Okumaya nereden başlasam? Hangi türden kita­plar okusam? Böyle sorulan yanıtlamada zorlanmışımdır hep. Bilirim ki söyleyeceklerimin yönlendirici bir işlevi olmayacaktır. Çünkü her kitabın etkisi, okurun okurluk yaşantısına, birikimine göre değişiklik gösterir. Birinin yüreğinde titreşimler yaratan bir kitap, bir başkasının ruhunu karartır; esnetir, ağırlığı altında ezer onu, Birine çarpıcı, renkli yaşantılar sunan bir kitap, ötekine bayağı, sıradan gelebilir.—.

Bu parçanın sonuna, düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

(ÖSS 2003)

Çok yazmayı, öne çıkmayı, böbürlenmeyi sevmiyor. Gürültüden uzak, ağır ağır, kozasında sessizce örüyor şiirini. Kendini önemsemiyor; kasılma yok. Ne okuyucunun ne de önemli kişi­lerin dikkatini çekme çabasında. Az ürün veriyor; ama şiirin hasını üretiyor. Şiirde işçiliğe, sabra önem veriyor. Bugüne değin tek kitapta kalmasının nedeni de bu. Adı duyulmamış, sessiz bir ozan; ama şiirleri usta işi.

Kendisinden böyle söz edilen bir sanatçı aşağıdakilerin hangisiyle nitelendirilemez? (ÖSS 2003)

Yazınsal yaratılara tutku düzeyine varan bir ilgisi vardı. Bunları, kılı kırk yaran bir okur titizliğiyle in­celeyip yargılar, dil ve anlatımını onlarla beslerdi. Nitekim, anlatımındaki çok yönlülük ve somutlama gücü de büyük ölçüde bundan gelirdi. Buna bir de olayları, durumları ve insanları algılama biçimindeki derinlik ve gerçekliği eklersek, yapıtlarındaki olağanüstü etki gücünün nereden kay­naklandığını anlamış oluruz.

Bu parçada tanıtılan yazarla ilgili olarak aşağı­daki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

(ÖSS 2003)

Daha ilk yapıtlarında başkalarının izine bas­madan yürümeyi deneyen yazarlar, ozanlar vardır. Bunlar, yazınsal yaratıları ayırmaya, belir­lemeye ve değerlendirmeye yönelik geleneksel ölçütlerin, kuralların kılavuzluğunu pek umur­samaz, onlara sıkı sıkıya bağlı kalmazlar. Türler arasında öyle aşılması güç duvarlar ya da sınırlar yoktur onlar ipin. Yazarken bir türe özgü nitelikleri bir başka türe taşımaktan kaçınmazlar.

Bu parçada, sözü edilen sanatçılarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? (ÖSS 2003)

Gözlemlerden, yaşantılardan yola çıkıp çok başarılı olmuş sanatçılar vardır; ama aynı yön­temle yazmasına karşın başarılı olamamış, hiçbir iz bırakmamış sanatçılar da çoktur. Örneğin Balzac, hiç evlenmemiş, babalık zevkini tat­mamış; ama dünyanın en canlı babası Goriot Baba'yı yaratmıştır. Öte yandan bütün yapıtlarını okuduğum Panait Istrati, yaşantısından, gözlem­lerinden yola çıktığı halde çoktan eskimiştir. Bu örneklerden çıkarılacak sonuç, ---.

Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi geti­rilebilir?

(ÖSS 2003)

Klasik öyküyü çok seviyordum. Bu biçimi özellikle ilk kitabım için, bilinçli olarak seçtim. Bu tür kitap­ları ilk okuyuşumda, beğendiğim cümlelerin altını çizer, sonra onları bir deftere yazar ve tekrar tekrar okurdum; bundan da çok zevk alırdım. Sonra bir gün Knut Hamsun'un Açlık adlı yapıtını okudum. Altı çizilecek tek bir satır bile bula­madım. Oysa kitabi çok beğenmiştim beğenmemek de ne kelime, çarpmıştı kitap beni. "Nerede bunun altı çizilecek satırları?" diye düşündüm. Aynı şeyi, sevdiğim öteki yazarların yapıtlarında da gördüm. -—. Şimdi niyetim, altı çizilecek tek satırı bile olmayan bir kitap yazmak.

Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi geti­rilebilir? (ÖSS 2003) 

Güzellik de çirkinlik de insanoğlunun duygularına seslenir. Ancak bu iki kavramın algılanışı kişiden kişiye değişir. Güzelliği görebilmek çaba gerek­tirdiği halde çirkinlik böyle değildir. O kolayca ken­dini gösterir. Örneğin bembeyaz bir kağıdın üstüne bir damla mürekkep damlarsa bu çirkinliği kolayca herkes görebilir; ama önemli olan çirkin­liği görmek değil, onun oluşmasını önlemek için çaba göstermektir. Yoksa her gün, bu kağıdın üstünde leke var, diye yakınmak kimseye bir yarar sağlamaz.

Bu parçadan, güzellik ve çirkinlikle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? (ÖSS 2003)

Mitler doğa güçlerini ve doğaüstü yaratıkları an­latan hayal ürünü öykülerdir. Bunların simgesel ve kutsal bir yanı vardır. Yüzyıllar boyunca bu öyküler birbirinden beslenerek zenginleşmiştir. Bunların kimisi kulaktan kulağa yayılırken kimi de yazmayı iş edinmiş kişilerce yazıya geçirilmiştir. Bugün elimizde hemen her mitolojik öykünün, yazıya geçirenin anlayışına göre değişen anlatım­ları bulunuyor.

