1.    

Haklının elinde olmalı cihan

Mazlumun gözünde seller yanmakta

Bu dizelerde geçen “seller yanmakta” sözün­de, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uy­gun bir söz sanatı vardır?

A)   Bir durumu gerçekte olduğundan daha üstün gösterme

B)   Biz sözü benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanma

C)   Birden çok anlamı bulunan sözcüğü uzak an­lamıyla kullanma

D)   Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

E)   Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

2.    

Adıma ağaç dediler

Şimdi dinle nelerim var

Biten meyvemi yediler

Daha daha nelerim var

Bu dizelerde aşağıdaki açıklamalardan hangi­sine uygun bir söz sanatı vardır?

A)   Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

B)   Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma

C)   Bir sözü gerçek anlamı dışında başka bir söz yerine kullanma

D)   Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

E)   İnsan dışındaki varlıkları kişileştirerek onları insan gibi konuşturma

3.     Aşağıdaki beyitlerin hangisinde “teşbih-i beliğ” vardır?

A)   Şu yalan dünyaya geldim geleli Severim kır atı bir de güzeli

B)   Gelmiş iken bir habercik sorayım Niçin gitmez Yıldız Dağı dumanın

C)  Atılırsın ateşe de, güle de Saf bir su gibidir içinde istek

D)  Yumuşacık beyaz elin Kalem kaşın, ince belin

E)   Bari bakışınla biraz sevgi ver Yüreğime su serpsin bir bakışın

4.    

Bakışların fırtına, duruşun durgun su

Biri alabora eder biri boğar

Şair ilk dizedeki “fırtına” sözcüğünün özelliğini ikinci dizede “alabora etmek”; ilk dizedeki “su” sözcüğünün özelliğini de ikinci dizede “boğmak” şeklinde açıklamıştır.

Düşüncesini böyle açıklayan şair, bu dizeler­de aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmuştur?

A)  Tecahül-i arif                  

B)  Leff ü neşr

C)  irsal-i mesel                   

D)  Mecaz-ı mürsel

E)  İntak

5.     Karadeniz’in yemyeşil yamaçlarına serpilmiş olan evler, yabani otlar arasından fışkıran renk renk çiçekler gibi görünür bölgeyi ziyaret eden insanlara.

Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey, aşağıdakilerden hangisidir?

A)   yamaçlar – çiçekler

B)   çiçekler – evler

C)   çiçekler – insanlar

D)   yamaçlar – evler

E)   insanlar – yamaçlar

6.    

Hâşimî birini severse gönül

Diken bir gül olur, baykuş da bülbül

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağırlıktadır?

A)  Tenasüp                        

B)  Cinas

C) Tevriye                          

D)  Nida

E) Telmih

7.    

Karac’oğlan gene coştu bunaldı

İnip aşkın deryasına dolandı

Güzel gitti diye pınar ağladı

Acıdı yüreğim yandı pınara

Şair bu dörtlüğün üçüncü dizesinde, pınarın ağlamasını güzelin gitmesine bağlayarak aşa­ğıdaki sanatlardan hangisine başvurmuştur?

A) Tecahül-i arif                       

B)  Kinaye

C) Tevriye                                

D) Hüsn-i ta’lil

E)  Mecaz-ı Mürsel

8.    Yusuf sabır ile vardı Mısır’a

Bu da gelir, bu da geçer, ağlama

Bu dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangisi vardır?

A)  Teşbih                              

B)  Teşhis

C) Tevriye                             

D) Nida

E)  Telmih

9.   

Akşam oldu ikindi

Mum şamdana dikildi

Herkesin yâri geldi

Benim boynum büküldü

Bu şiirin son dizesindeki “boynu bükülmek” sözünde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

A) Tevriye                             

B)  Kinaye

C) Tezat                                 

D) Cinas

E) Tariz

10.

Al şalım, yeşil şalım

Dünyayı dolaşalım

Sen yağmur ol, ben bulut

Maçka’da buluşalım

Şair bu dörtlüğün üçüncü dizesinde aşağıda­ki söz sanatlarından hangisine başvurmuş­tur?

A) Tevriye                              

B) Tenasüp

C) Tezat                                 

D) Cinas

E)  Mecaz-ı Mürsel

11.

Kalktı göç eyledi

Avşar elleri

Ağır ağır giden eller bizimdir

Arap atlar yakın eder ırağı

Yüce dağdan aşan yollar bizimdir

Bu dörtlüğün üçüncü dizesindeki söz sanatı aşağıdakilerin hangisidir?

A)   Tezat                                 

B)  Tevriye

C) Telmih                               

D) Cinas

E)  Mecaz-ı Mürsel

12.

