Asıl adı Mehmet’tir.

Ali Şir Nevai‘nin fazlaca etkisi olmuştur.

Fuzuli mahlasını kimse ta­rafından kullanılmayacak bir kelime olduğu için seçmiştir.

Kanuni’nin (1534) Bağdat fet­hi için övgüler yazdı.

Osmanlı hükümdarı için beş kaside yazdı.

Kanuni bu kasideleri beğenir ve Fuzuli’ye maaş bağlar. Fa­kat hükümdarın İstanbul’a dönmesinden sonra bu parayı alamayan şair İstanbul’a o ünlü mektubu “Şikâyetname” gönderir.

Tüm hayatı boyunca Bağdat ve çevresinde yaşayan şair 1556 yılında veba salgınından öldü. Kerbela’da gömülü ol­duğu sanılmaktadır.

Gençlik şiirleri dil bakımından Azeri lehçesinin özelliklerini: Bağdat zaferi sonrası şiirleri Türkiye Türkçesi özelliklerini gösterir.

Şiirlerinin başlıca temaları; sevgi. ıstırap, dünyanın faniliği, ölüm vs.’dir.

Şiirlerinde lirizm dikkati çeker.

Kendisinden sonra gelen bütün divan hatta halk şairlerini et­kilemiştir.

Istırap şairi olarak bilinir.

Eserleri

Divan:

Türkçe, Arapça, Farsça birer divanı vardır.

Mesnevi:

Beng ü Bade

Heft Cam

Sakiname

Sah u Geda

Leyla ve Mecnun

Sıhat ü Maraz

Hiciv / Mektup:

Şikayetname

Diğer Eserleri:

Hadisi Erbain, Rind ü Zahid, Enisül – Kalb, Hadiküfü’s Sûeda (Ulular Bahçesi), Su Kasidesi

• Asıl adı Mehmet olan şair, bütün ömrünü Hille, Kerbela, Bağdat ve Necef arasında geçirmiştir.
• Hayatı sıkıntılar içinde geçmiş, geçimini sağlamak için Hz. Ali’nin ravzasında görev yapmış Kerbela’da çıkan bir veba salgınında ölünceye kadar bu görevde kalmıştır.
• Kendisine evkaf gelirlerinden maaş bağlanmış, zaman zaman onu da alamamış ve bu durumu bildirmek için Nişancı Celalzâde Mustafa Çelebi’ye ünlü Şikayetnâme adlı mektubu yazmıştır.
• İyi bir eğitim alan şair Türkçenin yanı sıra, Farsça ve Arapça öğrenmiş, bu üç dilde de kusursuz denebilecek eserler vermiştir.
• Gençliğinde aşk şiirleri yazmış olan Fuzuli, bunların uzun ömürlü olamayacağını düşünmüş, gece gündüz çalışarak bilgi ve kültürünü artırmış, ilimsiz şiirin, temelsiz duvara benzediğini söylemiştir.
• Fuzuli, duyuş ve seziş kudreti bakımından edebiyatımızın en kuvvetli şairi kabul edilir.
• Hislerinin derinliği ve samimiliği, özellikle gazellerine üstün bir değer kazandırmıştır.
• Şiir tekniği çok iyi, muhtevaya önem veren, şiirlerinde güçlü bir lirizm yakalayan tamamen kendine özgü bir sanatçıdır.
• Onun sanatının en önemli dayanağı aşk ve güzelliktir. Mesnevi ve gazellerinin temel konusu aşktır. Ancak bu şiirlerindeki ilahi aşk ilk bakışta anlaşılamaz. Fevkalade bir güzellikte kullandığı mazmunlar çözüldükçe dizelerindeki derin anlam ve şirinin güzelliği anlaşılabilir.
• Acı ve ıstırap şairidir. Aşkı da bu yönüyle ele alır. Tasavvuf şairlerinin aksine sevgiliye kavuşmayı, neşe ve mutluluğu istemez.
• Kavuşmanın aşkı öldürdüğüne, acı çekmeninse insanı olgunlaştırdığına inanır.
• Türkçe, Farsça ve Arapça divanı olan tek şairdir.

Eserlerinden bazıları şunlardır:

• Divan (Türkçe, Farsça ve Arapça üç ayrı divan)
• Beng ü Bade, Şah ü Geda, Sakinâme, Leyla ile Mecnun (mesneviler)
• Şikâyetnâme (Kafiyeli nesir tarzında hiciv özellikleri taşıyan mektup)
• Hadîkat üs-Süedâ (Kerbela olayını anlatan mensur eser)
• Enis’ül-Kalb, Su Kasidesi (Kasideler)
• Sıhhat ü Maraz(Tıp alanında yazılmış mensur bir eser)