1.  Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi yazılı Türk edebiyatının özelliklerinden değildir?

A)   Hece ölçüsü ve yarım uyak kullanılmış.

B)   Dil, diğer edebi dönemlere oranla en sade hâldedir.

C)   İçerik olarak milli edebiyat görünümü vardır.

D)   Göktürk ve Uygur alfabesi olmak üzere iki alfabe kulla­nılmıştır.

E)  Destan,koşuk,sağu ve savların hepsi bu dönemde yazıya ge­çirilmiştir.

2.  Aşağıdakilerin hangisi İslamiyet öncesi yazılı Türk ede­biyatının özelliklerinden biri değildir?

A)  Yerleşik hayat geç geçildiği için yazı çok sonraları kullanılmıştır.

B)   Dini ve din dışı ürünler verilmiştir.

C)   Ürünler, Göktürkçe ve Uygurca ile verilmiştir.

D)  Yerleşik hayat benimsenmediği için yabancı kültürlerin etkilerinden uzak bir yaşam vardır.

E)   Şiirlerde nazım birimi dörtlük, ölçü hecedir.

3. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)   Şiirler dini metinlerden yola çıkılarak oluşturulmuştur.

B)   Ergenekon ve Oğuz Kağan destanları Göktürklere aittir.

C)   Koşuk, destan gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.

D)   Destan,koşuk,sağu,sav gibi nazım şekillerinin yazarı belli değildir.

E)   Yazılı ilk eser, Orhun Abideleri olduğu bilinmektedir..

4. Aşağıdakilerin hangisinde İslamiyet öncesi dönemle il­gili bir bilgi yanlışı yapılmıştır?

A)   Koşuklar İslamiyet’ten önceki Türk edebiyatındaki koşmanın temelini oluşturur.

B)   Sagunun kafiye düzeni koşuk gibidir.

C)   Oğuz Kağan Destanı, İmparator Mete’nin hayatını anlatır.

D)   İlk yazılı ürünler, üç büyük taşa yazılmış Orhun Abideleri’dir.

E)   Orhun Abideleri, Uygur alfabesi ile yazılmıştır.

5.  Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi sözlü döne­min özelliklerinden değildir?

A)   Tarihin karanlık  zamanlarında itibaren devam eder.

B)   Şiirlerde genellikle tam ve zengin uyak kullanılmıştır.

C)   Bu dönemin en önemli ürünleri şiir türünde söylenmiştir.

D)   Sözlü gelenek İslamiyet’ten sonra da devam edip âşık edebiyatını oluşturmuştur.

E)   Ozan,baskı ,kam,şaman denilen kişi bu dönemin edebiyat açısından öncü kişilerdir.

6. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesine ait Türk destanlarından biri değildir?

A)   Sarı Saltuk Destanı

B)   Şu Destanı

C)   Alp Er Tunga Destanı

D)   Ergenekon Destanı

E)   Türeyiş Destanı

7. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi edebiyata ait özelliklerden değildir?

A)   Yalın ve sade bir Türkçe kullanılmıştır.

B)   Şiirler ulusal hece ölçüsüyle söylenmiştir.

C)   Nazım birimi dörtlüktür.

D)   Yazılı hayat yerleşik hayat gerçekleşmiştir.

E)   Düz yazı oldukça gelişmiştir.

8. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk edebiya­tının özelliklerinden biri değildir?

A)  Bu dönemdeki bütün ürünler anonim özellik gösterir.

B)  Şiirler kopuz denilen saz eşliğinde söylenir.

C)  Bu dönemde verilmiş olan eserler toplumsal yaşamdan izler taşır.

D)  Dil Arapça, Farsça ve Türkçeden oluşan  bir dildir.

E) Yazı kullanılmadığı eserler dil dile kuşak kuşaktan  sözlü olarak aktarılır.

9.   — destanında Hun hükümdarı Mete’nin, Orta Asya’da ya­şayan Türkleri bir araya toplayarak büyük bir imparatorluk kurması anlatılır. Mete, Hun imparatoru olarak başa geçtikten sonra ülkesinin sınırlarını çok genişletmiştir ve sonra ülkesini oğulları arasında paylaştırmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şu                                      B) Atilla                      C)  Bozkurt

D) Ergenekon                         E) Oğuz Kağan

10.   Türklere ait bilenen ilk Türk destanı – – – destanıdır. Destan kahramanı Türklük mücadelesi vermiş kahramandır. Bu kahraman  İranlıların ünlü destanı Şehname’de adı geçen Afrasiyab diye bilinen ve yine İranlılar tarafından tuzağa düşürülen kişidir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şu                                                      B) Alp Er Tunga

C) Oğuz Kağan                       D) Bozkurt

E) Türeyiş

11.  Aşağıdakilerden hangisi “koşuk”un özelliklerinden bir değildir?

A)   aaab cccb … biçiminde uyaklanır.