Doğan aylar gibi doğar görünür

Kırmızılar giyip çıkar salınır

Ah ettikçe kara bağrım delinir

Sayılmaz benlerin binden ziyade

Bu dörtlüğün son iki dizesinde aşağıdaki açık­lamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?

A)   Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

B)   Bir sözü gerçek anlamı dışında başka bir söz yerine kullanma

C)   Sözün etkisini artırmak için bir konuyu, dü­şünceyi, varlığı ya da duyguyu olduğundan büyük ya da küçük gösterme

D)   Herkesçe bilinen bir olaya, ünlü bir kişiye, bir inanca işaret ederek onu hatırlatma

E)   İnsan dışındaki varlıkları kişileştirerek onları insan gibi konuşturma

13.

Yürü behey

Bulgar Dağı

Senden yüce dağ olmaz mı

Sen yaylanın güzelisin

Yanakların ak olmaz mı

Bu  dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangileri vardır?

A)   Kinaye – intak

B)   Teşhis – cinas

C)   Tecahül-i arif – tezat

D)   Telmih – tevriye

E)   Nida-teşhis

14.

Kadir Mevlâm kudretini bildirir

Daim ağlar kullarını güldürür

Menevşeler külahını kaldırır

Yeşil çemenlerde yeler durmayıp

Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarının hangi­lerine başvurulmuştur?

A)   İntak – tevriye

B)   Benzetme – hüsn-i ta’lil

C)   Kişileştirme – cinas

D)   Tevriye – abartma

E)   Tezat – istiare

CEVAPLAR

1.    

Çiğdem der ki: “Ben alayım

Yiğit başına belâyım

Hepisinden de ben âlâyım

Benden âlâ çiçek var mı?“

Bu dizelerde aşağıdaki  söz sanatlarından hangisi vardır?

A) İntak                 

B) Nida                 

C) İstiare

D) Kinaye            

E) Telmih

2.    

Bütün uzuvlarım bana darılmış

Kulağım unutmuş artık sesimi

Hepsi ayrı ayrı hayale dalmış

Bu omuz, bu ayak, bu el benim mi

Bu dörtlüğün son dizesinde aşağıdaki söz sa­natlarından hangisi vardır?

A) Tecahül-i arif                 

B) Tevriye

C) Leff ü neşir                    

D)  İntak

E) Hüsn-i ta’lil

3.    

Renk aldı özge âteşimizde, şarâb u gül

Peymâne söylerim bunu, gülzâr söyleşir

Bu dizelerde şair, “şarap ve gülün kırmızı renk­te olmasını kendi içindeki ateşe bağlayarak” aşağıdakilerden hangisine uygun bir söz sanatı yapmıştır?

A)   Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

B)   Bir sözcüğü iki anlamını birden sezdirecek şekilde kullanma

C)   Bir sözü gerçek anlamı dışında başka bir söz yerine kullanma

D)   Bir olgunun gerçek nedenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

E)   Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma

4.     Kar altında kaldı kara topraklar

Kar suyuna hasret çöller yanmakta

Bu dizelerdeki “çöller yanmakta” sözüyle aşa­ğıdaki söz sanatlarından hangisi yapılmıştır?

A)  Hüsn-i ta’lil                    

B) Abartma

C) İstiare                           

D)  Benzetme

E) Mecaz-ı Mürsel

5.     Üç parmak noksan ölç, ölçersen kile

Dört kuruşa sekiz kuruş et hile

Tatlı söz konuşma bir kimse ile

Hilekarlık hoş sanattır, usanma

Şair bu dizelerde aslında yapılmaması gereken davranışları eleştirmektedir.

Yukarıdaki dizelerde şair toplumsal aksaklıkla­rı eleştirirken aşağıdaki söz sanatlarının han­gisinden yararlanmıştır?

A) Tezat                  

B) Tariz                  

C) Nida

D) Tekrir            

E) Cinas

6.    

Böyle midir sizin ilin töresi

Hele bir yol safa geldin desene

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarının han­gisine başvurulmuştur?

A)  Leff ü neşir                    

B)  İstifham

C) Tezat                             

D)  Cinas

E)  İrsal-i mesel

7.     “İlâhî! Dil verdin, zikrinden ayırma; gönül verdin, fikrinden çevirme. İmân verdin, dâim eyle; ihsan verdin kâim eyle… Bir alîmsin ki ilmine gayet yok. Bir kadîrsin ki kudretine nihayet yok.”

Bu parçadaki “ayırma – çevirme, dâim – kâim, ga­yet- nihayet” sözcükleri kendi arasında kafiyelidir.

Bu açıklamaya göre parçada aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?