Bu parçada, mitlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? (ÖSS 2003)

İnsanın kendini değerlendirebilmesi çok güç; ancak, önceki yapıtlarımı gözden geçirirken zaman içinde dilimin biraz daha geliştiğini an­ladım. Giderek bir üslup oluşturmaya başladığımı, dile daha fazla hakim olabildiğimi gördüm.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir? (ÖSS 2003) 

Yazma işinde insanın başarıya ulaşması için verilecek reçetelerin, tek başına hiçbir yarar sağla­mayacağını düşünen bir yazar şöyle diyor: "Yüzde doksan dokuz yetenek, yüzde doksan dokuz disiplin, yüzde doksan dokuz çalışma..." Yaptığı ile hiçbir zaman yetinmemeli yazar. Yap­tığı ne kadar iyi olursa olsun gene de yapabile­ceğinden iyi değildir. Sanatçılar, çağdaşlarından ya da öncekilerden daha iyi olmakla yetinmemeli. Kısacası bütün sorun----”.

Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getiri­lebilir? (ÖSS 2003)

Hiç ummadığımız bir şiir, günü gelince bizim için söylenmiş izlenimini verir. Çünkü şiir eskimez, durur bir yerde, okurunu bekler. Bekler ve bir gün bulur onu. Dahası, en kötü, en sığ, en basit bir şi­irden bile bir gün başka bir anlam, başka bir güzellik fışkırabilir. Bu nedenle, —.

Düşüncenin akışına göre bu parçanın son cümlesi aşağıdakilerden hangisiyle tamam­lanabilir.

(ÖSS 1999İPTAL EDİLEN)

(I) Bireysel acılarını yansıtmak için bir araç olarak görmez şiiri. (II) Kendi acılarına yer vermez şiirle­rinde. (III) Daha çok, içinde yaşadığı toplumun acılarını, sevinçlerini yansıtmak ister. (IV) İmgeleri yalındır. (V) Söyleyişinde inişler çıkışlar yoktur. (VI) Bütün şiirlerinde okuru saran bir sı­caklık vardır.

Bu parçadan, aşağıdaki cümlelerin hangisi çıkarılırsa parçanın anlamında önemli bir da­ralma olmaz?

(ÖSS 1999İPTAL EDİLEN)

Eskilerden gelen bir edebiyatçıyı günümüz ölçüt­lerine göre değerlendirmek doğru olur mu? Günümüzde insanların edebiyat anlayışları değişip gelişmiştir. Ancak bu gelişmeyi bir zincir olarak düşünürseniz, zincirin halkaları kopuk değil, birbirine geçmiş durumdadır. Günümüz edebiyatçıları, hem dillerini geliştirmek hem de yeni biçimler oluşturmak bakımından çok şey borçludurlar eskilere. Edebiyat merdiveninin basamakları, bizden önceki edebiyatçıların birikimlerinden oluşmuştur.

Bu  parçadan  aşağıdaki yargıların   hangisi çıkarılamaz?

(ÖSS 1999 İPTAL EDİLEN)

Bir şiirin alınyazısını önceden kestirme olanağı yoktur. Bu gerçek, "Han Duvarları" için de geçer­liydi elbette. 1924'te yazılan bu şiir, birçok yönüyle güncelliğini yitirmesine karşın günümüzde hala okunuyor, tanınıyor. Peki, hangi nedene bağlan­abilir bu? Yoksa "Han Duvarlarının da N. Ke­mal'in "Vatan Kasidesi", T. Fikret'in "Promete", M. Akif'in "Çanakkale Şehitleri" adlı şiirleri gibi gizli bir yaşama gücü mü var? Ona bu gücü kazandıran ne?

Bu parçaya göre, şiirle ilgili olarak aşağıdaki­lerden hangisi söylenebilir?

(ÖSS 1999İPTAL EDİLEN)

Yazar, öyküsüne kahraman olarak seçtiği kişinin yalnızlığını ve çevresindekilerle iletişim kura­mayışını yansıtmak istiyor. Bunun da ötesinde, onun, insana özgü sıcaklıktan yoksun, insanları sevmeyen ve çıkarcı bir genç olduğunu vurgu­luyor.

Bu parçada sözü edilen öykü kahramanıyla, aşağıdakilerin hangisinde betimlenen kişi ara­sında bir benzerlik kurulabilir?

(ÖSS 1999İPTAL EDİLEN)

Özyaşamöyküsü yazmak kolay değildir. İnsan, çoğu kez nesnelliğini koruyamaz, benmerkezci duruma düşebilir. Yazarımız bu gerçeği iyi kavramış. Olabildiğince kendini öne çıkarmadan, ama kendi hakkını da yedirmeden, yaşadıklarını yazmış. Hem de çok etkileyici biçimde yazmış. Genç, yaşlı öğretmenler, hele öğretmenliğe hazır­lanan gençler, okuyun bu kitabı. Yolunuz aydın­lanacak; gerçekten dolu bir yaşamın ne olduğu, nasıl olması gerektiği kafanızda belirginleşecektir.

Bu parçada özyaşamöyküsü yazmanın güçlüğü, aşağıdakilerden hangisine bağlan­maktadır?

(ÖSS 1999 İPTAL EDİLEN)

(I) Oyun, bir gün içinde hatta birkaç saatte geçen olaylar üzerine kurulmuş. (II) Oyun, üç birlik ku­ralına uygun; ancak izleyicinin merakını kamçılama yönünden zayıf kalıyor. (III) İlk bölümün ikinciye göre çok kısa oluşu, izleyenleri rahatsız ediyor. (IV) Kişiler kendi toplumsal, psikolojik, ekonomik ve kültürel yapılarına uygun olarak olaylar içinde verilmiş. (V) Sanatçı, bu ek­siklerine karşın, bir oyun yazarı olarak umut veriyor.

Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gi­dermek için, aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?

