1.     “Yeşile koşan Londra’yı gördükçe hep denizi kovalayan İstanbul’u düşündüm.” cümlesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

(1974/ÖSYS)

A) Teşbih                                        B) Teşhis

C) Mürsel mecaz                            D) Tekrir

E) Kinaye

2.     Kurban olam kurban olam

Beşikte yatan kuzuya

Bu beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi yapılmıştır? (1976/ÖSYS)

A) Cinas                                          B) İstiare

C) Benzetme                                  D) Kişileştirme

E) Abartma

3.     Ey benim sarı tamburam,

Sen ne için inilersin?

İçim oyuk, derdim büyük

Ben onun’çün inilerim.

Sazın gerçekten de içi oyuktur. Ama burada anlatılmak istenen başka bir şeydir.

Böyle bir yazın sanatı (edebi sanat) aşağı­dakilerden hangisinde vardır? (1979/ÖSYS)

A)    Güleriz ağlanacak halimize.

B)    Şu karşıma göğüs geren,

Taş bağırlı dağlar mısın?

C)    Sakinler meclisten çekmiş ayağı.

D)    Kısmetimdir gezdiren, yer yer seni,

Arşa çıksan akıbet yer yer seni.

E)    Gül hasretinle yollara tutsun kulağını.

4.     Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet

Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten

Aşağıdaki dizelerin hangisinde, yukarıdaki beytin ikinci dizesindeki sanata benzer bir sanat vardır? (1980/ÖSYS)

A)    Karlar altında bir ilkbaharım ben

B)    Kar değil gökyüzünden yağan beyaz ölümdü

C)    Şu bakır zirvelerin ardından

Bir süvari geliyor kan rengi

D)    Ruhu her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter

E)    Ben garip çizgilerle uğraşırken baş başa

Rastlamıştım duvarda bir şair arkadaşa

5.     “Menekşeler külahını kaldırır”

dizesindeki edebi sanat, aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır? (1981/ÖSYS)

A)    Güzel gitti diye pınar ağladı

B)    Ak kuğular sökün etti yurdundan

C)    Gül budamış dal dal olmuş

D)    Kara yerde mor menekşe biter mi?

E)    Gözlerim kapıda kulağım seste

6.     Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezindi;

Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi.

Bu dizelerdeki kişileştirme, aşağıdakilerden hangisinde yoktur? (1982/ÖSYS)

A)    Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan;

Geriniyordu bir eski duvarın sıvasından

B)    Bir bulut geldi üstüne bahçenin,

Bütün ağaçların keyfi kaçtı.

C)    Toros dağlarının üstüne

Ay, un eledi bütün gece

D)    Eskici dükkanındaki asma saat,

Çelik bir şal atmış omuzlarına

E)    Ay, zeytin ağaçlarından yere damlıyordu;

Açtım avucumu altına tuttum

7.     “Sakin ve rüzgârsız havalarda, bacalar üzerinden bir türlü savrulup dağılmayan dumanlar birbiri üzerine nasıl birikirse, bu sesler de öylece göğün boşluğunda toplanıyor, kolay kolay dağılmıyordu.

Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey aşağıdakilerden hangisidir? (1984/ÖSYS)

A)    Hava – Rüzgâr

B)    Rüzgâr – duman

C)    Hava – Ses

D)    Duman – Gök

E)    Duman – Ses

8.     “Anadolu” kelimesinin, “Anadolu, hepimize hınç, şüphe ve emniyetsizlikle bakıyordu.” cümlesin­deki kullanılışına benzer bir kullanım, aşağı­dakilerden hangisinde vardır? (1984/ÖSYS)

A)    Ankara, bütün Orta Anadolu’ya bir iç kale vazifesi görmüştür.

B)    Erzurum, Türkiye coğrafyasına 1890 metreden bakar.

C)    O günlerde Konya’nın nasıl yaşadığını ve ne düşündüğünü bilmiyoruz.

D)    İstanbul’un asıl manzarasına bir sivil mimari oluşturmuştur.

E)    Bursa kadar muntazam bir devrin malı    olan bir şehir bilmiyorum.

9.     “Ey saz benizli yolucu, sen, söyle bana,

Kuş uçmaz, kervan geçmez sema yolunda;

Gündüzün, gecenin hangi kovuğunda

Dinlenmek için gidip yatacaksın?”

Burada şairin “yolcu” diye seslendiği “ay”dır.

Bunu, şiirdeki hangi sözlerinden çıkarabiliriz?

(1985/ÖSYS)

A)    sema yolunda

B)    kuş uçmaz, kervan geçmez

C)    saz benizli

D)    gündüzün, gecenin hangi kovuğunda

E)    dinlenmek için gidip yatacaksın

10.   “Artık dağlar sırtlarından kürklerini attılar. Fakat henüz sabahları serince olduğundan,       omuzlarına sislerden birer atkı alıyorlar. Şimdi rüzgâr ağaçlar arasında ılık ılık esiyor. Hece böcekler, görülecek şey!”

Parçada kişileştirilen varlık, aşağıdakiler­den hangisidir? (1985/ÖSYS)

A) böcekler                                     B) sisler

C) rüzgâr                                        D) ağaçlar

E) dağlar

11.   Kalem böyle çalınmıştır yazıma

Yazım kışa uymaz, kışım yazıma.

Bu iki dizedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1986/ÖSYS)

A)    benzetme (teşbih)

B)    cinas

C)    kişileştirme (teşhis)

D)    abartma (mübalağa)

E)    istiare

12.   Durgun bir akşamın erguvan örtüsünü

Yırtarken çekinerek gecenin kara eli

Yorgun bir gölge, omzunda bir günün yükü

Sürüklüyor ufuklara ağır adımlarını

Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıda­kilerin hangisinde verilmiştir? (1987/ÖSYS)

A)    Yorgun omuz – sürüklenen ufuklar

B)    Durgun bir akşam – ağır adımlar

C)    Erguvan örtü – bir günün yükü

D)    Akşamın örtüsü – omuzun yükü

E)    Gecenin kara eli – yorgun bir gölge

13.   Kısmetindir gezdiren yer yer seni

Arşa çıksan akıbet yer yer seni

Bu iki dizedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1988/ÖSYS)

A) Mecaz                                        B) Cinas

C) Kinaye                                        D) İstiare

E) Hüsn-i ta’lil

14.   Anavarza at oynağı

Kana bulanmış gömleği

Kıyman a zalımlar kıyman

Kör karının bir deyneği

Yaşlı bir kadının öldürülen tek oğlu için duyduğu acıyı dile getiren bu dörtlükte,     aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1988/ÖSYS)

A)    Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

B)    Bir sözcüğü, iki anlamını birden sezdirecek biçimde kullanma

C)    Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük yerine kullanma

D)    Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bıra­karak olguyu başka bir nedene bağlama

E)    Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma

15.   Adam, elini uzattı; tam onu koparacağı sırada, mor menekşe: “Bana dokunma!” diye bağırdı.

Bu cümledeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1989/ÖSYS)

A)    Teşbih (benzetme)

B)    Tezat

C)    İstiare

D)    Kinaye

E)    İntak (konuşma)

16.   İlahi, kabul senden ret senden; şifa senden, dert senden… İlahi, iman verdin, daim eyle; ihsan verdin, kaim eyle.

Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdaki­lerden hangisine örnektir? (1989/ÖSYS)

A) İmale                                         B) Seci

C) Aliterasyon                                D) Redif

E) Cinas

17.   Yalnız zaman olur bazı akşamlar

Bir kadın çehresi; yanarken camlar

Bir lahza belirir loş aynalarda

Bu dizelerde geçen, “yanarken camlar” sö­zünde, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1990/ÖSYS)

A)    Bir durumu, gerçekte olduğundan daha üstün gösterme

B)    Bir sözü benzetme amacıyla bir söz yerine kullanma

C)    Birden çok anlamı bulunan bir sözcüğü uzak anlamıyla kullanma

D)    İnsanlara özgü bir niteliği cansız varlıklara aktarma

E)    Bir olguyu, gerçek nedeninin dışında, hoşa giden bir nedene bağlama

18.   Yapıtlarında daha çok kırsal kesim insanlarını anlatan birkaç yazar, Yakup Kadri Karaosman­oğlu’yla görüşmeye gider. Bu ilgiden çok hoşnut olan Yakup Kadri, bir ara merakla konuk yazarlara nerelerden geldiklerini sorar. Yazarlardan biri gülerek: “Yabandan geliyoruz üstat, Yaban’dan!” der.