A) Cinas                

B) Tekrir               

C) Seci

D) Aliterasyon             

E) Leff ü neşir

8.     Aşağıdaki hangisinde “tezat” vardır?

A)   Hayat boşmuş aşklar yalan Mevsim döner olur hazan

B)   Alçağında al kırmızı taşın var Yükseğinde turnaların sesi var

C)   İncitse ruhumu sitem her yandan Kavrulsam çileden dertten acıdan

D)   O yâre türküler yakar çok ağır Böylece yüreği birazcık soğur

E)   Serin rüzgârlara pencereni aç Karşında fecirle değişen ağaç

9.     

Bilirim ne yapsam hata

Yanlış, attığım her adım

Ellerim elma dalında

Âdem’le Havva ecdadım

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisinin örneği vardır?

A) Teşhis                               

B) Telmih

C) Tezat                                

D) Tenasüp

E) Tevriye

10.  

Ballar balını buldum

Kovanım yağma olsun

Şair, bu dizelerde kolay, basit gibi görünen; ama söylenmesi aslında son derece güç olan bir an­latım ortaya koymuştur.

Buna göre, dizelerdeki söyleyiş özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tecahül-i arif                    

B)  İrsal-i mesel

C) Leffü neşr                        

D)  Mecaz-ı mürsel

E)  Sehl-i mümteni

11.   Sefil bülbül boyun eğmiş bakıyor

Sarı çiçek amber olmuş kokuyor

Senin rûyin, kaddin beni yakıyor

Al giyinip feslendin mi yaylalar

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?

A)  Kinaye                              

B)  İstiare

C) Teşhis                               

D) Tezat

E) Tecahül-i arif

12. “Türkiye” sözcüğünün “Türkiye, sizinle gurur duyuyor.” cümlesindeki kullanışına benzer bir kullanım, aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A)   Bursa, yeşilliğiyle tanınan bir kenttir.

B)   Ülkemizde en fazla turist Antalya’ya gelmek­tedir.

C)   Konya, tahıl üretiminin yüksek olduğu bölge­lerden biridir.

D)   Ankara, dış politikada daha aktif olacağının sinyallerini verdi.

E)   Samsun’daki Atatürk Heykeli sanatsal açıdan da çok değerlidir.

13.

Sen sebepsiz sevdalarla sevilen sevgilisin

Sen şafaksız sabahlara sorulan sevgilisin

Sen sonsuz hasretle özlenen sevgilisin

Sen sonuçsuz sonumun sevgisisin Sen neden sevgisizsin

Bu şiirde şair, anlatımda bir uyum yaratmak ama­cıyla aynı sesleri sık sık tekrarlamıştır.

Bu açıklamaya göre yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği vardır?

A) Aliterasyon                        

B) Leffü neşir

C) Seci                                  

D)  Cinas

E) Tecahül-i arif

14.

Bakmaz mısın Karac’oğlan hâline

Garip bülbül konmuş gülün dalına

Kadrin bilmeyenler alır eline

Onun için eğri biter menevşe

Bu dörtlüğün son iki dizesinde aşağıdaki açık­lamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?

A)   Bir durumu gerçekte olduğundan daha üstün gösterme

B)   Biz sözü benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanma

C)   Birden çok anlamı bulunan sözcüğü uzak an­lamıyla kullanma

D)   Bir olgunun gerçek nedenini bir yana bıraka­rak olguyu başka bir nedene bağlama

E)   Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme

15. Yaramaz

Fitil büyük, yaram az

Seni uslu bıraktım

Niçin oldun yaramaz

Bu dizelerdeki altı çizili sözlerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı iki sözü bir ara­da bulundurma sanatı aşağıdakilerden hangi­sidir?

A)   Hüsn-i ta’lil                       

B)  Teşhis

C) İntak                                 

D) Cinas

E) Mecaz-ı Mürsel

CEVAPLAR

1.

Ne var ki;

Bir kara eylüldü

O kara üzüm gözlerine son bakışım

Yanışım ve de yıkılışım

Üstümden bütün trenler geçti o gün

Bütün otobüsler

Ve bütün gemilerim battı sen gideli

Bu dizelerdeki “üzüm gözler” sözünde aşağı­daki söz sanatlarından hangisi vardır?

A)  Hüs-ita’lil                         

B) Teşhis

C) Leff ü neşir                      

D)  İntak

E) Teşbih-i beliğ

2.     

“Ey ateş, soğu ve selâmet ol”

Ateş soğur

İbrahim, halkının gözleri önünde

Ateşe

Atlas döşeklere iner gibi iner

Şair bu şiirin ilk dizesinde kutsal kitaplardaki Hz. İbrahim’in ateşe atılma olayına telmihte bulunur­ken Kur’an-ı Kerim’deki bir ayeti aynen aktarmak­tadır.

