• 1609 – 1657 tarihleri arasında yaşamıştır.
• Asıl adı Mustafa olan bilgin, ordu katipliği yaptığı için bu adla anılmıştır.
• Tarih, coğrafya ve bibliyografya alanlarında önemli yapıtlar vermiş bir bilim adamıdır.
• İslam bilginlerinin eserlerinin yanı sıra, batılı kaynaklardan da yararlanarak kendini yetiştirmiştir.
• Eserlerini süslü anlatımdan uzak, sade denebilecek bir üslupla yazmıştır.
• Çoğu Arapça olan eserlerinin Türkçe olanlarından coğrafya, tarih ve denizcilikle ilgili olanları ünlüdür.
• En bilinen eseri olan Keşfü’z Zünûn (Arapça) bir bibliyografya kitabıdır.
• Eserde üç yüz civarında ilim ve fen dalına ait 1450 kitap alfabetik sıraya göre tanıtılmıştır.
• Bugün bilim dünyasının eline geçmemiş (kayıp) olan eserlerden de bahsetmekte olan Keşfü’z – Zünûn, birçok dile çevrilmiş çok değerli bir eserdir.
• Bilgin, Mizanü’l-Hak ve Düstûrü’l – Amel adlı eserlerinde de içinde yaşadığı sosyal hayatın bozukluklarını anlatmış, İslamiyet’in esasından uzak, yanlış inançları belirtmiş ve Türklerin gelişmesi için manevi ilimlerin tek başına yeterli olmadığını müspet bilimlerin de öğrenilmesi gerektiğini söylemiştir.
• Tuhfetü’l-Kibar fi Esfâri’l- Bihar adlı eserinde ise, büyük savaş ve zaferleri nedenleriyle sıralayarak Türk denizciliğinin kötü gidişine engel olmak istemiştir.
• Batı dünyası kendisini Hacı Kalfa adıyla tanımıştır.

Eserleri :

• Keşfü’z – Zünûn (Bibliyografya kitabı)
• Mizanü’l-Hak (Osmanlı toplumunda tartışma konusu olan dînî ve sosyal konuları ele alıp inceleyen eser)
• Düstûrü’l – Amel (Sosyal bozuklukları ve dini sorunları anlatan eser)
• Tuhfetü’l-Kibar fi Esfâri’l- Bihar (Denizcilik tarihimizdeki başarıları anlatan eser)
• Cihannüma (Coğrafya kitabı)
• Fezleke (1591-1654 yılları arasındaki önemli siyasi olayları anlatan eser)
• Takvimü’t-Tevârih (1648 yılına kadar yaşanan olayları anlatan eser)