Parçada geçen “Yaban’dan geliyoruz.” sözünde, aşağıdaki açıklamaların hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1990/ÖSYS)

A)    Bir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten gelme

B)    Bir sözcüğü alışılmış anlamının dışında bir anlamda kullanma

C)    Söylenmek isteneni en az sözcükle anlatma

D)    Bir gerçeği sezdirmek için bir sözü hem gerçek hem mecaz anlamıyla kullanma

E)    Söz arasında, bilinen bir duruma işaret etme

19.   Nedir can kim anı sen nazenin canane vermezler

Sana aşık olanlar yoluna cana ne vermezler

Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı sözü bir arada bulundurma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

(1991/ÖSYS)

A) Cinas                                          B) Hüsn-i ta’lil

C) Teşhis                                        D) Tevriye

E) İntak

20.   Aşağıdaki dizelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır? (1991/ÖSYS)

A)    Bir ah çeksem dağı taşı eritir.

Gözüm yaşı değirmeni yürütür.

B)    Bu topraklar ecdadımın ocağı

Evim, köyüm hep bu yerin bucağı

C)    Ne doğan güne hüküm geçer

Ne halden anlayan bulunur.

D)    Derdim çoktur hangisine yanayım

Yine tazelendi yürek yarası

E)    Yükseğinde büyük namlı karın var

Alçağında mor sümbüllü bağım var

21.   (I) Dik, sarp bir doruğa tırmanan bir dağcıyı andırıyor deneme yazarı. (II) Yamaçta ayağını koyacağı bir yer arıyor. (III) Elleriyle tutunacak bir yer seçiyor. (IV) İpini takacağı bir kaya parçası gözlüyor; adım adım tırmanıyor, sınaya sınaya yükseliyor. (V) Tepede, ulaştığı noktada, bir dağcı gibi güven duygusu sarıyor içini.

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde benzetmeye yer verilmiştir? (1992/ÖSYS)

A) I ve III                                         B) I ve V

C) II ve III                                        D) II ve IV

E) IV ve V

22.   Aşağıdakilerin hangisinde bir kinaye vardır?

(1992/ÖSYS)

A)    Gönül sevdiğinden soğur

Görülmeyi görülmeyi

B)    Gölgesinden dinlendiğim

Koca çamlar yerinde mi

C)    Şu karşıma göğüs geren

Taş bağırlı dağlar mısın

D)    Elbet bir devasız dertten

Doğan göz bir zaman ağlar

E)    Uçtu kuşların kervanı

Her biri bir dala gider

23.   Aşağıdaki dizelerden hangisinde dört öğesi de bulunan bir “teşbih” vardır? (1995/ÖSYS)

A)    Her hatıra bir damla yaş oldukça gözümde

B)    Gördüm deniz dedikleri bin yaşlı ejderi

C)    Canlandı hayalimde o mazideki yazlar

D)    Her gölge bir insan kadar inceydi, derindi

E)    Ben böyle değildim, bu deniz böyle değildi

24.   Aşağıdaki beyitlerin hangisinde “cinas” vardır?

(1995/ÖSYS)

A)    Gönlümle oturdum da hüzünlendin o yerde,

Sen nerdesin ey sevgili, yaz günleri nerde.

B)    Kısmetindir gezdiren yer yer seni

Arşa çıksan akıbet yer yer seni

C)    Akşam lekesiz, saf, iyi bir güz gibi akşam;

Ta karşı bayırlarda tutuşmuş iki üç çam

D)    Gözlerin mahmur olurmuş her zaman

Pek yamansın, pek yamansın, pek yaman

E)    Görmeden mecnunların sahradaki cem’iyyetin

Sevdiğim meşk-i nigah eylesin ahularla sen

25.   Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sanatı yoktur? (1996/ÖSYS)

A)    Düşlerimde bir güzel

Bakışı ayva çürüğü

B)    Tam otların sarardığı zamanlar

Yere yüzükoyun uzanıyorum

C)    Asılı salkımlardır çocuklar

Anaların uzun eteklerinde

D)    Saçların uçuşuyor rüzgârda

Her telinde ayrı bir kalp çarpıyor

E)    Acılarım, acılarım benim

Çiçeğe durmuş badem ağacı

26.   Tablasındaki taze salatalıkları övmek için, “Badem bunlar, badem” diye bağıran satıcı, aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmaktadır? (1995/ÖSYS)

A) Benzetme                                  B) Tenasüp

C) Kinaye                                        D) Hüsn-i ta’lil

E) Mecaz-ı mürsel

27.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tırnak içine alınmış sözlerde bir söz sanatı vardır?

