KAYNAĞI

• Hristiyanlık ve millî efsa­neler esas alınmıştır.
• Çağdaş edebiyatlar örnek alın­mıştır.
• Romantiz­min doğuşun­da “Fransız İhtilali” önem­li rol oynamış­tır.
• Klasisizm nasıl ki mo­narşinin eseri ise roman­tizm de tam bunun karşıtı durumundaki hürriyet, eşit­lik, demokra­si arzularının ürünüdür.

ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ

• Aydınlanma Dönemi‘yle birlikte Batı’da okuyucu kitle­si genişlemiş ve sanat, klasik dönemdeki seçkin tabakanın belirlediği kuralcı ve dar çemberden kurtul­maya başlamıştır.
• Romantizm; klasisizmin gittikçe artan ve sanatçıların özgürlüğünü kısıtlayan ku­ralcılığına, katı akılcı tutu­muna, doğallıktan uzakla­şan dil ve anlatımına tepki olarak doğmuştur.
• Hayal, duygu ve coşkuya önem verilmiştir.
• Romantizmde kişisellik ön plandadır. Romantik sa­natçılar; kişisel duygu, heye­can, hayal, ümit, kötümser­lik vb. duygulara yaslanmış­lardır. Aklın yerini duygular almıştır.
• Sanatçılar yapıtlarında kişiliklerini gizlememişlerdir.
• Dış dünyaya, örf ve âdet­lere önem verilmiştir.
• “Kutupluluk” önemli bir özelliktir. “İyi^” ya da “kötü^” vardır, yani olaylar ve kişiler tek yönlüdür.
• Tabiattan yararlanılmış ve somut tipler kullanılmıştır.

SANAT GÖRÜŞÜ

• “Toplum için sa­nat” anlayışı hâkim­dir.
• Romantik kişilikle­rinin imkân verdiği ölçüde hayata ve topluma yönelen ro­mantikler, Fransız İhtilali’nin getirdiği düşünceleri savunur­lar ve bunların toplu­ma kazandırılmasını isterler. Toplumsal sorunlar üzerinde durur ve olumsuz­lukları eleştirirler.
• Romantikler bir taraftan içinde yaşa­dıkları çağın sosyal ve siyasi gelişmele­rini izleyip geleceğe bakarlarken diğer taraftan da kendi millî geçmişlerine yönelirler ve ulusal­lığa önem verirler.
• Tabiata dönül­müştür. Klasisizm için “insan ruhu, psikolojisi” anlamı­na gelen tabiat, ro­mantizme göre ‘dış dünya, doğa” anla­mındadır.
• Klasisizme tepki olarak doğmuştur. 

DİL VE ANLATIM ÖZELLİKLERİ

• Romantikler öncelikle klasisizmin günlük hayatta herke­sin konuştuğu, yaşayan doğal dilden uzak olan dil ve an­latımına tepki göstermişlerdir çünkü bu dil, önemli ölçüde akademik ve felsefiydi. On­lar, sanatçının özgürlüğünü kısıtlayan, onu dil ve üslupta yapaylaştıran kuralları red­detmişlerdir. Romantizmde öznelliğe bağlı olarak ağır ve süslü bir dil kullanılmıştır.
• Romantizm­de, klasisizm-den farklı ola­rak hem şiirde hem de düz yazıda tasvire geniş yer ve önem verilmiş­tir.
• Büyük ölçü­de sübjektif olan roman­tizmdeki tasvir, dış dünyanın gerçekliğinden ziyade, o me­kâna bakan insanın duygu dünyasını sez­direcek nitelik­tedir. 

İNSAN TİPİ

• Melankoli (hüzün) asrın hastalığıdır.
• Romantiz­min duygu­sallığı genel­de hüzünlü ve melanko­liktir. Aşırı bir hassasiyete sahip olan sanatçılar; gerek kendi iç dünyaların­da, gerekse dış dünya ve tabiata bakış­larında kö­tümserdirler.
• Romantik­lere göre ya­şamak, acı çekmektir, verem olmak genç yaşta ölmek moda­dır.Böyle bir ruh hâli; ro­mantik sa­natçıların, ha yatı ve olay­ları sürekli bir karşıtlık için­de algılama­larına neden olmuştur.

HANGİ TÜRLERDE GÖRÜLDÜĞÜ

Edebiyatın aşağı yukarı bütün türlerin­de görülmüş­tür (roman, öy­kü, şiir, tiyatro vb.)

