1. Aşağıdakilerden hangisi bir yazının ilk cüm­lesi olmaya en uygundur?

A) Yeni öykücüler arasında Türkçeyi bütün güzel­liği ile kullananlar var.

B) Başka öykülerini de dergilerde okumuştum ama bunu hepsinden güzel buldum.

C) Bunda, tiplerin çok canlı, öykülerinin otobiyo­grafik olmasının da etkisi var.

D) Bir bakıma, bu son iki kitabı birer dil olayı olarak değerlendirilmelidir.

E) Birçok yeni öykücünün, buna gereğinden fazla önem verdiğini gördük.

(ÖSS 1987)

2. Zamanının çoğunu kasabanın dışındaki kulübe­sinde geçirir. Yazın bağda, kışın küçük zeytinlikte durup dinlenmeden çalışır. Bir gün bile halinden şikâyetçi olmamıştır.

Bu parçada sözü edilen kişi İle aşağıdakiler­den hangisi arasında en çok benzerlik vardır?

A) Kızgın güneşte, yağmur altında eviyle tarlası arasındaki dik yokuşları, kayalık yolları zor­lukla aşardı.

B) Pamuk tarlalarında çalışmak üzere yola ko­yulmuş, bin bir güçlükle Çukurova’ya varmıştı.

C) Kendi yarattığı küçücük dünyasında yaşayan, doğayla içice olmaktan mutluluk duyan çalışkan bir gençti.

D) Çocukluğundan beri şehirlere alışamamış, kendi köyündeki insanlarla bunların yaşama biçimi arasında farklar olduğunu görmüştü.

E) O, bir sur harabesi üzerinde çıkan yabani in­cir ağacı gibi biraz sıkıntılı ve şekilsiz fakat özgürce büyüyüp gelişiyordu,

(ÖYS 1994)

3. (I) Ortaokul yıllarımda arkadaşlarla dersten çıkar çıkmaz, okulumuzun bulunduğu tepeden İner, güzelim gül bahçeleriyle çevrelenmiş evlerin Önünden geçerek kıyıya koşardık. (II) Dalgalarla oynarken içimizden biri bağırırdı: “Yunuslar geçiyor!” (III) Sonraları hangi denize baksam, böyle bir sürü halinde geçen yunuslar canlanırdı gözlerimde. (IV) Açıklardaki tek bir yunusu fark edip sevinç çığlıkları atanları gördükçe gerçekten çok etkilenirdim. (V) Yıllarca yunusların sürü sürü gözlerimin önünden geçtiğini, zamanın hepimizi, az rastlanan anların son tanıklarına çevirdiğini nasıl anlatabilirdim onlara?

Bu    parçadaki    numaralanmış    cümlelerin hangisinde yakınma söz konusudur?

A) I.           B)ll.           C) III.          D) IV.           E)V.

(ÖSS 2005)

4. Aşağıdaki dizelerin hangilerinde yorum söz konusu değildir?

A)            Alabildiğine insan kalabalığı vardı

Bir aydınlık geleceğe bakıyordu

B)            Bir ılık güz öğlesinde

Şanlı haki urbası üstünde.

C)            Koymuştu kılıcını içine kınının

Yürüyordu arasında sevgili halkının

D)            İzmir’e girişini Atatürk’ün

Bir kahve duvarındaki resimde gördüm

E)            Işıktı sevinçti türküydü

Görseydiniz o resimde Atatürk’ü

(ÖSS 1999)

5. Ailede tüm yükümlülükleri üzerlerine alan, çocuk­larını her türlü sorumluluktan uzak tutan anne ba­balar ………… bireyler yetiştirirler.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağı­dakilerden hangisi getirilebilir?

A) her bakımdan kendilerine benzeyen

B) işini seven, görevlerinin bilincinde olan

C) bulundukları    her   ortama   kolayca   uyum sağlayan

D) karşılaştıkları güçlükleri yenmek İpin her türlü yola başvuran

E) yaşamını biçimlendiremeyen, başkaları tarafından yönetilmeyi bekleyen

(ÖSS 2001)

6. (I) Uykudan önce çocuklara okunacak kitapları onların yaşlarına ve ilgilerine göre seçmek gerekir, (II) Yatak başında, kitapları okurken çocuklarla yapılacak sohbetler, bir bakıma onların çocuksu sırlarını ve duygularını değişik açılardan yansıtır (İli) Bir kitap kahramanının hayranlık uyandıran bir yanı üzerine çocukları konuşturma ya da düşündürme onlarla olan İlişkiyi pekiştirip derinleştirir. (IV) Bunun için de çocuklar, bu soh­bet saatlerinin tadına doyamazlar. (V) Daha da ileri giderek denebilir ki yetişkinlik döneminde de uykudan önceki bu saatler özlemle anımsanır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangi­lerinde, kitabın, çocukları tanıma ve onlarla yakınlık kurmadaki işlevinden söz edilmekte­dir?

A) I. ve II.                B) I. ve III.            C) II. ve III.

D) II. ve IV.              E) IV. ve V.

(ÖSS 1999)

7. (I) Bu kitapta anlatılanlar 1940 yılında geçiyor. (II) Yazarının arka kapakta açıkladığına göre bu yapıt, yazmakta olduğu roman dizisinin ilk kitabını oluşturuyor. (III) Kitapta, Çukurova yöresi ve bu yörede yaşayanların birbirleriyle olan ilişkileri ele alınıyor.  (IV)  Bunlar İçtenlik ve  sevecenlikle yoğrulmuş, yalın bir anlatımla sergileniyor. (V) Bu anlatım açık, kısa cümleli bir dille beslendiğinden zevkle ve ilgiyle okunuyor.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangi­lerinde söyleyenin kendi düşüncesine yer ve­rilmiştir?

A) I. ve II.               B) l. ve III.          C) II. ve IV.

D) III. ve IV              E) IV. ve V.

(ÖSS 1993)

8. (I) Haklarında fazla bir şey bilinmeyen hariciye­ciler dünyasında gezinmek isteyenler için keyifle okunabilecek bir kitap. (II) Yazar, yirmi beş yılı yurt dışında geçen, otuz yedi yıllık meslek yaşamında edindiği izlenimleri okurlara duyurmak istemiş. (III) Mesleğinin sorunlarını, İyi ve kötü yanlarını dile getirmeye çalışmış. (IV) Çok akıcı bir dili var. (V) Kişilerin belirleyici özelliklerini en ince ayrıntılarına değin, somut bir biçimde yansıt­mış.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin han­gileri, söz konusu yazarın üslubuyla ilgilidir?

A) I. ve II.                                B) l. ve V.              C) II. ve III.

D) II. ve IV.                                             E) IV. ve V,

(ÖSS 1999)

9. (I) Sabahları erkenden kalkılır. (II) Yataklar kaldırı­lır. (III) Topluca kahvaltı edilir. (IV) Ardından ka­bak çiçeği toplanmaya gidilir. (V) Çiçekler güneş doğmadan önce toplanır. (VI) Yoksa hemen akşamsefaları gibi kaparlar ağızlarını.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin han­gisi kendisinden önceki cümlede bildirilen işin nedenini açıklamaktadır?

A) II.         B)lll.         C)IV.         D)V         E) VI.

(ÖYS 1993)

10. Televizyonlarda çocuklara yönelik, şiddet içeren çeşitli diziler ve çizgi filmlerle ilgili olarak aşağıda verilen cümlelerden hangisi, ötekilerden farklı bir görüşü dile getirmekte­dir?

A) Ölme, öldürme, zarar verme kavramları; iyilik, dostluk, hoşgörü, zarar vermeme kavram­larıyla iç içe girdiğinden daha da tehlikeli oluyor.

B) Şiddet, her tür çatışmanın çözümü için kabul gören bir yol olunca, şiddet toplumunun to­humları ekiliyor.

C) Şiddet, yaşamdan alınan olayların içinde, abartılmış biçimde sunulduğundan çocuklar bunun gerçekdışılığının ayrımına varıyor.

D) Çocuk, sık tekrarlanan şiddet görüntülerinin etkisi altında kalarak çocukluğun saf dünyasını yitiriyor.

E) Programlarda genellikle, barışı ve güzelliği ko­rumanın yolu şiddetten geçtiği için, çocuklar gereksiz yere şiddete yönlendiriliyor.

(ÖSS 1998)

11. Onun, çağının sorumluluğunu üstlenme, tanığı olma gibi, aydın sanatçıya özgü tutum ve dav­ranışları yazın, düşün ve kültür coğrafyamızda bir meşale gibi ışıyacaktır.

Bu cümlede geçen “bir meşale gibi ışıyacaktır” sözünün yerine aşağıdakilerden hangisi geti­rilirse cümlenin anlamı değişmez?