(ÖSS 1999 İPTAL EDİLEN)

Bu sanatçı, kültürel yapısına yabancı olmadığı bir coğrafyanın insanını anlatmıştır. Bu coğrafyanın ağıtlarını, efsanelerini, türkülerini, masallarını, inançlarını kısacası düşünme biçimini çok iyi bil­mektedir. Bu yüzden romanlarında, kahramanları­na, kendi bilinçlerinin sınırı içinde bir dünya kurmuştur. Halk düşüncesinin işleyişini çok iyi yakalayan yazar, yapıtlarında efsaneleştirmeyi, Anadolu insanının kendi gerçekliği açısından ele almıştır. İşte sanatçı bu nedenle benzersiz kala­bilmiştir,

Bu parçada sözü edilen sanatçının başarısının temelini aşağıdakilerden hangisi oluşturmak­tadır?

(ÖSS 1999 İPTAL EDİLEN)

(I) Günlük tutan bir yazar, yapıtlarında açığa vur­mak istemediği kimi duygu ve düşüncelerini gün­lüğünde yansıtabilir. (II) Okuduğu yapıtlara yönelik, gerçekte neler düşündüğünü dile getire­bilir. (III) Bazı durumları bilerek ya da bilmeyerek çarpıtabilir. (IV) O, birçok ayrıntının arasından asıl anlatılmak İsteneni bulma çabasındadır. (V) Bir gün bunları yayımlarsa, okurların bu nedenle ken­disinden soğuyacağını düşünür. (VI) Günlük tutan birçok yazar vardır; ama bu düşünceyle, günlüklerini yayımlayanlar azdır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

(ÖSS 1999İPTAL EDİLEN)

Bizim yaşamımızı yansıtmayan yapıtlar, üzeri­mizde yeterince etkili olmuyor. Bir yapıttaki yaşantıları paylaşabilmemiz, anlatılan olayların da bize tanıdık gelmesini gerektiriyor. İşte bu ne­denle, öykülerde ve romanlarda —- isterim.

Düşüncenin akışına göre, bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi geti­rilemez?

(ÖSS 1999İPTAL EDİLEN)

Kemeraltı şimdi olduğu gibi o zamanlar da kentin canlı, hareketli merkezlerinden biriydi. Ancak bu­günkü gibi değildi. Denizin hemen kıyıcığından başlardı. Küçük bir meydan... Ortasında süslü, narin yapısıyla saat kulesi.,. Yanı başında soylu­luğunu çinilerinden alan minik cami... Gerisinde hükümet konağı.., Ve sağına düşmüş Sarkışla... Şimdi bunların çoğu yok. Saat kulesi ve cami, yerinden edilip başka bir yere taşınmış gibi.

Bu parçada, Kemeraltı'yla ilgili olarak asıl an­latılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖSS 1994)

(I) Karikatüristler, karikatürlerinin yalnız gazete ve dergi sayfalarında yer almasından yakınıyorlar. (II) Bu yüzden en iyi karikatürlerinin bile zamanla unutulun gittiğini söylüyorlar. (III) Gazete ve dergilerde yer alan karikatürlerin güncel konuları içermesi gerektiğini düşünüyorlar. (IV) Karikatürlerinin, gazete ve dergi sayfalarından evlerin, ga­lerilerin duvarlarına çıkmasını, kitaplarda toplanmasını istiyorlar. (V) Ancak bu yolla ad­larının unutulmayacağına, yaşayacaklarına İnanıyorlar.

Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır?

(ÖSS 1994)  

Şiirde erişilmez bir yerimin olduğuna inanıyorum. Öyle ki bugüne kadar yazılmış en güzel şiirlerden birinin tek bir dizesi için bile:" Ah, şunu keşke ben yazsaydım!" dediğim olmamıştır.

Şair bu sözleriyle neyi anlatmak istemektedir?

(ÖSS 1994)

(I) Kimi romancılar iç monolog yöntemini iyi bir biçimde kullanmıyorlar. (II) Kişilerin ruhsal ve fizik­sel özellikleri arasında bir bütünlük kurulmuyor. (III)    Bu yüzden kişilerin içlerinden geçen düşünceleri, okuyucu kolayca seçip ayıramıyor. (IV) Oysa iç monolog tekniği romancıdan büyük bir ustalık ister. (V) Romancının, iç monologla yüz yüze konuşmalar arasındaki ayrımı görmesini, tanımasını gerektirir.

Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır?

(ÖSS 1994)

Yabancı dilde yazılmış romanları özgün biçimleriyle okumak istiyordum. Ama yabancı dil bilmi­yordum ve öğrenmek için de gerekli olanaklardan yoksundum. Bu nedenle romanları, sözlüklere baka baka okumaya çalıştım. Başlangıçta okuduklarımı anlamadım, birçok yanlış yaptım ama yılmadım. Sonunda yabancı dille yazılmış bir romanı sözlüksüz okuyabilir duruma geldim.

Bu parçada anlatılanlar, aşağıdaki yargılardan hangisini desteklemektedir?

(ÖSS 1994)

Türk edebiyat tarihi akımların değil, bireylerin ta­rihidir. Bu yüzden, şair olarak bir akımın içinde yer almak ya da dışında kalmak bence önemli değildir. Çünkü kötü bir şairin bir akıma katılarak "İyileştiğini hiç görmedim. Kuşkusuz bunun tersi de geçerli. Şunu da ekleyeyim: İyi bir şairin, bir akıma katılmaya hiç ihtiyacı yoktur.

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakiler­den hangisidir?