B)   Hece ölçüsüyle söylenir.

C)   Divan edebiyatındaki gazelin karşılığıdır..

D)   Âşık edebiyatındaki semainin ilk biçimidir.

E)   Dörtlüklerle yazılmıştır.

12. Aşağıdaki devlet – destan eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A)   Göktürk – Ergenekon Destanı

B)   Hun – Şu Destanı

C)   Saka – Alp ErTunga Destanı

D)   Altay – Yaratılış Destanı

E)   Uygur – Göç Destanı

13. İslamiyet öncesinde ölen kimsenin arkasından onun iyi yanlarını övmek ve yüceltmek amacıyla yapılan tören ……….denir.Bu daha sonraki dönemlerde ağıt ve mersiye şeklinde karşımıza çıkmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Sığır                                   B) Şölen                          C) Yuğ

D) Totem                                E) Ağıt

14.  Aşağıdaki destan – ulus eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Alp Er Tunga – Saka                  B) Şu – Saka

C) Oğuz Kağan – Hun                     D) Bozkurt – Uygur

E) Türeyiş – Uygur

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI – 3

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI – 2

1.     Bilinmeyen dönemlerden başlayarak 11. yüzyı­lın ortalarına kadar süren ve yabancı etkiler­den uzak, en özgün örneklerin görüldüğü dö­nemdir. Özellikle, Şamanizm, Maniheizm ve Budizm gibi dinlerin etkisiyle oluşmuştur. Bi­çim, ölçü ve dil bakımından milli nitelikler taşır.
        Yukarıda bahsedilen dönem aşağıdakiler­den hangisidir?
A)    İslâmiyet Öncesi Türk Edebiyatı
B)    Halk Edebiyatı
C)    Divan Edebiyatı
D)    Tanzimat Edebiyatı
E)    Milli Edebiyat

2.      I.    Doğu Göktürklerin tarihine ışık tutar.
II.    Bir “söylev” niteliğindedir.
III.    Türklerin özeleştirisi niteliğindedir.
IV.    Anlatımda aliterasyonlar görülür.
V.    Dört anıttan oluşur.
        Göktürk yazıtları ile ilgili olarak, yukarıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) I          B) II          C) III          D) IV         E) V

3.     Aşağıdakilerden hangisi sözlü dönemde ozanlara verilen isimlerden değildir?
A)    Şaman
B)    Kam
C)    Baksı
D)    Oyun
E)    Aşık

4.     Aşağıdakilerden hangisi, İslâmiyet öncesi Türk edebiyatının bir özelliği değildir?
A)    Eserlerde doğa sevgisi, kahramanlık konuları görülür.
B)    Sözlü ve yazılı dönem olarak incelenir.
C)    Eserler müzik eşliğinde söylenir.
D)    Genellikle zengin kafiye kullanılmıştır.
E)    Bu dönemin edebi verimleri: Destan, sav, sagu ve koşuklardır.

5.     Aşağıdakilerden hangisi, ilk İslâmî eserlerden değildir?
A)    Kutadgu Bilig
B)    Divan-ı Hikmet
C)    Divan-ı Lûgat’t Türk
D)    Mecalis’ün Nefais
E)    Atabet’ül Hakayık

6.     Bugünkü atasözlerinin bilinen ilk şekilleridir. Yaşamla, toplumla, insan doğasıyla ilgili öğüt­ler veren anonim ürünlerdir. Kolay ezberlensin,     akılda kalsın diye şiir gibi söylenmişlerdir.
        Yukarıda özellikleri verilen Sözlü dönem edebiyat ürünü aşağıdakilerden hangisidir?
A)    Sav
B)    Sagu
C)    Koşuk
D)    Destan
E)    Mani

7.     … denilen ölüm, matem törenlerinde ölen kişilerin ardından söylenen, ölenin dürüstlüğünü, iyiliklerini, faziletlerini anlatan şiirdir. Biçim özellikleri … gibidir.
        Yukarıda verilen parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla hangisi getirilmelidir?
A)    Sagu – koşuk
B)    Yuğ – sav
C)    Koşuk – yuğ
D)    Yuğ – koşuk
E)    Sagu – sav

8.     Aşağıdakilerden hangisi, Sözlü dönem Türk edebiyatının genel özelliklerinden değildir?
A)    Anlatım sözlüdür.
B)    Eserler manzum ve nesir şeklindedir.
C)    Dil oldukça sade ve öz Türkçedir.
D)    Nazım birimi dörtlük, ölçü hecedir.
E)    Ürünler anonimdir.