A) yol gösterici, aydınlatıcı olacaktır

B) kuşaktan kuşağa geçecektir

C) gelecek kuşaklarca da hatırlanacaktır

D) çarpıklıkların, bozuklukların düzeltilmesini sağ­layacaktır

E) yaşananları gözler önüne serecektir

(ÖSS 1996)

12. (I) Eleştirmenler, şiirlerinin kolay kolay anlaşıl­mayan, kapalı bir yapısı olduğunu söyler. (II) Oysa onun yaşam serüvenini bir ölçüde biliyor­sanız o şiirler, sizin için hiç de kapalı bir nitelik taşımaz, (III) Onlarda toplumsal baskılar altında ezilen insanların, sıkıntılarını, bilinçaltı dünyalarını bütün yönleriyle bulabilirsiniz. (IV) Bunları yansı­tan imgeler, yoğun anlamlar içerir. (V) Bu durum, şiirlerini her okuyuşunuzda onların başka bir yanının ayrımına varmanızı sağlar.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden “şiirlerinde, şairin yaşantısından izler bulunduğu” anlaşılmaktadır?

A) I.          B) II.         C)lll.          D) IV         E) V.

(ÖSS 2002)

13. Kültürel  yaşamında  ilerleme  görülmeyen   bir toplumun dilindeki gelişme de durur.

Aşağıda ki I erden hangisi bu cümleye anlamca en yakındır?

A) Dildeki gelişmeler yavaş yavaş ve belirli kural­lar çerçevesinde olur.

B) Bir dilin söz dağarcığı, başka bir dilin söz dağarcığımdan farklıdır.

C) Toplumsal gelişmeyle dildeki gelişme arasında sıkı bir ilişki vardır.

D) Gelişmiş    toplumların    dilleri,    gelişmemiş toplumların dillerini etkiler.

E) Toplumsal yapıyı oluşturan kurumlardan biri de dildir.

(ÖSS 1991)

14. Resim sanatı, para getirmeye başladığı günden beri bir ticaret konusudur. Yapıtların dağıtılması ve satılması işini, bu işle hiç ilgisi olmayan kişiler ellerinde tutarlar. Onlar için en büyük yapıt, …….yapıttır.

Bu parçada boş bırakılan yere, düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getiril­melidir?

A) en çok para getiren

B) gösterişli olan

C) herkesçe çok beğenilen

D) klasik bir yapıda olan

E) ünlü bir ressamın elinden çıkan

(ÖYS 1995)

15. “Söz dağarcığımızı zenginleştirmenin bir yolu da sözcüklerden sözcük türetmektir.” cümlesinin, anlamca yerini tutabilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dilimizin zenginliğini, bileştirme yolundan yararlanarak sağlayabiliriz.

B) Dilin anlatım gücünü, sözcüklere yeni anlamlar yükleyerek geliştirebiliriz.

C)Halk ağzından derlemelerle dilimizin söz var­lığını zenginleştirebiliriz.

D) Eski yapıtlardan yapılan taramalarla kimi sözcüklerin dile yeniden girmesini sağlayarak sözcük sayısını çoğaltabiliriz.

E) Dilimizdeki sözcüklerin sayısını artırmak için, kök ya da gövdelerden eklerle yeni sözcükler yapabiliriz.

(ÖSS 1982)

CEVAPLAR

1. “(I) Bana göre şiir, özünü halk kültüründen almalı. (II) Halk kültürü tükenmez bir hazinedir. (III) Halk ne söyleyecekse doğrudan söyler. (IV) Dolam­baçlı yollara sapmaz. (V) Halkımız acı sözlerden tatlı sözler üretir. (VI) Çirkinliklerden güzellik yaratır.”

Parçada, anlamca birbirine en yakın olan iki cümle hangisidir?

A) l ,ll                      B)II,III                  C) III, IV

D) IV , V                  E) V, VI

(ÖSS 1985)

2. (I) Bir öykü ustası olarak girdi edebiyat dünyasına. (II) Öykülerinde de romanlarında da hiçbir zaman kolaya kaçmadı. (III) Bunda, sanata duyduğu sorumluluk kadar okuruna duyduğu saygının da payı vardır. (IV) Yapıtlarının hepsinde sanatsal ve kültürel gelişmeyi besleyici öğeler, ayrıca okuru, düşünmeye yönelten özgür öner­meler görülür. (V) Bu usta, biçimsel yeniliklere açılmaktan hoşlanır ve bunları dener. (VI) Bas­makalıp reçetelerden, alışılmış neden sonuç ilişk­ileriyle oluşturulan yapay anlatımlardan kaçınır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde, II. cümledeki davranışın nedeni açıklanmaktadır?

A) I.         B)III.         C)|V.         D)V         E) VI.

(ÖSS 2002)

3. (I) Öykücülüğümüzün bugün belirli bir çizgiye ulaştığını ve o çizgide seyrettiğini söylemek oldukça güç. (II) Hatta bazı dönemlerde geçmişteki düzeyini bile koruduğu söylenemez, (III) Günümüzün genç öykücüleri eski öykü örnek­lerini ya hiç okumuyorlar ya da yarım yamalak tanıyorlar, (IV) Bu yüzden, geçmişle kan bağı taşı­mayan, yaratıcılıktan yoksun, son derece yetersiz ürünlerle karşılaşıyoruz. (V) Bu durum, ister iste­mez, okurlarda öyküye karşı ilgisizlik ve küçümseme yaratıyor.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisindeki eleştiri, öykücülerin yazdıklarına yöneliktir?

A) I.          B) ll.          C)lll.         D) IV.          E) V

(ÖSS 1999)

4. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi, anlamca bir­likte verilen tutum ya da davranışla uyuşmaz?

A) Her işte bir hayır vardır.  – İyimser olma

B) Gül dikensiz, sefa cefasız olmaz. – Sıkıntılara katlanma

C) Sağlık istersen çok yeme, saygı istersen çok deme.- lçülü davranma

D) Boş fıçı çok tangırdar. – Bilgiçlik taslama

E) Bin tasa bir borç ödemez. – Kuşku duyma

(ÖYS 1997)

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yakınma” anlamı vardır?

A) Sınav sonuçları yarın açıklanır mı ki?

B) Bunu alsam beğenir mi ki?

C) Söylesem de beni dinlemez ki!

D) Bu olay onu o kadar üzdü ki…

E) Bu saatten sonra gelir mi ki?

(ÖSS 1995)

6. “Atatürk, Birinci İnönü Savaşı’ndan sonra, Namık Kemal’in,

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini

dizelerini (mısralarını) değiştirerek şöyle demiştir: Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini Bu­lunur kurtaracak bahtı kara maderini” Bu iki söy­leyiş arasında nasıl bir anlam farkı vardır?

A) bezginlik-canlılık

B) kuşku – kesinlik

C) umutsuzluk – güven

D) inançsızlık-inanç

E) çekingenlik-ataklık

(ÖSS 1983)

7. O, okurların yazarları seçtiği gibi, yazarların da okurları seçebileceğine inanan bir sanatçıdır.

Aşağıdakilerden hangisi anlam bakımından bu cümlede sözü edilen sanatçının görüşüne en yakındır?

A) Okurlar en tanınmış yazarları okumayı, ya­zarlar da okurların ilgisini çekecek şeyler yaz­mayı isterler.

B) Kimi okurlar belirli yazarların belirli yapıtlarını seçerler, kimi yazarlar da geniş kitlelere seslenmeyi amaçlarlar.

C) Okurlar kendi düşüncülerine uygun olan ya­zarları yeğlerler; yazarlar da kendi istedikleri nitelikleri taşıyan okurlara seslenirler.

D)Okurlar üstün nitelikli yapıtlardan hoşlanırlar; yazarlarda okuyucunun düzeyini yükseltmeye çalışırlar.

E) Okurların bir bölümü yeni tanınmaya başlamış yazarlara ilgi duyarlar; yazarların bir bölümü de Çalışmalarını okuyucuların beklentilerine göre yönlendirirler.

(ÖYS 1992)

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öznel bir değerlendirme söz konusudur?

A) Romanda anlatılanlar Kurtuluş Savaşı yıl­larında geçiyor.

B) Öyküdeki kişilerin dördü kadın, üçü erkektir.

C) Romanın   sonunda   kahramanların   hepsi ölüyor.

D) Kitaptaki ilk öykünün konusu köy yaşamıdır.

E) Öykülerin anlatımında bir kuruluk, bir tekdüze­lik görülüyor.

(ÖSS 1991)

9. (I) Kırk beş yıl boyunca birçok dergide, gazetede çeşitli kitaplarla ilgili değerlendirme yazıları yazdım. (II) Kendimi bir kitap eleştirmeni olarak görseydim, üstünde durup düşünülmüş, tutarlı ve kalıplaşmış bir yaklaşımla, belirgin bir yöntemle yönelirdim kitaplara.(III) Ama böyle bir arayışa girmedim. (V) Yazarlıkla ilgili her alanda olduğu gibi eleştiri alanında da kendi Ölçütlerime bağlı kaldım. Yazarlığımın temelinde hep bağımsızlık, kural tanımazlık, özgürlük yatıyor. (VI) Yıllar sonra dönün arkama baktığımda bunu açık açık görü­yorum.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi­sinde sanatçı, yazma işinde seçtiği yolu en kapsamlı biçimde belirtmiştir?

A) II.         B)lll.         C)IV.         D)V         E) VI,

(ÖSS 2004)

10. Aşağıdaki   cümlelerin    hangisi    öznel    bir yargıdır?

A) Yunus Emre’nin bu şiirinde “bulut’un gizli gizli ağlamasından söz edilerek buluta insan niteliği verilmektedir.

B) Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun bu şiirlerinde doğadaki nesnelerin özellikleri insanlar ipin kullanılmıştır.

C) Faruk Nafiz Çamlıbel’in, “Han Duvarlarında birçok kez kişileştirmeye başvurduğu görülmektedir.

D) Ahmet Haşim’in “Sonbahar” şiirindeki kişileştirme de çok ilgi çekicidir.

E) Behçet Necatigil’in bu dizelerinde sokaklar için, “gülümseyen” sözcüğü kullanılarak kişileştirme yapılmıştır,

(ÖSS 1995)

11. “Çocukların, susuzluktan dudakları çatlamıştı.” cümlesindeki neden-sonuç ilişkisi aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Çok çalışıp yoksulluktan kurtulmuştu.

B) Geçirdiği hastalıktan hiçbir İz kalmamıştı.

C) Şiddetli soğuklardan elleri ince ince yarılmıştı.

D) O korkulu olaydan güzel bir öykü çıkarmıştı.

E) Öfkesinden ortalığı altüst etmişti.

(ÖSS 1984)

12. (I) Bu kitabın dört bölümü, aslında birer uzun makale olarak düşünülmüş, (II) Dördü de ayrı ayrı temaları işliyor. (III) Bu temalar: Osmanlı Türk müziğinin öğretimi, İcra üslubu, makamları ve bunları kuşaktan kuşağa aktarma yöntemleri… (IV) Yani Türk müziğinin belirleyici özellikleri…(V) Bütün bunlarla, geleneksel Osmanlı Türk mü­ziğinin çeşitli yönlerine ışık tutuluyor ve onun be­lirgin nitelikleri ortaya konuyor,

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi­si sözü edilen kitabın içeriğiyle ilgili değildir?

A) I.           B) ll.        C)lll.         D) IV.           E) V.

(ÖSS 1996)

13. Ne yaşanan her olay öyküye dönüştürülebiliyor ne de öyküye özgü kurallar, her zaman gerçeği aynen anlatmaya uygun düşüyor. Aşağıdakilerden hangisi bu cümleye en yakın anlamdadır?

A) Öyküde ne yaşanmış olaylar anlatılabilir ne de gerçekler yansıtılabilir.

B) Her olayı öyküleştirmek doğru olmaz; her öykünün kendine özgü bir yapısı vardır.

C) Yaşanmamış olaylardan öykü çıkarılamaz; yaşanmış olaylar da öykünün sınırların] aşar.

D) Yaşanan olaylar çok etkileyicidir; olaylar öyküleştirilirken canlılığını ve etkileyiciliğini yitirir.

E) Baştan geçen her olaydan öykü çıkarılamaz; öykünün yapısı olup biteni olduğu gibi yansıt­maya izin vermez,

(ÖYS 1994)

14. 1950’lerde edebiyatımızda görülen köye yöneliş hareketi, köy kökenli ya da köyü yakından tanıyan yazarların birbiri ardına ürün vermeleriyle yaygın­laşıp gelişmiştir.

Düşüncenin akışına göre bu cümleden sonra aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

A) Köylü ve köy sorunları, edebiyatımızın temel konularından biri olmuştur.

B) Köy gerçeğini değişik boyutlarıyla yansıtan bu ürünler, günümüz Türk edebiyatının seçkin örnekleri arasında yer alır.

C)Bu iki sanatçımızı köy edebiyatının dar kalı­pları içinde düşünmemek gerekir.

D) Bu hareketi benimseyen sanatçılar, köye ve köylüye yeni bir bakış açısıyla yaklaşmışlardır.

E) Bu yazarlar, köyün ve köylünün sorunlarını başarılı bir biçimde okurlara yansıtmışlardır.

(ÖSS 1995)

15. “Teknolojik uygarlığın başlıca Özelliği bilime dayanması, bilimle beslenmek zorunda ol­masıdır.” cümlesini, anlam değişikliği yap­madan, olumsuz biçimde yeniden söylemek gerekse, aşağıdakilerden hangisi en uygun olur?

A) Teknolojik uygarlığın bilime dayanmasını, bil­imle beslenmesini istemeyen yoktur.

B) Teknolojik uygarlığın bilime dayanmaması, bil­imle beslenmemesi düşünülemez.

C) Teknolojik uygarlığın başlıca Özelliği ne bilime dayanması ne de bilimle beslenmesidir.

D) Bilime dayanma ve bilimle beslenmenin teknolojik uygarlığa katkıda bulunduğu bilin­meyebilir.

E) Teknolojik uygarlığın bilime dayanması, bilimle beslenmesi başlıca özelliği olmayabilir.

(ÖSS 1982)

 CEVAPLAR

1. Sanatçının kimi şiirlerinin derlendiği bu kitap üç bölümden oluşuyor. (I) Ancak, şairin bu kitaba girmemiş şiirleri de var. (II) Bunların ayrı bir ki­tapta toplanıp toplanmayacağını bilmiyorum. (III) Eğer böyle bir çalışma yapılmazsa bu üç bölüm­lük kitabın eksik bir seçki olarak kalacağını söy­lemeliyim. (IV) Sanatçının ürünlerini topluca tanıtmada bu yapıtın belirli bir işlevi olmayacak. (V) Kısacası yayımlanışındaki amaç gerçek­leşmeyecek.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden başlanarak yapıtın yetersizliğin­den söz edilmektedir?

A) I.          B)ll.          C)III.          D) IV.          E) V

(ÖYS 1994)

2. Sanık, tanığa: “N’olur, gördüğünü korkmadan açıkça söyle; bir kez olsun doğru ol!” dese, sanığın bu sözlerinden çıkaracağınız anlam, aşağıdaki yargılardan hangisiyle bağdaşmaz?

A) Tanık, ürkek ve çekingen bir kişiliğe sahiptir.

B) Sanık, tanığın gerçeği  belirtmeyeceğinden kaygılıdır.

C) Tanık, birtakım etkenlerin baskısı altındadır.

D) Sanığın, başkaları önünde eğilmeyen bir kişi­liği vardır.

E) Tanık, davranışlarıyla sanığa güven verme­mektedir.

(ÜSS 1977)

3. “Babadan kalma çok az bir geliri vardı; — geçiniyordu.”

Bu   cümle,  aşağıdakilerden   hangisiyle   eri uygun biçimde tamamlanabilir?

A) az buz                               B) ezile büzüle                     C) az çok

D) azı azına                           E) kıt kanaat

(ÖSS 1985)

4. Yeni bir roman yazacağım zaman duraksarım; çünkü bu romanda, üslubun ve konuya bakış açısının daha önce yazdıklarımdan farklı nitelikler taşıması gerektiğini düşünürüm.

Bu sözleri söyleyen bir romancıdan aşağıdakilerden hangisi beklenir?

A) Kendinden önce hiçbir romancının işlemediği özgün konuları seçmesi

B) Konuyla anlatım biçimi arasındaki İlişkiyi göz önünde bulundurması

C) Bir romanın sanatsal değerini belirlemede, ko­nunun önemli bir etken olduğuna inanması

D) Sanatta kalıcılığın, alışılmış yöntemlerin dışına çıkmakla sağlanacağına İnanması

E) Her romanında konuyu, değişik bir yaklaşım ve anlatımla İşlemek istemesi

(ÖSS 1997)

5. Çok başarılı bir roman. (I) Dili çok güzel, pürüz­süz. (II) Cümleler kısa ve yalın. (III) Yazar her şe­yin dilde başlayıp dilde bittiğini çok iyi anlamış. (IV) Hiçbir bölümde anlaşılmayan bir yön yok. (V) Tiplemeler de çok canlı.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi­sinin yerine “Söylenenler apaçık.” cümlesi ge­tirilirse parçanın anlamında daralma ya da değişme olmaz?

A) I.         B) II.         C)lll.          D) IV.          E) V.