Bu durum, aşağıdakilerden hangisine örnek­tir?

A)  Kinaye                               

B)  Hüsn-i ta’lil

C) Tecahül-i arif                    

D)  İktibas

E) Tevriye

3.      Öykülerini okuduğu yazar için, “Ömer Seyfet­tin’i okumaktan zevk aldım.” diyen öğrenci, aşa­ğıdaki söz sanatlarından hangisine başvur­muştur?

A)  Benzetme                        

B) Tenasüp

C)  Kinaye                              

D) Mecaz-ı mürsel

E)  Hüsn-i ta’lil

4.     

Bugünki işini yarına koma

Yar yıkıldığı gün tozar, demişler

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarının han­gisine başvurulmuştur?

A)   Leff ü neşir                      

B)   Hüsn-i ta’lil

C) Tecahül-i arif                    

D) Kişileştirme

E) İrsal-i mesel

5.      

Bu akşam ışık olduk, renk olduk, ses olduk

Yeniden kışla olduk, asker olduk, tüfek olduk

Şair bu dizelerde anlam yönünden birbiriyle ilgili sözcükleri bir arada kullanmaktadır.

Bu  dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangisi vardır?

A)  Tenasüp                           

B)   Tekrir

C)  Tariz                                  

D)  Telmih

E) Tevriye

6.     

Söz ola kese savaşı

Söz ola kestire başı

Söz ola ağulu aşı

Bal ile yağ ede bir söz

Bu  dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?

A)  Cinas                                

B)  Telmih

C) Tevriye                              

D) Tekrir

E) Tezat

7.     

Seni bir defa gören, Mecnun diye gezermiş

Yüreğinde ateşin, dünyasından bezermiş

Ferhat olur dağları, senin için yararmış

Gece gündüz her yerde, yalnız seni ararmış

Bu  dizelerde  aşağıdaki  söz sanatlarından hangisi vardır?

A)  İrsal-i mesel                     

B)  Nida

C) Telmih                               

D) Teşhis

E) Cinas

8.     

Salındı bahçeye girdi

Çiçekler selâma durdu

Mor menekşe boyun eğdi

Gül kızardı utancından

Bu dizelerde kişileştirilen varlıkların tamamı hangi seçenekte verilmiştir?

A)   bahçe – çiçekler – boyun

B)   çiçekler – menekşe – gül

C)   menekşe – bahçe

D)   bahçe – gül

E)   menekşe – gül

9.    

Yavru güzel olmak için

Yâre bir ben gerek bir ben

Âşık aklın almak için

Yâre bir ben gerek bir ben

Bu şiirin ikinci ve dördüncü dizelerinde geçen “ben” sözcüklerinde aşağıdaki söz sanatların­dan hangisi yapılmıştır?

A) Tevriye                             

B)  Kinaye

C) Tezat                                

D) Cinas

E)  Tariz

10.  

Elâ gözlü nazlı dilber

Seni kandan sakınırım

Kandan değil hey efendim

Seni candan kıskanırım

Şair, bu dizelerde, bir duygusunu daha güçlü an­latabilmek için, ilk söylediği sözden caymış gibi görünmektedir.

Yukarıdaki açıklamaya göre bu dizelerde aşa­ğıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

A)   Teşhis                               

B)   Rücu

C) Cinas                                

D)  İntak

E) Tevriye

11.  Aşağıdaki dizelerin hangisinde dört öğesi de bulunan bir “teşbih” vardır?

A)   Gözlerime ağaçlı bir yol gibi ayrılık

B)   Uzun saçların, bir yaz yağmurunun teması

C)   Sesim, odaya giren bir serçe kadar ürkek

D)  Ve gün avuçlarından kayan gümüş bir balık

E)   Sesin, dudaklarımda fağfur bir Japon tası

12.  Çubuktan

Bir atım vardı

Yayla rüzgârı…

Tahtadan

Bir kılıcım vardı

Taşı ikiye bölerdi

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?

A) Abartma                           

B)  Hüsn-i ta’lil

C) Tevriye                             

D)  Benzetme

E) Mecaz-ı Mürsel

13. 

Ham meyveyi kopardılar dalından

Beni ayırdılar nazlı yârimden

Eğer yârim tutmaz ise salımdan

Onun için açık gider gözlerim

Bu şiirin son dizesindeki altı çizili sözde aşa­ğıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

A) İntak                                 

B) Tevriye

C) Kinaye                               

D)  Cinas

E) Teşhis

14.  Aşağıdan akça koyun geliyor

Bezirganlar koç yiğide gülüyor

Kitabın dediği günler oluyor

Yoksa gün döndü de ahir zaman mı

Bu dizelerdeki altı çizili sözde aşağıdakiler-den hangisi vardır?