9.             Milletlerin dini, milli, sosyal olaylarını, büyük felaketlerini; kişilerin kahramanlıklarını konu edinen manzum ürünlerdir. Sözlü edebiyatın en önemli verimleridir.
        Yukarıda tanıtılan Sözlü dönem edebi ürünü aşağıdakilerden hangisidir?
A)    Koşuk
B)    Sav
C)    Destan
D)    Yuğ
E)    Sagu

10.   İranlı şair Firdevsi’nin Şehname adlı eserinde “Afrasyab” adıyla anılan Saka Türklerinden bir kahramanının İranlılarla yaptığı savaştaki yiğitliklerinin anlatıldığı destandır.
        Yukarıda verilen bilgiler hangi Türk destanına aittir?
A)    Şu Destanı
B)    Bozkurt Destanı
C)    Alp Er Tunga Destanı
D)    Türeyiş Destanı
E)    Ergenekon Destanı

11.   Aşağıdakilerden hangisi doğal destan değildir?
A)    Chanson de Roland
B)    Kurtarılmış Kudüs
C)    Robin Hood
D)    Mahabarata
E)    Gılgamış

12.   Aşağıdakilerden hangisi Divan-ı Lûgat’it Türk için söylenemez?
A)    Kaşgarlı Mahmut tarafından 13. yüzyılda kaleme alınmıştır.
B)    Türk dilinin ilk sözlüğüdür.
C)    Eser Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmıştır.
D)    İçinde sözlü edebiyat dönemine ait birçok destan, koşuk, sagu örnekleri vardır.
E)    Sözcüklerin işleniş yöntemi bakımından bir ansiklopediyi de andırmaktadır.

CEVAPLAR

1.    Leyla vü Mecnun, Beng ü Bade, Haddikatü’s Süeda, Şikâyetname gibi eserler, aşağıdaki Divan şairlerinden hangisine aittir?

A) Fuzulî                                B) Nedim                   C) Bakî

D) Nefî                                   E) Mevlâna

2.            Anadolu’nun doğusunda ve Azerbaycan çevre­sinde yaşayan Oğuz Türklerinin çeşitli mücade­lelerini dile getiren nazım nesir karışımı eser, 15. yüzyılda yazıya geçirilmiştir. Destan gele­neğinden halk hikâyeciliğine geçişin temsilcisi sayılan ve Türkçenin en güzel verimlerinden olan bu anonim eser, 12 hikâyeden oluşur. En ünlü hikâyesi Deli Dumrul’dur.

Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakiler­den hangisidir?

A)   Dede Korkut Hikâyeleri

B)   Köroğlu Destanı

C)   Karagöz

D)   Oğuz Kağan Destanı

E)   Kerem ile Aslı Hikâyesi

3.   Aşağıdaki sanatçı — eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A)   Şeydi Ali Reis – Mirat’ül Memalik

B)   Nâbi – Hayrabad

C)   Fuzulî – Beng ü Bade

D)   Ahmedî – Iskendernâme

E)   Kâtip Çelebi – Seyahatname

4.  Süleyman Çelebi XV. yüzyıl şairlerindendir. Ça­ğına göre sade bir dille, mesnevi biçiminde yaz­dığı — adlı eseriyle tanınır. Onun açtığı bu çı­ğırda çok sayıda eser yazılmış olmasına kar­şın, bunlardan hiçbiri, Süleyman Çelebi’nin mevlidi kadar yaygınlaşıp benimsenmemiştir.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) Vesiletü’n Necat

B) Divan-ı Kebir

C) Risaletü’n Nushiyye

D) Harnâme

E) Mecalisü’n Nefais

5.     Aşağıdakilerden hangisi Âşık edebiyatı şair­lerinden biri değildir?

A) Karacaoğlan

B) Seyrani

C) Gevheri

D) Dadaloğlu

E) Pir Sultan Abdal

6.    VI. yüzyıl Tekke-Tasavvuf şairlerindendir. Si­vas’ta yaşamıştır. Kanuni zamanında Doğu Anadolu’da patlak veren bir isyana katılmış, ya­şadığı olayların izlenimlerini şiirlerinde anlat­mış, Hızır Paşa tarafından Sivas’ta idam ettiril­miştir. Sanatının belirleyici özellikleri, güçlü bir inanç, sade bir halk dili, coşkun bir lirizm olarak özetlenebilir.

