1.    

Haklının elinde olmalı cihan

Mazlumun gözünde seller yanmakta

Bu dizelerde geçen “seller yanmakta” sözün­de, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uy­gun bir söz sanatı vardır?

A)   Bir durumu gerçekte olduğundan daha üstün gösterme

B)   Biz sözü benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanma

C)   Birden çok anlamı bulunan sözcüğü uzak an­lamıyla kullanma

D)   Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

E)   Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

2.    

Adıma ağaç dediler

Şimdi dinle nelerim var

Biten meyvemi yediler

Daha daha nelerim var

Bu dizelerde aşağıdaki açıklamalardan hangi­sine uygun bir söz sanatı vardır?

A)   Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

B)   Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma

C)   Bir sözü gerçek anlamı dışında başka bir söz yerine kullanma

D)   Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

E)   İnsan dışındaki varlıkları kişileştirerek onları insan gibi konuşturma

3.     Aşağıdaki beyitlerin hangisinde “teşbih-i beliğ” vardır?

A)   Şu yalan dünyaya geldim geleli Severim kır atı bir de güzeli

B)   Gelmiş iken bir habercik sorayım Niçin gitmez Yıldız Dağı dumanın

C)  Atılırsın ateşe de, güle de Saf bir su gibidir içinde istek

D)  Yumuşacık beyaz elin Kalem kaşın, ince belin

E)   Bari bakışınla biraz sevgi ver Yüreğime su serpsin bir bakışın

4.    

Bakışların fırtına, duruşun durgun su

Biri alabora eder biri boğar

Şair ilk dizedeki “fırtına” sözcüğünün özelliğini ikinci dizede “alabora etmek”; ilk dizedeki “su” sözcüğünün özelliğini de ikinci dizede “boğmak” şeklinde açıklamıştır.

Düşüncesini böyle açıklayan şair, bu dizeler­de aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmuştur?

A)  Tecahül-i arif                  

B)  Leff ü neşr

C)  irsal-i mesel                   

D)  Mecaz-ı mürsel

E)  İntak

5.     Karadeniz’in yemyeşil yamaçlarına serpilmiş olan evler, yabani otlar arasından fışkıran renk renk çiçekler gibi görünür bölgeyi ziyaret eden insanlara.

Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey, aşağıdakilerden hangisidir?

A)   yamaçlar – çiçekler

B)   çiçekler – evler

C)   çiçekler – insanlar

D)   yamaçlar – evler

E)   insanlar – yamaçlar

6.    

Hâşimî birini severse gönül

Diken bir gül olur, baykuş da bülbül

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağırlıktadır?

A)  Tenasüp                        

B)  Cinas

C) Tevriye                          

D)  Nida

E) Telmih

7.    

Karac’oğlan gene coştu bunaldı

İnip aşkın deryasına dolandı

Güzel gitti diye pınar ağladı

Acıdı yüreğim yandı pınara

Şair bu dörtlüğün üçüncü dizesinde, pınarın ağlamasını güzelin gitmesine bağlayarak aşa­ğıdaki sanatlardan hangisine başvurmuştur?

A) Tecahül-i arif                       

B)  Kinaye

C) Tevriye                                

D) Hüsn-i ta’lil

E)  Mecaz-ı Mürsel

8.    Yusuf sabır ile vardı Mısır’a

Bu da gelir, bu da geçer, ağlama

Bu dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangisi vardır?

A)  Teşbih                              

B)  Teşhis

C) Tevriye                             

D) Nida

E)  Telmih

9.   

Akşam oldu ikindi

Mum şamdana dikildi

Herkesin yâri geldi

Benim boynum büküldü

Bu şiirin son dizesindeki “boynu bükülmek” sözünde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

A) Tevriye                             

B)  Kinaye

C) Tezat                                 

D) Cinas

E) Tariz

10.

Al şalım, yeşil şalım

Dünyayı dolaşalım

Sen yağmur ol, ben bulut

Maçka’da buluşalım

Şair bu dörtlüğün üçüncü dizesinde aşağıda­ki söz sanatlarından hangisine başvurmuş­tur?

A) Tevriye                              

B) Tenasüp

C) Tezat                                 

D) Cinas

E)  Mecaz-ı Mürsel

11.

Kalktı göç eyledi

Avşar elleri

Ağır ağır giden eller bizimdir

Arap atlar yakın eder ırağı

Yüce dağdan aşan yollar bizimdir

Bu dörtlüğün üçüncü dizesindeki söz sanatı aşağıdakilerin hangisidir?

A)   Tezat                                 

B)  Tevriye

C) Telmih                               

D) Cinas

E)  Mecaz-ı Mürsel

12.

Doğan aylar gibi doğar görünür

Kırmızılar giyip çıkar salınır

Ah ettikçe kara bağrım delinir

Sayılmaz benlerin binden ziyade

Bu dörtlüğün son iki dizesinde aşağıdaki açık­lamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?

A)   Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

B)   Bir sözü gerçek anlamı dışında başka bir söz yerine kullanma

C)   Sözün etkisini artırmak için bir konuyu, dü­şünceyi, varlığı ya da duyguyu olduğundan büyük ya da küçük gösterme

D)   Herkesçe bilinen bir olaya, ünlü bir kişiye, bir inanca işaret ederek onu hatırlatma

E)   İnsan dışındaki varlıkları kişileştirerek onları insan gibi konuşturma

13.

Yürü behey

Bulgar Dağı

Senden yüce dağ olmaz mı

Sen yaylanın güzelisin

Yanakların ak olmaz mı

Bu  dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangileri vardır?

A)   Kinaye – intak

B)   Teşhis – cinas

C)   Tecahül-i arif – tezat

D)   Telmih – tevriye

E)   Nida-teşhis

14.

Kadir Mevlâm kudretini bildirir

Daim ağlar kullarını güldürür

Menevşeler külahını kaldırır

Yeşil çemenlerde yeler durmayıp

Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarının hangi­lerine başvurulmuştur?

A)   İntak – tevriye

B)   Benzetme – hüsn-i ta’lil

C)   Kişileştirme – cinas

D)   Tevriye – abartma

E)   Tezat – istiare

CEVAPLAR

1.    

Çiğdem der ki: “Ben alayım

Yiğit başına belâyım

Hepisinden de ben âlâyım

Benden âlâ çiçek var mı?“

Bu dizelerde aşağıdaki  söz sanatlarından hangisi vardır?

A) İntak                 

B) Nida                 

C) İstiare

D) Kinaye            

E) Telmih

2.    

Bütün uzuvlarım bana darılmış

Kulağım unutmuş artık sesimi

Hepsi ayrı ayrı hayale dalmış

Bu omuz, bu ayak, bu el benim mi

Bu dörtlüğün son dizesinde aşağıdaki söz sa­natlarından hangisi vardır?

A) Tecahül-i arif                 

B) Tevriye

C) Leff ü neşir                    

D)  İntak

E) Hüsn-i ta’lil

3.    

Renk aldı özge âteşimizde, şarâb u gül

Peymâne söylerim bunu, gülzâr söyleşir

Bu dizelerde şair, “şarap ve gülün kırmızı renk­te olmasını kendi içindeki ateşe bağlayarak” aşağıdakilerden hangisine uygun bir söz sanatı yapmıştır?

A)   Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

B)   Bir sözcüğü iki anlamını birden sezdirecek şekilde kullanma

C)   Bir sözü gerçek anlamı dışında başka bir söz yerine kullanma

D)   Bir olgunun gerçek nedenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

E)   Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma

4.     Kar altında kaldı kara topraklar

Kar suyuna hasret çöller yanmakta

Bu dizelerdeki “çöller yanmakta” sözüyle aşa­ğıdaki söz sanatlarından hangisi yapılmıştır?

A)  Hüsn-i ta’lil                    

B) Abartma

C) İstiare                           

D)  Benzetme

E) Mecaz-ı Mürsel

5.     Üç parmak noksan ölç, ölçersen kile

Dört kuruşa sekiz kuruş et hile

Tatlı söz konuşma bir kimse ile

Hilekarlık hoş sanattır, usanma

Şair bu dizelerde aslında yapılmaması gereken davranışları eleştirmektedir.