A)  Leff ü neşir                       

B)  İrsal-i mesel

C) Teşbih-i beliğ                   

D) Tecahül-i arif

E) Hüsn-i ta’lil

15.  İlahi her neyi gülzâr ettinse anı ittim. İlahi elime her ne sundunsa anı tattım, ilahi gönlüm oduna ne yaktınsa o tüter. İlahi vücudum bahçesine ne diktinse o biter.

Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerin hangisine örnektir?

A) Seci                                  

B) Leff ü neşir

C) Aliterasyon                       

D) Cinas

E) Tecahül-i arif

16.  Nasıl ağlar hazan erince yapraklar intizar ile bî-mecâl sararıp düşerken

Hayâli kaplar ufku geçen yazın

Artık sâde hâtırası kalacaktır

Leylâklarda müteessir solan

Bu şiirin dize başlarındaki ilk hafler yan yana ge­tirilince “Nihal” sözcüğü ortaya çıkmaktadır.

Bu özellik aşağıdakilerden hangisine örnek­tir?

A)   Leffü neşir                        

B)  Hüsn-i ta’lil

C) Tecahül-i arif                    

D)  Kişileştirme

E) Akrostiş

CEVAPLAR

1.            Bir yol öpemedim kara gözünden (I)

Geçilmez ki cilvesinden nazından

Nokta dudağından, (II)  şirin sözünden (III)

Kiraz dudaklımın,  (IV) inci dişlimin (V)

Yukarıda numaralanmış söz öbeklerinden hangi ikisinde “benzetme” ilgisi yoktur?

A) I. ve II.                            B) I. ve III.         C) II. ve III.

D) III. ve IV.                       E) III. ve V.

2.      

Aşağıdaki dizelerin hangisinde “cinas” vardır?

A)     Ağaçlar kökünden kopacak gibi Bir türlü dinmiyor başlayan tipi

B)      Ya ümit sizsiniz Ya da ümitsizsiniz

C)      Suçu yok aynaların çirkinliğimizde Onlara şaşı bakan biziz

D)     Aydınlanır senin için geceler Güneş gibi görünürsün

E)      Seda verip seslendi mi yaylalar Gelin olup süslendi mi yaylalar

3.    Aşağıdakilerin hangisinde intak sanatı vardır?

A)     Bir aslan “miyav” dedi.

B)     Minik fare kükredi.

C)    Kediyle köpek arkadaş olmuş.

D)    Bir kuş: “Bir kedi gördüm galiba.” dedi.

E)     O: “Her kuşun eti yenmez.” diyordu.

4.            Şiir elif Şiir lam

Şiir tarifsiz kelam

Şiir sözün duası

Yukarıdaki dizelerde hangi edebi sanat vardır?

A) Teşbih                                            B) Tecahül-i arif

C) Tezat                                              D) Hüsn-i talil

E) Teşhis

5.            Hangi aya kapı çalsam

Satar beni gününe

Gün geceye bırakır

Gece kor yatar beni

Bu dizelerdeki “ay, gün, gece” sözcükleri ara­sındaki anlam ilişkisi, aşağıdaki sanatlardan hangisiyle adlandırılır?

A) Tenasüp                        B) Telmih                            C) İstiare

D) Teşbih                            E) Tekrir

6.            Karadutum, çatal karam, çingenem

Kar tanem, nur tanem, bir tanem

Bu dizelerdeki edebi sanatlar, aşağıdakiler­den hangisinde doğru verilmiştir?

A)Telmih – cinas                              B)Teşbih – teşhis

C)Kapalı istiare – kinaye                               D)Tecahül-i arif – teşbih

E)Açık istiare – tekrir

7.            O sabah yine maviydi gökyüzü

Başladı az sonra kuşların türküsü

Sabah rüzgârı ne bilsin ölümü

Esti durdu kırlarda keyfince

Bu dizelerde aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi vardır?

A) İstifham                         B) Teşbih

C) Nid                                   D) Teşhis

E) Mübalağa

8.            “Hülyana karışmasın ne şehir ne de çarşı” dizesindeki edebi sanat, aşağıdakilerin hangi­sinde vardır?

A)     Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına

B)      Yan odadan bir ince ses diyor gibi: “Gel!”

C)      Kim benim gibi erir derdinden

D)     Gülleri gördükçe gönlüm bir bülbül

E)      Altımda bir hasır, yanda da ihtiyar çınar

9.            Çukurova bayramlığın giyerken

Çıplaklığın üzerinden soyarken

Şubat ayı kış yelini kovarken

Cennet demek sana yakışır dağlar

Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıda­kilerin hangisinde verilmiştir?