ÖNEMLİ TEMSİLCİLERİ

• J.J Rousseau
• Victor Hugo
• Goethe
• Shakespeare
• Schiller
• Lord Byron
• Lamartine
• Puskin
• Alfred de Musset
• Alexandre Dumas 

1.        18. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan 19. yüzyılda etkisi­ni gösteren bir edebiyat akımıdır.

2.         Klasisizme tepki ola­rak doğan romantizm, duygu ve hayalin öne çıkmasını arzulamıştır.

3.        Klasisizm akımının ortaya koyduğu sağduyu ve akıl il­kesi bilimsel ve sanatsal gelişmeyi hızlandırmıştır. J. J. Rousseau, Montesquieu gibi felsefeciler, katı kurallara bağlı sistemle düşünce yönünden çatışma içine gir­miştir. Bu felsefeciler, insan hakları, özgürlük, adalet gibi konuları halkın gündemine sokmayı başarmıştır. Bütün bu çalışmalardan sonra 1789’da Fransız İhtilalı olmuştur. İhtilaldan sonra derebeylik ve aristokrasi çökmüş; soylulara karşı yeni bir yapılanma (burjuva) oluşmuştur. Bu gelişmelerden sonra da yeni duygu, düşünce ve idealleri anlatmayı amaçlayan, sa­natın ve sanatçının kurallardan kurtulup özgürleşmesi­ni savunan Romantizm akımı doğmuştur.

4.        Klasizm akımıyla verilen bütün öğretiler romantizmle birlikte yıkılmıştır.

5.        Latin ve Yunan edebiyatla­rının sanatçılar üzerinden etkisi giderek azalmıştır.

6.        Konularını günlük hayattan, tarihten ve ulusal efsanelerden almaktadır.

7.        Bu akım, Victor Hugo’nun “Hernani” adlı oyunuyla bir edebiyat akımı olarak ba­şarıya ulaşmıştır.

8.        Bireysellik, öznel oluş, akıl dışı, düş gücü, kişisellik ön plana alınmıştır.

9.        Duygu ve coşku daha da öne çıkmaya başlamıştır.

10.     Aşk, ölüm, tabiat, belli başlı konular olarak dikkat çeker.

11.     Romantik sanatçılar, klasik sanatçılar eserlerinde kişiliklerini gizleme ihtiyacı duymamışlar, duygu ve düşüncelerini eserlerine rahatlıkla aktarmışlardır.

12.     Eserlerde yaratılan karakterler ya tamamen ya da tamamen kötüdür. Bu yönüyle romantizmde yaratılan karakterler tek yönlüdür.

13.     Toplumun her kesimindeki insana yer verilmektedir.

14.     Romantizmde  anlatılan ya da kurgulanan karakterler alabildiğine abartıya kaçabilmektedir.

15.     Romantizmde günlük konuşma daha hakimdir ve klasizme göre yazarlar daha sade yazarlar.

16.     Din duygusu önemli olduğu için romantiklerin çoğu dindardır.

17.     Romantik tiyatroda, klasik tiyatroda üç birlik kuralı içindeki zaman ve mekan birliği kaldırılmıştır.

18.     Romantizmde ilk eserler tiyatro alanında verilir, an­cak daha sonra roman ön plana çıkar.

19.     Romantikler, her sınıftan insanı da eserlerine konu olarak almışlardır.

20.     Romantizmde tragedya ve komedi yerine bu iki türün birleşimi olan dram türü daha çok kullanılmaya başlanmıştır.

21.     Rastlantılara çok sık yer verilebilir.

22.     Klasizmde  önemsenmeyen doğa, romantizmde değer verilmeye ve doğa tasvirlerine, yerli ve yabancı törelerin tasvirlerine  önem verilmiştir.

Başlıca temsilcileri:

Victor Hugo

J.J. Rousseau

Goethe

Schiller

Lamartine

Aleksandre Dumas

Alfrede de Musset

Voltaire

Lord Byron

Chateaubriand

Puşkin

Türk edebiyatında Romantizmin temsilcileri:

Tanzimat edebiyatı dönemindeki ürünlerin çoğunluğu romantizmin etkisiyle kaleme alınmıştır.Namık Kemal, Ahmet Mithat, Recaizade Mahmut Ekrem (şiirleriyle),  Abdülhak Hamit (tiyatrolarıyla) romantizminden etkilenmişlerdir.Samipaşazâde Sezai realizmden etkilenseler de romantizmin etkisinden de tam olarak sıyrılamamışlardır.