(1997/ÖSYS)

A)    Ben, sizin sandığınız gibi “ünlü biri” değilim.

B)    “Beş sınıflı, tek öğretmenli” bir ilkokulda okudum ben.

C)    Dergi yöneticilerinin bu “hoşgörülü tutum”u duygulandırdı beni.

D)    Emekliliğin nasıl “güç bir iş” olduğunu bilmiyorum henüz.

E)    “Aslanın ağzındaki”ne yetişmek için koşuşturup duruyorum.

28.   Çocuğun birine sormuşlar:

–      Ne olacaksın?

–      Adam olacağım, demiş.

Çocuğun bu yanıtı aşağıdakilerden hangisi­ne örnek olabilir? (1998/ÖSYS)

A) Benzetme                                  B) Kinaye

C) Tenasüp                                     D) Mecaz-ı mürsel

E) Hüsn-i ta’lil

29.   (I) Güneş yavaş yavaş yükselirken antik kent aydınlanmaya başlıyor. (II) Güneşle birlikte, kentin geçmişindeki bilinmeyen yönlerin de ortaya çıkacağını sanıyor insan; ama bir süre sonra yanıldığını anlıyor. (III) Yüzyıllardır yalnızlığa alışmış, unutulmuş bu kentin geçmişini düşünüyor. (IV) Acaba bu tiyatro sahnesinde kaç oyun sergilendi, odeonda ne gibi sorunlar tartışıldı, ölümüne savaşlar nasıl yaşandı buralarda? (V) Bugün, bütün bunlardan habersiz, tarih sahnesindeki rolünü tamamlamış ve mağrur bir sessizliğe gömülmüş bir kentle karşı karşıyayız.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde kişileştirme sanatı vardır?

(2006/ÖSYS)

A) I ve II                                          B) I ve IV

C) III ve IV                                       D) III ve V

E) IV ve V

CEVAPLAR

1.            Yanlıştan beri, doğrudan ileri yaşıyor. Sevgiyi bilgiyi gönlünde taşıyor. Hatayı, yaftayı bir bir aşıyor.

Yukarıdaki cümlede olduğu gibi düzyazıda kullanılan uyaklara ne ad verilir?

A) Aliterasyon                  B) Seci

C) Cinas                               D) Tunç uyak

E) İmale

2.    

Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sana­tı yoktur?

A)     Açıldıkça ört beni

Var olduğun bileyim

B)      Gözlerimin yaşları

Mermere aksa deler

C)      Gizli sevda çekmesi

Ateşten gömlek imiş

D)     Sevdiğim semanın güneşi, mahı

Seni seven âşık çekmez mi ahı

E)      Tanrı emaneti yâre bir selam

Götür bir tenhada ver seher yeli

3.            Minnet Hûda’ya devlet-i dünya fena bulur

Baki kalır sahife-i âlemde adımız

Yukarıdaki  dizelerde geçen  “Baki”  sözcüğü hem şairin adı hem de “kalıcı, ebedi” anlamın­dadır.”Baki” sözcüğünün kullanımından doğan bu sanata ne ad verilir?

A)     Cinas

B)      Tevriye

C)      Kinaye

D)     Seci

E)      İstiare

4.     “Eylülde melûl oldu gönül, soldu da lale.” dize­sinde aynı seslerin art arda sıralanmasının ortaya çıkardığı ahenkten oluşan sanata ne ad verilir?

A) Seci                                 B) Cinas

C) Telmih                            D) Aliterasyon

E) Tekrir

5 .           Ben yürürüm Mustafa Kemal de yürür

Ben yemek yerim

Mustafa Kemal de yemek yer

Ben şiir yazarım

Mustafa Kemal devlet kurar

Yukarıdaki dizelerin tamamı düşünüldüğünde son iki dizede hangi sanata yer verilmiştir?