A)     Bayramlık – kış yeli

B)      Çukurova – cennet

C)      Dağlar – bayramlık

D)     Cennet – kış yeli

E)      Çukurova – şubat ayı

10.          I.    Yazılışı, söylenişi bir, anlamı ayrı iki sözün bir arada bulunması sanatıdır.

II.    Bir olayın meydana gelişini, gerçek sebebi dışında güzel bir sebebe bağlamaktır.

III.   Divan edebiyatında nesirdeki kafiyeye veri­len addır.

IV.   Konuşma kabiliyeti olmayan varlıkların konuşturulmasıdır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerde aşağı­dakilerin hangisinden söz edilmemiştir?

A) İntak               B) Tecahül-i arif        C) Cinas

D) Seci                  E) Hüsn-i talil

11.          I.    Karanlıktan korktuğumu bilir de uyumaz geceleri yıldızlar

II.    Ey seğiren yollar ey çağıran yollar

III.  Âlem sele gitti gözüm yaşından

IV. Akşam, yine akşam, yine akşam

Bu dizelerde aşağıdaki sanatlardan hangisi yoktur?

A)     Tekrir (yineleme)

B)      Nida (seslenme)

C)      Hüsn-i talil (güzele yorma)

D)     Mübalağa (abartma)

E)      Tezat (karşıtlık)

12.          Bulunmaz mı yâr sana

Çünkü Ferhat’ım dersin

Şu dağları yarsana

Bu dizelerde bulunan sanatlar, aşağıdakile­rin hangisinde verilmiştir?

A)     Tevriye – telmih

B)      Cinas – telmih

C)      Seci – tezat

D)     Teşbih – cinas

E)      Teşbih – teşhis

13.          Geri dönmenin ümidiyle ey güzellik mumu

Ateş yanar gece, başında şamdanların

Bu dizelerde olduğu gibi bir olayı bilinenden farklı bir nedene yorma sanatına ne denir?

A) Kinaye                                           B) Teşhis

C) Hüsn-i talil                                    D) Tecahül-i arif

E) Telmih

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

1.     “Her an kalbimde sivri bir ok.” dizesinde hangi söz sanatı vardır?

A)    Teşbih

B)    Tezat

C)    Tariz

D)    İstiare

E)    Mecaz-ı mürsel

2.     Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden

Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak

Ve bir zaman semaya bakacaksın ağlayarak

Bu dizelerdeki altı çizili sözle yapılan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Mecaz-ı mürsel

B)    Teşbih-i beliğ

C)    Kinaye

D)    Telmih

E)    İstiare

3.     Pazara gittiğimizde bir satıcının “lokuma gel hanım, lokuma” diye bağırdığını işitiriz. Yanına vardığımızda lokum değil de kayısı sattığını fark ederiz.

Satıcı, bu söz oyunuyla hangi edebi sanata başvurmuş olur?

A)    İstiare

B)    Teşbih

C)    Tevriye

D)    Tenasüp

E)    Cinas

4.     Neden

Her aşkın içinden ayrılık geçiyor biraz?

Neden

Seni seviyorum diye bağırıyorum, avaz avaz?

Bu dizelerde görülen en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Tecahül-i arif (Bilmezlikten gelme)

B)    İstiare (Eğretileme)

C)    Mecaz-ı mürsel (Ad aktarması)

D)    Telmih (Anımsatma)

E)    Tariz (Dokundurma)

5.     “Elma yanaklı, selvi boylu yâr.”

Yukarıdaki dizede aşağıdaki sanatlardan hangisi vardır?

A)    Aliterasyon

B)    Seci

C)    Kinaye

D)    İstiare

E)    Teşbih-i beliğ

6.     Çağır Karacaoğlan çağır

Taş düştüğü yerde ağır

Gönül sevdiğinden soğur

Görülmeyi, görülmeyi

Bu dörtlüğün ikinci dizesinde yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Tecahül-i arif

B)    Mecaz-ı mürsel

C)    İrsal-i mesel

D)    Leff ü Neşr

E)    Terdid

7.     “Evet oğlum, Hoca sevmezdi bilirim Saray’ı

Ama sövmezdi de hoşlanmadığından dolayı”

Bu dizelerde görülen edebi sanat aşağıda­kilerden hangisidir?

A)    Teşbih

B)    Telmih

C)    Tekrir

D)    Mecaz-ı Mürsel

E)    Tariz

8.     Kapım dillenir geceleri

Saçların yüzümü örttükçe

Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Teşbih

B)    Kinaye

C)    Teşhis

D)    İntak

E)    Tevriye

9.     Ağla, ağla halime

Gülme, kapat gözlerini

Görme, hiçbir şey söyleme!

Altı çizili sözcükler arasındaki anlam ilişki­sine benzer bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A)    İyi gün dostu çok olur.

B)    Alçak yerin tepeciği kendini dağ sanır.

C)    Boş çuval dik durmaz.

D)    Dipsiz bir kuyudur aşk.

E)    Bir kız vardı, yok gibi güzel.

10.   Büyüksün İlahi büyüksün büyük

Büyüklük yanında kalır pek küçük

Birinci ve ikinci dizede yapılan söz sanatla­rı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A)    Telmih          Tariz

B)    Tezat            Teşbih

C)    Tekrir            Tezat

D)    Teşbih          Tekrir

E)    Tariz             Telmih

11.   “Dertli bağrımda camdan bir kalp var.” cümlesinde bulunan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    İstiare

B)    Kinaye

C)    Tariz

D)    Terdid

E)    Mübalağa

12.   Nasrettin Hoca’ya bir mecliste sohbet ederken içlerinden biri:

–      “Hocam, kızmayın ama karınız çok geziyor.” der.

–      Hoca da: “İftira etmeyin, o kadar çok gezse de ara sıra bizim eve uğrar.” diye karşılık verir.

Nasrettin Hoca’nın bu sözü aşağıdaki edebi sanatlardan hangisine örnek olabilir?

A)    Mecaz-ı Mürsel

B)    Kinaye

C)    Tariz

D)    İstiare

E)    Tevriye

CEVAPLAR

1.     Bir sözü hem mecaz hem gerçek anlamını düşündürecek biçimde kullanmaya “kinaye” denir.

Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir örnek kullanılmıştır?

A)    Ey kimsesizler, el veriniz kimsesizlere

Onlardır ancak el verecek kimse sizlere

B)    Bir damla inciydi kirpiklerinde

Aşkın ıstıraplarla dolu rüyası

C)    Bulmadım dünyada gönüle mekan

Nerde bir gül bitse etrafı diken

D)    Ne içindeyim zamanın

Ne de büsbütün dışında

E)    Ve günlerden bir gün, bir sabah erken

Kuşluk vaktinde, bülbüller öterken

2.     Eskici dükkanındaki asma saat,

Çelik bir şal atmış omuzlarına.

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi kullanılmıştır?

A) Benzetme                  B) Abartma

C) Hüsn-i Ta’lil                               D) Cinas

E) Teşhis

3.     Aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi için kullanılan örnek dize yanlıştır?

4.     Yarın dudağından getirilmiş

Bir katre alevdir bu karanfil

Bu dizelerde görülen söz sanatları hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A)    Güzel benzetme – Tenasüp

B)    Benzetme – Tevriye

C)    Tenasüp – Tezat

D)    Güzel benzetme – Aliterasyon

E)    Benzetme – Tenasüp

5.     Rengin uçmuş nen var sunam, ak sunam

Söyle bana, emret, sana can sunam

Bu iki dizede geçen “sunam” sözcükleri arasında hangi söz sanatı vardır?

A)    Benzetme

B)    Abartma

C)    Tevriye

D)    Telmih

E)    Cinas

6.     Ey name sen ol mah-likeden mı gelirsin

Ey hüdhâd-ı ümmid Saba’dan mı gelirsin

dizelerinde “Saba” melikesi Belkıs ile Süleyman kıssası hatırlatılmıştır.

Örneği ve açıklaması verilen bu edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Telmih

B)    Tenasüp

C)    Tevriye

D)    İstiare

E)    İstifham

7.     Bugün keyfim yok

Karnım da aç değil idi

Bir çeyrek inekle

İki kasa ekmek yiyebildim

Bu dörtlük halk arasında söylenen anonim bir söyleyiştir.

Yukarıdaki dizelerde ağır basan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Mübalağa

B)    Telmih

C)    Tenasüp

D)    Asonans

E)    Leff ü Neşr

8.     Kani ol gül gülerek geldiği demler şimdi

Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz

Bu beytin birinci ve ikinci dizesinde görülen edebi sanatlar aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A)    Teşbih – Tezat

B)    Tevriye – Aliterasyon

C)    İstiare – Tezat

D)    Teşbih – İstiare

E)    İstiare – Teşbih

9.     Deniz beni bekliyor.

Yavuklum, sokaklar

Beni bekliyor.

Ben adımı kazıyorum

Yaz gölünde geyik gibi

Yüzen ağaca.

Bu dizelerde ağır basan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A)    İntak

B)    Seci

C)    Teşhis

D)    Asonans

E)    Tecahül-i Arif

10.   “Murathan Mungan, günümüz edebiyatının güçlü kalemlerindendir.” cümlesinde hangi söz sanatı vardır?

A)    Kinaye

B)    Tevriye

C)    Tecahül-i Arif

D)    Mecaz-ı Mürsel

E)    Seci

11.   “Tatilde onunla yaşadıklarım bir rüya gibiydi.”

Yukarıdaki cümlede yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    İstiare

B)    Teşbih

C)    Tezat

D)    Kinaye

E)    Tevriye

12.   Aşağıdakilerin hangisinde teşhis sanatı yapılmamıştır?

A)    Tavşan dağa küsmüş, dağın haberi olmamış.

B)    Camekandaki kitap beni al diye gözlerimin içine bakıyordu.

C)    Koca şehirde ışıklar dans ediyor.

D)    Her yokuşun bir inişi vardır diyorlar.

E)    Uyanan bir düşünce bir daha kolay kolay uyuyamaz.

CEVAPLAR

1.     “Dişin mi ağrıyor?

Çek kurtul.

Başın mı ağrıyor?

Bir çeyreğe iki aspirin.

Verem misin?

Üzülme onun da çaresi var,

Ölür gidersin…”

Bu dizelerde görülen edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tezat                          B) Terdid

C) Telmih                        D) Tariz

E) Mübalağa

2.     “Doya doya sevemedim kuzumu.” cümlesin­deki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Teşbih- Beliğ

B)    Hüsn-i Ta’lil

C)    Açık eğretileme

D)    Kapalı eğretileme

E)    Mecaz-ı Mürsel

3.     “Kaçan balık büyük olur

Kaçamayan ızgara.”

Yukarıdaki dizelerde altı çizili sözcükle yapı­lan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) İstiare                        B) Teşhis

C) Teşbih-i Beliğ             D) Cinas

E) Tevriye

4.     “Aramızdan bir çınar daha devrildi.” cümlesin­deki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Teşbih-i Beliğ

B)    Mecaz-ı Mürsel

C)    Tecahül-i Arif

D)    Tevriye

E)    Eğretileme

5.     Hiç korkmadım çelişkiden

Onaylanmayan ilişkiden

Ne çoğaldım övgüden

Ne azaldım yergiden

Yukarıdaki dörtlükte altı çizili kelimelerle yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teşbih                        B) Kinaye

C) Tezat                          D) Tevriye

E) Cinas

6.     Bana kaderimin bir oyunu mu bu?

Aldı sevdiğimi, verdi zulümü

Dünyaya doymadan göçüp gideceğim

Yoksa yaşamanın kanunu mu bu?

Bu dörtlükte “şairin bildiği bir durumu bilmezlikten gelme” yoluyla yapılan söz sanatı aşa­ğıdakilerden hangisidir?

A) Rücu

B) İstifham

C) Hüsn-i ta’lil

D) Tecahül-i arif

E) Tenasüp

7.     Her nefeste eyledik yüz bin günah

Bir günaha etmedik hiçbir gün ah

Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı iki sözü bir arada bulundur­ma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Cinas

B)    Tevriye

C)    Hüsn-i Ta’lil

D)    Teşbih

E)    Tenasüp

8.     Deveye, “İniş mi seversin, yokuş mu?” diye sormuşlar; “Düz başıma mı yıkıldı?” demiş.

Yukarıdaki diyalogda görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Teşbih

B)    Cinas

C)    İntak

D)    Telmih

E)    Seci

9.       I.    Ağlarım yâdıma geldikçe gülüştüklerimiz            (Tezat)

II.    Bizim gemi martı gibi pek oynak                              (Teşbih)

III.    Çal sevdiceğim, çal güzelim, çal meleğim           (Cinas)

IV.    Bakıyorum bugün erkencisin!                                  (Tariz)

V.    Bedr’in aslanları ancak bu kadar şanlı idi             (Telmih)

Numaralandırılmış dizelerden hangisinde parantezle gösterilen söz sanatı yanlış verilmiştir?

A) I          B) II          C) III          D) IV         E) V

10.   Gördükler, cevizler, iğdelerin

Gidin bakın gölgeleri orda mı?

Yukarıdaki dizelerde kullanılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Kinaye

B)    Telmih

C)    Tezat

D)    Tecahül-i Arif

E)    Teşbih

11.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişileştirme yapılmıştır?

A)    Her gün binlerce öykü kaydediyor Beyoğlu’nun kancık sokakları

B)    Şirket kurulurken bana da ortaklık teklif edileceğini sanmıştım.

C)    Minicik adam, kalın sesiyle seyircinin dikkatini çekmişti.

D)    Bu küçük odaya tıkıldık, kaldık.

E)    Yüzünden düşen bin parça, gül biraz!

12.   “Zavallının yüzüne kara çaldılar.” cümlesinde yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangi­sidir?

A)    Abartma

B)    Kinaye

C)    İstiare

D)    Telmih

E)    Tariz

CEVAPLAR