• Olay, kişi, mekân ve zaman ortak öğelerdir.
• Olaylar birinci şahsın ağzından anlatılabilir. (Bu du­rumda, anlatıcı olay kahramanlarından biridir.)
• Olaylar üçüncü şahsın ağzından anlatılabilir. (Anlatı­cı, sadece olayın gözlemlenen yönlerini kamera sessizliğiyie aktarır.)
• Olaylar “tanrısal (hâkim) bakış açısıyla anlatılabilir. (Anlatıcı; olayları -kişilerin iç dünyaları dâhil- her şe­yi bilen, hâkim bir bakış açısıyla anlatır.)
• Daha çok; öykü, roman, tiyatro, anı, günlük gibi tür­lerde kullanılır.
• Sanatsal ve öğretici metinlerde kullanılır.
• Yaşanmış olaylar anlatılabileceği gibi, kurgulanmış olaylar da anlatılabilir.
• Sanat metinlerinde anlatıcı, kurmaca kişi iken öğre­tici metinlerde gerçek kişidir.
• Dil, “şiirsel (sanatsal) işlev”de kullanılır.

Kahraman Anlatıcının Bakış Açısıyla Anlatım

Yatağın altında yeşil, tahtadan bir sandık duruyordu. Onu açtım. Az daha sevincimden haykıracaktım. An­nemin bir hafta önce İstanbul’dan gönderdiği hediye­ler içinde çıkan kaşağı pırıl pırıl parlıyordu. Hemen kaptım. Tosun’un yanma koştum.

Gözlemci Figürün (Müşahit) Bakış Açısıyla Anlatım

Ayakkabıcı, iskemlesine oturdu. Hasan da merakla kar­şısına geçti Şaşarak eğlenerek seyrediyordu. Tamirci, kartona benzeyen kalın deriyi iki tarafı keskin incecik, sapsız bıçağıyla kesti. Ağzına bir avuç çivi doldurdu. Sonra bunları ağzından çıkarıp ayakkabıların altına ça­buk çabuk mıhladı.

Tanrısal (Hakim, ilahı) Bakış Açısıyla Anlatım

Orhan, bu hâlde Necati’nin evine kadar gitmeye muktedir olup olmayacağını düşündü. Onu mektebe git­meden evvel bulmak istediği için geç kalmaktan kor­kuyordu. Fakat buradan nasıl çıkacaktı? Felaketin te­kerrür etmesi ihtimali onu dehşete düşürüyordu. Hem yürüyebilecek miydi? Tramvay bekleme yerine kadar gidebilecek miydi? İçeriye müşteriler girmeye başla­dığı için bu dükkânda, bu vaziyette daha fazla kala­mazdı. Doğruldu ve üstünden yorganı da kaputu da attı. Dükkân iyice ısınmıştı.

Bir olayı, hikâye etmektir. Bu tekniğin kullanıldığı metin veya paragraflarda, olay örgüsü öne çıkar. Sürekli hareketli­lik vardır. Varlıklar devinim içindedir. Olay, kişiler, mekân ve zaman bu tarz metinlerin yapı unsurlarıdır. Olayın tamamı anlatılmışsa giriş (serim), gelişme (düğüm) ve sonuç (çö­züm) bölümü bulunur. Dil, sanatsal işleviyle kullanılır.

Muhsin Çelebi, geniş somaki kemerli açık kapıdan rahat adımlarla girdi. Yürüdü. Başı her zamanki gibi yukarda, göğsü her zamanki gibi ile­rideydi. Koynundan çıkardığı padişah mektubunu öptü. Başına koydu. Sonra altın tahtın üstüne garip bir yırtıcı kuş sessizliğiyle tünemiş şaha uzattı. Ayağı öpülmeyen şah kızgınlığından sapsarı kesil­di. Gözlerinin beyazları kayboldu. Mektubu aldı. Muhsin Çelebi, tahtın önünden çekilince şöyle bir çevresine baktı…

(Pembe İncili Kaftan’dan)

Ömer Seyfettin