1.        Natüralizm akımı, realizmden daha ileriye gide­rek gerçekçiliğin bilimsel deneye dayanması ge­rektiğini savunan bir edebiyat akımıdır.

2.        19. yüzyı­lın ikinci yarısında (1880 – 1900 yılları arasında) özellikle Fransa’da gelişmiştir.

3.         Natüralizm ve realizmin birbirinden iki ayrı fikir akımı olmakla beraber birine benzeyen birçok ortak noktaları vardır. Bu bakımdan, realizmin doğuşuna zemin hazırlayan toplumsal koşullar, büyük ölçüde natüralizm için de geçerlidir.

4.        Natüralizm realizmden “determinizm”, “soyaçekim” ve “deneysel roman” kavramlarıyla ayrılır.

5.        Determinizm (gerekircilik), evrende olup biten her şeyin bir neden-sonuç bağlantısı içinde gerçekleştiğini savunan görüştür. “Aynı koşullar altında aynı nedenler, aynı sonuçları doğurur.” biçiminde özetlenebilen bu görüşe göre, her olay bir önceki­nin sonucu, bir sonrakinin nedenidir. Doğadaki bir olayın nedeni belliyse sonucu da önceden biline­bilir. Determinizmin bu ilkesi doğa bilimlerinde uygulanan deney yöntemini doğurmuş, Claude Bernard bu yöntemin tıp alanında da kullanılabilece­ğini göstermiştir. Deney yönteminin canlı varlıklar üzerinde de uygulanabildiğini gören Emile Zola, Darwin’in evrim ve soyaçekim düşünceleriyle bu yöntemi birleştirerek “deneysel roman” kavramına ulaşmış; böylece realizm temeli üzerinde natüra­lizm adı verilen yeni bir akım doğmuştur.

6.         İnsanı toplumsal çevrenin ve biyolojik kalıtımın ürünü olarak gören natüralistler, insan ruhunu, duygu ve düşüncelerini maddeye indirgemişler; insanı diğer canlılardan farkı olmayan bir varlık olarak incelemişlerdir. Natüralistler bu anlayışla­rıyla realistlerden ayrılarak psikolojik roman türü­ne uzak kalmıştır.

7.        Realistler gibi natüralistler için de temel ilke olarak geçekçiliği ilke olarak kullanmışlardır. Ancak realistler gözlem yaparak gerçekçiliği ön plana çıkarırken natüralistler deneysel gerçekçiliği ön plana çıkarırlar.

8.        Realistler insan kişiliğinin oluşumunda çevrenin önemine değinirken natüralistler hem çevrenin hem de bunun yanında soyaçekimin etkili olduğuna değinirler.

9.        Yazarın romanda ortaya koyduğu bir “hipotez” vardır ve romanın sonunda bu  varsayım ispatlanır.

10.     Kişinin kendi iradesiyle yaptığını sandığı eylemler, aslında do­ğuştan gelen mizacının ve içinde bulunduğu çev­re koşullarının zorunlu bir sonucudur.

11.     Deneysel gerçekçiliğin edebiyata uygulanması deneysel roman anlayışını getirmiştir. Bunu da ilk uygulayan Emile Zola’dır.

12.     Natüralistlere göre roman yazmak, bilim adamı gibi laboratuvarda deney yapmaya benzer.

13.     Natüralistler dil ve üslupta realistlerin titizlik ve ustalığını gösterememişler; her okurun anlayabi­leceği bir dille yazmak istedikleri için edebi üsluptan uzak durmuşlardır. Ayrıca, roman kişilerini kendi ağızlarıyla konuşturduklarından argoya, sokak diline geniş yer vermişlerdir.

14.     Olaylar ve kişiler bir bilim adamı tarafsızlığıyla ince­lendiği için, iyi-kötü, güzel-çirkin, doğru-yanlış ayrı­mı yapılmamış; bu yüzden yaşamın iğrenç ve çirkin sahnelerinin anlatılmasından da çekinilmemiştir.

15.     Roman kişilerinin fizyolojik ya­pılarını ve bulundukları çevre koşullarını ayrıntılı biçimde betimleyen yazar, bu kişilerin eylemlerini kendisinin seçmediği, romana hiçbir müdahalesi olmadığı iddiasındadır.Bu durumda da yazar sadece yaşananların gözlemleyen ve tutanağa geçiren bir kişidir.Bilim adamının deneyi kaydetmesi gibi.

16.     Natüralistler kişi ve çevre betimlemelerine çok fazla yer vermiş ve çok ayrıntılı betimlemeler yapmışlardır.

17.     Natüralistlerde genellikle karamsarlık hakimdir.

18.     Natüralistler, realistlerin de benimsediği “sanat için sanat” ilkesine karşı çıkarak sanatın bir fay­da sağlaması gerektiği düşüncesindedirler. “Toplum için sanat” anlayışı ile eser verirler.

19.     Natüralistler roman, öykü ve tiyatro türünde eserler  vermişlerdir.

Natûralizmin Önemli Temsilcileri

Emile Zola

Maupassant

Alphonse Daudet

Türk Edebiyatındaki Temsilcileri

Beşir Fuat

Hüseyin Rahmi Gürpınar

Nabizade Nazım ve Selahattin Enis de bu akımdan etkilenmişlerdir.

• Doğalcılık olarak da bilinen natüralizm, aslında bilim­sel realizmdir.
• Doğa bilimlerinin, ilke ve yöntemleri edebiyata uyarlanmak istenmiştir.
• Natüralizm kendin­den önceki akım olan realizme bir tepki olarak doğma­mıştır. Onun daha ileri bir aşamasıdır, insana bir bilim adamı gözüyle yaklaşılmış, insan, ahlakî ve mantıkî nitelikleriyle değil, soyaçekim ve çevresel özellikleriyle ele alınmıştır.
• Emile Zola “deneysel yöntem“in edebi­yatta da uygulanabileceğini ileri sürerek natüralizmin gözlemine “bilimsel deney”i de eklemiş; “Deneysel Roman” adlı yapıtında natüralizmin ilkelerini açıkla­mıştır.
• Natüralizmde, insanın duygu, düşünce ve davranışları soyaçekim ve toplumbilim yasalarıyla açıklanmaya ça­lışılmış; sosyal çevreyle ilgili betimlemelere geniş yer verilmiştir, insan ve toplum, bilimsel determinizm yön­temiyle incelenmiştir, içgüdü insanı yönlendiren bir et­ken olarak görülmüş, bu yüzden yaşam, iyi-kötü, güzel-çirkin; hatta iğrenç denmeden her yönüyle ele alın­mıştır.
• Sanatçı, bir bilim insanı, yaşam bir laboratuvar, insanlar da deney aracı olarak görülmüştür.
• Eserlerde kişilikler gizlenmiş, üslupçuluğa karşı çıkılmış, kişiler çevrelerine uygun hareket ettirilip konuşturulmuştur.
• Çevre ve insan, çağın sosyal çöküntüleri içinde ele alındığından eserlerde bir kötümserlik havası görülür.
• Realistlerin “sanat için sanat” anlayışına karşı, “top­lum için sanat” ilkesine bağlı kalınmıştır.
• Tiyatroda de­kor, kostüm ve aksesuara en ince ayrıntısına kadar önem verilmiş, böylece çevrenin insan üzerindeki etki­si gösterilmek istenmiştir.

Temsilcileri: E.Zola, Concourt Kardeşler, H. Taine, A. Daudet, G. de Maupassant’dır.
Türk edebiyatında, Beşir Fuat, Nabizade Na­zım ve Hüseyin Rahmi Gürpınar‘ın eselerinde bu akı­mın izleri görülür.
 
Emile Zola (1840-1902)
Natüralizmin kurucusudur. “Deneysel Roman” adlı ya­pıtında bu akımın ilkelerini ortaya koymuştur. Yapıtla­rında bir bilim adamı gibi davranmıştır. Yaşadığı döne­min toplumsal yaşamını ustalıkla yansıtmıştır.
Eserleri: Meyhane, Germinal, Nana, Toprak, Gerçek, Para…
 
Guy De Maupassant (1850-1893)
Öykü ve roman türlerinde eserler vermiştir. Yalın bir anlatımı vardır. Karamsar bir ruh haliyle yazmıştır. Öy­külerinde olay ve gözlem çok önemli bir yer tutar. Olay öykücülüğünde bir ekol olmuştur. Bu anlamda klasik öykü türünün ustasıdır.
Eserleri: Ayışığı, Tombalak, Bir Hayat, Güzel Dost, Ölüm Kadar Acı, Küçük Regue.