(ÖSS 1994)

Ressamlarımızın çoğu, resimden başka bir şey düşünmez. Gerçi bunların büyük bir çoğunluğu edebiyatçılarla dosttur ama edebiyatın hiçbir dalıyla doğrudan ilgilenmezler. Bazıları edebiyat yapıtlarını okumazlar bile; onlara göre resmin dışında bir sanat yoktur, Bu yüzden bu ressamımızın roman yazması şaşırttı beni. Doğrusu kitabın sayfalarını karıştırırken istek­sizdim ve: "Bir ressam ne yazabilir ki?" diye düşündüm. Ama kitabı okumaya başlayınca bu düşünce yerini bir sevince, heyecana, hayranlığa bıraktı. Yetenekli bir yazarın usta işi romanıyla karşı karşıyaydım.

Bu parçadan ressamlarla ilgili olarak aşağı­dakilerden hangisi çıkarılamaz?

(ÖSS 1994)

Çalışkanlığı, titizliği, üretkenliğiyle her zaman takdir edilmiştir. Kuşkusuz altmış yedi yaşında yetmiş yapıt veren birisi için bu övgüler fazla değildir. Türkçe'yi seven, onu iyi kullanan, an­laşılır biçimde yazan güçlü bir yazar ve iyi bir çe­virmendi. Edebiyatımıza katkısı olacağını düşündüğü kitapları araştırmış, çevirip dilimize kazandırmıştır. Pek çok yazarımız hakkında hazırladığı biyografik araştırma ve deneme kita­pları, edebiyatçılara, edebiyata ilgi duyanlara ve öğrencilere ders kitabı olacak niteliktedir.

Bu parçada, sözü edilen kişiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

(ÖSS 1994)

Karagöz oyunu, Osmanlı-Türk toplumunun, yüzyıllarca yaşamış sanat dallarından biridir. Tanzimat ^ tan bu yana, özellikle Cumhuriyet döne­minde yerini, Batıdan gelen sinema ve tiyatroya bırakmıştır. Bu sanat dalı, bugün bize çok uzak ve yabancı gelen İslam uygarlığı döneminde, halkın dilini, inançlarını, geleneklerini, zanaat­larını, siyasal ve toplumsal olaylar karşısındaki düşünsel ve ruhsal durumlarını yansıtan zengin bir kaynaktır. Geçmişi tanımak ve öğrenmek isteyenler bu kaynağı değişik açılardan değerlendirebilirler,

Bu parçada, Karagöz'le ilgili olarak aşağıdaki­lerden hangisine değinilmemiştir?

(ÖSS 1994)

Mersiye, ister Sultan Süleyman'a, ister Süleyman Efendi'ye söylenmiş olsun, sanat açısından aynıdır. Şiirde asıl olan, şairin duyuşu ve bu duyuşunu başka türlü söylenmesine imkan vermeyecek biçimde sözcüklerle dile getirerek bir şiir iklimi yaratmasıdır.

Bu parçada vurgulanan düşünceyi en iyi yan­sıtan yargı aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖSS 1994)

"Şiirlerinde gereksiz sözcüklerden olabildiğince kaçınıyor. Sıfatlar, benzetmeler için de böyle bu. Okuyucuyu birtakım soyut, düğümlü sözcüklerle yorduğu da söylenemez. Öğretici bir hava taşı­mamalarına karşın, yine de bu şiirlerde bir eksiklik var: Başka şiirleri anımsatıyor; bunları daha önce okumuş gibi bir duyguya kapılıyorsunuz." diyen bir eleştirmenin sözünü ettiği şiirlerde bul­duğu eksiklik nedir?(ÖSS 1982)

"Ayrıntıları atıyorum, konuyu yalınlaştırmaya çalışıyorum. Bence resimle fotoğrafın ayrım nok­tası burası." diyen ressamın görüşüne katıl­mayan bir kişi, aşağıdakilerden hangisini söyleyebilir?(ÖSS 1982)

"Ben öykülerimde düşsel ve duygusal öğelere yer vermekten özellikle kaçınırım." diyen bir yazar, öykülerini oluştururken aşağıdakilerden hangisine özen gösterir?

(ÖSS 1982)

"İnsanımızın doğaya ilgisi, yazınımızda doğa duy­gusunun yeri üzerine bir sav vardır. Bir yandan İs­tanbul'un görünüşü, öte yandan ince beğenili okur yazar kuşağının gezi yerlerine düşkünlüğü bu savı yalanlar. Buna Sultanların, bir döneme adını koydurtacak denli lale bahçelerine olan tutkularıyla birlikte Nedim'in şiirlerini de ekleyebiliriz."

Bu parçada yazarın, yalanlandığını söylediği sav aşağıdakilerden hangisi olabilir?

(ÖSS 1982)

"Anılarımı yazarken romanlarımı şöyle bir karıştırdım, dil bakımından eskimiş parçalar çok mu diye baktım. Kimi yerlerine gülmemek elde değildi. Örneğin 'fevk-i serinde' demişim. Şuna 'başının üstünde' deseydim sanki sanatçılığım­dan, yazarlığımdan ne eksilirdi?"

Bu sözleri söyleyen bir yazarın davranışı, aşa­ğıdakilerden hangisine bir örnektir?

(ÖSS 1982)

"Sanatçılardan çoğu ilgisizlikten değil, anlaşılma­maktan yakınır. Anlaşılmak ise, bu durumda beğenilmekten başka bir şey değildir. İleri gitmiş ülkelerdeki sanatçıların yalnız paraca değil, saygı görme yönünden de kavuştukları üstün duruma imrenenlerin unutmamaları gerekir ki halk hiçbir zaman, hiçbir yerde gökten anlayışla inmemiş, yetişmiş, yetiştirilmiştir."

Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖSS 1982)

"Sanatın, sanat tarihiyle bütün okullara girmesi, resimlerle evleri süslemesi, heykellerle ve güzel binalarla kentleri zenginleştirmesi kadar yaşam bakımından önemli şey pek az bulunur. Sağlam zevk, bu koşullar altında oluşur."

