Bir sözcüğün gerçek anlamından bütünüyle uzaklaşarak kazandığı yeni anlama mecaz anlam denir. Başka bir deyişle bir kelimenin, gerçek anlamı dışında, başka bir kelimenin yerine kullanılması sonucu ortaya çıkan anlamdır. Bu kullanımda anlatımı renklendirmek ve kuvvetlendirmek esastır.

Mecaz anlamda iki kelime bir yönüyle benzerlik ilgisi kurularak birbirine benzetilmiştir.

Bu konuyu bir daha açmayacağım.

Derdim çoktur, hangisine yanayım.

Doktora boş gözlerle bakıyordu.

Bu şarkıya bayılıyorum.

Tatlı sözlerle babasının gönlünü aldı.

Yakında savaş patlayacak.

Keşke kalbini kırmasaydım.

Şu örnekleri gerçek ve mecaz anlam açısından değerlendirelim:

Ağzımda yara olduğu için doktora gittim.

Olaylar karşısında hemen ağız değiştirdi.

2   Denizden topladığım taşlar çok güzel.

Bu sözlerle seni taşlıyor, her hâlde.

3   Çocuğun elini tut.  Tartışmada Ali’yi tuttu.

4   Yağ lekesi çıkmaz.   Alnındaki leke asla silinmeyecek.

5   Ateş yakıp ısındılar. Bu yaptıklarınla çocuğunu ateşe atıyorsun.

6   Kesrin pay ve paydası birbirine eşit. Seninle ortak paydamız var.

7   Yapılan çalışmalar iki ülke arasında kültür köprüsü kurmuştur.

Dişleri arasına köprü yapılmış.