Yukarıdaki dizelerde şair toplumsal aksaklıkla­rı eleştirirken aşağıdaki söz sanatlarının han­gisinden yararlanmıştır?

A) Tezat                  

B) Tariz                  

C) Nida

D) Tekrir            

E) Cinas

6.    

Böyle midir sizin ilin töresi

Hele bir yol safa geldin desene

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarının han­gisine başvurulmuştur?

A)  Leff ü neşir                    

B)  İstifham

C) Tezat                             

D)  Cinas

E)  İrsal-i mesel

7.     “İlâhî! Dil verdin, zikrinden ayırma; gönül verdin, fikrinden çevirme. İmân verdin, dâim eyle; ihsan verdin kâim eyle… Bir alîmsin ki ilmine gayet yok. Bir kadîrsin ki kudretine nihayet yok.”

Bu parçadaki “ayırma – çevirme, dâim – kâim, ga­yet- nihayet” sözcükleri kendi arasında kafiyelidir.

Bu açıklamaya göre parçada aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?

A) Cinas                

B) Tekrir               

C) Seci

D) Aliterasyon             

E) Leff ü neşir

8.     Aşağıdaki hangisinde “tezat” vardır?

A)   Hayat boşmuş aşklar yalan Mevsim döner olur hazan

B)   Alçağında al kırmızı taşın var Yükseğinde turnaların sesi var

C)   İncitse ruhumu sitem her yandan Kavrulsam çileden dertten acıdan

D)   O yâre türküler yakar çok ağır Böylece yüreği birazcık soğur

E)   Serin rüzgârlara pencereni aç Karşında fecirle değişen ağaç

9.     

Bilirim ne yapsam hata

Yanlış, attığım her adım

Ellerim elma dalında

Âdem’le Havva ecdadım

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisinin örneği vardır?

A) Teşhis                               

B) Telmih

C) Tezat                                

D) Tenasüp

E) Tevriye

10.  

Ballar balını buldum

Kovanım yağma olsun

Şair, bu dizelerde kolay, basit gibi görünen; ama söylenmesi aslında son derece güç olan bir an­latım ortaya koymuştur.

Buna göre, dizelerdeki söyleyiş özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tecahül-i arif                    

B)  İrsal-i mesel

C) Leffü neşr                        

D)  Mecaz-ı mürsel

E)  Sehl-i mümteni

11.   Sefil bülbül boyun eğmiş bakıyor

Sarı çiçek amber olmuş kokuyor

Senin rûyin, kaddin beni yakıyor

Al giyinip feslendin mi yaylalar

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?

A)  Kinaye                              

B)  İstiare

C) Teşhis                               

D) Tezat

E) Tecahül-i arif

12. “Türkiye” sözcüğünün “Türkiye, sizinle gurur duyuyor.” cümlesindeki kullanışına benzer bir kullanım, aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A)   Bursa, yeşilliğiyle tanınan bir kenttir.

B)   Ülkemizde en fazla turist Antalya’ya gelmek­tedir.

C)   Konya, tahıl üretiminin yüksek olduğu bölge­lerden biridir.

D)   Ankara, dış politikada daha aktif olacağının sinyallerini verdi.

E)   Samsun’daki Atatürk Heykeli sanatsal açıdan da çok değerlidir.

13.

Sen sebepsiz sevdalarla sevilen sevgilisin

Sen şafaksız sabahlara sorulan sevgilisin

Sen sonsuz hasretle özlenen sevgilisin

Sen sonuçsuz sonumun sevgisisin Sen neden sevgisizsin

Bu şiirde şair, anlatımda bir uyum yaratmak ama­cıyla aynı sesleri sık sık tekrarlamıştır.

Bu açıklamaya göre yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği vardır?

A) Aliterasyon                        

B) Leffü neşir

C) Seci                                  

D)  Cinas

E) Tecahül-i arif

14.

Bakmaz mısın Karac’oğlan hâline

Garip bülbül konmuş gülün dalına

Kadrin bilmeyenler alır eline

Onun için eğri biter menevşe

Bu dörtlüğün son iki dizesinde aşağıdaki açık­lamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?

A)   Bir durumu gerçekte olduğundan daha üstün gösterme

B)   Biz sözü benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanma

C)   Birden çok anlamı bulunan sözcüğü uzak an­lamıyla kullanma

D)   Bir olgunun gerçek nedenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

E)   Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

15. Yaramaz

Fitil büyük, yaram az

Seni uslu bıraktım

Niçin oldun yaramaz

Bu dizelerdeki altı çizili sözlerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı iki sözü bir ara­da bulundurma sanatı aşağıdakilerden hangi­sidir?

A)   Hüsn-i ta’lil                       

B)  Teşhis

C) İntak                                 

D) Cinas

E) Mecaz-ı Mürsel

CEVAPLAR

1.

Ne var ki;

Bir kara eylüldü

O kara üzüm gözlerine son bakışım

Yanışım ve de yıkılışım

Üstümden bütün trenler geçti o gün

Bütün otobüsler

Ve bütün gemilerim battı sen gideli

Bu dizelerdeki “üzüm gözler” sözünde aşağı­daki söz sanatlarından hangisi vardır?

A)  Hüs-ita’lil                         

B) Teşhis

C) Leff ü neşir                      

D)  İntak

E) Teşbih-i beliğ

2.     

“Ey ateş, soğu ve selâmet ol”

Ateş soğur

İbrahim, halkının gözleri önünde

Ateşe

Atlas döşeklere iner gibi iner

Şair bu şiirin ilk dizesinde kutsal kitaplardaki Hz. İbrahim’in ateşe atılma olayına telmihte bulunur­ken Kur’an-ı Kerim’deki bir ayeti aynen aktarmak­tadır.

Bu durum, aşağıdakilerden hangisine örnek­tir?

A)  Kinaye                               

B)  Hüsn-i ta’lil

C) Tecahül-i arif                    

D)  İktibas

E) Tevriye

3.      Öykülerini okuduğu yazar için, “Ömer Seyfet­tin’i okumaktan zevk aldım.” diyen öğrenci, aşa­ğıdaki söz sanatlarından hangisine başvur­muştur?

A)  Benzetme                        

B) Tenasüp

C)  Kinaye                              

D) Mecaz-ı mürsel

E)  Hüsn-i ta’lil

4.     

Bugünki işini yarına koma

Yar yıkıldığı gün tozar, demişler

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarının han­gisine başvurulmuştur?

A)   Leff ü neşir                      

B)   Hüsn-i ta’lil

C) Tecahül-i arif                    

D) Kişileştirme

E) İrsal-i mesel

5.      

Bu akşam ışık olduk, renk olduk, ses olduk

Yeniden kışla olduk, asker olduk, tüfek olduk

Şair bu dizelerde anlam yönünden birbiriyle ilgili sözcükleri bir arada kullanmaktadır.

Bu  dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangisi vardır?

A)  Tenasüp                           

B)   Tekrir

C)  Tariz                                  

D)  Telmih

E) Tevriye

6.     

Söz ola kese savaşı

Söz ola kestire başı

Söz ola ağulu aşı

Bal ile yağ ede bir söz

Bu  dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?

A)  Cinas                                

B)  Telmih

C) Tevriye                              

D) Tekrir

E) Tezat

7.     

Seni bir defa gören, Mecnun diye gezermiş

Yüreğinde ateşin, dünyasından bezermiş

Ferhat olur dağları, senin için yararmış

Gece gündüz her yerde, yalnız seni ararmış

Bu  dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangisi vardır?

A)  İrsal-i mesel                     

B)  Nida

C) Telmih                               

D) Teşhis

E) Cinas

8.     

Salındı bahçeye girdi

Çiçekler selâma durdu

Mor menekşe boyun eğdi

Gül kızardı utancından

Bu dizelerde kişileştirilen varlıkların tamamı hangi seçenekte verilmiştir?

A)   bahçe – çiçekler – boyun

B)   çiçekler – menekşe – gül

C)   menekşe – bahçe

D)   bahçe – gül

E)   menekşe – gül

9.    