Yukarıda tanıtılan şair aşağıdakilerden han­gisidir?

A) Pir Sultan Abdal

B) Karacaoğlan

C) Âşık Veysel

D) Dadaloğlu

E) Yunus Emre

7.     Aşağıdaki cümlelerin hangisi, parantez için­de belirtilen eserin özelliği değildir?

A)   Ali Şir Nevai’nin kaleme aldığı eser, Türk­çenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu is­patlamaya çalışır. (Muhakemetü’l Lûgateyn)

B)   Türk dilinin divanı niteliğindedir ve Kaşgarlı Mahmut tarafından kaleme alınmıştır. (Di­van-ı Hikmet)

C)   Didaktik özelliklerin ağır bastığı; ahlak, dilin önemi, devlet idaresi gibi konuların ele alın­dığı yapıtın yazarı Yusuf Has Hacip’tir. (Ku­tadgu Bilig)

D)   Oğuz boylarının komşularıyla olan ilişkileri­ni ele alır, nazımla nesir iç içedir ve 12 hi­kâyeden oluşur. {Kitab-ı Dede Korkut)

E)   Eser, “hakikatlerin eşiği” anlamına gelir, aruz vezniyle mesnevi tarzından yazılan eserin yazarı Edip Ahmet Yükneki’dir. (Ata­betü’l Hakayık)

8.            I.    İlk Divan şairi sayılır, Sultan III. Alaaddin’e sunduğu düşünülen “Selçuklu Şehnamesi” ile ünlüdür.

II.    Mevlid (Vesiletü’n Necat) adlı eseriyle tanı­nır, bu ünlü mesnevisi başka şairlerce taklit edilmeye çalışılmıştır.

III.   “Leyla vü Mecnun” en ünlü eseridir, aşk acısından duyduğu mutluluğu şiirlerinde anlatır.

IV.  Patrona Halil İsyanı esnasında Öldürülmüş olan şair, şiirlerine İstanbul halkının ruhu­nu, deyimlerini, zevkini yansıtmıştır.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde aşağıdakilerin hangisinden söz edilmemiştir?

A) Süleyman Çelebi                            B) Hoca Dehhani

C) Bakî                                                   D) Nedim

E) Fuzulî

9.     Aşağıdakilerden hangisi Tekke şairleri için­de yer alır?

A) Hoca Dehhani                 B) Şeyh Galip

C) Seyrani                             D) Eşrefoğlu Rumi

E) Âşık Ömer

10.     Ali Şir Nevai’nin “Harnâme”  (I) adlı eseri Süleyman Çelebi’nin Mevlüt‘ü  (II) Şeyhi’nin Muhakemetü’l Lûgateyn  (III) ve Ahmedi’nin “İskendernâme”  (IV) adlı yapıtları Divan edebiyatının önemli eserleri ara­sında yer alır.

Yukarıdaki parçadaki bilgi yanlışlığını gider­mek için numaralanmış yerlerden hangileri yer değiştirmelidir?

A) I. ve II.                                             B) I. ve III.           C) II. ve III.

D) II. ve IV.                          E) III. ve IV.

11.  Şiirlerini Çağatay lehçesiyle söylemiştir. Yapıt­ları biçim ve içerik yönünden oldukça zengindir. En önemli yapıtı “Muhakemetü’l Lûgateyn”dir. Şair bu yapıtta Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu savunur. “Mecalisü’n Nefais” adlı tezkiresi vardır.

Yukarıda sözü edilen Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ali Şir Nevai

B) Hoca Dehhani

C) Fuzulî

D) Şeyhi

E) Nesimi

12.          I.    Dil ve edebiyat tarihimiz açısından önemli bir eserdir.

II.    Türk dilinin ilk sözlüğüdür.

III.   Araplara Türkçeyi Öğretmek gayesiyle ya­zılmıştır.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A)   Muhakemetü’l Lûgateyn

B)   Divanü Lûgati’t Türk

C)   İskendernâme

D)   Kutadgu Bilig

E)   Mecalisü’n Nefais

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR