• Şemsettin Sami, Tanzimat Döneminde kendi gayretleriyle yetişen çok yönlü bir sanatçıdır. Yazı hayatına gazeteci olarak atılmış, çevirileri ile dikkatleri üzerinde toplamış, roman ve tiyatro denemeleri ile tanınmıştır ancak bunların ötesinde sözlük, ansiklopedi ve dil üzerindeki çalışmala­rı ile Türk kültürüne önemli katkılar sağlamıştır.
• Edebiyatımızda ilk yerli roman olarak kabul edilen “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”ı yazmıştır. Bu eser, edebiyatımızda ilk roman denemesi oldu­ğundan teknik olarak zayıftır.
• Şemsettin Sami’nin Türk diline ve kültürüne en büyük katkısı sözlük ve ansiklopedi çalışmaları ile olmuştur. Bu yolda ilk çalışmasını “Kamus-ı Fransevî” ile gerçekleştirmiştir. “Kamus-ı Türkî” onun en olgun eseridir. Şemset­tin Sami, bu eserde Türkçe sözcükleri, alfabetik düzen içinde vermiş ve Türk dilinin tarihî gelişimini incelemiştir.
• Türk dilinin ve kültürünün temel eserleri üzerindeki çalışmaları çok önemlidir. Göktürk Yazıtları’nı ve Kutadgu Bilig’i Türkiye Türkçesine çeviren ilk kişidir.
• Şemsettin Sami, çeviri ve tiyatro alanındaki çalışmalarıyla da edebiyatımızın yenileşmesine önemli katkılar sağlamıştır.

ESERLERİ

1. Roman

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

2. Tiyatro

Şeydi Yahya, Besa yahut Ahde Vefa

3. Sözlük

Kamus-ı Türkî, Kamus-ı Fransevî

4. Ansiklopedi

Kamussu’l A’lâm (Tarih, coğrafya ve meşhur kişiler ansiklopedisi)