Yavru güzel olmak için

Yâre bir ben gerek bir ben

Âşık aklın almak için

Yâre bir ben gerek bir ben

Bu şiirin ikinci ve dördüncü dizelerinde geçen “ben” sözcüklerinde aşağıdaki söz sanatların­dan hangisi yapılmıştır?

A) Tevriye                             

B)  Kinaye

C) Tezat                                

D) Cinas

E)  Tariz

10.  

Elâ gözlü nazlı dilber

Seni kandan sakınırım

Kandan değil hey efendim

Seni candan kıskanırım

Şair, bu dizelerde, bir duygusunu daha güçlü an­latabilmek için, ilk söylediği sözden caymış gibi görünmektedir.

Yukarıdaki açıklamaya göre bu dizelerde aşa­ğıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

A)   Teşhis                               

B)   Rücu

C) Cinas                                

D)  İntak

E) Tevriye

11.  Aşağıdaki dizelerin hangisinde dört öğesi de bulunan bir “teşbih” vardır?

A)   Gözlerime ağaçlı bir yol gibi ayrılık

B)   Uzun saçların, bir yaz yağmurunun teması

C)   Sesim, odaya giren bir serçe kadar ürkek

D)  Ve gün avuçlarından kayan gümüş bir balık

E)   Sesin, dudaklarımda fağfur bir Japon tası

12.  Çubuktan

Bir atım vardı

Yayla rüzgârı…

Tahtadan

Bir kılıcım vardı

Taşı ikiye bölerdi

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?

A) Abartma                           

B)  Hüsn-i ta’lil

C) Tevriye                             

D)  Benzetme

E) Mecaz-ı Mürsel

13. 

Ham meyveyi kopardılar dalından

Beni ayırdılar nazlı yârimden

Eğer yârim tutmaz ise salımdan

Onun için açık gider gözlerim

Bu şiirin son dizesindeki altı çizili sözde aşa­ğıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

A) İntak                                 

B) Tevriye

C) Kinaye                               

D)  Cinas

E) Teşhis

14.  Aşağıdan akça koyun geliyor

Bezirganlar koç yiğide gülüyor

Kitabın dediği günler oluyor

Yoksa gün döndü de ahir zaman mı

Bu dizelerdeki altı çizili sözde aşağıdakiler-den hangisi vardır?

A)  Leff ü neşir                       

B)  İrsal-i mesel

C) Teşbih-i beliğ                   

D) Tecahül-i arif

E) Hüsn-i ta’lil

15.  İlahi her neyi gülzâr ettinse anı ittim. İlahi elime her ne sundunsa anı tattım, ilahi gönlüm oduna ne yaktınsa o tüter. İlahi vücudum bahçesine ne diktinse o biter.

Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerin hangisine örnektir?

A) Seci                                  

B) Leff ü neşir

C) Aliterasyon                       

D) Cinas

E) Tecahül-i arif

16.  Nasıl ağlar hazan erince yapraklar intizar ile bî-mecâl sararıp düşerken

Hayâli kaplar ufku geçen yazın

Artık sâde hâtırası kalacaktır

Leylâklarda müteessir solan

Bu şiirin dize başlarındaki ilk hafler yan yana ge­tirilince “Nihal” sözcüğü ortaya çıkmaktadır.

Bu özellik aşağıdakilerden hangisine örnek­tir?

A)   Leffü neşir                        

B)  Hüsn-i ta’lil

C) Tecahül-i arif                    

D)  Kişileştirme

E) Akrostiş

CEVAPLAR

1.     “Yeşile koşan Londra’yı gördükçe hep denizi kovalayan İstanbul’u düşündüm.” cümlesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

(1974/ÖSYS)

A) Teşbih                                        B) Teşhis

C) Mürsel mecaz                            D) Tekrir

E) Kinaye

2.     Kurban olam kurban olam

Beşikte yatan kuzuya

Bu beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi yapılmıştır? (1976/ÖSYS)

A) Cinas                                          B) İstiare

C) Benzetme                                  D) Kişileştirme

E) Abartma

3.     Ey benim sarı tamburam,

Sen ne için inilersin?

İçim oyuk, derdim büyük

Ben onun’çün inilerim.

Sazın gerçekten de içi oyuktur. Ama burada anlatılmak istenen başka bir şeydir.

Böyle bir yazın sanatı (edebi sanat) aşağı­dakilerden hangisinde vardır? (1979/ÖSYS)

A)    Güleriz ağlanacak halimize.

B)    Şu karşıma göğüs geren,

Taş bağırlı dağlar mısın?

C)    Sakinler meclisten çekmiş ayağı.

D)    Kısmetimdir gezdiren, yer yer seni,

Arşa çıksan akıbet yer yer seni.

E)    Gül hasretinle yollara tutsun kulağını.

4.     Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet

Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten

Aşağıdaki dizelerin hangisinde, yukarıdaki beytin ikinci dizesindeki sanata benzer bir sanat vardır? (1980/ÖSYS)

A)    Karlar altında bir ilkbaharım ben

B)    Kar değil gökyüzünden yağan beyaz ölümdü

C)    Şu bakır zirvelerin ardından

Bir süvari geliyor kan rengi

D)    Ruhu her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter

E)    Ben garip çizgilerle uğraşırken baş başa

Rastlamıştım duvarda bir şair arkadaşa

5.     “Menekşeler külahını kaldırır”

dizesindeki edebi sanat, aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır? (1981/ÖSYS)

A)    Güzel gitti diye pınar ağladı

B)    Ak kuğular sökün etti yurdundan

C)    Gül budamış dal dal olmuş

D)    Kara yerde mor menekşe biter mi?

E)    Gözlerim kapıda kulağım seste

6.     Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezindi;

Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi.

Bu dizelerdeki kişileştirme, aşağıdakilerden hangisinde yoktur? (1982/ÖSYS)

A)    Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan;

Geriniyordu bir eski duvarın sıvasından

B)    Bir bulut geldi üstüne bahçenin,

Bütün ağaçların keyfi kaçtı.

C)    Toros dağlarının üstüne

Ay, un eledi bütün gece

D)    Eskici dükkanındaki asma saat,

Çelik bir şal atmış omuzlarına

E)    Ay, zeytin ağaçlarından yere damlıyordu;

Açtım avucumu altına tuttum

7.     “Sakin ve rüzgârsız havalarda, bacalar üzerinden bir türlü savrulup dağılmayan dumanlar birbiri üzerine nasıl birikirse, bu sesler de öylece göğün boşluğunda toplanıyor, kolay kolay dağılmıyordu.

Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey aşağıdakilerden hangisidir? (1984/ÖSYS)

A)    Hava – Rüzgâr

B)    Rüzgâr – duman

C)    Hava – Ses

D)    Duman – Gök

E)    Duman – Ses

8.     “Anadolu” kelimesinin, “Anadolu, hepimize hınç, şüphe ve emniyetsizlikle bakıyordu.” cümlesin­deki kullanılışına benzer bir kullanım, aşağı­dakilerden hangisinde vardır? (1984/ÖSYS)

A)    Ankara, bütün Orta Anadolu’ya bir iç kale vazifesi görmüştür.

B)    Erzurum, Türkiye coğrafyasına 1890 metreden bakar.

C)    O günlerde Konya’nın nasıl yaşadığını ve ne düşündüğünü bilmiyoruz.

D)    İstanbul’un asıl manzarasına bir sivil mimari oluşturmuştur.

E)    Bursa kadar muntazam bir devrin malı    olan bir şehir bilmiyorum.

9.     “Ey saz benizli yolucu, sen, söyle bana,

Kuş uçmaz, kervan geçmez sema yolunda;

Gündüzün, gecenin hangi kovuğunda

Dinlenmek için gidip yatacaksın?”

Burada şairin “yolcu” diye seslendiği “ay”dır.

Bunu, şiirdeki hangi sözlerinden çıkarabiliriz?

(1985/ÖSYS)

A)    sema yolunda

B)    kuş uçmaz, kervan geçmez

C)    saz benizli

D)    gündüzün, gecenin hangi kovuğunda

E)    dinlenmek için gidip yatacaksın

10.   “Artık dağlar sırtlarından kürklerini attılar. Fakat henüz sabahları serince olduğundan,       omuzlarına sislerden birer atkı alıyorlar. Şimdi rüzgâr ağaçlar arasında ılık ılık esiyor. Hece böcekler, görülecek şey!”