A)     Teşhis

B)      Hüsn-i talil

C)      Kinaye

D)     Terdit

E)      Tariz

6.            Gündüz gelme gece gel

Bekle sular kararsın

Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Cinas

B)      Seci

C)      Teşbih

D)     Tezat

E)      Kinaye

7.            Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde “kinaye” yoktur?

A)     Sakla samanı gelir zamanı.

B)     Her koyun kendi bacağından asılır.

C)    Dost ile ye iç alışveriş etme.

D)    Ayağını yorganına göre uzat

E)     Damlaya damlaya göl olur.

8.            Gözlerimden yaş akar

Bulanmış seller gibi

Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Mübalağa

B)      Cinas

C)      Teşhis

D)     Kinaye

E)      Telmih

9.   Aşağıdakilerin hangisinde herhangi bir söz sanatı yoktur?

A)     Bir süre bekledik onu durakta

B)      Bir renge bürünmüş yanıyor Marmara içten

C)      Oklar gibi fışkırmada her yandan ışıklar

D)     Bir pembe bulut bağrı delinmiş kanamakta

E)      Yorgun uyuyan tekneler altında uzakta

10.     Aşağıdakilerin hangisinde duyular arası ak­tarma söz konusudur?

A)     Süzülüp akasya dallarından gün

Erir damla damla ayaklarında

B)      Sesin perde perde genişledikçe

Solan gözlerinden yağarken gece

C)      Sürür eteğini silik ve ince

Bir gölge bahçenin uzaklarında

D)     Sen böyle kederden taştığın akşam

Derim dudağında şarkı ben olsam

E)      Yalnız senin tatlı esen havanda

Kendi milli gururumu sezerim

11.          Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?

Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz?

Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki söz sanatla­rından hangileri vardır?

A)     İstiare – hüsn-i talil

B)      Kinaye – istiare

C)      Teşhis – hüsn-i talil

D)     İstiare – tecahül-i arif

E)      Tenasüp – istifham

12.      Aşağıdaki dizelerden hangisi karşısında ve­rilen söz sanatına örnek olamaz?

A)     Ateşten kızaran bir gül arar da

Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi (Hüsn-i tatil)

B)      Ay zeytin ağaçlarından yere damlıyordu. (İstiare)

C)      Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz (Te­zat)

D)     Onun ölümüne gökyüzü ağladı. (Teşhis)

E)      Aşk derdiyle hoşum el çek ilacımdan tabib (Telmih)

13.          Cebeci köprüsünün üstü

Karınca yuvasına benziyor

Hamallar, körler, topallar

Oturmuş nasibini bekliyor

Bu dizelerde aşağıdaki sanatlardan hangisi vardır?

A) Teşhis                             B) Teşbih

C) İntak                                               D) İstiare

E) Nida .

14.          Bir gül mahzun durup bahçede

Yanakları yorgun

Bu dizelerdeki sanat, aşağıdaki açıklamalar­dan hangisine uygundur?

A)     İnsan dışındaki varlığa insan özelliği verme

B)      İnsan dışındaki varlığı konuşturma

C)      Söylediği sözün aksini kastetme

D)     Varlığın davranışlarını bilinenden farklı bir nedene yorma

E)      Geçmişteki bir olayı hatırlatma

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

 CEVAPLAR

1.            Bir yol öpemedim kara gözünden (I)

Geçilmez ki cilvesinden nazından

Nokta dudağından, (II)  şirin sözünden (III)

Kiraz dudaklımın,  (IV) inci dişlimin (V)

Yukarıda numaralanmış söz öbeklerinden hangi ikisinde “benzetme” ilgisi yoktur?

A) I. ve II.                            B) I. ve III.         C) II. ve III.

D) III. ve IV.                       E) III. ve V.

2.      

Aşağıdaki dizelerin hangisinde “cinas” vardır?

A)     Ağaçlar kökünden kopacak gibi Bir türlü dinmiyor başlayan tipi

B)      Ya ümit sizsiniz Ya da ümitsizsiniz

C)      Suçu yok aynaların çirkinliğimizde Onlara şaşı bakan biziz

D)     Aydınlanır senin için geceler Güneş gibi görünürsün

E)      Seda verip seslendi mi yaylalar Gelin olup süslendi mi yaylalar

3.    Aşağıdakilerin hangisinde intak sanatı vardır?

A)     Bir aslan “miyav” dedi.