Bu parçada yazarın söylemek istediğini en çok destekleyen cümle aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖSS 1982)

"Masalları, yalnızca bir hareket noktası, bir atlama, tahtası olarak alıp onun geleneklerine tutsak ol­madan, onu taklit etmeden, çağımıza getirerek yepyeni yapıtlar yaratma yolunu, çağdaş yazarın, halk masalından en olumlu yararlanma yolu sayarım."

Aşağıdaki yargılardan hangisi, bu parçada sa­vunulan görüşe uymaz?

(ÖSS 1982)

"O mu? Sandığın gibi değildir. Karda gezip izini belli etmez. Ne kadar yakın olmaya çalışırsan çalış, yine de onun nelerle uğraştığını, ne işler çe­virdiğini anlayamazsın."

Kendisinden böyle söz edilen bir kimseyi nite­lendirmek için kullanılabilecek en uygun söz aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖSS 1982)

"Her yönüyle değişik bir kişiliği vardı. Arkadaş­larına benzemiyordu. Onların katıla katıla güldüğü şeyleri anlamsız, kaba ve çirkin bulu­yordu. En küçük şeyleri bile büyütüyordu. Zengin bir düş dünyası vardı. Kendi içine kendi düşlerine gömülmekten hoşlanıyordu."

Aşağıdaki niteliklerden hangisi bu parçada an­latılan kişilikle bağdaşmaz?

(ÜSS 1979)

"Ben söze değil, yazıya inanırım. Çünkü söz uçar, yazı kalır. Yazılı olan her şey doğrudur bence. Sen benim gibi değilsin. Gerektiğinde kitaplara bile kuşkuyla bakıyorsun. Sorularla düşünmeyi alışkanlık haline getirmişsin.

Bu parçaya göre, kendisine söz söylenen kişiyi aşağıdakilerden hangisiyle nitelendire­biliriz?

(ÜSS 1979)

"— Divan şiirinin ilk şairlerinden olan Dehhani ile son şairlerinden olan Leyla Hanım'dan birer beyit alıp karşılaştırınız. Aralarında yedi yüzyıl bulun­duğu halde ne biçim ne de içerik bakımlarından hiçbir ayrılık görmeyeceksiniz. Halbuki sanat dünyası da tıpkı ilim dünyası gibi, devamlı bir iler­leyiş yolundadır. Sanatçı, kendisinden önceki son sanatçının kurduğu binaya bir tuğla daha koya-bilen bir adamdır. Bu ölçüt, sadece iki ayrı sanatçı için değil, bir sanatçının eserleri için de geçerlidir."

Yukarıdaki paragrafın giriş tümcesi (cümlesi) aşağıdakilerden hangisi olabilir?

(ÜSS 1979)

"Batı uygarlığı, fabrikalar uygarlığı demek değildir, Eğer Batılılar, dünya döner mi dönmez mi tartış­masını küfür sayan kilise yobazlığı baskısından kurtulmasaydı, ne buharı, ne elektriği, ne de makineyi bulmak olanağı vardı."

Bu parçaya göre, aşağıdaki yargılardan han­gisi doğrudur?

(ÜSS 1978)

Bir kızılderili oymağında yalnızca meyve, sebze; ve balık yenirmiş. Bir yıl kıtlık olmuş. Derelerdeki balıklar ölmüş, sebze ve meyveler kurumuş. Oy­makta ölen ölene. Fakat dağlarda yaban geyikleri çokmuş. Ne ki dinlerince balık dışında et yemek günahmış, Oymağın yöneticileri geyik etinin yenebileceğini, bunun günah olmadığını söylemişlerse de kandıramamışlar kimseyi. Yö­neticiler, düşünmüşler taşınmışlar; tutmuş yaban geyiğine dağbalığı anlamında bir ad takmışlar. Bundan sonra da yaban geyiklerini yemeğe başlamış halk.

Bu parçada anlatılan olaya bakarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşabilirsiniz?

(ÜSS 1977)

"Bir köylü kadın, bir danayı doğar doğmaz ku­cağına alıp sevmiş, sonra da bunu adet edinmiş, her gün danayı kucağına alır taşırmış; nihayet buna o kadar alışmış ki, dana büyüyüp koskoca öküz olduğu zaman, onu yine kucağında taşıya­bilmiş."

Bu öykücük hangi ana düşünceyi vermek için uydurulmuş olabilir?

(ÜSS 1978)

"Dikiş dikerken makaradan koparılan iplik, kulacı aşıyorsa uzun sayılır. Ama bu uzun, kuyudan su çekmek için gereken 20 metre ipe göre kısadır. 20 metre ipe uzun denilir de iki kent arasındaki 2 kilometrelik yol kısa görülür."

Yukarıdaki paragrafta "uzun" kavramıyla İlgili olarak aşağıdakilerden hangisi belirtilmek is­tenmiştir?

(ÜSS 1979)

Doğa, her yanlış hareketimizde, bize uygun bir dille uyarıda bulunur. Aldırmazsak buyruklarını şiddetlendirir... Yine aldırmazsak çarpar.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi dil ve dü­şünce bağlantısı yönünden yukarıdaki para­grafın devamı olabilir?

(ÜSS 1977)

"Arı, on binlerce yıldır aynı işi en kusursuz bi­çimde yapar: Düzgün, geometrik ölçülerle pe­teğini örer ve topladığı bin bir çiçek tozundan, bir kimya laboratuvarının imbiklerinden daha üstün biçimde balını süzer. Oysa insanoğlu, uğraştığı on binlerce İşi binlerce yıldır giderek geliştirmekte ve hala en kusursuza ulaşmaya çalışmaktadır, işte insan budur."