Parçada kişileştirilen varlık, aşağıdakiler­den hangisidir? (1985/ÖSYS)

A) böcekler                                     B) sisler

C) rüzgâr                                        D) ağaçlar

E) dağlar

11.   Kalem böyle çalınmıştır yazıma

Yazım kışa uymaz, kışım yazıma.

Bu iki dizedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1986/ÖSYS)

A)    benzetme (teşbih)

B)    cinas

C)    kişileştirme (teşhis)

D)    abartma (mübalağa)

E)    istiare

12.   Durgun bir akşamın erguvan örtüsünü

Yırtarken çekinerek gecenin kara eli

Yorgun bir gölge, omzunda bir günün yükü

Sürüklüyor ufuklara ağır adımlarını

Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıda­kilerin hangisinde verilmiştir? (1987/ÖSYS)

A)    Yorgun omuz – sürüklenen ufuklar

B)    Durgun bir akşam – ağır adımlar

C)    Erguvan örtü – bir günün yükü

D)    Akşamın örtüsü – omuzun yükü

E)    Gecenin kara eli – yorgun bir gölge

13.   Kısmetindir gezdiren yer yer seni

Arşa çıksan akıbet yer yer seni

Bu iki dizedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1988/ÖSYS)

A) Mecaz                                        B) Cinas

C) Kinaye                                        D) İstiare

E) Hüsn-i ta’lil

14.   Anavarza at oynağı

Kana bulanmış gömleği

Kıyman a zalımlar kıyman

Kör karının bir deyneği

Yaşlı bir kadının öldürülen tek oğlu için duyduğu acıyı dile getiren bu dörtlükte,     aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1988/ÖSYS)

A)    Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

B)    Bir sözcüğü, iki anlamını birden sezdirecek biçimde kullanma

C)    Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük yerine kullanma

D)    Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bıra­karak olguyu başka bir nedene bağlama

E)    Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma

15.   Adam, elini uzattı; tam onu koparacağı sırada, mor menekşe: “Bana dokunma!” diye bağırdı.

Bu cümledeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1989/ÖSYS)

A)    Teşbih (benzetme)

B)    Tezat

C)    İstiare

D)    Kinaye

E)    İntak (konuşma)

16.   İlahi, kabul senden ret senden; şifa senden, dert senden… İlahi, iman verdin, daim eyle; ihsan verdin, kaim eyle.

Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdaki­lerden hangisine örnektir? (1989/ÖSYS)

A) İmale                                         B) Seci

C) Aliterasyon                                D) Redif

E) Cinas

17.   Yalnız zaman olur bazı akşamlar

Bir kadın çehresi; yanarken camlar

Bir lahza belirir loş aynalarda

Bu dizelerde geçen, “yanarken camlar” sö­zünde, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1990/ÖSYS)

A)    Bir durumu, gerçekte olduğundan daha üstün gösterme

B)    Bir sözü benzetme amacıyla bir söz yerine kullanma

C)    Birden çok anlamı bulunan bir sözcüğü uzak anlamıyla kullanma

D)    İnsanlara özgü bir niteliği cansız varlıklara aktarma

E)    Bir olguyu, gerçek nedeninin dışında, hoşa giden bir nedene bağlama

18.   Yapıtlarında daha çok kırsal kesim insanlarını anlatan birkaç yazar, Yakup Kadri Karaosman­oğlu’yla görüşmeye gider. Bu ilgiden çok hoşnut olan Yakup Kadri, bir ara merakla konuk yazarlara nerelerden geldiklerini sorar. Yazarlardan biri gülerek: “Yabandan geliyoruz üstat, Yaban’dan!” der.

Parçada geçen “Yaban’dan geliyoruz.” sözünde, aşağıdaki açıklamaların hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1990/ÖSYS)

A)    Bir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten gelme

B)    Bir sözcüğü alışılmış anlamının dışında bir anlamda kullanma

C)    Söylenmek isteneni en az sözcükle anlatma

D)    Bir gerçeği sezdirmek için bir sözü hem gerçek hem mecaz anlamıyla kullanma

E)    Söz arasında, bilinen bir duruma işaret etme

19.   Nedir can kim anı sen nazenin canane vermezler

Sana aşık olanlar yoluna cana ne vermezler

Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı sözü bir arada bulundurma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

(1991/ÖSYS)

A) Cinas                                          B) Hüsn-i ta’lil

C) Teşhis                                        D) Tevriye

E) İntak

20.   Aşağıdaki dizelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır? (1991/ÖSYS)

A)    Bir ah çeksem dağı taşı eritir.

Gözüm yaşı değirmeni yürütür.

B)    Bu topraklar ecdadımın ocağı

Evim, köyüm hep bu yerin bucağı

C)    Ne doğan güne hüküm geçer

Ne halden anlayan bulunur.

D)    Derdim çoktur hangisine yanayım

Yine tazelendi yürek yarası

E)    Yükseğinde büyük namlı karın var

Alçağında mor sümbüllü bağım var

21.   (I) Dik, sarp bir doruğa tırmanan bir dağcıyı andırıyor deneme yazarı. (II) Yamaçta ayağını koyacağı bir yer arıyor. (III) Elleriyle tutunacak bir yer seçiyor. (IV) İpini takacağı bir kaya parçası gözlüyor; adım adım tırmanıyor, sınaya sınaya yükseliyor. (V) Tepede, ulaştığı noktada, bir dağcı gibi güven duygusu sarıyor içini.

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde benzetmeye yer verilmiştir? (1992/ÖSYS)

A) I ve III                                         B) I ve V

C) II ve III                                        D) II ve IV

E) IV ve V

22.   Aşağıdakilerin hangisinde bir kinaye vardır?

(1992/ÖSYS)

A)    Gönül sevdiğinden soğur

Görülmeyi görülmeyi

B)    Gölgesinden dinlendiğim

Koca çamlar yerinde mi

C)    Şu karşıma göğüs geren

Taş bağırlı dağlar mısın

D)    Elbet bir devasız dertten

Doğan göz bir zaman ağlar

E)    Uçtu kuşların kervanı

Her biri bir dala gider

23.   Aşağıdaki dizelerden hangisinde dört öğesi de bulunan bir “teşbih” vardır? (1995/ÖSYS)

A)    Her hatıra bir damla yaş oldukça gözümde

B)    Gördüm deniz dedikleri bin yaşlı ejderi

C)    Canlandı hayalimde o mazideki yazlar

D)    Her gölge bir insan kadar inceydi, derindi

E)    Ben böyle değildim, bu deniz böyle değildi

24.   Aşağıdaki beyitlerin hangisinde “cinas” vardır?

(1995/ÖSYS)

A)    Gönlümle oturdum da hüzünlendin o yerde,

Sen nerdesin ey sevgili, yaz günleri nerde.

B)    Kısmetindir gezdiren yer yer seni

Arşa çıksan akıbet yer yer seni

C)    Akşam lekesiz, saf, iyi bir güz gibi akşam;

Ta karşı bayırlarda tutuşmuş iki üç çam

D)    Gözlerin mahmur olurmuş her zaman

Pek yamansın, pek yamansın, pek yaman

E)    Görmeden mecnunların sahradaki cem’iyyetin

Sevdiğim meşk-i nigah eylesin ahularla sen

25.   Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sanatı yoktur? (1996/ÖSYS)

A)    Düşlerimde bir güzel

Bakışı ayva çürüğü

B)    Tam otların sarardığı zamanlar

Yere yüzükoyun uzanıyorum

C)    Asılı salkımlardır çocuklar

Anaların uzun eteklerinde

D)    Saçların uçuşuyor rüzgârda

Her telinde ayrı bir kalp çarpıyor

E)    Acılarım, acılarım benim

Çiçeğe durmuş badem ağacı

26.   Tablasındaki taze salatalıkları övmek için, “Badem bunlar, badem” diye bağıran satıcı, aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmaktadır? (1995/ÖSYS)

A) Benzetme                                  B) Tenasüp

C) Kinaye                                        D) Hüsn-i ta’lil

E) Mecaz-ı mürsel

27.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tırnak içine alınmış sözlerde bir söz sanatı vardır?

(1997/ÖSYS)

A)    Ben, sizin sandığınız gibi “ünlü biri” değilim.

B)    “Beş sınıflı, tek öğretmenli” bir ilkokulda okudum ben.

C)    Dergi yöneticilerinin bu “hoşgörülü tutum”u duygulandırdı beni.

D)    Emekliliğin nasıl “güç bir iş” olduğunu bilmiyorum henüz.

E)    “Aslanın ağzındaki”ne yetişmek için koşuşturup duruyorum.

28.   Çocuğun birine sormuşlar:

–      Ne olacaksın?

–      Adam olacağım, demiş.

Çocuğun bu yanıtı aşağıdakilerden hangisi­ne örnek olabilir? (1998/ÖSYS)

A) Benzetme                                  B) Kinaye

C) Tenasüp                                     D) Mecaz-ı mürsel

E) Hüsn-i ta’lil

29.   (I) Güneş yavaş yavaş yükselirken antik kent aydınlanmaya başlıyor. (II) Güneşle birlikte, kentin geçmişindeki bilinmeyen yönlerin de ortaya çıkacağını sanıyor insan; ama bir süre sonra yanıldığını anlıyor. (III) Yüzyıllardır yalnızlığa alışmış, unutulmuş bu kentin geçmişini düşünüyor. (IV) Acaba bu tiyatro sahnesinde kaç oyun sergilendi, odeonda ne gibi sorunlar tartışıldı, ölümüne savaşlar nasıl yaşandı buralarda? (V) Bugün, bütün bunlardan habersiz, tarih sahnesindeki rolünü tamamlamış ve mağrur bir sessizliğe gömülmüş bir kentle karşı karşıyayız.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde kişileştirme sanatı vardır?

(2006/ÖSYS)

A) I ve II                                          B) I ve IV

C) III ve IV                                       D) III ve V

E) IV ve V

CEVAPLAR

1.            Yanlıştan beri, doğrudan ileri yaşıyor. Sevgiyi bilgiyi gönlünde taşıyor. Hatayı, yaftayı bir bir aşıyor.

Yukarıdaki cümlede olduğu gibi düzyazıda kullanılan uyaklara ne ad verilir?

A) Aliterasyon                  B) Seci

C) Cinas                               D) Tunç uyak

E) İmale

2.    

Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sana­tı yoktur?

A)     Açıldıkça ört beni

Var olduğun bileyim

B)      Gözlerimin yaşları

Mermere aksa deler

C)      Gizli sevda çekmesi

Ateşten gömlek imiş

D)     Sevdiğim semanın güneşi, mahı

Seni seven âşık çekmez mi ahı

E)      Tanrı emaneti yâre bir selam

Götür bir tenhada ver seher yeli

3.            Minnet Hûda’ya devlet-i dünya fena bulur

Baki kalır sahife-i âlemde adımız

Yukarıdaki  dizelerde geçen  “Baki”  sözcüğü hem şairin adı hem de “kalıcı, ebedi” anlamın­dadır.”Baki” sözcüğünün kullanımından doğan bu sanata ne ad verilir?

A)     Cinas

B)      Tevriye

C)      Kinaye

D)     Seci

E)      İstiare

4.     “Eylülde melûl oldu gönül, soldu da lale.” dize­sinde aynı seslerin art arda sıralanmasının ortaya çıkardığı ahenkten oluşan sanata ne ad verilir?

A) Seci                                 B) Cinas

C) Telmih                            D) Aliterasyon

E) Tekrir

5 .           Ben yürürüm Mustafa Kemal de yürür

Ben yemek yerim

Mustafa Kemal de yemek yer

Ben şiir yazarım

Mustafa Kemal devlet kurar

Yukarıdaki dizelerin tamamı düşünüldüğünde son iki dizede hangi sanata yer verilmiştir?

A)     Teşhis

B)      Hüsn-i talil

C)      Kinaye

D)     Terdit

E)      Tariz

6.            Gündüz gelme gece gel

Bekle sular kararsın

Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Cinas

B)      Seci

C)      Teşbih

D)     Tezat

E)      Kinaye

7.            Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde “kinaye” yoktur?

A)     Sakla samanı gelir zamanı.

B)     Her koyun kendi bacağından asılır.

C)    Dost ile ye iç alışveriş etme.

D)    Ayağını yorganına göre uzat

E)     Damlaya damlaya göl olur.

8.            Gözlerimden yaş akar

Bulanmış seller gibi

Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Mübalağa

B)      Cinas

C)      Teşhis

D)     Kinaye

E)      Telmih

9.   Aşağıdakilerin hangisinde herhangi bir söz sanatı yoktur?

A)     Bir süre bekledik onu durakta

B)      Bir renge bürünmüş yanıyor Marmara içten

C)      Oklar gibi fışkırmada her yandan ışıklar

D)     Bir pembe bulut bağrı delinmiş kanamakta

E)      Yorgun uyuyan tekneler altında uzakta

10.     Aşağıdakilerin hangisinde duyular arası ak­tarma söz konusudur?

A)     Süzülüp akasya dallarından gün

Erir damla damla ayaklarında

B)      Sesin perde perde genişledikçe

Solan gözlerinden yağarken gece

C)      Sürür eteğini silik ve ince

Bir gölge bahçenin uzaklarında

D)     Sen böyle kederden taştığın akşam

Derim dudağında şarkı ben olsam

E)      Yalnız senin tatlı esen havanda

Kendi milli gururumu sezerim

11.          Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?

Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz?

Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki söz sanatla­rından hangileri vardır?

A)     İstiare – hüsn-i talil

B)      Kinaye – istiare

C)      Teşhis – hüsn-i talil

D)     İstiare – tecahül-i arif

E)      Tenasüp – istifham

12.      Aşağıdaki dizelerden hangisi karşısında ve­rilen söz sanatına örnek olamaz?

A)     Ateşten kızaran bir gül arar da

Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi (Hüsn-i tatil)

B)      Ay zeytin ağaçlarından yere damlıyordu. (İstiare)

C)      Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz (Te­zat)

D)     Onun ölümüne gökyüzü ağladı. (Teşhis)

E)      Aşk derdiyle hoşum el çek ilacımdan tabib (Telmih)

13.          Cebeci köprüsünün üstü

Karınca yuvasına benziyor

Hamallar, körler, topallar

Oturmuş nasibini bekliyor

Bu dizelerde aşağıdaki sanatlardan hangisi vardır?

A) Teşhis                             B) Teşbih

C) İntak                                               D) İstiare

E) Nida .

14.          Bir gül mahzun durup bahçede

Yanakları yorgun

Bu dizelerdeki sanat, aşağıdaki açıklamalar­dan hangisine uygundur?

A)     İnsan dışındaki varlığa insan özelliği verme

B)      İnsan dışındaki varlığı konuşturma

C)      Söylediği sözün aksini kastetme

D)     Varlığın davranışlarını bilinenden farklı bir nedene yorma

E)      Geçmişteki bir olayı hatırlatma

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

 CEVAPLAR

1.            Bir yol öpemedim kara gözünden (I)

Geçilmez ki cilvesinden nazından

Nokta dudağından, (II)  şirin sözünden (III)

Kiraz dudaklımın,  (IV) inci dişlimin (V)

Yukarıda numaralanmış söz öbeklerinden hangi ikisinde “benzetme” ilgisi yoktur?

A) I. ve II.                            B) I. ve III.         C) II. ve III.

D) III. ve IV.                       E) III. ve V.

2.      

Aşağıdaki dizelerin hangisinde “cinas” vardır?

A)     Ağaçlar kökünden kopacak gibi Bir türlü dinmiyor başlayan tipi

B)      Ya ümit sizsiniz Ya da ümitsizsiniz

C)      Suçu yok aynaların çirkinliğimizde Onlara şaşı bakan biziz

D)     Aydınlanır senin için geceler Güneş gibi görünürsün

E)      Seda verip seslendi mi yaylalar Gelin olup süslendi mi yaylalar

3.    Aşağıdakilerin hangisinde intak sanatı vardır?

A)     Bir aslan “miyav” dedi.

B)     Minik fare kükredi.

C)    Kediyle köpek arkadaş olmuş.

D)    Bir kuş: “Bir kedi gördüm galiba.” dedi.

E)     O: “Her kuşun eti yenmez.” diyordu.

4.            Şiir elif Şiir lam

Şiir tarifsiz kelam

Şiir sözün duası

Yukarıdaki dizelerde hangi edebi sanat vardır?

A) Teşbih                                            B) Tecahül-i arif

C) Tezat                                              D) Hüsn-i talil

E) Teşhis

5.            Hangi aya kapı çalsam

Satar beni gününe

Gün geceye bırakır

Gece kor yatar beni

Bu dizelerdeki “ay, gün, gece” sözcükleri ara­sındaki anlam ilişkisi, aşağıdaki sanatlardan hangisiyle adlandırılır?

A) Tenasüp                        B) Telmih                            C) İstiare

D) Teşbih                            E) Tekrir

6.            Karadutum, çatal karam, çingenem

Kar tanem, nur tanem, bir tanem

Bu dizelerdeki edebi sanatlar, aşağıdakiler­den hangisinde doğru verilmiştir?

A)Telmih – cinas                              B)Teşbih – teşhis

C)Kapalı istiare – kinaye                               D)Tecahül-i arif – teşbih

E)Açık istiare – tekrir

7.            O sabah yine maviydi gökyüzü

Başladı az sonra kuşların türküsü

Sabah rüzgârı ne bilsin ölümü

Esti durdu kırlarda keyfince

Bu dizelerde aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi vardır?

A) İstifham                         B) Teşbih

C) Nid                                   D) Teşhis

E) Mübalağa

8.            “Hülyana karışmasın ne şehir ne de çarşı” dizesindeki edebi sanat, aşağıdakilerin hangi­sinde vardır?

A)     Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına

B)      Yan odadan bir ince ses diyor gibi: “Gel!”

C)      Kim benim gibi erir derdinden

D)     Gülleri gördükçe gönlüm bir bülbül

E)      Altımda bir hasır, yanda da ihtiyar çınar

9.            Çukurova bayramlığın giyerken

Çıplaklığın üzerinden soyarken

Şubat ayı kış yelini kovarken

Cennet demek sana yakışır dağlar

Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıda­kilerin hangisinde verilmiştir?

A)     Bayramlık – kış yeli

B)      Çukurova – cennet

C)      Dağlar – bayramlık

D)     Cennet – kış yeli

E)      Çukurova – şubat ayı

10.          I.    Yazılışı, söylenişi bir, anlamı ayrı iki sözün bir arada bulunması sanatıdır.

II.    Bir olayın meydana gelişini, gerçek sebebi dışında güzel bir sebebe bağlamaktır.

III.   Divan edebiyatında nesirdeki kafiyeye veri­len addır.

IV.   Konuşma kabiliyeti olmayan varlıkların konuşturulmasıdır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerde aşağı­dakilerin hangisinden söz edilmemiştir?

A) İntak               B) Tecahül-i arif        C) Cinas

D) Seci                  E) Hüsn-i talil

11.          I.    Karanlıktan korktuğumu bilir de uyumaz geceleri yıldızlar

II.    Ey seğiren yollar ey çağıran yollar

III.  Âlem sele gitti gözüm yaşından

IV. Akşam, yine akşam, yine akşam

Bu dizelerde aşağıdaki sanatlardan hangisi yoktur?

A)     Tekrir (yineleme)

B)      Nida (seslenme)

C)      Hüsn-i talil (güzele yorma)

D)     Mübalağa (abartma)

E)      Tezat (karşıtlık)

12.          Bulunmaz mı yâr sana

Çünkü Ferhat’ım dersin

Şu dağları yarsana

Bu dizelerde bulunan sanatlar, aşağıdakile­rin hangisinde verilmiştir?

A)     Tevriye – telmih

B)      Cinas – telmih

C)      Seci – tezat

D)     Teşbih – cinas

E)      Teşbih – teşhis

13.          Geri dönmenin ümidiyle ey güzellik mumu

Ateş yanar gece, başında şamdanların

Bu dizelerde olduğu gibi bir olayı bilinenden farklı bir nedene yorma sanatına ne denir?

A) Kinaye                                           B) Teşhis

C) Hüsn-i talil                                    D) Tecahül-i arif

E) Telmih

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

 1.   —; anlam bakımından aralarında ilgi bulunan iki veya daha fazla kelimenin bir arada kullanıl­masına denir.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A)     Tenasüp

B)      Kinaye

C)      İntak

D)     Hüsn-i talil

E)      Cinas

2.   —; söz arasında herkes tarafından bilinen bir olaya, ünlü bir kişiye, bir inanca, yaygın bir ata­sözüne işaret ederek hatırlatmaktır. Maksat şahsı, olayı ya da yeri tamamen vermek değil onlarla ilgili bir hatırlatmada bulunmaktır.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A)     Telmih

B)      Tenasüp

C)      Teşhis

D)     Tecahül-i arif

E)      Hüsn-i talil

3.     Aşağıdaki dizelerin hangisinde kişileştirme yoktur?

A)     Çukurova bayramlığın giyerken

B)      Şubat ayı kış yelini kovarken

C)      Taşlarınız bir birliğe inanır

D)     Rüzgâr eser dallarınız atışır

E)      Kuşlarınız birbiriyle ötüşür

4.            Giyenler düşünsün dar elbiseyi

Ölçülü sözü, hesaplı adımı

Ben kurtuldum kafeste kuş olmaktan

Saltanat sürer gibi uçuyorum

Erik ağacı gelin olduğu gün

Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)     Mecaz anlamlı sözcük vardır.

B)      Aliterasyon vardır.

C)      Kişileştirme vardır.

D)     Benzetme yapılmıştır.

E)      Deyim aktarması yoktur.

5.       Bir okçu okuyla kartala nişan alır ve oku fırlatır. Ok kartalın tam kalbine saplanır. Kartal can çeki­şirken okun kanadındaki tüyü fark eder ve “En acı olan şey kendi silahımla vurulmam.” der.

Yukarıdaki parçada hangi söz sanatı vardır?

A)     İntak

B)      Kinaye

C)      Hüsn-i talil

D)     Tecahül-i arif

E)      Ad aktarması

6.     Nükte yapmak için iki anlamı bulunan bir sözcü­ğün mecaz anlamını kastederek kullanma sa­natıdır.

Yukarıda söz edilen sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Kinaye

B)     Teşhis

C)    İntak

D)    Tenasüp

E)     Hüsn-i talil

7.       Uçmak da konmadan kıyısız bir denizde rûh

Benzer mi böyle bir kuşa Tufan içinde Nûh

Yukarıdaki dizelerde olduğu gibi geçmişteki bir olayı anlatan sanata ne ad verilir?

A)     Kinaye

B)      Telmih

C)      Tenasüp

D)     İstiare

E)      Kişileştirme

8.            Aslıma karışıp toprak olunca

Çiçek olur mezarımı süslerim

Dağlar yeşil giyer bulutlar ağlar

Gökyüzünde dalgalanır seslerim

Yukarıdaki dörtlükte aşağıdaki varlıklardan hangileri kişileştirilmiştir?

A) çiçek – dağ                                    B) dağlar – bulutlar

C) gökyüzü – toprak                       D) bulutlar – çiçek

E) dağlar – toprak

9.            Bilmiyorum dönen kubbe mi su rengindedir

Yoksa gözyaşlarını mı gökyüzünü kaplamıştır

Yukarıdaki ikili dizelerde aşağıdaki söz sa­natlarından hangisinden yararlanılmıştır?

A) Tecahül-i arif                               B) Hüsn-i talil

C) Teşhis                                             D) Tenasüp

E) Cinas

10.          Bahçe, süslenmiş fesleğenlerle bezendi   ,

Meğer sevgili bu gece geleceğini bildirmiş

Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki söz sanatla­rından hangisinden yararlanılmıştır?

A) Mübalağa                     B) Telmih

C) İntak                                               D) Kinaye

E) Hüsn-i talil

11.          Her taraf kırık dökük

Dalların boynu bükük “Kederliyiz” diyorlar

Yukarıdaki dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Kişileştirme

B)      Cinas

C)      Kinaye

D)     Tenasüp

E)      Hüsn-i talil

12.          İçimde damla damla bir korku birikiyor

Sanıyorum her sokak başını kesmiş devler

Yukarıdaki ilk dizede aşağıdakilerden hangi­si yapılmıştır?

A)     Benzetme amacı olmadan bir sözcük baş­ka bir sözcüğün yerine kullanılmıştır.

B)      Bir söz hem gerçek hem mecaz anlamda kullanılmıştır.

C)      Benzetme yoluyla soyut kavram somutlaş­tırılmıştır.

D)     İnsandan doğaya aktarma söz konusudur.

E)      Bir duyuyla ilgili özellik başka bir duyuya aktarılmıştır.

13.          Ey dost senin yoluna

Canım vereyim

Mevla Aşkını komayayın

Od’a gireyin Mevla

Yukarıdaki dörtlükte Hazreti İbrahim’in ate­şe atılma olayı hatırlatılıyor. Buna göre bu­rada aşağıdaki söz sanatlarından hangisin­den yararlanılmıştır?

A)     Mübalağa

B)      Telmih

C)      İntak

D)     Kinaye

E)       Teşhis

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

1.            Ey gamlı dağların siyah gülleri

Gözlerim karardı çok günden beri

Bu dizelerde olduğu gibi seslenme bildiren sanata ne ad verilir?

A)     Akis

B)      Cinas

C)      Seci

D)     Nida

E)      Terdit

2.            Küçük çocuk, yavaşça salondaki çiçeğe yaklaş­tı, tam çiçeği koparacağı esnada çiçek: “Ne olur yapma!” dedi.

Bu cümledeki en belirgin söz sanatı aşağı­dakilerden hangisidir?

A)     Teşbih

B)      Seci

C)      İstifham

D)     İntak

E)      Kinaye

3.    Aşağıdaki dizelerin hangisinde “tariz” yoktur?

A)     Meşhur bir kelamdır sen kazan sen ye

El için yok yere ateşe yanma

B)      Hediye namıyla bir şey gönderme

Âdet edip hiç misafir kondurma

C)      Emaneti geri eyleme teslim

Öte beri geçin sakın evlenme

D)     Her nere gidersen eyle talan

Öyle bir yap ki ağlasın gülen

E)      Sen de gider isen bizim illere

Sana neler diycem dur seher yeli

4.    Bu dünya bir değirmendir Daima durmaz döner Âdemoğlu bir fenerdir Sonunda bir gün söner

Bu cümledeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teşhis            B) Teşbih          C) Mübalağa

D) İstiare            E) Hüsn-i talil

5.      Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mahım

Kurbanın olan var mı benim bunda günahım

Yukarıdaki dizelerde,  şair bir anlam  inceliği oluşturmak için sevgilisine âşık olduğunu bilip de bilmezlikten gelmiştir.

Bu edebi sanata ne ad verilir?

A) Tecahül-i arif                               B) Tenasüp

C) Teşbih                                         D) Telmih

E) Tezat

6.   “Ben ağladıkça pembeleşir yanakların ey kara gözlüm.” dizesinde şair sevgilisinin yanakları­nın pembeleşmesini gerçek nedeni dışında başka bir nedene bağlamıştır.

Bu edebi sanata ne ad verilir?

A) Teşhis

B) Kinaye

C) Tecahül-i arif

D) Tekrir

E) Hüsn-i talil

7.     Aşağıdakilerin hangisinde tekrir (yineleme) sanatı vardır?

A)     Çünkü ilm ü hünere ettin edeple rağbet

Daima sahib-i irfan eyle sohbet

B)      Eli boş gidilmez gidilen yere

Rabbim, boş gelmedim ben suç getirdim

C)      Bari gel kabrimi seyret ki perişan hâki

Seni daima sevecek bir yüreğim toprağıdır

D)     Dağlar çekemezken o ağır yükü

İki kat sırtımda pek güç getirdim

E)      Her zulmü, kahrı boğmağa bir parça kan yeter

Şark uyan  yeter, ey şark uyan yeter

8.            Bir elinde gül bir elde cam geldin sakiya

Kangısın alsam gülü yahut ki camı ya seni

Yukarıdaki dizelerde aralarında türlü ilgiler bulu­nan altı çizili sözcükler bir arada kullanılmıştır. Bu edebi sanata ne ad verilir?

A) Teşbih

B) Cinas

C) Tevriye

D) Tenasüp

E) Seci

9.            Kuru bir yaprak gibi kalbini eline al

Diye hıçkırır kaval

Bu dizelerdeki edebi sanatlar, aşağıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir?

A)     Teşbih – intak – hüsn-i talil

B)      Telmih – hüsn-i talil – tariz

C)      Teşbih – mübalağa – istifham

D)     Mübalağa – hüsn-i talil – tecahül-i arif

E)      Kinaye – teşbih – cinas

10.          Art niyetli, dert niyetli, sert niyetli olmayasın

Güler yüzlü tatlı sözlü tok gözlü olasın oğlum

Bu parçadaki cümlelerde altı çizili sözcükler aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A)     Aliterasyon

B)      Cinas

C)      Seci

D)     Redif

E)      Ulama

11.          “Sordum sarı çiçeğe, gül sizin neniz olur”

dizesindeki edebi sanat, aşağıdaki dizelerden hangisinde yoktur?

A)     Güle sor bülbüle sor, halimi derdimi dinle

B)      Güller ki bakıp yollarda beklerdi baharı

C)      Güller gibi aylarca hayal ettim uzaktan

D)     Ben yâr için ağlarım niçin bana gül derler

E)      Menekşe güle küsmüş, gülün bundan ha­beri yok

12.          İnce beller dönüyor bürümcükler içinde

Ela gözler erimiş mor çürükler içinde

Bu dizelerde altı çizili sözdeki sanat, aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Teşbih

B)      Tariz

C)      İstifham

D)     Telmih

E)      Ad aktarması

13.          Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor tevhidi

Bedr’in aslanları ancak bu kadar şanlı idi

Bu dizelerde olduğu gibi geçmişteki bir ola­yı hatırlatan sanata ne ad verilir?

A)     Mübalağa

B)      Tenasüp

C)      İstiare

D)     Teşhis

E)      Telmih

14.     Cehennem olsa gelen göğsümüzde söndürürüz

Bu yol ki hak yoludur dönmek bilmeyiz yürürüz

Bu dizelerdeki en belirgin sanat aşağıdaki­lerden hangisidir?

A)     Cinas

B)      İstifham

C)      Mübalağa

D)     Hüsn-i talil

E)      Tezat

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

1.            Böyle bağlar

Yâr başın böyle bağlar

Gül açmaz bülbül ötmez

Yıkılsın böyle bağlar

Bu dizelerdeki altı çizili sözcükler arasında görülen edebi sanat aşağıdakilerden hangi­sidir?

A)     Teşbih

B)      Seci

C)      Aliterasyon

D)     İstiare

E)      Cinas

2.     Aşağıdakilerin hangisinde “teşbih” yoktur?

A)     Ben bir körpe kuzuyum Al kat beni sürüne

B)      Kime derdim söylesem Bu dert sana az derler

C)      Bence ciğerden yaralıyım Gülerim dağlar gibi

D)     Güz yüzlü kömür gözlü sevdiğim Acep nerede kaldı

E)      Dilin bülbül, yüzün gül Sinen cennet bağıdır

3.       Aşağıdakilerin hangisinde “mübalağa” vardır?

A)     Derdim var dağlar gibi Söylesem eller gibi

B)      Ben nasıl güleceğim Yâr bana gül demedi

C)      Ben bir körpe kuzuyum Al kat beni sürüne

D)     Mahmur gözlü sevdiğim Uyanmaya nazlanır

E)      Mevla sabırlar versin Gizli sevda çekene

4.            Geçen gün babama sordum:

–     Niçin canın sıkkın baba?

–    Ceplerim bomboş da ondan, dedi.

Babamın bu yanıtı aşağıdakilerden hangisi­ne Örnek olabilir?

A) Kinaye                            B) Teşbih

C) Tevriye                           D) Telmih

E) Tenasüp

5.            “Sen gece güler, gündüz ağlarsın”

Bu dize­deki edebi sanat aşağıdaki dizelerden han­gisinde vardır?

A)     Sen kalbin atışında, kanın akışındasın

B)      Sen ölüm kuşunun feryadını duyarsın

C)      Sen soğuk kış gecesinde sımsıcak yazsın

D)     Sen şarkılarca ince ve uzun yârsın

E)      Sen ömür boyu yağan dinmek bilmeyen karsın

6.            Önünde dün beyazlar giyinirken kara kış

Bugün sensiz kalan yaz, karalar bağlar ardından

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?

A) İntak                               B) Teşhis

C) Hüsn-i talil                     D) İstiare

E) Tezat

7.            Gelse yârim yanıma

Cümle gamım dağıtır

Vur külüngün Şirinim

Sinem Ferhat dağıtır

Bu dörtlükteki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Tezat

B)      Cinas

C)      Telmih

D)     Kinaye

E)      İstiare

8.            Saatler durunca zaman durur mu?

Su kesilirse gözyaşım kurur mu?

Yukarıdaki dizelerde hangi edebi sanat vardır?

A)     İstiare

B)      Tecahül-i arif

C)      Hüsn-i talil

D)     Teşbih

E)      Tariz

9.            Bir an önce görülsün

Diye Akdeniz

Toroslar’da ağaçlar

Hep çocuk kalır

Bu dizelerde olduğu gibi bir şeyin oluşunu doğal nedeni dışında daha güzel bir nedene bağlama sanatına ne denir?

A)     Hüsn-i talil

B)      Teşhis

C)      Mübalağa

D)     Teşbih

E)      İstifham

10.          Karanfil oylum oylum

Geliyor selvi boylum

Yukarıdaki dizelerde aşağıda açıklanan sa­natlardan hangisi vardır?

A)     Bir sözün söylenen anlamının tam tersinin kastedilmesi

B)      Konuşma yeteneği olmayan varlıkların konuşturulması

C)      Aynı konuyla ilgili kelimelerin bir arada kullanılması

D)     Anlatılan bir durumun olduğundan çok gösterilmesi

E)      Bir sözün benzerlik ilgisiyle kendi anlamı dışında kullanılması

11. Aşağıdaki dizelerden hangisinde duyular arası deyim aktarmasıyla oluşmuş bir me­caz vardır?

A)     Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar

Kapanırdı daha gün batmadan kapılar

B)      Bahçede akasyalar açardı baharla

Ne şirin komşumuzdun sen Fahriye Abla

C)      Önce upuzun, sonra kesik saçların vardı

Tenin buğdaysı, boyun başak kadardı

D)     Gönül verdin derlerdi o delikanlıya

En sonunda varmışsın bir Erzincanlıya

E)      Hâlâ dağları karlı Erzincan’da mısın

Bırak, geçmiş günleri gönlüm hatırlasın

12.          Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski yeni

Kuzular bize söyler yılların geçtiğini

Yukarıdaki dizelerde aşağıda açıklanan sa­natlardan hangisi vardır?

A)     Bir sözü hem gerçek hem mecaz anlamıy­la kullanma

B)      İnsan dışındaki varlıklara insana özgü nite­likler verme

C)      Bir durumu olduğundan fazla veya az gös­terme

D)     Bir sözün söylenen anlamının tam tersini kastetme

E)      Bir konuyu bildiği halde bilmezden gelme

13.          Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sana­tı yoktur?

A)     Anam bir yaz gecesi doğurmuş beni burda

Bu çamlıkta söylemiş son sözlerini babam

B)      Şu karşıma göğüs geren

Taş bağırlı dağlar mısın

C)      Yatıyor can evimde hep o sonsuz emeller

Gönlüme dokunmadı göğsümü yırtan eller

D)     Gurbet yansın yıkılsın

Sağ gelen hasta gider

E)      Vatan üstünde esen rüzgâr

Ses götürmüş bütün baharlardan

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

1.     İçimde kor donar, buzlar tutuşur,

Yağan ateş midir, kar mıdır bilmem

İkiliğin ikinci dizesinde görülen edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Telmih

B)    Cinas

C)    İstiare

D)    Tecahül-i Arif

E)    Teşbih

2.     “Çatma kurban olayın çehreni ey nazlı hilal!”

dizesinde hangi edebi sanatlar vardır?

A)    Teşhis – Mecaz-ı Mürsel

B)    Teşhis – Hüsn-i Ta’lil

C)    Cinas – Tevriye

D)    Teşbih – Hüsn-i Ta’lil

E)    Kinaye – Telmih

3.     “Can kafeste durmaz, uçar gider bir gün elbet”

Yukarıdaki dizede görülen edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Teşbih

B)    İstiare

C)    Kinaye

D)    Tevriye

E)    Telmih

4.     Güğüm bir gün testiye,

“Yola çıkalım” dedi.

Testi “Korkarım” dedi.

Evde kalmak istedi.

Bu dizelerde “güğüm”e insan özellikleri verilerek konuşturma yoluyla yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teşhis

B) İstifham

C) Leff ü Neşr

D) İntak

E) Seci

5.       I.    Ağaçlar sonbaharda elbiselerini soyunur.

II.    O zeytin gözlere doyamadım, diyerek sız­lanıyordu.

III.    Taşıma su ile değirmen dönmez.

IV.    Nihat’ın golüyle stat ayağa kalktı.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde bulunan söz sanatları aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A)    Tevriye – Teşbih-i beliğ – Cinas – Teşbih

B)    Kinaye – İstiare – Tevriye – Teşbih

C)    Teşhis – Teşbih-i beliğ – Kinaye – Mecaz-ı Mürsel

D)    Tevriye – Teşbih – Kinaye – Seci

E)    Teşhis – İstiare – Tevriye – Mecaz-ı Mürsel

6.     “O evine çok bağlı bir insandı.” cümlesinde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A)    Gelecek çağ, sevgi çağı olacaktır.

B)    Mum dibine ışık vermez.

C)    Bu adam, tilki gibi kurnaz biridir, dikkat et.

D)    Dost dost diye nicesine sarıldım.

E)    Necip Fazıl’ı okumaktan bir an bile sıkılmam.

7.     Kara gözler, kara gözler

Kararmış kara gözler

Gemim deryada kaldı

Yelkenim kara gözler

Bu dörtlükteki altı çizili sözcüklerle yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Mecaz-ı Mürsel

B)    Kinaye

C)    Tariz

D)    Tevriye

E)    Cinas

8.     Ben gidersem sazım sen kal dünyada,

Gizli sırlarımı aşikar etme.

Yukarıdaki dizelerde ağır basan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Kinaye

B)    Telmih

C)    Tevriye

D)    Teşhis

E)    İstiare

9.     İçmiş gibi geceyi bir yudumda,

Göğün mağrur bakışlı bulutları.

Bu dizelerde ağır basan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Teşbih

B)    Tecahül-i Arif

C)    Teşhis

D)    Tevriye

E)    İstiare

10.   Çukurova bayramlığın giyerken

Çıplaklığın üzerinden soyarken

Şubat ayı kış yelini kovarken

Cennet demek sana yakışır dağlar

Bu dörtlükteki en belirgin edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A)    İstiare

B)    Teşbih-i beliğ

C)    Teşhis

D)    İntak

E)    Mecaz-ı Mürsel

11.   Yıllardır bir kılıcım kapalı handa

Kimsesizlik dört yanımda bir duvar gibi

Sanıyorum saçlarımı okşuyor bir el

Kıpırdamak istemiyor göz kapaklarım

Bu dörtlükte görülen edebi sanatlar aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A)    İstiare – Tariz

B)    Teşbih – Mecaz-ı Mürsel

C)    Tezat – Cinas

D)    Kinaye – Teşbih

E)    İstifham – İstiare

12.   Zaman mı tükendi neden durdu saatler

Evvel bahar yaz ayları gelende

Akar boz bulanık neden dereler

Yukarıdaki dizelerde yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Tecahül-i Arif

B)    İstifham

C)    Tariz

D)    Tevriye

E)    Kinaye

CEVAPLAR