B)     Minik fare kükredi.

C)    Kediyle köpek arkadaş olmuş.

D)    Bir kuş: “Bir kedi gördüm galiba.” dedi.

E)     O: “Her kuşun eti yenmez.” diyordu.

4.            Şiir elif Şiir lam

Şiir tarifsiz kelam

Şiir sözün duası

Yukarıdaki dizelerde hangi edebi sanat vardır?

A) Teşbih                                            B) Tecahül-i arif

C) Tezat                                              D) Hüsn-i talil

E) Teşhis

5.            Hangi aya kapı çalsam

Satar beni gününe

Gün geceye bırakır

Gece kor yatar beni

Bu dizelerdeki “ay, gün, gece” sözcükleri ara­sındaki anlam ilişkisi, aşağıdaki sanatlardan hangisiyle adlandırılır?

A) Tenasüp                        B) Telmih                            C) İstiare

D) Teşbih                            E) Tekrir

6.            Karadutum, çatal karam, çingenem

Kar tanem, nur tanem, bir tanem

Bu dizelerdeki edebi sanatlar, aşağıdakiler­den hangisinde doğru verilmiştir?

A)Telmih – cinas                              B)Teşbih – teşhis

C)Kapalı istiare – kinaye                               D)Tecahül-i arif – teşbih

E)Açık istiare – tekrir

7.            O sabah yine maviydi gökyüzü

Başladı az sonra kuşların türküsü

Sabah rüzgârı ne bilsin ölümü

Esti durdu kırlarda keyfince

Bu dizelerde aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi vardır?

A) İstifham                         B) Teşbih

C) Nid                                   D) Teşhis

E) Mübalağa

8.            “Hülyana karışmasın ne şehir ne de çarşı” dizesindeki edebi sanat, aşağıdakilerin hangi­sinde vardır?

A)     Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına

B)      Yan odadan bir ince ses diyor gibi: “Gel!”

C)      Kim benim gibi erir derdinden

D)     Gülleri gördükçe gönlüm bir bülbül

E)      Altımda bir hasır, yanda da ihtiyar çınar

9.            Çukurova bayramlığın giyerken

Çıplaklığın üzerinden soyarken

Şubat ayı kış yelini kovarken

Cennet demek sana yakışır dağlar

Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıda­kilerin hangisinde verilmiştir?

A)     Bayramlık – kış yeli

B)      Çukurova – cennet

C)      Dağlar – bayramlık

D)     Cennet – kış yeli

E)      Çukurova – şubat ayı

10.          I.    Yazılışı, söylenişi bir, anlamı ayrı iki sözün bir arada bulunması sanatıdır.

II.    Bir olayın meydana gelişini, gerçek sebebi dışında güzel bir sebebe bağlamaktır.

III.   Divan edebiyatında nesirdeki kafiyeye veri­len addır.

IV.   Konuşma kabiliyeti olmayan varlıkların konuşturulmasıdır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerde aşağı­dakilerin hangisinden söz edilmemiştir?

A) İntak               B) Tecahül-i arif        C) Cinas

D) Seci                  E) Hüsn-i talil

11.          I.    Karanlıktan korktuğumu bilir de uyumaz geceleri yıldızlar

II.    Ey seğiren yollar ey çağıran yollar

III.  Âlem sele gitti gözüm yaşından

IV. Akşam, yine akşam, yine akşam

Bu dizelerde aşağıdaki sanatlardan hangisi yoktur?

A)     Tekrir (yineleme)

B)      Nida (seslenme)

C)      Hüsn-i talil (güzele yorma)

D)     Mübalağa (abartma)

E)      Tezat (karşıtlık)

12.          Bulunmaz mı yâr sana

Çünkü Ferhat’ım dersin

Şu dağları yarsana

Bu dizelerde bulunan sanatlar, aşağıdakile­rin hangisinde verilmiştir?

A)     Tevriye – telmih

B)      Cinas – telmih

C)      Seci – tezat

D)     Teşbih – cinas

E)      Teşbih – teşhis

13.          Geri dönmenin ümidiyle ey güzellik mumu

Ateş yanar gece, başında şamdanların

Bu dizelerde olduğu gibi bir olayı bilinenden farklı bir nedene yorma sanatına ne denir?

A) Kinaye                                           B) Teşhis

C) Hüsn-i talil                                    D) Tecahül-i arif

E) Telmih

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

1.   Yeşil ördek yayılıyor çemende
Mehdi günü doğar ahir zamanda
      Yukarıdaki dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Teşbih
B)  Kinaye
C)  Asonans
D)  Telmih
E)  Tevriye

2.   Şişede durduğu gibi durmaz ki kâfir
Tutar insana yaşamayı sevdirir
      Yukarıdaki beyitte görülen edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Tekrir
B)  Terdid
C)  Rücu
D)  İrsal-i Mesel
E)  Akis

3.   Genç şairlerden biri Necip Fazıl’a bir konfe­ransta şaka yapmak ister. Kürsünün üzerine bir salatalık bırakır. Kürsüye çıkan üstat, durumu inceden sezer ve topluluğa dönerek:
–    İçinizden biri kimliğini düşürmüş, der.
      Yukarıdaki fıkrada görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Mübalağa
B)  Tariz
C)  Tezat
D)  İstiare
E)  Nida

4.   “Mutluluk dağlar gibidir; ses verir ama kımıldamaz; bekler ki sen ona gidesin.”
      Yukarıdaki cümlede hangi söz sanatlarına başvurulmuştur?
A)  İstiare – teşhis
B)  Cinas – tezat
C)  Hüsn-i ta’lil – tezat
D)  Teşbih – istiare
E)  Teşbih – teşhis

5.   Birçok giden memnun ki yerinden
Çok seneler geçti dönen yok seferinden
      Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  İstiare (Eğreltileme)
B)  Teşbih (Benzetme)
C)  Telmih (Anımsatma)
D)  Tecahül-i arif (Bilmezlikten gelme)
E)  Teşhis (Kişileştirme)

6.   Bir cefam vardı bin oldu
Aktı gözüm yaşı sel oldu
      Bu dizelerde görülen edebi sanatlar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A)  Teşbih – Mübalağa
B)  İstiare – Kinaye
C)  Tezat – Tecahül-i arif
D)  Cinas – Teşbih
E)  Tevriye – Kinaye

7.   “Yüce dağ başında siyah tül vardır.”
      Yukarıdaki dizede görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Teşbih
B)  Mübalağa
C)  İstiare
D)  İstifham
E)  Seci

8.   Sabret, sabret inci tanem, bekle beni
Döneceğim mutlaka, sabret!
      Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Tekrir – Teşbih
B)  Tenasüp – İstiare
C)  İstiare – Tekrir
D)  Mecaz-ı Mürsel – Teşbih
E)  Tenasüp – Mecaz-ı Mürsel

9.   (I) Körfezin rengini günlerce unutamadım. (II) Kı­yıdan dağları denizi seyrettim bir gün. (III) Dağlar, denizin etrafında bir duvar oluşturuyor. (IV) Yeşil, gösterişli bir kürk gibi. (V) Suyun rengi kimi yerde mavi, kimi yerde yeşil oluyor.
      Bu paragrafta numaralandırılmış cümleler­den hangisi ikisinde benzetme sanatı yapılmıştır?
A) I ve II
B) II ve III
C) III ve IV
D) I ve IV
E) II ve V

10. Kitap, Anadolu’nun ortasındaki bu köyün sorunlarını ele alıyor.
      Yukarıdaki cümlede aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yapılmıştır?
A)  Teşbih
B)  Ad Aktarması
C)  Teşhis
D)  Telmih
E)  Nida

11. Yüreğim sıcak, yüreğim soğuk, yüreğim ayaz
Bir gülsen kar yağacak bembeyaz
      Bu dizelerdeki edebi sanatlar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A)  Teşbih – Teşhis
B)  Tekrir – Teşbih
C)  Tezat – Tekrir
D)  Tezat – Teşhis
E)  Telmih – Tekrir

12. “Ankara BM’nin son kararına karşı gereken önlemlerin kısa bir sürede alınacağını açıkladı.” cümlesinde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Mübalağa
B)  Tariz
C)  Ad Aktarması
D)  Tenasüp
E)  İstiare

EDEBİ SANATLAR-SÖZ SANATLARI
http://dersimizedebiyat.org

1 D       2 B       3 B       4 E       5 A
 
6 A       7 C       8 E       9 C       10 B

11 C     12 C

 1.   “Dişin mi ağrıyor?
Çek kurtul.
Başın mı ağrıyor?
Bir çeyreğe iki aspirin.
Verem misin?
Üzülme onun da çaresi var,
Ölür gidersin…”
      Bu dizelerde görülen edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tezat
B) Terdid
C) Telmih
D) Tariz
E) Mübalağa

2.   “Doya doya sevemedim kuzumu.” cümlesin­deki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Teşbih- Beliğ
B)  Hüsn-i Ta’lil
C)  Açık eğreltileme
D)  Kapalı eğreltileme
E)  Mecaz-ı Mürsel

3.   “Kaçan balık büyük olur
Kaçamayan ızgara.”
      Yukarıdaki dizelerde altı çizili sözcükle yapı­lan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) İstiare
B) Teşhis
C) Teşbih-i Beliğ
D) Cinas
E) Tevriye

4.   “Aramızdan bir çınar daha devrildi.” cümlesin­deki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Teşbih-i Beliğ
B)  Mecaz-ı Mürsel
C)  Tecahül-i Arif
D)  Tevriye
E)  Eğreltileme

5.   Hiç korkmadım çelişkiden
Onaylanmayan ilişkiden
Ne çoğaldım övgüden
Ne azaldım yergiden
      Yukarıdaki dörtlükte altı çizili kelimelerle yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Teşbih
B) Kinaye
C) Tezat
D) Tevriye
E) Cinas

6.   Bana kaderimin bir oyunu mu bu?
Aldı sevdiğimi, verdi zulümü
Dünyaya doymadan göçüp gideceğim
Yoksa yaşamanın kanunu mu bu?
      Bu dörtlükte “şairin bildiği bir durumu bilmezlikten gelme” yoluyla yapılan söz sanatı aşa­ğıdakilerden hangisidir?
A) Rücu
B) İstifham
C) Hüsn-i ta’lil
D) Tecahül-i arif
E) Tenasüp

7.   Her nefeste eyledik yüz bin günah
Bir günaha etmedik hiçbir gün ah
      Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı iki sözü bir arada bulundur­ma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Cinas
B)  Tevriye
C)  Hüsn-i Ta’lil
D)  Teşbih
E)  Tenasüp

8.   Deveye, “İniş mi seversin, yokuş mu?” diye sormuşlar; “Düz başıma mı yıkıldı?” demiş.
      Yukarıdaki diyalogda görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Teşbih
B)  Cinas
C)  İntak
D)  Telmih
E)  Seci

9.     I.  Ağlarım yâdıma geldikçe gülüştüklerimiz (Tezat)
II.   Bizim gemi martı gibi pek oynak (Teşbih)
III.   Çal sevdiceğim, çal güzelim, çal meleğim (Cinas)
IV.  Bakıyorum bugün erkencisin! (Tariz)
V.  Bedr’in aslanları ancak bu kadar şanlı idi (Telmih)
      Numaralandırılmış dizelerden hangisinde parantezle gösterilen söz sanatı yanlış verilmiştir?
A) I          B) II          C) III          D) IV         E) V

10. Gördükler, cevizler, iğdelerin
Gidin bakın gölgeleri orda mı?
      Yukarıdaki dizelerde kullanılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)  Kinaye
B)  Telmih
C)  Tezat
D)  Tecahül-i Arif
E)  Teşbih

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişileştirme yapılmıştır?
A)  Her gün binlerce öykü kaydediyor Beyoğlu’nun kancık sokakları
B)  Şirket kurulurken bana da ortaklık teklif    edileceğini sanmıştım.
C)  Minicik adam, kalın sesiyle seyircinin dikkatini çekmişti.
D)  Bu küçük odaya tıkıldık, kaldık.
E)  Yüzünden düşen bin parça, gül biraz!

12. “Zavallının yüzüne kara çaldılar.” cümlesinde yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangi­sidir?
A)  Abartma
B)  Kinaye
C)  İstiare
D)  Telmih
E)  Tariz

EDEBİ SANATLAR-SÖZ SANATLARI
http://dersimizedebiyat.org

1 B       2 C       3 A       4 B       5 C
 
6 D       7 C       8 C       9 C       10 D

11 A     12 B