• Fransa’da 1830’lu yıllarda Klasisizme tepki olarak doğ­muş bir edebiyat akımıdır.
• Bu yıllar Avrupa’da ekono­mik ve toplumsal çalkantıların yaşandığı yıllardır. 1689 insan Hakları Bildirgesinin kabul edilmesinden 1789 Fransız İhtilali’ne kadar olan sürede cumhuriyet, hürriyet, eşitlik, adalet gibi kavramlar gelişmiş, yeni bir dü­şünce çağı başlamıştır.
• Romantizm, “Aydınlanma Ça­ğı” denen bu çağın ürünüdür.
• V. Hugo, Romantizm akı­mının ilkelerini Cromwell adlı oyunun önsözünde açık­lamış, aynı yazarın Hernani adlı yapıtıyla da Roman­tizm, Klasisizme üstünlük sağlamıştır.

 Romantizmin özellikleri:

• Klasisizmin katı kuralları yıkılmış, sanata özgürlük gelmiştir,
• Eski Yunan ve Latin edebiyatı yerine ulusal ve din­sel konulara yönelinmiş, konular tarihten ve gün­lük yaşamdan alınmıştır.
• Akıl ve sağduyunun yerini duygular ve hayaller al­mıştır
• Sanat toplum içindir görüşü benimsenmiş: eser­lerde kişilikler gizlenmemiştir.
• Tabiat önemli görülmüş, dış dünya renkli ve can alıcı biçimde betimlenmiştir.
• Konular işlenirken iyi, kötü, doğru, yanlış gibi kar­şıtlıklardan yararlanılmıştır.
• Üç birlik (yer, olay, zaman birliği) kuralı terk edilmiş, dram geliştirilmiştir.
• Eserlerde aşk, acı, intihar gibi konular sıkça işlenir, karamsarlık ağır basar.

Başlıca temsilcileri: Victor Hugo, J.J. Rousseau, Goethe, Lamartine, A. Dumas Pere. Alfrede de Musset, Şehitler, Lord Byron, Chateaubriand ve Puşkin’dir.

Türk edebiyatında Namık Kemal, Ahmet Mithat ve Abdülhak Hamit bu akımdan etkilenmiştir.

J.J. Rousseau (1712-1778)

Halk egemenliği, eşitlik ve özgürlük temellerine daya­nan bir toplum düzeni tasarlamıştır. Duygu ve güzelli­ği savunması yönüyle Fransız İhtilali’nin “kalbi” sayıl­mıştır, Her şeyi doğanın saflığında bulur, ona bağlan­manın, onu taklit etmenin gerekliliğini savunur.
Eserle­ri: Toplumsal Sözleşme, Emile, İtiraflar, Diyaloglar.
 
V. Hugo (1802-1885)
Romantizmin kurucusu ve kuramcısı saylan sanatçının karamsarlığı yapıtlarına da yansımıştır. Dram türünde başarılı olmuştur. Şiir ve romanlarda toplumsal konu­larla ilgili düşüncelerini kişisel duygu ve coşkularını birleştirmesini bilmiştir. Roman ve oyunlarında Fransız toplumunu yansıtmıştır.
Eseleri: Hernani, Ruy Balas, Kral Eğleniyor, Cromvvell (oyun); Sefiller, Nötre Da-me’ın Kamburu (roman); Sonbahar Yaprakları, Akşam Şarkıları (şiir).
 
Goethe (1749-1832)
Şiir, tiyatro, roman, yaşamöyküsü türlerinde ürünler vermiştir. İlk şiirlerinde Halk şiiri geleneklerinden yarar­lanmış, sonraki şiirlerinde felsefi konulara yönelmiştir.
Eserleri: Faust, Tasso (oyun); Genç Werther’in itirafla­rı. Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları, Wilhelm Mistesin Gezi Notları (roman); Roma Mersiyeleri, Divan (şiir).
 
Schiller (1759-1805)
Romantizm akımının en büyük dram şairlerindendir. Özgürlük sevgisini işler. Dramlarında karakter yarat­mada çok başarılıdır.
Eserleri: Haydutlar, Wilhelm Tel, Don Carlos.