Yukarıdaki parçada vurgulanmak istenen ana düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

(ÜSS 1978)

Hırsızlığın çirkinliği çalınan şeye göre değişmez; Ha altın çalmışsın, ha bir iğne. "İğne çaldı ama altın çalmak aklına bile gelmez." diyenlere benim diyeceğim şudur: İğneyi çaldıktan sonra niçin al­tını da çalmasın?

Bu parçada vurgulanmak İstenen düşünce, aşağıdakilerden hangisidir?

(ÜSS 1978)

Yalnız kendisinden önceki edebiyattan değil, çağ­daş edebiyattan, çağdaş kültürden de kopuk yazarlarımızın çoğu. Okumak neden yalnızca okurların işi olsun? Yazarlar da okumak zorunda. Tarihten felsefeye, toplumbilimden ruhbilime değin çağdaş düşünceyi izlemek zorunda. Yal­nızca kendi yazdıklarını değil, başkalarının yazdıklarını da... Çünkü dünyayı ve insanı kavra­mak bu yolla olanaklıdır ancak, gözlem yetmiyor artık, gözleneni derinlemesine irdelemek gerekiyor,

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada yazarlara yöneltilen bir eleştiri değildir?

(ÖSS 1990)

(I) Sözcükler birtakım işaretlerdir. (II) İnsan bu işaretlerle düşünür. (III) Düşünürken nesnelerin yerine işaretleri yani sözcükleri koyar. (IV) Bir in­sanın söz dağarcığının zenginliği, ancak başkalarının söz dağarcığıyla karşılaştırıldığında ortaya çıkar. (V) Bu, zihnin işlemesini kolaylaştırır ve çabuklaştırır. (VI) Sözcükler ne kadar kullanışlı ve açık olursa zihin o kadar iyi işler.

Bu    parçada    numaralanmış    cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

(ÖSS 1991)

Tanzimat edebiyatı sanatçılarının ne yaptıkların­dan çok, ne yapmak istedikleri önemlidir. Halk için yazmaya çalışmışlardır; ama halk kökenli değillerdir. Bir yandan Divan edebiyatının estetik anlayışından zevk alır, öte yandan Batı edebiya­tının ürünlerine yönelirler. Yetiştikleri ortam gereği eskiden kopamazlar; ama onu sürekli eleştirirler. Şiirlerinde aynı konuları eski biçimde işlerler.

Bu parçanın bütününde Tanzimat edebiyatı sanatçıları hangi açıdan eleştirilmektedir?

(ÖYS 1996)

 Bu soru, birçok yazara sorulmuştur. Soruyu yanıt­layanlar arasında, "Kendim için yazıyorum." diyenler de vardır. Eğer bu tür bir yanıtı benimse­miş olsaydım okurlarımı kendimle bütünleştirir­dim; yani, "Onlar demek, ben demek." derdim. Oysa ben, beni anlamak için özel bir çaba göste­recek olanlara sesleniyorum.

Bu  sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir?

(ÖYS 1996)

Uzun süredir edebiyat alanında ödül verilen yarış­maların seçici kurullarında görev almıyorum. Bunun en önemli nedeni, yarışmaya katılan yapıt­ların düzeyindeki düşüklüktür, Sayıları bazen iki yüze ulaşan yarışmacıların ürünlerini tek tek oku­mam, yapıtlarla ilgili notlar düşmem akıl işi mi? Ortalama düzeyi aşan bir yapıta rastlasam elbette değer bu zahmete. Ne yazık ki yarışmaya gelen yapıtların çoğu edebi değer taşımıyor. Anlatımı düzgün, Türkçesi aksamayan her iyi niyetli yurt­taşı yazar saysam, mesleğime duyduğum saygı ne olacak.

Yazar bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır?

(ÖYS 1996)

Başkalarının yazdıklarına hiç benzemeyen şeyler yazdıklarını iddia edenler, yaşamlarında ilk kez bir şeyler üretmenin coşkusu içinde, kendi ürünlerine hayran kalırlar. Gülünç sayılacak kusurlarını bile birer üstünlük olarak değerlendirirler. Hiç kuşku yok, yaratım biraz coşku işidir. Bu coşkuyu an­layışla karşılamak gerekir. Ama bu coşku za­manla benmerkezciliği de aşarak başkalarını yadsımaya, kendini başkalarından ayrı tutmaya bile varabilir.

Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?

(ÖYS 1996)

Hukuk fakültesini bitirdim. İki yıl avukatlık yaptım, Ama gönlüm hep edebiyattan yanaydı. Gençli­ğimde babamın kitaplığında bulduğum kitapları okur, onlardan tat alırdım. Yedi yıl bir yabancı okulda okuduğum için Divan edebiyatı ile yakın bir ilişkim olmadı. Halk edebiyatını ise üniversite öğreniminden sonra tanıyabildim Hukuk fakülte­sinde okurken Yücel Dergisini çıkaran gençlerle tanıştım; dergiye çevirmen olarak girdim. Giriş o giriş.

Bu parçada konuşan kişi, kendisiyle ilgili ola­rak aşağıdakilerden hangisine değinmemiştir?

(ÖYS 1996)

Bu sanatçının önemli bir yanı, beğenisinin geliş­mişliğidir. Daha ilk okuyuşta şiir olanla şiir olma­yanı kolayca birbirinden ayırır. Bunu uzun uzun çözümlemelere girmeden, açık bir biçimde belirtir. Yalnız günümüzdeki şiirleri değil, dünden bugüne kalan, herkesçe değerli bilinen, çok ünlü şiirleri de değerlendirir. Böylece onların yeni bir biçimde kavranmasını sağlar.

Bu parçada, kendisinden söz edilen yazarla il­gili olarak aşağıdakilerden hangisi vurgulan­maktadır?

(ÖYS 1996)

Bir romancı, şair gibi değildir, Şairin en güçlü ve verimli çağı gençlik dönemidir. Şair yaşlandıkça hızını kaybeder. Romancı en iyi yazısını yazmak için çok görmek, insan ve toplum hakkındaki gö­rüşlerini genişletmek, okumak ve tekniğini ilerlet­mek zorundadır. Bunun için de tabii yılların deneyimi gereklidir. Oysa şair için böyle bir şey söz konusu değildir.

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakiler­den hangisidir?

(ÖYS 1996)

Öylesine heyecanlıyım ki... Bunca yıl sonra, bah­çeyi geçip okula giremeyeceğim sanki. Garip bir tutukluk... Ayaklarım tutulu veriyor. Yürüyemeyeceğim. Büyüyor bahçe, genişliyor, yayılıyor, de­rinleşiyor; çocukluğumdaki gibi uçsuz bucaksız görünmeye başlıyor. Orada kendimi top oynar­ken, güreşirken, dövüşürken görüyorum, Sınıfımı geçmişim, seviniyorum, ipimde ancak çocuklukta duyulabilecek bir sevinç patlaması var.

Böyle konuşan bir kişi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

(ÖYS 1996)

Bir dili güzel ve çarpıcı olarak kullanabilme, büyük ölçüde, okumayla olur. Okuma nasıl dili güzel kul­lanmayı etkilerse, bir dili bütün söz sanatlarıyla, söz oyunlarıyla bilinçli olarak kullanma da hemen her alanda kişilerin iç ve dış dünyasını zengin­leştirip genişletir.

Bu sözlerle asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖYS 1993)

Şiirlerimi çözümleyebilmek için, okuyanın uğraş­ması gerektiği doğru. Ben, o şiirleri, uzun, yorucu ve özenli bir çalışma sonucunda oluşturuyorum. Okurdan da benim harcadığım çabanın hiç ol­mazsa yarısını harcamasını bekliyorum. Bunun da hakkım olduğuna inanıyorum. Tanınmak gibi bir kaygım olmadığına göre, bu çabayı sarf etmek istemeyen kişilerin şiirimi okumaması, doğrusu benim açımdan pek büyük bir kayıp değildir,

Yazar bu sözlerinde aşağıdakilerden hangi­sine değinmemiştir?

(ÖYS 1993)

Romanda anlatılan bir kişiyi tanımak; onun hangi aşamalardan ve değişmelerden geçerek bugünkü hale geldiğini öğrenmek demektir. Bu kişi nasıl bir değişime uğramıştır, hangi etkenlerle bu değişim gerçekleşmiştir? Bunların öğrenilmesi, o kişinin gelecekteki davranışlarını kestirmenize de olanak sağlar. Başka bir deyişle insanları tanıma konusunda bize bazı ipuçları verir. İşte büyük gerçekçi romanların işlevi budur.

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖYS 1993)

Bir yapıtı değerlendirirken, eleştirmenin kişisel görüşü, beğenisi de kuşkusuz işe karışır. Çünkü her değerlendirme bir bakıma özneldir; ama nes­nel bir temele dayanmalıdır. Örneğin, eleştirmen A ile eleştirmen B'nin beğenileri, sanat anlayışları, dünya görüşleri farklı olduğundan bir kitapla ilgili görüşleri de birbirinden ayrılabilir, ama yapıtın özüne İlişkin gerçekçi ve tutarlı gözlemlerde bulunmuşlarsa, temel noktalarda elbette birleşirler.

Bu parçada eleştirmenlerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?

(ÖYS 1993

Sevimli kişiliği, dürüstlüğü ve değişik alanlarda kazandığı bilgi ve deneyimlerle dikkatimi çek­miştir. Nükteli konuşmaları, doğaya ve sanata olan aşkı, iyimser hayat görüşüyle, tanıdığı insan­ların hayranlığını ve sevgisini kazanmıştır. Çok beğendiğim yanlarından biri de alçakgönüllü ol­ması. İnsanlarla kolayca iletişim kurabilmesidir.

Bu parçada sözü edilen kişiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

(ÖYS 1993)

Eleştirmenlerin sayıca az, yazarların ve kendisini yazar sananların bu kadar bol olduğu ülkemizde, her kitap çıkarken, eleştirmenlerin mutlaka o ki­taptan söz etmesini ister. Bunun olanaksız olduğunu aklına bile getirmez. Ama şunu ra­hatlıkla söyleyebilirim: Üzerinde durmaya değer bir eser yayımlanınca, eleştirmenlerden biri eninde sonunda o kitaptan ve yazarından söz eder.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdaki­lerden hangisidir?

(ÖYS 1993)

Kimi konular sanatçılar arasında sık sık tartışılı­yor. Yaşadığını yazmak ya da yazmamak da bun­lardan biri. Böyle bir konuyu tartışmaya girişmek bile yersizdir. Herkes yaşadığını yazar. Öyle ki geride büyük yapıtlar bırakmış yazarlara bak­tığımız zaman, bunların yaşamdan, yaşanmış olaylardan yola çıktığını görürüz. Bundan daha doğal bir şey olamaz. Çünkü hiç bilmediği bir konuyu, içine hiç girmediği bir çevreyi, hiç tanı­madığı insanları nasıl yazabilir kişi?

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖYS 1993)

Çocukluğum, büyük bir kentte, orta halli insanların yaşadığı bir mahallede geçti. Yaşamımda öyle eşsiz serüvenler, korkunç olaylar yer almadı. Kentin yaşantısını, insanlarını bu mahalledeki  yaşamın akışı içinde tanımaya çalışırdım. İnsanlar ne duyar ne düşünürlerdi? Bunu onların bakışlarından, adım atışlarından öğrenmeye ça­balardım. Bu ortam bir bakıma benim çocukluk  evrenimi biçimlendirdi. Onun etkilerini, ağırlığını hep duydum. İşte beni öykü yazmaya iten etken­ler kısaca bunlar olmuştu.

Yazar bu sözlerinde aşağıdakilerden hangi­sine değinmemiştir?

(ÖYS 1993)

Kalemini ustalıkla kullanmasını bilen yazar için iyi konu, kötü konu yoktur. Çünkü bir öyküyü, bir ro­manı ilginç kılan, yazarın anlatımı, başka bir dey­işle sözcükleri seçme ve kullanma biçimidir. İşlenen olay, ne denli güçlü, etkili, önemli olursa olsun, başarısız, kötü bir yazarın elinde ziyan olur gider. Öyle ki uzatmalar, abartmalar, bayağılaştır­malarla öykü ya da roman çekilmez hale gelir.

Bu parçada öykü ve romanlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?

(ÖYS 1993)

Bu yapıtta, seksen kitapla ilgili düşüncelerimi, izlenimlerimi bulacaksınız. Bunlardan kimilerine katılacak, kimilerine dudak bükeceksiniz. Doğal­dır bu. Herkes her kitabı sevmez; ya da ilk bakış­ta size sevimsiz, soğuk, yabancı gelen bir kitap bir süre sonra bakarsınız en yakın dostunuz olu­vermiş. Siz de bu yapıtı okuduktan sonra, sözünü ettiğim o şiirleri, romanları, öyküleri okumak gereğini duyarsanız amacıma ulaştım demektir,

Bu sözleri söyleyen yazarla ilgili olarak aşağı­daki yargılardan hangisine varılabilir?

(ÖYS 1993)

Genç sanatçılara bir öğüdüm var: Sakın yarışları fazla önemsemeyin. Katılın ama sadece diğer sa­natçıların yanında yapıtınızı değerlendirmek ama­cıyla. Ödül, para da olsa gelecek için sanatçı olmaya yetmez. İçinde bulunduğunuz tüm yeter­sizliklere karşın ne yapın yapın kendi anlayışınızı yaratın.

Bu parçadan, aşağıdaki yargıların hangisine varılamaz?

(ÖSS 1986)

Bir yazarın sıkıntılarını ne bilir okuyucu! Siz yıl­larca romanın çilesini çekmişsinizdir, o ise, bu çi­leyi bilmez. Okuduklarına hoşlandım ya da hoşlanmadım ölçüsü ile bakar. Hatta bu ölçünün neye dayandığını, nereden kaynaklandığını bile bilmez. O ancak, bir romanda yüreğindeki duyguyu, kafasındaki düşü, kısaca iç dünyasını bulmak ister.

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada okura yöneltilen eleştirilerden biri değildir?

(ÖSS 1987)

İçimizden gülmek geldiğinde hüzünlü görünmek istediğimiz olmaz mı? Bunun gibi kaygılı dakikala­rımızda neşeli olmak, öfkelendiğimizde serinkanlı davranmak zorunda kalmaz mıyız? Konuğu­muzun yaramaz çocuğu, masadaki değerli va­zoyu yere düşürüp kırdığında, "Ne önemi var efendim, çocuktur kırar" dediğimiz olmaz mı?

Parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisi olabilir?

(ÖSS 1986)

Geleceğe kalan şiirler, daha çok tüm insanlığı il­gilendiren temalara yönelik şiirlerdir. Bunlar, doğrudan insanı, bireyi ele alır: ölüm, sevgi, kahramanlık ve aşk gibi. Toplumsal konulu şiirler de kalıcı olabiliyor ancak, genel olarak dünyadaki bütün toplumları ilgilendirebilecek, geniş anlamda toplumsal temaları içeriyorlarsa.

Bu parçaya göre, bir şiirin kalıcılığı aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?

(ÖSS 1986)

Şiir, her okumada insanı bir başka limana ata­bilmeli; yani her okuyan onda ayrı bir tat, anlam bulabilmeli. Hatta belki de aynı insan başka oku­malarda onda daha önce bulamadıklarını bula­bilmeli. Evet bence şiir budur.

Bu parçaya göre, şiirin en belirgin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖSS 1986)

Yaşamanın güzelliği, acılara karşı koymanın gerekliliği, bu sanatçımızın şiirinin ana temasıdır. Ölümler bile onda, bir yeniden doğuş, doğanın bir başka canlısında yeniden var olmak gibi dile gelir.

Bu parçada tanıtılan kişiden aşağıdakilerin hangisi beklenemez?

(ÖSS 1986)

"Gerçeği dile dönüştürmenin bir değil, bin bir yolu vardır. Gerçek sanatçı, bin ikinciyi arayan, böyle bir yürekliliği gösteren kişidir."

parçada geçen "bin ikinciyi aramak" sözüyle an­latılmak istenen nedir?

(ÖSS 1985)

Kitap vardır, okuyanın iç dünyasını allak bullak eder. Soruların ağına düşürür onu, bir arayışın içine sokar. Düşünce evreninin sınırlarını aç­maya, genişletmeye zorlar. Buna karşılık aynı kitap, bir başka okurun içini daraltır, karatır.

Aynı çıkarılacak en kapsamlı yargı, aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖSS 1986)

Çeviri bence başlı başına bir yaratıcı sanattır. Ben bazı çevirilerin orijinalleri aştığına da inanı­yorum.Kimi yönetmenlerin elinde piyesler, kimi virtüözlerin elinde besteler nasıl güçleniyorsa, çe­viride güç kazanan eserler de vardır. Özellikle kimi çevirmenler, bir dilden başka dile geçişte, güzelleşmeyi sağlayan, gerçek anlamda yaratıcı sanatçılardır.

Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarıla­maz?

(ÖSS 1987)