Bir şeyin önemini belirtmektir. Değerlendirme; olaylar, nesneler, duygular ve düşünceler hakkında yapılabilir.
Değerlendirme yapılırken, değerlendirilecek nesnelerin belirgin özelliklerinden yararlanılır. Değerlendirmeye yazar kendi görüşlerini, duygularını katarsa öznel değerlendirme yapılmış olur. Yazar, değerlendirmeye kendi duygularını katmazsa nesnel (objektif) değerlendirme yapmış olur.
Değerlendirme için mutlaka bir ürüne, yapıta gereksinim vardır.
“Bu roman sade bir dille yazılmıştır.”
Bu cümle “roman” hakkında nesnel bir değerlendirme ortaya koymaktadır.
“Bu romandaki köy tasvirleri gerçekçi bir şekilde ele alınmış ve bu durum romanın ilgi çekiciliğini artırmıştır.
Bu cümle “öznel’dir. Çünkü, “köy tasvirlerinin gerçekçi ele alınması romanın ilgi çekiciliğini artırması” yargısı özneldir. Kişiden kişiye değişebilir bu yargı.
ÇIKMIŞ SORU ÖRNEĞİ
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “değerlendirme” söz konusudur?
A) Kimi sanatçılar duygularını dile getirmek için, kimileri de kusursuz eserler yaratmak için yazarlar.
B) Romancı, gerçekleri düş gücüyle yeniden biçimlendiren kişidir.
C) Bir eserin değerinin, konusundan çok üslubuna bağlı olduğunu her zaman söylerim.
D) Bu romandaki kişilerin birbiriyle ilişkisi üzerine birçok inceleme yapılmıştır.
E) Bu eserde, konu gerçek yaşamdan alınmış, kişiler karakterlerine uygun biçimde konuşturulmuştur.
(1989-ÖYS)
Çözüm
Değerlendirme, “olay, durum, kişi ya da yapıt” hakkında bir hüküm ortaya koyup bu nesnelerin belirgin özelliğini belirtmek olduğuna göre bu tanıma en uygun yargı “E” seçeneğinde vardır.
A’da sanatçıların amaçları belirtmiş,
B’de “romancı”yla ilgili tanımlama yapılmış,
C’de karşılaştırma yoluyla eserin değerinin üslubuna bağlı olduğu yargısı ortaya konmuş.
D’de bir romanla ilgili bildirimde bulunulmuş,
E’de “Eser”in konusu ve kişilerin ele alınış biçimi hakkında bir değerlendirme yapılmıştır.
Yanıt: E
]]>Sanatçı ya da eser hakkında hüküm veren cümledir. Nesnel veya öznel, olumlu veya olumsuz olabilir.