorunun cevabını bu yolla bulamamış. (Özne/Tekil)
• Ben bu konuyu toplantıda tartışmaya açarım. (Özne/Tekil)
• Biz bu kampanyanın başarıya ulaşmasından yanayız. (Özne/Tekil)
• Onlar, bizim başarımızı bir türlü anlayamadılar. (Özne/ Çoğul)
• İnsanlar, iletişim kurarak anlaşırlar. ( Özne / Çoğul )

NOT:  Alay ya da saygı amacıyla özne tekil olsa da yüklem çoğul da olabilir tekil de olabilir.

• Beyefendi, henüz gelemediler. / gelemedi.
• Hanımefendi tekrar sizi görmeye gelecekler. / gelecek.
• Bakan Bey, birazdan açıklama yapacaklar.

NOT: Özne çoğul kişi adlarından oluşuyorsa yüklem tekil de olabilir çoğul da olabilir.

• Arkadaşlar bu karar itiraz etti.  / itiraz ettiler.
• Adamlar, bu işi yapmadan buradan gitmeyecekler.  / gitmeyecek.
• Öğretmenler derse girdi.   /  girdiler.
• İşçiler öğle yemeğini yiyorlar.  /  yiyor.
• Dışarıda toplananlar  yönetimin istifasını  istiyorlarmış.  / istiyormuş.

NOT: Çoğul özne, kişi unsuru değilse yüklem çoğullanamaz.

• Sevgiler, paylaşıldıkça çoğalır.
• Kuşlar, bu ağaca tünemiş.
• Özgürlükler, hiçbir zaman kısıtlanamaz.
• Rüyalarım  artık gerçek oldu.
• Düşünceler baskı altına alınmamalı.
• Adamın gözleri görmüyordu.
• Ellerim nasırlaşmıştı.
• Ayaklarım fena halde şişmiş.
• Kitaplar satıldı.
• Aylar geçti , sen gelmez oldun.
• Yıllar birbirini kovaladı, beklediğimiz gün geldi.
• Gülüşmeler ta buraya kadar geliyor.
• Sabah olunca koşuşmalar başlar.
• Kış geldiğinde ellerim ayaklarım tutmuyor.

NOT:  Çoğul özne kişileştirme yapılmışsa yüklem tekil de olabilir çoğul da olabilir.

• Karıncalar, mutlulukla yuvalarından fırladılar.  /   fırladı.
• Bizim buraların kayaları mahzundurlar.   /   mahzundur.
• Çiğdemler, doğan güne karşı gerindiler.  /    gerindi.
• Çiçekler, boyunlarını bükmüştü sen yoksun diye.  /   bükmüştüler.
• Ağaçlar, sen geçince selama durdular.    /     durdu.

NOT:  Sayı sıfatlarının özne olduğu durumlarda  ve belgisiz sıfatla çoğul anlam kazanmış bir öznenin yüklemi çoğullanamaz.

• Üç öğrenci yukarı çıktı
• Beş arkadaş salınarak evlerine gitti.
• Seksen Amerikan askeri ölmüş.
• Beş kadın, bahçenin köşesinde bir şeyler konuşuyordu.
• Bunca inan neden boş oturuyor?
• Pek çok asker savaşmaktan korkuyor.

 NOT:  Özne bir belgisiz zamirden oluşuyorsa yüklem tekil olmak zorundadır.

• Hepsi toplantıya katıldı.
• Tümü seni  özlemiş.
• Birçoğu  trene binmemiş.
• Arkadaşlarımdan pek çoğu üniversiteye  gitmiş.

NOT:  Özne topluluk adıysa yüklem çoğul olmak zorundadır.

• Halkımız makarna yerken de ekmek bulunduruyor.
• Akım bir haftadır idman yapamıyor.

KİŞİ BAKIMINDAN  UYGUNLUK :

1)  Özne kaçıncı kişiyse yüklem de o kişi de olmak zorundadır.

• Ben bu yolda tek başıma yürüdüm.
• Mehtap, bisiklete binmeyi çok çabuk öğrendi.
• O, durmadan konuşmasını çok sever.

2)  Özne birden çok kişiden oluşursa yüklem  aşağıdaki tabloyu alır.

• Bu raporu ben ve sen hazırlayacağız.
• Bu raporu sen ve o  hazırlayacaksınız.
• Bu raporu ben, sen  ve o hazırlayacağız.
• Ben ve babam arabayı yıkayacağız.
• Ben , sen ve amca oğlu Ahmet iyi anlaşıyoruz.
• Otobüste bir ben bir de yaşlı amca kalmıştık.
• Amcamlar ve biz bu yıl  tarlayı birlikte ektik.
• Sen ve Fikret az önce ne okudunuz?

B)YARDIMCI ÖĞELER   ( TÜMLEÇLER):

NESNE

Yüklemin yaptığı işten etkilenen öğedir. Adın yalın durumunda ya  da belirtme durumunda bulunabilir.Adın yalın durumunda bulunursa “ belirtisiz nesne ”  olur ve yükleme “ne ve kim “ sorularıyla adın belirtme durumlarında olursa “ belirtisiz nesne ” olur ve yükleme “ neyi ve kimi ”  sorularıyla bulunur.

• Bayram için biraz şeker aldık.
• Bir ayda bir tablo yapıyor.
• Ağlasam sesimi duyar mısınız mısralarımla?

Dokunabilir misiniz gözyaşlarıma ellerinizle?

• Babam  bize her zaman : “ Doğru duvar yıkılmaz” derdi.
• Arabasını park edecek bir yer bulamamış.
• Bir aydan bir ev aradığını ; ama bulamadığını  söylüyor.
• Sabah olunca güneşin ilk ışıkları dağın doruklarını aydınlattı.
• Her gün gazete ve televizyonlar bize pek çok olayı anlatıyor.
• Sabah sana ne sormuştu?
• Buraya gelirken kimi gördün?
• Anneme doğum günü için ne aldın?
• Bizim yaramaz yine suyu mu dökmüş?
• O, Kahvaltıda en çok peynir mi sever?
• Pazardan oğluna uçurtma almış.
• Bahçedeki incir ağaçlarını kesmişler.
• Hiçbir zaman kalbimin köşelerini göremezsiniz.
• Bana mutluluğunun resmini çizebilir misin ?

NOT: İsim cümlelerinde nesne  bulunmaz ; ama bazı istisnaları vardır

• Güzelliğimi Lüks  sabunlarına borçluyum.
• Tek amacı üniversiteyi kazanmaktı?

DOLAYLI TÜMLEÇ

Yüklemin anlamını yönelme , bulunma, çıkma yönleriyle  tamamlayan öğedir. Yükleme “kime , kimde, kimden, neye, neyde, neyden , nere , nereye, nereden ”soruları sorularak bulunur.

• Bahçeye yeni  domates  fideleri ekilecek.
• Kendisine hiç mi hiç toz kondurmazdı.
• Beni canan usandırdı, cefadan yar usanmaz mı?
• Çok sevdiğim bu kasabada hayatımın en güzel yılları geçti.
• Halk yapılan zulümlerden bıktı.
• Yağmurdan kaçarken doluya tutuldu.
• Mersin’e Antep’ten gelmişler.
• Türk şiirinin geleceğini  merak edenlere bu kitabı okumalarını tavsiye ediyorum.
• Seninle yarın sinemaya gidelim mi?
• Defalarca geldiğim bu yeri çok seviyorum.
• Dün akşamki partide olay çıkarmışlar.
• Mahmur gözlerin benden uzak olmasın.
• Kasabada kış hazırlıkları başladı.

 NOT: “-e ,  -de ,  -den “ durum ekini alan sözcükler zaman , durum ya da sebep bildiriyorlarsa zarf tümleci olur.

• Umut kapısı kendiliğinden kapandı.
• Heyecandan dili tutuldu.
• Akşama bize gelecekler.
• Kış ortasında işten çıkarıldım.
• Eylülde odun toplamak için ormana çıkacağız.

ZARF TÜMLECİ

Yüklemi yer-yön ,  zaman , miktar, sebep veya durum yönünden tamamlayan öğedir.” Nasıl, ne kadar, neden , ne zaman, niçin, niye … ”  vb. sorular sorularak bulunur.

• Geç kaldığı için toplantıya giremedi.
• Kimseyi seni beklediğim gibi beklememiştim.
• Ben bu gece ölmesem hiçbir zaman ölmem.
• Kaçıp saklandım, yine beni buldu kör talih.
• Artık sevmeyeceğim.
• Bir kadın usulca suya vuruyor ayaklarını.
• Zahmetsiz kazanılan para göz açıp kapayana kadar gelip geçer.
• Akşam, evde yemek yerken rahatsızlaşmış.
• Konukları fazla bekletmeden içeri alınız.(Zarf Tümleci)
• Konukları fazla bekletmeden içeriye alınız.(Dolaylı Tümleç)
• Yukarı baktım, bulutlar arasında bir güvercin vardı.(Zarf Tümleci)
• Yukarıya baktım.(Dolaylı Tümleç)
• Babasından korktuğu için eve gelemedi.

NOT: İlgeç (edat) tümleçleri  de zarf tümleci içerisinde yer alır.

• Bu ev için çok para ödedik.
• Ankara’daki akrabalarıyla  her gün bilgisayar aracılıyla görüşüyorlar.
• Çok eski, külüstür bir arabayla gittiler.
• Yanında oturan arkadaşı için bir sürpriz yapmış.
• Büyük bir heyecanla şiirini okudu.
• Güzelliğe ulaşmak için ayrıntıları önemsiyorum.
• İnsanları ve  çevreyi özgürce tasvir ettiği için onun yazılarını takip ediyorum.

ÖĞELERLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR

1.        Bağlaçlar , ünlemler, hitaplar, arasözler öğede cümle dışı unsur olurlar.

• Arkadaşlar yarın sinemaya gidelim mi?
• Arkada konuşan üç kişi, lütfen susun artık!
• Eyvah, yine elini kesti!
• Bu  soruyu ben de çözemem.
• Eşyalarını topladı ve arkasına bakmadan çekti gitti.
• Dedem , nur içinde yatsın , bu savaştan sürekli bahsederdi.
• Annen, emin ol , sana kızmayacak.

2.        Soru cümleleri  çeşitli öğeleri buldurmaya yönelik olabilir.

• Beni kim çağırdı?
• Bu kitabı nereye koyayım?
• Yeni gelen öğretmenimiz nasıl?
• Arkadaşların nerede?
• Bu kalem  kiminmiş?
• Neden benden  bu kadar nefret ediyorsun

1) Bu güne kadar onun yanında olanlar, zaten içten sevmedikleri belliydi, aniden onu terk ettiler.

Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)Özne bir söz öbeğinden oluşmuştur.

B)Yüklemi bileşik zamanlı basit bir fiildir.

C)Ara söz cümlenin hiçbir öğesi olmayan cümle dışı unsur niteliğindedir.

D)Yüklemi geçişsiz etken bir fiildir.

E)Özne, zarf tümleci, nesne  ve yüklemden oluşmuştur.

 2)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir öğe vurgulanmıştır?

A)Ben, masadan tabakları kaldırdım.

B)Dünkü derste bu konuyu anladım.

C)Bu sabah elbiseyi temizledim.

D)Biriktirdiği parayla oyuncak aldı.

E)Bu kalemi çantadan ben çıkardım.

 3)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde  nesne açıklayıcısıyla birlikte verilmiştir?

A)Necip Fazıl’ı, tanınmış şairi, her yönüyle  anlatan bir kitap bu.

B)Kardeşini, çok sevdiği insanı, kaybetmenin acısına dayanamadı.

C)Ankara’ yı, yıllardır yaşadığım bu büyük kenti, çok arıyorum.

D)Evin bazı bölümleri, salonu ve mutfağı, bakıma alındı.

E)Arkadaşlarımdan biri, fakülte arkadaşım, kitaplarımı tanıtmamda yardımcı oldu.

 4)Cümlede önemsenen öğeyi vurgulamanın  bir yolu da onu yükleme yaklaştırmaktır.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç vurgulanmıştır?

A)Salondakiler komedyeni ayakta alkışladı.

B)Bu yıl okullar on altı  Eylül’ de açılacak.

C)Okula birazdan gideceğiz.

D)Bu sabah okula giderken onu caddede gördüm.

E)Bu konuları bana o anlatmıştı.

 5)Deniz kirliliği sebebiyle ölmüş ve sahile vurmuş balinalar, tırlarla depoya kaldırıldı.

Yukarıdaki cümlenin öğe sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?

A)Özne, zarf tümleci, dolaylı tümleç, yüklem

B)Özne, dolaylı tümleç, nesne, yüklem

C)Özne, dolaylı tümleç, yüklem

D)Zarf tümleci, dolaylı tümleç, nesne, yüklem

E)Dolaylı tümleç, özne, nesne,yüklem

 6)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sadece özne ve yüklemden oluşmuştur?

A)Tarihi eserler, bir bir yok oluyor.

B)Hiç gülmeyen biri olarak tanınır.

C)Gelecekten ümidini hiçbir zaman kesmedi.

D)Okuldan gelince bir saat dinleniyordu.

E) Eve getirdiği güller, soluvermişti.

 7)Aşağıdakilerden hangisinde soru, cümlede bildirilen işi yapanı bulmaya yöneliktir?

A)Verdiğim elbiseyi yıkadın mı?

B)Sen hangi ayakkabıyı beğendin?

C)Seni bu kadar ne üzüyor?

D)Onu ne kadar bekleyeceğiz?

E)Beni nerede bekledin?

 8)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öğelere ayırmada bir yanlışlık yapılmıştır?

A)İçime akan satırlarda / onların yürek atışlarını  / duyarım.

B)Odama / sabah güneşiyle  / bir ışık  / dolar.

C)Arnavut kaldırımlı taş sokaklar / uzun bir süre / unutuldu.

D)Yolun / sonu / uzun bir yolculuktan sonra / göründü.

E)Annesini çağırmak için / az önce evden / ayrıldı.

 9)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde arasöz yoktur?

A)Tanıdık olduğumuz, öğrendiğimiz birçok olayı yazıya dökeriz.

B)Öğretmenlerimize, kendilerini eğitim öğretim yolunda feda etmiş kişilere, yardımcı oldum.

C)Bana gelirken, geçen geldiğinde unutmuştun, mutlaka kitabımı getir.

D)Her sabah bu yoldan, babasını trafik kazasında kaybettiği yerden, geçerken hüzünlenir.

E)Sevdiği tüm çiçekleri,gül ve nergis başta olmak üzere, bir bir suladı.

 10)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç, nesneleri birbirine bağlamıştır?

A)Hem arkadaşları hem öğretmenleri ondan şikayetçiydi.

B)Çocuk ve annesi mağazaya girdi.

C)Kızını ve oğlunu çok özledi.

D)Okumak ve yazmak herkesin görevidir.

E)Şehriye çorbasından ve tavuk soteden nefret ederdi.

 11)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde arasöz vardır?

A)Mehmet Akif Ersoy halkını tanıyan, onları yüreğinde yaşatan gerçek bir aydındı.

B)Mehmet Akif Ersoy, edebiyat ve fikir dünyasında kendini tanıtmış bir yazardı.

C)Mehmet Akif Ersoy, hayal ve düşünce zenginliklerinin ortasında yaşamıştır.

D)Mehmet Akif Ersoy, düşüncelerini en güzel şekilde ifade edebilen yazarımız, bugün çok aranıyor.

E)Mehmet Akif Ersoy, edebi kültürümüze çok güzel eserler kazandırmıştır.

 12) (I) Dün akşam (II) Ankara’ ya geldiğinde (III) misafirleri (IV) otobüs garında (V) karşıladık.

“Biz” sözü bu cümlede numaralanmış yerlerden hangisine getirilirse özne vurgulanmış olur?

A) I                B) II                C) III          D) IV                        E) V

 13)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç kullanılmamıştır?

A)Bu kitabı okuduktan sonra ona ver.

B)Benim okula gitmediğimi kimden duydun?

C)Senden bunu beklemezdim.

D)Tüm misafirler yapılan yemekleri çok beğendi.

E)Kitapta bir konu eksikti.

 14)Evin çatısında oturan bu çocuklar nereye bakıyorlar?

Bu cümleye verilecek cevap cümlenin hangi öğesi olur?

A) Özne                                  B) Zarf Tümleci

C) Dolaylı Tümleç                    D) Yüklem

E) Nesne

 15)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işaret zamiri nesne görevindedir?

A)Defteri kaplayınca ona verirsin.

B)Arkadaşları her zaman bu konuda duyarlıydı.

C)Şunu aldığın yere koyar mısın?

D)Burası gerçekten piknik yapılmaya uygun bir yer.

E)Ben üniversite sınavını kazanabilmek için çok çalıştım.

 16)Yakup Kadri, Yaban’da, özellikle köy gerçeklerini anlatımda kuruluğa düşmeden eleştirel bir tutumla yansıtmıştır.

Bu cümlenin öğeleri aşağıdakilerden hangisinde sırayla verilmiştir?

A)Özne, zarf tümleci, nesne, dolaylı tümleç, yüklem

B)Özne, dolaylı tümleç, nesne, zarf tümleci, yüklem

C)Zarf tümleci, özne, dolaylı tümleç, nesne, yüklem

D)Dolaylı tümleç, nesne, özne, zarf tümleci, yüklem

E)Nesne, özne, dolaylı tümleç, zarf tümleci,   yüklem

 www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR