islamiyet öncesi türk edebiyatı ayt edebiyat konu anlatımı – Dersimiz Edebiyat

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı – 5

yönetici — Sat, 22 Feb 2014 23:10:11 +0000

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI – 5

1. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi yazılı Türk edebiyatının özelliklerinden değildir?

A) Hece ölçüsü ve yarım uyak kullanılmış.

B) Dil, diğer edebi dönemlere oranla en sade hâldedir.

C) İçerik olarak milli edebiyat görünümü vardır.

D) Göktürk ve Uygur alfabesi olmak üzere iki alfabe kullanılmıştır.

E) Destan,koşuk,sağu ve savların hepsi bu dönemde yazıya geçirilmiştir.

2. Aşağıdakilerin hangisi İslamiyet öncesi yazılı Türk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A) Yerleşik hayat geç geçildiği için yazı çok sonraları kullanılmıştır.

B) Dini ve din dışı ürünler verilmiştir.

C) Ürünler, Göktürkçe ve Uygurca ile verilmiştir.

D) Yerleşik hayat benimsenmediği için yabancı kültürlerin etkilerinden uzak bir yaşam vardır.

E) Şiirlerde nazım birimi dörtlük, ölçü hecedir.

3. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Şiirler dini metinlerden yola çıkılarak oluşturulmuştur.

B) Ergenekon ve Oğuz Kağan destanları Göktürklere aittir.

C) Koşuk, destan gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.

D) Destan,koşuk,sağu,sav gibi nazım şekillerinin yazarı belli değildir.

E) Yazılı ilk eser, Orhun Abideleri olduğu bilinmektedir..

4. Aşağıdakilerin hangisinde İslamiyet öncesi dönemle ilgili bir bilgi yanlışı yapılmıştır?

A) Koşuklar İslamiyet’ten önceki Türk edebiyatındaki koşmanın temelini oluşturur.

B) Sagunun kafiye düzeni koşuk gibidir.

C) Oğuz Kağan Destanı, İmparator Mete’nin hayatını anlatır.

D) İlk yazılı ürünler, üç büyük taşa yazılmış Orhun Abideleri’dir.

E) Orhun Abideleri, Uygur alfabesi ile yazılmıştır.

5. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi sözlü dönemin özelliklerinden değildir?

A) Tarihin karanlık zamanlarında itibaren devam eder.

B) Şiirlerde genellikle tam ve zengin uyak kullanılmıştır.

C) Bu dönemin en önemli ürünleri şiir türünde söylenmiştir.

D) Sözlü gelenek İslamiyet’ten sonra da devam edip âşık edebiyatını oluşturmuştur.

E) Ozan,baskı ,kam,şaman denilen kişi bu dönemin edebiyat açısından öncü kişilerdir.

6. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesine ait Türk destanlarından biri değildir?

A) Sarı Saltuk Destanı

B) Şu Destanı

C) Alp Er Tunga Destanı

D) Ergenekon Destanı

E) Türeyiş Destanı

7. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi edebiyata ait özelliklerden değildir?

A) Yalın ve sade bir Türkçe kullanılmıştır.

B) Şiirler ulusal hece ölçüsüyle söylenmiştir.

C) Nazım birimi dörtlüktür.

D) Yazılı hayat yerleşik hayat gerçekleşmiştir.

E) Düz yazı oldukça gelişmiştir.

8. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A) Bu dönemdeki bütün ürünler anonim özellik gösterir.

B) Şiirler kopuz denilen saz eşliğinde söylenir.

C) Bu dönemde verilmiş olan eserler toplumsal yaşamdan izler taşır.

D) Dil Arapça, Farsça ve Türkçeden oluşan bir dildir.

E) Yazı kullanılmadığı eserler dil dile kuşak kuşaktan sözlü olarak aktarılır.

9. — destanında Hun hükümdarı Mete’nin, Orta Asya’da yaşayan Türkleri bir araya toplayarak büyük bir imparatorluk kurması anlatılır. Mete, Hun imparatoru olarak başa geçtikten sonra ülkesinin sınırlarını çok genişletmiştir ve sonra ülkesini oğulları arasında paylaştırmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şu B) Atilla C) Bozkurt

D) Ergenekon E) Oğuz Kağan

10. Türklere ait bilenen ilk Türk destanı – – – destanıdır. Destan kahramanı Türklük mücadelesi vermiş kahramandır. Bu kahraman İranlıların ünlü destanı Şehname’de adı geçen Afrasiyab diye bilinen ve yine İranlılar tarafından tuzağa düşürülen kişidir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şu B) Alp Er Tunga

C) Oğuz Kağan D) Bozkurt

E) Türeyiş

11. Aşağıdakilerden hangisi “koşuk”un özelliklerinden bir değildir?

A) aaab cccb … biçiminde uyaklanır.

B) Hece ölçüsüyle söylenir.

C) Divan edebiyatındaki gazelin karşılığıdır..

D) Âşık edebiyatındaki semainin ilk biçimidir.

E) Dörtlüklerle yazılmıştır.

12. Aşağıdaki devlet – destan eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Göktürk – Ergenekon Destanı

B) Hun – Şu Destanı

C) Saka – Alp ErTunga Destanı

D) Altay – Yaratılış Destanı

E) Uygur – Göç Destanı

13. İslamiyet öncesinde ölen kimsenin arkasından onun iyi yanlarını övmek ve yüceltmek amacıyla yapılan tören ……….denir.Bu daha sonraki dönemlerde ağıt ve mersiye şeklinde karşımıza çıkmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Sığır B) Şölen C) Yuğ

D) Totem E) Ağıt

14. Aşağıdaki destan – ulus eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Alp Er Tunga – Saka B) Şu – Saka

C) Oğuz Kağan – Hun D) Bozkurt – Uygur

E) Türeyiş – Uygur

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

1 E	4 E	7 E	10 B	13 C
2 B	5 B	8 D	11 D	14 D
3 B	6 A	9 E	12 B

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı – 4

yönetici — Sat, 15 Feb 2014 13:32:18 +0000

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI – 4

1. Aşağıdakilerden hangisi destanın özelliklerinden değildir?

A) Uzun metinlerdir.

B) Olağan ve olağanüstü olaylar iç içedir.

C) Zaman ve çevre aşağı yukarı bilinir.

D) Nazım–nesir karışık bir anlatımı vardır.

E) Kahramanları yüksek soydan ve idealize edilmiş kişilerdir.

2. Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut’un şahsiyetiyle ilgili değildir?

A) Hatip, şair, öğüt vericidir.

B) Oğuzlar arasında bir din elçisi olarak kabul edilir.

C) Her şeyi bilicidir, adsıza ad koyucudur.

D) Dede Korkut Hikayeleri’nin yazarıdır.

E) Her hikayenin ortak kişisidir.

3. Aşağıdakilerden hangisi Sözlü edebiyat devresi Türk şiirinin özelliklerinden biri değildir?

A) Yarım kafiye kullanılmıştır.

B) Hece ölçüsü kullanılmıştır.

C) Dil saf Türkçedir.

D) Nazım birimi beyittir.

E) Sagu, koşuk, destan önemli ürünleridir.

4. Aşağıdakilerden hangisi Kültigin ve Bilge Kağan abidelerinin yazarıdır?

A) Yollug Tigin

B) İlteriş Kağan

C) Aprınçur Tigin

D) Bilge Kağan

E) W. Thomsen

5. Aşağıdakilerden hangisi Göktürk Kitabeleri’nin özellikleri arasında sayılamaz?

A) Göktürk alfabesiyle yazılmıştır.

B) Söylev biçiminde yazılmıştır.

C) Dört yüzü de Göktürk alfabesiyle yazılmıştır.

D) Orhun ırmağı kıyısında bulunan dikili taşlardır.

E) Sekizinci yüzyılda yazılmıştır.

6. I. Koşuk

II. Sığır

III. Yuğ töreni

IV. Sagu

Aşağıdakilerden hangisi bu terimlerin karşılığı değildir?

A) Umumi ziyafet

B) Yas, matem töreni

C) Dini sürek avı

D) Yas, matem şiirleri

E) Aşk, kahramanlık, doğa şiirleri

7. Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut hikayelerinin özellikleri içinde yer almaz?

A) Nazım ve nesir iç içedir.

B) Aliterasyona dayalı, akıcı, lirik bir dile sahiptir.

C) On iki öyküden oluşmuştur.

D) Öykülerin yazarı Aprınçur Tigin’dir.

E) 13. ve 14. yy.larda Doğu Anadolu’daki Oğuz Türkleri arasında oluşmuştur.

8. Aşağıdakilerden hangisinde sadece Türk destanları sayılmıştır?

A) Türeyiş, Alp Er Tunga, Şehname

B) Türeyiş, Gılgamış, Oğuz Kağan

C) Bozkurt, Göç, Ergenekon

D) Göç, Ramayana, Şu

E) Şehname, İlyada, Mahabarata

9. Aşağıdakilerden hangisi Göktürk alfabesinin özelliklerinden değildir?

A) Harf sayısı otuz sekizdir.

B) Milli bir alfabedir.

C) Sağdan sola doğru istiflenir.

D) Yukarıdan aşağıya doğru yazılır.

E) Soldan sağa doğru yazılır.

10. Aşağıdakilerden hangisi Hun Türklerine ait bir destandır?

A) Göç Destanı

B) Ergenekon Destanı

C) Şu Destanı

D) Alp Er Tunga Destanı

E) Oğuz Kağan Destanı

11. I. Sözlü edebiyat ürünüdür.

II. Aşk ve doğa şiiridir.

III. Kopuz eşliğinde söylenir.

IV. Hece ölçüsüyle söylenmesi milli yanıdır.

V. Şiire büyük bir lirizm egemendir.

Yukarıda özellikleri bütünüyle içeren tür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Destan

B) Koşma

C) Sav

D) Sagu

E) Koşuk

12. Kur yerler hep gölerdi

Dağ başları göründü

Dünyanın soluğu ılıdı

Türlü çiçekler sıralandı

İslâmiyet öncesi Türk edebiyatına ait yukarıdaki dörtlük biçim özelliklerine ve konusuna göre hangi Sözlü dönem ürünüdür?

A) Koşuk

B) Sagu

C) Sav

D) Mani

E) Destan

CEVAPLAR

1 E

2 D

3 D

4 A

5 C

6 A

7 D

8 C

9 E

10 E

11 E

12 A

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı – 3

yönetici — Sat, 15 Feb 2014 13:26:08 +0000

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI – 3

1. Aşağıdakilerden hangisi destan geleneğinden halk öykücülüğüne geçiş döneminin ürünüdür?

A) Kutadgu Bilig

B) Divan-ı Lûgat’it Türk

C) Kitab-ı Dede Korkut

D) Şecere-i Türkî

E) Atabet’ül Hakayık

2. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Türk edebiyatının ilk yazılı belgeleri “Orhun Yazıtları”dır.

B) İlk siyasetname özelliği taşıyan eser “Kutadgu Bilig”dir.

C) “Muhakemet’ül Lugateyn” 15. yüzyılda Ali Şir Nevai tarafından yazılmıştır.

D) “Şecere-i Türkî” Anadolu dışında yazılmış bir eserdir.

E) “Muhakemet’ül Edep” adlı eserde Arapçanın Farsçadan üstünlüğü konu edilmiştir.

3. Halk edebiyatında koşmanın karşılığı olan İslâmiyet öncesi edebiyat ürünü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sagu

B) Koşuk

C) Sav

D) Destan

E) Mani

4. Aşağıdaki destanlardan hangisi bir özelliğinden dolayı diğerlerinden farklıdır?

A) Oğuz Kağan Destanı

B) Şu Destanı

C) Battal Gazi Destanı

D) Üç Şehitler Destanı

E) Manas Destanı

5. I. Eserde Oğuzların iç çekişmeleri ve Müslüman olmayan komşularıyla yaptıkları mücadeleler anlatılır.

II. Eser dil bakımından anlaşılır, oldukça sadedir.

III. Nazım ve nesir bir arada kullanılmıştır.

IV. Sıfatlara, halk söyleyişlerine ve aliterasyonlara sıkça yer verilmiştir.

Yukarıda özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig

B) Göktürk Yazıtları

C) Kitab-ı Dede Korkut

D) Oğuz Kağan Destanı

E) Atabet’ül Hakayık

6. Atabet’ül Hakayık ile ilgili aşağıda yer alan bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) “Gerçeklerin Eşiği” anlamına gelen bu eser 12. yy.da Edip Ahmet tarafından yazılmıştır.

B) Eserde aruz ve hece ölçüsü birlikte kullanılmıştır.

C) Eserde 40 beyit, 101 dörtlük vardır.

D) Nazım biçimi kasidedir.

E) Din ve ahlak konuları didaktik bir şekilde işlenmiştir.

7. Aşağıdakilerden hangisi koşuk ve sagunun ortak özelliklerinden biri değildir?

A) Sözlü dönem edebiyatı ürünleridir.

B) Nazım birimleri dörtlüktür.

C) Söyleyenleri belli değildir.

D) Hece ölçüsüyle söylenmiştir.

E) İletmek istedikleri mesaj ortaktır.

8. Türk destanları ait oldukları Türk boylarına göre sınıflandırılır.

Aşağıdakilerin hangisinde destan–boy sınıflandırmasında yanlışlık yapılmıştır?

A) Ergenekon – Göktürk

B) Göç – Uygur

C) Şu – Saka

D) Türeyiş – Saka

E) Bozkurt – Göktürk

9.Kül Tigin Kitabesi’nde sav kelimesi “sab” biçiminde: “Tokuz Oğuz begleri, bu sab’mın katıgdı tıngla: Dokuz Oğuz beyleri, bu sabımı adamakıllı dinle!” olarak geçmektedir. Bu cümlede sab (sav) kelimesinin; önemli söz, nasihat anlamlarında kullanıldığını görüyoruz. Aynı kelime daha sonraki dönemlere ait Uygur metinlerinde aynı anlamlara gelecek şekilde kullanılmıştır.

Paragrafta açıklanan kavrama günümüzde ne ad verilmektedir?

A) Atasözü B) Destan

C) Öğüt D) Mani

E) Tez

10.	Eski Türkçe	Türkiye Türkçesi
	Tay atatsa at tutunur.	Tay büyüyünce at dinlenir.
	Kanı kan bile yumas.	Kanı, kanla yıkamazlar.
	Uma kelse kut bolır.	Misafir gelince mutluluk gelir.

Yukarıda örneği verilen İslâmiyet öncesi Türk edebiyatı edebi ürünü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Koşuk B) Sagu

C) Sav D) Destan

E) Bilmece

11. İslâmiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatı için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Öz ve biçim olarak milli nitelikler taşır.

B) Yabancı tesirlerden uzaktır.

C) Yazılı ürünler önemli bir paya sahiptir.

D) Göçebe dönemi kültürünü yansıtır.

E) Kahramanlık, sosyal konular, doğa olayları konu olarak işlenmiştir.

12. Beyler atın argurup

Kadgu anı turgurup

Mengzi yüzi sargarup

Körküm angar türtülür.

Yukarıdaki dörtlüğün türü İslâmiyet öncesi Türk edebiyatında ne adla anılırdı?

A) Sav B) Sagu

C) Destan D) Koşuk

E) Koşma

CEVAPLAR

1 C

2 E

3 B

4 D

5 C

6 D

7 E

8 D

9 A

10 C

11 C

12 B

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı – 2

yönetici — Sat, 15 Feb 2014 13:21:06 +0000

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI – 2

1. I. Nibelungen

II. Kalevela

III. Şehname

IV. İgor

Yukarıda numaralandırılmış doğal destanlar aşağıda verilen uluslarla eşleştirilirse hangi ulus dışta kalır?

A) Rus

B) Alman

C) İran

D) Fransız

E) Fin

2. Aşağıdaki sıralamalardan hangisi sadece Türk destanlarını içermektedir?

A) Şehname – Oğuz Kağan – Şu – Türeyiş

B) Alp Er Tunga – Türeyiş – Gılgamış – İgor

C) Ergenekon – Şehname – Bozkurt – İlyada

D) Göç – Oğuz Kağan – Bozkurt – Şu

E) Ramayana – Göç – Şu – Alp Er Tunga

3. Aşağıdakilerden hangisi İslâmiyet’in kabulünden sonra oluşan Türk destanlarından değildir?

A) El-Manas Destanı

B) Satuk Buğra Han Destanı

C) Battal Gazi Destanı

D) Köroğlu Destanı

E) Oğuz Kağan Destanı

4. Düşmanları tarafından mağlup edilen Türkler, yok olma aşamasına gelmişti. Düşmanın elinden kaçabilen iki aile, yolu izi olmayan bir dağa gelmiş orada dört yüz yıl büyüyüp çoğalmış ve demir dağı eritip buradan çıkmışlar; atalarının düşmanlarını yenip Göktürk devletini kurmuşlardır. Destanın en önemli özelliği tarihle benzerlik göstermesidir. Türklerin demiri işleyen ilk kavim olduğunu anlatması da önemlidir.

Bu parçada sözü edilen Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Oğuz Kağan Destanı

B) Alp Er Tunga Destanı

C) Ergenekon Destanı

D) Şu Destanı

E) Bozkurt Destanı

5. Türk edebiyatının ilk yazılı ürünleri olarak aşağıdakilerden hangisi kabul edilmektedir?

A) Turfan Uygur yazıtları

B) Yenisey yazıtları

C) Göktürk yazıtları

D) Kutadgu Bilig

E) Bilge Kağan Anıtı

6. Tarih boyunca Türklerin kullandığı alfabeler aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) Göktürk – Uygur – Arap – Latin

B) Uygur – Göktürk – Arap – Latin

C) Arap – Uygur – Göktürk – Latin

D) Uygur – Arap – Göktürk – Latin

E) Göktürk – Arap – Uygur – Latin

7. …, milletin hayatını derinden etkileyen büyük savaşlar, göçler, istilalar sonucunda oluşur. Eğer tarihin karanlık devirlerinde, halk arasında oluşmuş ve sonradan bir şair ya da yazar tarafından yazıya geçirilmişse … adını alır. Millet hayatında önemli olan bir olayı bir şair ya da yazar kendisi anlatmışsa buna da … denir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Masal – gerçek masal – yapay masal

B) Destan – doğal destan – yapay destan

C) Masal – yapay masal – gerçek masal

D) Destan – yapay destan – doğal destan

E) Anı – objektif anı – sübjektif anı

8. I. Tonyukuk Anıtı

II. Kültigin Anıtı

III. Bilge Kağan Anıtı

Göktürk yazıtları bu üç anıttan teşekküldür.

Yukarıda numaralandırılarak verilen anıtların kronolojik sıraya uygun sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?

A) I – II – III B) III – II – I

C) II – I – III D) I – III – II

E) II – III – I

9. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Şinto – Japonlar

B) Roland Türküsü – Fransızlar

C) Gılgamış – İranlılar

D) Kalevela – Finliler

E) Mahabarata – Hintliler

10. Kırgız Türklerinin milli destanı, 500 bin beyte yakındır. Dünyanın en hacimli destanıdır. Kırgızların çeşitli aşamalardan geçerek bütünlük kazanmasını anlatır. Dil bakımından zengin bir kaynak olan destan, folklor bakımından da önemlidir. Şamanizm’in derin etkisinde olan destan Sayakbay Karalay tarafından toplanarak düzenlenmiştir.

Bu parçada aşağıdaki destanlardan hangisinden söz edilmektedir?

A) Danişment Gazi Destanı

B) Köroğlu Destanı

C) Manas Destanı

D) Cengiz Destanı

E) Satuk Buğra Han Destanı

11. Aşağıdakilerden hangisi Sözlü Türk edebiyatının ürünlerinden değildir?

A) Koşuk

B) Sagu

C) Destan

D) Kam

E) Sav

12. I. 12. yüzyılda Edip Ahmet tarafından yazılmıştır.

II. Hikmetler, tasavvuf konusunda Halk şiirinin ilk örneklerini oluşturmaktadır.

III. İlahi aşk konu edilmiştir.

IV. Canlı ve didaktik bir anlatıma sahiptir.

V. 7’li ve 12’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

Divan-ı Hikmet’le ilgili yukarıda numaralanmış şekilde verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

CEVAPLAR

1 D

2 D

3 E

4 C

5 C

6 A

7 B

8 A

9 C

10 C

11 D

12 A