(ÖYS 1996)

6. “Tasarrufunda bulunduğu toprakları hakkıyla değerlendirmeyen bir kimse elde ettiğini de har vurup harman savurursa, tabii arazisini genişletemez ve zengin olamaz.”

 Yukarıdaki parça aşağıda yazılı olan atasözlerinden hangisine en uygun düşmektedir?

A) İşten artmaz, dişten artar.

B) Ne ekersen onu biçersin.

C) Rüzgâr eken fırtına biçer.

D) Ak akçe kara gün içindir.

E) Ayağını yorganına göre uzat.

(ÜSS 1968)

7. “Gene bahar geldi, açıldı güller” dizisinde, güllerin açılışı baharın gelişine bağlanmaktadır.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde buna benzer bir durum söz konusudur?

A) Ne bir vefa gördüm, ne faydalandım.

B) Erzurum dağları kardır, geçilmez

C) Düşman geldi, tabur tabur dizildi

D) Ağlatmadı güzel, güldürdü beni

E) Başım yastıktadır, gözlerim yolda

(ÖSS 1999)

8. Bu roman, aradan geçen bunca yıla karşın konu­suyla, anlatımıyla hâlâ genç.

Bu cümlede anlatılmak istenen aşağıdakiler­den hangisidir?

A) Romanda, günlük, sıradan olayların anlatı­mında bile özgün ve çarpıcı bir dil kullanılıyor.

B) Günümüzdeki toplumsal sorunlar, romanda herkesin anlayacağı bir dille ele almıyor.

C) Roman, hem anlatılanlar hem de bunların an­latılışı bakımından güncelliğini koruyor.

D) Romanın dilindeki yalınlık, geçmişteki olayların anlaşılmasını kolaylaştırıyor.

E) Romanda, günümüzün olayları geçmişle bağlantı kurularak değişik bir anlatımla yan­sıtılıyor.

(ÖYS 1993)

9. (I) Bu oyunların kuruluşu sağlam. (II) Dünyanın her yanında rastlanabilecek türden oyunlar bun­lar. (III) Konu seçimi ve düzeyli bir İzleyicinin an­layabileceği eleştirel yaklaşım, oyunları çekici kılıyor. (IV) Yazar dünyaya hiç .gülümsemeden ba­kıyor. (V) Yer yer kişilerini gülünç göstermeye ça­lışıyor. (VI) Bunlar da oyunların İtici yanını oluşturuyor.

Yukarıdaki parçada, numaralanmış cümlelerin hangisinden başlayarak söz konusu oyunlara yönelik olumsuz bir eleştiri yapılmaktadır?

A) II.          B)III.         C) IV.     D)V.          E) VI.

(ÖYS 1998)

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, eşitliğin söz konusu olmayabileceği bir durum anlatılmak­tadır?

A) Paylarına düşene ses çıkarmadılar.

B) Yemeği aralarında kardeş payı yaptılar.

C) Yen işemediler, berabere kaldılar.

D) Kazandıklarını yarı yarıya paylaştılar.

E) Sabahleyin birer yumurta yediler.

(ÖSS 1981)

11. (I) Halk türkülerimizi, ezgi ve şiir bakımından kı­vamını bulmuş sanat eserleri sayabiliriz. (II) Bun­ları söyleyenlerin seslerindeki ve okuyuşlarındaki pürüzler ayıklanınca klasik denecek kadar sağlam eserler çıkar ortaya. (III) Ne var ki türküleri söyleyen ve âşık diye anılan halk sanatçılarının kimilerinin sesleri, bu eserlerin değerini gölgeliyor. (IV) Kimileri de türküleri aşırı bir duygusallıkla söylüyor. (V) Bunlarda türkünün özüne göre değişen bir incelik, bir yorum görülmüyor.

Yukarıdaki parçada, numaralanmış cümlelerin hangisinde yargı, bir koşula bağlanmıştır?

A) I.         B)ll.         C)lll.          D) IV.          E) V.

(ÖSS 1999 İPTAL EDİLEN)

12. “Kendi aklını kullanmayan kişi düşünce yönün­den özgür değildir.” cümlesini, anlamını de­ğiştirmeden, olumlu bir biçimde yeniden söylememiz gerekse en uygun biçimde aşağı­dakilerden hangisi olabilir?

A) Kendi aklını kullanmayan kişi düşünce yönün­den özgür olabilir.

B) Kendi aklını kullanan kişi düşünce yönünden özgür sayılır.

C) Kendi aklını kullanmayan kişi, düşünce yö­nünden tutsaktır.

D) Kendi aklını kullanan kişi düşünce yönünden tutsak sayılmaz.

E) Başkalarının aklına uyan kişi düşünce yönün­den özgür sayılmaz.

(ÜSS 1977)

13. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, diğerlerine göre farklı bir düşünceyi içermektedir?

A) Bir ulus, hemen her alanda geçmişiyle hesap­laşarak gelişir.

B) Bir ulusun gelişmesi, geçmişiyle geleceği ara­sında uygun bağlantılar kurmasıyla gerçek­leşebilir..

C) Bir ulus için, sanat ve düşünce akımlarının yaratıcı olması, bunların o ulusun geçmişiyle uzlaştırılmasına bağlıdır.

D) Bir ulus, ancak kendi geçmişini bütün yön­leriyle benimserse uygarlaşıp gelişebilir.

E) Bir ulusun geleceği, özellikle geçmişini iyi değerlendirmesine bağlıdır.

14. Jean Paul Sartre’ın, “Yazar, neyi yazacağını değil, nasıl yazacağını bilen insandır.” sözünü çok sev­erim,

Yazarın bu yargısıyla aşağıdakilerden hangisi arasında anlamca bir yakınlık vardır?

A)Öykülerimin konusu, genellikle gerçek yaşam­dan aldığım öğelerden oluşur.

B)Görülen, yaşanan her ilginç olaydan mutlaka bir öykü çıkarabileceğimi sanmıyorum.

C)Ben belli bir serüveni, düşünceyi, olayı içeren öyküler yazmaya çalışıyorum.

D) Ben akıcı olmayan, karmakarışık bir yazının, konusu ne kadar ilginç olursa olsun, bir ede­biyat tadı vereceğine inanmıyorum.

E)Öykülerimde, yeri geldikçe toplumsal sorunlara çözümler Önermekten kaçınmam.

(ÖSS 1993)

15. “İş alanında en uygun zaman İle en uygun du­rumu beklemek zarar getirir.”

Bu düşünceyi açıklayan ve destekleyen bir yazı yazmanız gerekse, bu yazıda aşağıdaki­lerden hangisini özellikle vurgulamak istersiniz?

A) Bir işe başlarken sadece kendini düşünen kişi zarar eder.

B) Bir işe girişirken zararı göze alabilen kazanır.

C) Bir işe başlarken tehlikelerini bilmek gerekir.

D) Bir işi özveriyle (fedakârlıkla) yürütenler so­nunda kazançlı çıkarlar.

E) Yöntemine göre yapılan işten olumlu sonuç alınır.

(ÜSS 1978)

 CEVAPLAR

1.“Başına dolu yağan, dünyanın dört bucağını fırtına içinde sanır.” cümlesine anlamca en yakın olan cümle aşağıdakilerden hangisidir?

A)İnsan, kötülüklere direnebildiği ölçüde başarılıdır.

B)Umutsuzluk, insanın başarısını olumsuz yönde etkiler.

C)Kötülükler insana büyük görünür.

D)Olumsuz olaylar daha etkilidir.

E)Herkes dünyaya kendi penceresinden bakar.

2.Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öznel bir yanı yoktur?

A)“Temaşa-yı Hazan” şairin en güzel şiiridir diyebilirim.

B)İnsanın en huzursuz zamanı kararsız olduğu andır.

C)Şiir, insanın hüznünü anlatabileceği tek vasıtadır.

D)Su, bütün canlılar için önemli bir hayat kaynağıdır.

E)Çalışmak insanı dinlendirir.

3.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tedbirli bir insanın tutumu yansıtılmıştır?

A)Ne olursa olsun, bu gece yola çıkacağım.

B)Neme lazım, kiminle arkadaşlık ederse etsin.

C)Ne olur ne olmaz, yanına birkaç kuruş para ve azık al.

D)Kafa yormaya ne gerek var; her iş gibi bu da yakında biter.

E)Bırak serseriyi! Ne hali varsa görsün.

4.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesnel bir yargı vardır?

A)Sanat alanının en çekici sahası resimdir.

B)Dinlenmek için, bir kitaptan biraz okumak yeterlidir.

C)Tatil için en ideal yer Amasra’dır.

D)En nefis yemekler bu lokantada hazırlanıyor.

E)Enerjiye olan ihtiyaç gün geçtikçe artmaktadır.

5.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “arasöz” küçümseme amacıyla kullanılmıştır?

A)O isterse – pek ummam ya – gidebilir.

B)Önceden bilseydim – bunlar pek bilinmez ya – gerekli önlemi alırdım.

C)Bütün dostları – zaten onun pek dostu da yoktu ya – kendisini bırakıverdiler.

D)Sınıfın başarısı – böyle tahmin etmiyordum – gün geçtikçe düşüyor.

E)O anda – nasıl anlatayım – ne olduğunu pek de anlayamadım.

6.Aşağıdakilerden hangisinde sebep-sonuç ilişkisi kurulamaz?

A)Araba eskiyecek diye, garajdan hiç çıkarmaz.

B)Kahvesini zamanında hazırlamadım mı bana çok kızardı.

C)Bize dik dik bakarak evden çıkıp gitti.

D)Burada yalnız kalması onu bunalıma itti.

E)Soğukta çok kaldığından hastalandı.

7.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “ümitsizlik” anlamı yoktur?

A)Havanın sisli olması uçağın inişini güçleştirecek.

B)Bu enkazın altından sağ çıkan olmaz.

C)Gitti ama becereceğini sanmıyorum.

D)Bu hastalıktan kurtuluş yok.

E)Bir daha bu işe girişmeyeceğim.

8.“Arabamız az kalsın bir adama çarpıyordu.”

Altı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A)Bu işleri akşama kadar bitirmem lazım.

B)Adam aceleyle eczaneye girdi.

C)Havalar şimdiden ısınmaya başladı.

D)Zavallının neredeyse korkudan kalbi duracaktı.

E)Yola hemen çıkmazsak yetişemeyiz.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yakınma söz konusudur?

A)Bu vakitte nereden geliyorsun? Hesap ver bana!

B)Yüreğimin gözlerinde hep sen varsın.

C)Çok çalışınca iyice yorulmuşsun.

D)Zavallının eli ayağı birbirine dolaştı.

E)Bizi böyle bırakıp da nerelere gitti.

10.Aşağıdaki cümlelerden hangisinin anlatımı nesnel bir nitelik taşımaktadır?

A)Duvardaki mermer levhalara kazılı yazıları okudukça kendimden geçiyordum.

B)Futbol bir sonuç oyunu olduğuna göre, çok gol, az gole tercih edilmelidir.

C)Düne göre bu salonda daha çok izleyici var.

D)Bana olan bakışlarından, tasalandığını anlamıştım.

E)Beş kişilik bir kadro ile bir temsil ancak bu kadar oynanır.

11.  “Bütün ümitlerim sönmüştü; …”    sözleri, aşağıdakilerin hangisiyle sürdürülürse cümle “karamsar, hayattan bezmiş” bir insanın tutumunu yansıtır?

A)Fakat yeni bir ümit ışığı beliremez miydi?

B)Artık, kendime yeni bir iş bulmalıydım.

C)Olduğum yere oturup düşünmeye başladım.

D)Artık, hiçbir şeyin önemi yoktu.

E)Geçmişin muhasebesini yapacak durumda değildim.

12.“Kendini beğenmek insanın ……… yaratılışında var olan bir ………. .”

cümlesi, aşağıdaki kelime çiftlerinden hangisiyle en anlamlı biçimde tamamlanabilir?

A) zihninde–huydur               B)  ömründe–özelliktir

C)özünde–hastalıktır             D)  benliğinde–sevgidir

E)  aynasında–ölçüdür

13.Aşağıdakilerden hangisi nesnel anlatıma örnek olamaz?

A)Tabiattaki varlıklar, geceleri açık ve seçik olarak görünmezler.

B)Fazıl Hüsnü Dağlarca, Türkçe’nin en güzel değilse bile, en orijinal şiirlerini yazdı.

C)Anne sevgisi, Haşim’in şiirlerinde tüm çıplaklığı ile görülür.

D)Cahit Sıtkı, şiirlerinde sosyal konularla pek meşgul olmamıştır.

E)Necip Fazıl gibi Ahmet Muhip Dranas da vezin ve kafiyeyi hiçbir zaman bırakmadı.

14.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “konuşanın sevinçli olduğu anlamı” çıkarılamaz?

A)Böyle bir sonuca hayret etmemek mümkün değildi.

B)Durumu öğrenince keyfimize diyecek yoktu.

C)Ne büyük mutluluk dostlarla beraber olmak.

D)Bu bayram gününde içim içime sığmıyordu.

E)Sizi karşımda görünce dünyalar benim olmuştu sanki.

15.“Şairlerin mısra yağmuruna tutulur İstanbul.”Sözüyle asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A)İstanbul’da çok şair yetiştiği

B)İstanbul’u seven şairlerin çokluğu

C)İstanbul hakkında çok şiir yazıldığı

D)Şairlerin İstanbul’u yerdiği

E)Şairlerin İstanbul’u hayal ettiği

16.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “pişmanlık” söz konusudur?

A)Senin burada ne işin var, haydi çabuk eve!

B)Ne yapıp yapıp seni memleketine göndereceğim.

C)“Ellerim kırılsaydı o imzayı atmasayadım.” diyordu.

D)İhtiyar adam “Hey gidi gençlik yılları hey!” dedi.

E)Ne diye onu bırakıp, başkalarıyla geziyorsun?

CEVAPLAR

1)            I.   Kelimeler değil, onları konuşan ağızlar önemlidir.

II.  İnsanların gücünü anlayabilmek için kelimelerin gücünü anlamak gerekir.

III. Kelimeler insanların ağızlarında değer kazanır.

IV. İnsanları değerli kılan kelimelerin yerli yerinde kullanılmasıdır.

V.  Kelimeler kullanıldıkları yere göre anlam kazanır.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi ikisinde anlatılmak istenen anlamca birbirine en yakındır?

A)   I ve II                              

B) II ve III               

C)  I ve III                               

D) IV ve V                             

E)  III ve V

2)   I.   Kalemi eline alan her yazar okurun beğenisini dikkate alır.

II. Konusunun ilgi çekici olması sanat eserinin başarısını belirler.

III. Yazar, duyup düşündüklerini başkalarıyla paylaşmak isteğiyle kaleme alır.

IV. Okurun beklentisi, yazmak konusunda yazarı yönlendirir.          

 Yukarıda numaralı cümlelerin hangi ikisi anlamca birbirine en yakındır?

A) I ve III                                B) II ve III                               C)  I ve IV

D)  II ve IV                              E) III ve V

3)    Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir koşula bağlı olma anlamı vardır?

A)İnsanlığın yüzyıllarca harcayıp da bitiremediği sevgiyi yüceltme zamanı şimdi.

B)Öykü toplumun kendisini seyrettiği bir aynadır, ondan asla vazgeçmeyin.

C)Yüreğinin sesini dinle ve geri dön

D)Akşama doğru hava açınca birlikte balığa çıkacağız.

E)Seni bekleyen başarılara emin adımlarla yürümelisin.

4)  Yetmiş yaşında bir genç olmak, kırk yaşında bir ihtiyar olmaktan daha umutlu ve sevindiricidir.

Aşağıdakilerden hangisi bu cümlelerde anlatılmak  istenene en yakındır?

A)Genç,  düşünmez,  yapar;  ihtiyar düşünür, yapamaz.

B)Genç bir yaşlı olmaktansa, yaşlı bir genç olmayı  tercih ederim.

C) Gençlikte önlem alınırsa yaşlılık mutlu geçer.

D)Her yaşın kendine göre güzellikleri vardır.

E)Güzellikleri görmek ancak  ileri yaşlarda  mümkündür.

5)  Aşağıdaki dizelerin hangisinde “umutsuzluk” anlamı   vardır?

A) Acı, sıcak çorbasını arıyor tenceremde.

Daracık, daracık bir yerim de yok.

B) Acıların bekçisi gibi alnım camda

Bir bardak gibi tutuyorum elimde sokağı

C) Karanlık sözler yazıyorum hayatım hakkında

Öyle yoruldum ki dünyayı tanımaktan

D) Bilirim yalnızlık üşütür insanı

Kalp daima sevecek birini arar

E) Çoktan derinliğe çekmiş deniz beni

Çıkmaz artık sular altından o dünya

6)Aşağıdaki dizelerin hangisinde ”bir durumu kabullenme” dile getirilmemiştir?

A)Yetişir koştum aşkın peşi sıra

Bitirdi beni bu içki bu kumar

B)Her doğan günün bir dert olduğunu

İnsan bu yaşa gelince anlarmış

C)Geçti, istemem gelmeni

Yokluğunda buldum seni

D) Beklemek boş aramak yersizmiş

Gayrı yollardan ayırdım gözümü.

E)Yalnız sen değilsin hasret çeken

Her yolun sonunda bekleyenler var

7)   (I) “Gölgede Kırk Derece” de yer alan, ortak teması aşk olan hikayelerinizi tat alarak okudum. (II) Yazılmamış da sanki bestelenmiş hikayeler duygusu uyandırdı bende.(III)İnce bir işçilikle üzerinde çalışılmış hepsinin de.  (IV) Burada özellikle, “Gölgede Kırk Derece” ile “Adını Anmamaya And İçiyorum” adlı hikayeleri keyifle okuduğumu belirteyim.  (V) Bu kitaptaki hikayelerin bazılarını daha önce dergilerde görmüştüm.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtilenler “övgü” niteliği taşımamaktadır?

A) I             B) II           C) III       D) IV             E) V

8)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birinci cümle “sebep” , ikinci cümle sonuç anlatmaktadır?

A)Gittikçe şişmanlarsın tabii.

Böyle tıka basa yememelisin.

B)Bu maçlar insanı esir ediyor.

Gece yarısına kadar ders çalışamıyorum.

C)Bir çalar saat almalı.

Sabahları vaktinde kakamıyoruz.

D)Karnı zil çalıyordu.

Dünden beri doğru dürüst bir şey yememişti.

E)Oldukça düzgün bir konuşması var.

Çok kitap okuduğu belli.

9)     Aşağıdakilerin hangisinde koşul anlamı vardır?

A)Sıcaklar artınca artık çalışamazsın

B)Geçmişi düşündükçe çok üzülüyorum

C)Ben çocuklarım için yaşar, onların uğruna ölürüm.

D)Sınavdan çıkınca hemen dershaneye gittim.

E)Havalar gün geçtikçe daha da ısınıyor.

10)      Aşağıdaki cümlelerin hangisi mecaz anlamlı değildir?

A)Güneş balçıkla sıvanmaz.

B)Akıllı düşman, akılsız dosttan iyidir.

C)Sirkesini sarımsağını sayan paçayı yiyemez.

D)Mum dibine ışık vermez.

E)Damlaya damlaya göl olur.

11) Aşağıdaki cümlelerin hangisi kanıtlanabilirlik yönüyle diğerlerinden farklıdır?

A)Sanat dünyasında zirveye oturmuş aşılamayacak sanatçılar vardır.

B)Yazma gücü yetersiz kişiler duygu  ve düşüncelerini ortaya koyamaz.

C)Bu antolojide Fransız, İngiliz ve Alman edebiyatının 20. yy’ daki şiir örnekleri yer almış.

D)Bir edebi eser neyi anlatırsa anlatsın, kanla ve göz yaşıyla değil mürekkeple yazılır.

E)Olayları ve durumları bir masal dünyasına sokarak anlatıyor; ama doğrusu güzel anlatıyor.

12)   (I) Kısa cümleler,  yalın  söyleyişlerle dolu  bir eser bu.  (II) Hiçbir yerinde gereksiz bir söze rastlanmıyor. (III) Köy yaşamını bundan daha yalın, daha çarpıcı anlatan bir eser bulunur mu bilmem. (IV) Birçok eleştirmen böylesi kitapları yetersiz bulabilir. (V)Ancak bu eleştirmenlerin önyargılı olmaması gerekir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi söz konusu eserin içeriğiyle ilgili bilgi vermektedir?

A) I          B) II        C) III        D) IV           E) V

CEVAPLAR

1. Birçok sanatçının sanat dünyasından silinip gitmesinin nedeni….

Bu cümle, düşüncenin akışına göre aşağıda­kilerden hangisiyle sürdürülemez?

A) gelişme ve değişmelere uyum sağlayamamasıdır

B) her geçen gün yeni sanatçıların ortaya çık­masıdır

C) kendisini sanatına bütünüyle vermemiş ol­masıdır

D) yeni ve özgün yapıtlar ortaya koyamamasıdır

E) çağın gereklerine ayak uyduramamasıdır

(ÖSS 2001)

2. (I) Çeviri, kültürlerarası etkileşimdeki önemli etkin­liklerden biri. (II) Kültürleri zenginleştiren bir öğe. (III) Son yıllarda, çok sayıda bilimsel ve yazınsal metin dilimize çevrildi. (IV) Bu, Türk kültürü açısından büyük bir kazanç. (V) Ne var ki, bu çe­viri metinlerinin bir çoğunda özgün metnin tam olarak yansıtılıp yansıtılmadığı ya da kullanılan Türkçenin niteliği tartışılabilir.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir kaygı dile getirilmektedir?

A) I.          B)II.          C)lll.          D) IV.          E)V

(ÖYS 1994)

3. Şiir öylesine bir dilsel düzenlemedir ki sözcük­lerinden biri çıkarılır ya da birinin yeri değiştirilirse şiirin tüm büyüsü bozulur.

Bu cümlede anlatılmak İstenenle aşağıdakilerden hangisi arasında anlamca yakınlık yok­tur?

A) Şiirde her sözcük, bulunduğu yerde güzeldir.

B) Sözcük, şiirin en önemli öğesidir.

C) Şiirde dil, kendine özgü bir biçimde kullanılır.

D) Şiirin dili, seçilen imgelerin çeşitliliğiyle zengin­leşir.

E) Şiirin güzelliği, sözcüklerin birbiriyle uyumun­dan gelir.

(ÖSS 2000)

4. Bir öykünün, yer aldığı kitaba adını verebilmesi için kitaptaki Öteki öyküler arasında seçkinlik kazanması gerekir. (I) Okuduğum son öykü de bu türden. (II) Olay yine parçalı, kişilerin ağzından tek tek anlatılıyor. (III) Her anlatıcı konunun bir yönünü tamamlıyor, (IV) Kişiler öylesine doğal, içten konuşturuluyor ki hemen her kişi benliğinize girerek sizi zenginleştiriyor. (V)

Düşüncenin akışına göre, “Böylece siz de öykünün bir parçası oluyorsunuz.” cümlesinin yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerden hangisine getirilmesi uygun olur?

A) I.          B) II.          C)III.          D) IV,          E) V

(ÖSS 2000)

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir “yakınma” söz konusudur?

A) Dergiye girecek yazıların başka bir yerde yayımlanmamış ve özgün olması gerekir.

B) Konudan konuya atlayan, başlığıyla içeriği birbirine uymayan yazılar bizi çok yormaktadır.

C) İsteklerimizden birisi de gönderilen yazıların, yazı makinesiyle çift aralıklı olarak yazıl-maşıdır.

D) Alt alta dizilmiş cümlelerin şiir sayılmayacağı herkesçe bilinen bir gerçektir.

E) Daha güzel, daha nitelikli bir dergi çıkara­bilmek İçin okurla işbirliği şarttır.

 (ÖSS 1996)

6. (I) Genç adamın, yüzünde belli belirsiz bir gülümseme ve hafif bir kırmızılık vardı. (II) Bu kır­mızılık, herkesin payını dağıtan balıkçının elinde tek balık kalıncaya kadar sürdü. (III) Balıkçının, son balığı da kendisine vermediğini görünce rengi uçtu; gözleri büyüdü. (IV) Yüzündeki gülümseme giderek azaldı ve yok oldu. (V) O an, genç adamın öfkesini ve acısını kendi içinde saklayan biri olduğunu anladım.

Bu     parçada     numaralanmış     cümlelerin hangisinde “yorumlama” ya yer verilmiştir?

A) I.         B) II.         C) lll.          D) IV.         E) V.

(ÖSS 1989)

7. (I) Sanatçı öyle oyunlar yapıyor ki, şiirlerinde okuyucuyu hiç düşünmüyor. (II) Okuyucusuz bir yazı türü düşünülemeyeceğine göre buna bir ek­siklik, hatta bir tür suç gözüyle bakmak yanlış ol­masa gerek, (III) Şair okuyucuyu yönlendirmeye özen gösteriyor. (IV) Daha doğrusu okuyucunun kendi çabasıyla o şiire gelmesini bekliyor. (V) Sanatçının, oyunlara yaslanan ve okuyucuyu hiçe sayan bu tutumu, ister istemez okuru yoruyor, şi­irden soğutuyor. (VI) Bunu okuyucuya karşı so­rumluluk duygusundan yoksunluk diye adlandırabiliriz.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangile­rinde sanatçıya yöneltilen eleştirinin olumlu ya da olumsuz olduğu açıkça belirtilmemiştir?

A) l. ve ll.                   B)II.ve lll.            C) III.ve IV

D) IV. ve V                 E) V ve VI.

(ÖYS 1997)

8. I. Ahmet Hamdi Tanpınar’a göre, şiir sanatların en ulusalıdır.

II. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın dediği gibi, şiir sanat­ların en ulusalıdır.

Bu iki anlatım arasında nasıl bir anlam farkı vardır?

A) İkincisi, daha kesin bir yargı niteliği taşımak­tadır.

B) İkincisi, A.H. Tanpınar’ın düşüncesine katılma anlamı içermektedir.

C)ikincisinde bu düşüncenin A.H. Tanpınar’a ait olduğu belirtilmektedir.

D)Birincisinde bu düşüncenin A.H. Tanpınar’ın ol­madığı, onun buna katıldığı belirtilmektedir.

E)Birincisinde A.H. Tanpınar’ın bu düşüncesi öznel bir biçimde belirtilmiştir.

(ÖSS 1983)

9. “Okulumuz Dicle’nin durmadan akan, zaman zaman taşkın, bulanık zaman zaman ……….. sularına bakıyordu.”

cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakiler­den hangisi konursa anlam bütünlüğü sağlanır?

A) dalgalı, puslu                B) düzgün, saydam

C) durgun, duru                D) çalkantılı, parlak

E) ürpertici, köpüklü

(ÖSS 1983)

10. (I) Güneye doğru indiğimizde göz alabildiğine uzanan bir ovayla karşılaştık. (II) Ova, güneşli ve dalgasız bir denizden daha da düzdü. (III) Yolda gelirken gördüğümüz, çılgınca esen rüzgârların oluşturduğu tepecikler burada yoktu. (IV) Uzak­larda, bir insan boyu yükseklikte, kubbeleştirilmiş, küçük küçük toprak yığınları vardı. (V) Merakla bu yığınlara yaklaştık. (VI) Bunların, bizim evlerimizdekinden çok daha küçük pencerelerinden bakınca, içinde yaşayan insanları gördük.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde “karşılaştırma” yoktur?

A) I. ve III.             B) I.ve V.             C) II. ve III.

D) II. ve IV.           E) IV ve VI.

(ÖSS 1999)

11. Yazınsal türler arasında en çok anı okumayı se­verim. (I) Çünkü yazarın özel yaşamından ayrın­tılar vardır anılarda. (II) Hele yayımlanacağı düşünülmeden yazılmışsa daha da çoktur bu ay­rıntılar. (III) Ya yayımlanmak için yazılmışsa.., (IV) O zaman da yazarın bir başka biçimde anlattığı iç dökmelerini, öfkelerini buluruz anılarda. (V) Elimdeki kitap da mektuplara, anı defterlerine yaslanarak oluşturulmuş.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi kendinden önceki cümlenin gerekçesi durumundadır?

A) I.          B)ll.          C) İli.          D) IV.         E) V.

(ÖYS 1996)

12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, kanıtlanabilirlik açısından ötekilerden farklı bir nitelik taşı­maktadır?

A) Bu sanatçının resimleri, duygu ve düşünceyi görselliğe dönüştüren tutarlı bir üslubun ürünüdür.

B) Sanatçı kendine özgü çağdaştık anlayışını ve eleştirel tavrını bu dizide de sürdürüyor.

C) Sanatçı, bu resimlerinde gerçekleri, değişik yorum ve çağrışımlara açık biçimde vurgu­luyor.

D) Sanatçının son resimleri insanı etkileyen ve duygulandıran bir anlatımla, inceden inceye işlenmiştir

E) Sanatçının sarı ve yeşil renkleri ağırlıklı olarak kullandığı kırsal kesim resimlerinde, çalışan köylüler görülüyor.

(ÖSS 1996)

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde söyleyenin düşüncesi, kinayeli bir biçimde dile getiril­miştir?

A) Otel görevlisi salondaki televizyonun sesini so­nuna kadar açmış ama kimse dinlemiyor.

B) Eh, bu hızla gidersek, okula belki yarın sabah varırız.

C) Bu küçük tatil köyünde, her sabah üçe kadar arabesk türünde parçalar çalınıyor.

D) Son on yılda tükenen hayvan ve bitki türü, daha önceki elli yılda yok olanlara eşitmiş.

E) Gürültüyle etkili bir biçimde savaşabilmek İçin bir yasa çıkarılması gerekir.

(ÖSS 1993)

14. I. “Gülerken düşündürme” onun, öykü, roman ve    oyunlarının    çıkış    noktasını oluşturan belirgin bir öğedir.

II. Kullandığı teknik, anlatım biçimi ve tema zenginliğiyle son oyununda yeni bir gülmece türünü örneklendiriyor.

III. Daha iyi bir duruma kavuşma isteği, kendi halinden memnun olmama söz konusu olsa bile başkalarına zarar vermekten kaçınma, yapılarındaki karakterlerin belirgin özelliğidir.

IV Sanatçı, eleştirel bakışı, duyarlı gözlemciliğiyle son derece önemsiz görünen bir olayı bu yapıtına çıkış noktası olarak seçmiştir.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangi­lerinde, sanatçının bütün eserlerinde ortak olan noktalardan söz edilmiştir?

A) I. ve II.              B) I. ve III.            C) II. ve III.

D) II. ve IV.           E) III. ve IV.

(ÖSS 1996)

15. (I) Pek çok kişinin, ekonomik nedenlerle kitap satın alamadığı yaygın bir kanıdır. (II) Bu gerekçe bana işin kolayına kaçmak gibi geliyor. (III) Çünkü okuma alışkanlığına sahip olan kişi, ne yapıp yapıp, kitaba ulaşır. (IV) Gerçekten kitap okumak isteyenler, değişik yollara başvurarak kitabın ay­dınlığından yararlanabilirler. (V) Örneğin kitaba ödenecek para, kitapseverler arasında bölüşülerek okumanın tadına varmak, hiç de düşünülmeyecek bir yöntem değildir. (VI) Kısacası kitap okumamanın asıl nedeni, ekonomik koşulların yetersizliği değil, eğitim düzeyinin düşüklüğüdür.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin han­gileri anlamca birbirine en yakındır?

A) I. ve II.             B) I. ve VI.           C) II. ve III.

D) III. ve IV          E) IV. ve V.

(ÖYS 1996)

CEVAPLAR

1. (I) Anadoluhisarı’nın bulunduğu bölgenin tarihi, eskiye dayanıyor. (II) Kaynaklara göre, Anadoluhisarı, Boğaz’dan geçişleri kontrol etmek amacıyla Yıldırım Beyazıt tarafından yaptırılmış. (III) Yapılırken kullanılan malzemeler arasında, Bizans yapılarından alınmış taşlar da var. (IV) Bu durum, burada eski bir Zeus Tapınağı’nın bulun­duğu yolundaki düşünceleri daha da güçlen­diriyor. (V) Boğaz’ın en dar yerinde, Göksu Deresi kıyısında bulunan bu bölgenin, bugün olduğu gibi, Osmanlı öncesinde de yerleşim alanı olarak kul­lanıldığı çeşitli kaynaklarda belirtiliyor.’

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtilenler “tahmin” niteliği taşı­maktadır?

A) I.          B)ll.         C)lll.         D) IV.          E) V.

(ÖSS 2000)

2. (I) Bu kitapta sanatçı “sevgi”yi ele almış. (II) Kitap­ta yer alan on öyküde, değişik yaklaşımlarla bu konudaki düşüncelerini, yüreğinden geçenleri ya­zıya dönüştürmüş, (III) Yazıların hepsinde, sanat­çının şiirlerine özgü, o lirik ve epik duyarlılık egemen. (IV) Bunlar, okurun kitabı okuyup bitirdikten sonra Öykülerin birbiriyle bağlantısını görmesini kolaylaştırıyor. (V) Daha doğrusu kitabın bir bütün olarak değerlendirilmesini sağlıyor,

Yukarıdaki eleştiride, numaralanmış cümleler­den hangisi sözü edilen sanatçının anlatımına ilişkin bilgi vermektedir?

A) I.        B)ll.         C)lll.            D) IV.           E) V

(ÖSS 1998)

3. (I) Bu şiirlerin tadına varabilmem ipin, oldukça fazla çaba harcamam gerekti, (II) Bunların bir yanı ne kadar açık ve yalınsa bir yanı da o kadar karmaşık ve yoğun. (III) Bu noktada, sanatçının öyküleriyle benzerlikler görülüyor, (IV) Kitabın so­nuna, şiirlerin sezgisel dünyasını ortaya koyacak notların eklenmesi, yararlı olabilirdi, (V) Yine de sanatçının şiirlerinden bir demetin Türkçeye kazandırılması çok olumlu bir çalışma.

Yukarıdaki   parçayı    oluşturan    cümlelerin hangisinde bir “öneri” söz konusudur?

A) I.         B) II.          C)III.          D) IV.         E}V.

(ÖSS 1990)

4. Yazın tarihi boyunca nice yazar “sevgi”yi anlat­mıştır; ama hangisinin dile getirdiği, bir başkasınınkiyle tıpatıp aynıdır?

Bu cümlede belirtilmek istenenle aşağıdakilerden hangisi arasında anlamca bir yakınlık vardır?

A) Konuları birbirine benzeyen halk hikâyelerindeki farklılık, hikâyelerin an­latılışında, deyişlerin ezgisindedir.

B) Konusunun özgünlüğü, dili ve kültür tarihi­mizdeki yeriyle halk hikâyeleri, günümüzde de önemini korumaktadır.

C) Değişik dönemlerde ortaya çıkan halk hikâ­yelerinde düzyazıyla şiir iç içedir.

D) Halk hikâyelerinde, toplum içi ilişkiler ya da bireyler arasındaki çatışmalar dile getirilmiştir.

E) Halk hikâyelerinde kahramanlık, sevgiliyi elde etme uğruna girişilen savaşlarda, çarpış­malarda gösterilmiştir.

(ÖYS 1996)

5. Geleceğe bakmanın en iyi yolu, nereden geldiğinin bilincinde olmaktır; belleğini kaybeden bir halk, ölü bir halktır.

Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatıl­mak İstenene anlamca en yakındır?

A) Bir toplumun varlığını sürdürmesi, geçmişini iyi tanımasına ve onu özümseyip korumasına bağlıdır.

B) Geçmişteki olayları ele alma ve değerlendirme biçimi toplumdan topluma değişiklik gösterir.

C) Toplumların, geçmişlerini, kendilerine özgü nitelikleri göz önünde tutarak değerlendirmeleri gerekir,

D) Yaşanmış olaylar her toplum için yararlanıl­ması gereken bir kaynaktır; bunlar değişik açılardan ele alınıp değerlendirilmelidir.

E) Bir toplumun geleceği, geçmişinin zenginliğine ve parlaklığına bağlıdır.

(ÖSS 1995)

6. “Müziksever bir arkadaşım: ‘Bir parça dinlerken, bestecinin adını o an söyleyemesem de çağını söylerim en azından.’ diyordu.”

Bu cümleden, aşağıdaki yargılardan hangi­sine varılabilir?

A) Her çağın, o çağda yaşamış tüm sanatçıları etkileyen özellikleri vardır.

B) Bir   çağın   özelliklerini   bilmek,   o   cağın sanatçılarını tanımak için yeterli değildir.

C) Her çağa, belirleyici özelliklerini veren büyük sanatçılar vardır.

D)Çağının özellikleri dışına çıkamayan sanatçı, büyük sanatçı olamaz.

E) Bir parçasını  dinleyerek sanatçıyı  tanıma olanağı yoktur.

(ÖSS 1982)

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir “karşı­laştırma” söz konusu değildir?

A) O, hemen her konuda bildiğini tam bilir.

B) Öğretmen, sınıfın en çok konuşanını öne oturttu.

C)0, sanatçılar arasında eşi az bulunur bir in­sandı.

D) Çocukların en beceriklisini bulup getirmişti.

E) Ona aldığım kalem daha çok benim işime yaradı.

(ÖSS 1989)

8. (I) Evimin balkonundan arka bahçelere bakarak sonbaharı günü gününe izliyorum. (II) Sonbahar bu yıl bana her zamankinden daha yakın geliyor. (III) Ama yine de yazın üzerimdeki etkilerinden bir türlü sıyrılamıyorum. (IV) Sanki avucumdan bir­denbire kayıp gitti yaz. (V) Adalar Denizi’nin bol yıldızlı gecelerinin tadına varamadan sonbahar geliverdi.

Bu parpadaki numaralanmış cümlelerin han­gisinde yazarın duygularına yer verilmemiştir?

A) I.         B)ll.         C)lll.          D) IV.         E) V

(ÖSS 1997)

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi “İnsan yedisinde ne ise yetmişinde de odur.” atasözünün an­lamını içermez?

A) Sen her zaman demez misin, huylu huyundan vazgeçmez, diye?

B) Can çıkmadan huy çıkar mı?

C)Büyükler, sütle giren huyun, canla çıkacağını boşuna söylememişler.

D) Ben sana, huyunu bilmediğin kişilere güvenme, demez miydim?

E) Ne dersen de, değiştiremezsin onu, huy canın altındadır.

(ÖSS 1988)

10. I. Eleştirmenler bir yapıtı anlamak ve anlatmak yerine, yapıttan yola çıkarak çeşitli konulardaki düşüncelerini dile getiriyorlar.

II. Aynı yapıtı eleştirenlerden birinin öne sürdüğü düşünceler ötekininkiyle çelişebilir.

III. Eleştirmenlerin eleştiri adı altında ürettikleri, yal­nızca kendi dünya görüşleri, kendi deneyim­leridir.

IV. Eleştirmenler kanıtlanması güç birtakım dü­şünce kalıplarını ortaya koyuyorlar,

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi­leri anlamca birbirine en yakındır?

A) I. ve II.            B) I. ve III.           C) I, ve IV.

D) II. ve III.          E) III. ve IV,

(ÖYS 1993)

11. Tiyatro eleştirmeni, izlediği oyunun en çarpıcı, en belirleyici yönlerini yakalayıp belgeler.

Aşağıdakilerden hangisi, bu cümleye anlamca en yakındır?

A) Tiyatro  eleştirisi  yazma,  öteki  eleştiri tür­lerinden daha güçtür.

B) Tiyatro eleştirmeni, bir oyunu her İzleyişinde oyunun farklı bir özelliğini yakalar.

C) Tiyatro eleştirisi, oyunun ayırıcı ve etkileyici yanlarına yönelik düşünceler içerir.

D) Tiyatro eleştirisi, belirli ölçütlere bağlı kalmayı gerektirir.

E) Tiyatro eleştirisi yazmak ipin oyunu birkaç kez izlemek gerekir.

(ÖSS 2001)

12. Ünlü bir bilgin şöyle diyor: “Eğer işiniz doğruyu tanımlamaksa süslemeyi başkalarına bırakın.”

Burada sözü edilen özdeyişle anlatılmak is­tenene en yakın açıklama aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yinelemelerden kaçınma

B) Sonuçları özet olarak verme

C) Anlaşılır bir dil kullanma

D) Anlatımda yalınlığa önem verme

E) Olumluyu da olumsuzu da belirtme

(ÖSS 1998)

13. (I) Aydın kesimi, tiyatro sanatına, bu sanatın değerine, sorumluluklarına karşı duyarlıdır. (II) Tiyatro seyircisinin çoğunluğu ise tiyatro sevgisini yalnızca bir alışkanlık olarak sürdürmektedir. (III) Bu sanatı oluşturan dil, sahne, ışık ve müzik gibi öğeler konusunda fazla bilgisi yoktur. (IV) Onun için, seyirciye her zaman daha iyisini, daha doğrusunu, daha güzelini götürmek, tiyatro sevgisini ince bir beğeniyle donatmak, düşünceyle yoğurmak gerekir. (V) Bu da ancak tiyatro sanatçılarının, bu sanatçıları yetiştirenlerin, inançlı ve sürekli çabalarıyla gerçekleşir.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangi­sinde belirtilenler, tiyatro sanatıyla uğraşanlar için bir “görev” olarak nitelendirilebilir?

A) I.         B) II.          C)lll.          D) IV.          E) V.

(ÖSS 1997)

14. (I) Türk yazınının önemli yapıtlarından olan Dede Korkut öyküleri yeniden okurlarla buluştu. (II) Öykülerin dili, özüne dokunulmadan sadeleştirildi. (III) Dede Korkut öykülerinin üslubu ve dili, her şeyden önce, 13.-14. yüzyıllarda konuşulan Oğuz Türkçesi’ne dayanmaktadır. (IV) Bu öykülerde Türkçenin yüzlerce yıl önceki güzelliğini ve şiirselliğini tadacak, kendi dil evreninizin sınırlarını genişleteceksiniz. (V) Bu güzel öyküleri okudukça, Türk dünyasının görkemli ve zevkli serüvenlerini tanıyacak; kültürümüzün zenginliğiyle Övüneceksiniz.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde, söz konusu öykülerin okurlara sağlayacağı yararlardan söz edilmiştir?

A) I. ve II.                B) II. ve III.           C) III. ve IV.

D) III. ve V               E) IV. ve V.

(ÖSS 2000)

15. (I) Halk şiirinde şair, kendini özentiye, yapaylığa kaptırmaz. (II) Yaşamda ve doğada gördüklerini soyutluktan uzak bir söyleyişle anlatır o, (III) Se­vinçlerini, acılarını, olayların kendisi üzerindeki etkilerini, duyduğu gibi belirtmek ister. (IV) İçten­lik, kolay ve hazırlıksız söyleyiş, halk şiirinin en üstün niteliğidir. (V) Özgün olması ve Türk ruhunu yansıtması bakımından ulusal karakter taşıyan bir şiirdir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden han­gisi “Halk şiirinin başta gelen özelliği doğallık ve somutluktur.” yargısıyla İlgili değildir?

A)V.          B)IV.          C)lll.          D) II.          E) I.

(ÖYS 1993)

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR