1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz düşmesine örnek gösterilebilir?
A)  Sıcacık sobanın başında uyuyakalmıştı.
B)  Kocaman elleri vardı adamın.
C) Daracık bir yoldan caddeye çıktık.
D)  Bizi genişçe bir salona aldılar.
E)  Bütün odaların kapıları açıktı.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hece düşmesine örnek gösterilebilir?
A) Çocuklar, ellerindeki bayrakları neşe içinde sallıyor.
B)   Ütülenmiş gömleklerini dolaba astı.
C)  Sabahleyin uyanır uyanmaz kahvesini istedi.
D) Kitap okumak için uzandığı koltukta uyuyakaldı.
E) Soru sorarken takındığı tavrı pek hoş bulmadım.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sert sessizlerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Bir çoban, koyunlarıyla iniyordu bir yamaçtan.
B)  Bu akşam geç vakitte size uğrayacağım.
C) Bir sevgiliden ayrılır gibi ayrıldım İskilip’den.
D)  Bir anda ortalık savaş alanına döndü.
E)   Babası hiç de anlattığınız gibi biri değildi.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, türetilirken ünlü kaybına uğrayan bir sözcük kullanılmıştır?
A) Küçülen pantolon ve gömleğini kardeşine vermiş.
B) Gecenin ilerleyen saatlerinde bahçe kapısı gürültüyle açıldı.
C) Afrika gezisi süresince yaşadıklarını kaleme aldı.
D)  Annesinin resmine uzun uzun bakıp ağladı.
E)   Sizin gibi dost canlısı bir insan az bulunur.

5. Baktıkça ufkumda şafaklar söktü.
Bu dizedeki altı çizili sözcükte görülen ses olayının benzeri aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A)  Yüreğim bağlandı her bir sözüne
B)  Koynunda rüyaya dalasım geldi
C)   Dün yine günümüz geçti beraber
D) Sarı saçlarına pembe gül takın
E)   Çekil, bu gölgeli yolda gezinme

6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünsüz yumuşamasına örnek gösterilebilir?
A)  Susayan ruhları sesinle doyur
B)  Hep sana uzanır gölgeden yollar
C) Yeniden tutuşsun kalbin yarası
D)  Dolsun şairlerin sihirli tası
E)   Gözüne değmeyen çiçekler solar

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünsüz değişimine hem ünlü düşmesine uğrayan bir sözcük vardır?
A)  Annesini kaybeden çocuk sürekli ağlıyor.
B)  İhtiyar, otuz yıldır bu kasabada yaşıyor.
C)   Eve çok geç vakitlerde dönüyor.
D)  Milli maç bir saat sonra başlıyor.
E)  Kapıya sıkışan parmağım kanıyor.

8. Kara gökler, kül rengi bulutlarla kapanık
Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar
İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık
Biri benim, biri de serseri kaldırımlar
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)  Ünsüz yumuşaması
B)  Kaynaştırma harfi
C)  Ünsüz düşmesi
D)  Ulama
E)  Ünlü daralması

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü düşmesinin bir örneği yoktur?
A) Bir işe başlamadan büyüklerinizin fikrini sormalısınız.
B)   Çocuğun boynunda kızartılar  belirmişti.
C)  Aklınızı iyi kullanırsanız başarılı olursunuz.
D)   Bu kuşların nesli yok olmak üzere.
E)   Bahçe kapısını paslı bir tel tutuyor.

10. Aşağıdakilerin hangisinde ünlü daralmasının bir örneği vardır?
A) Başlıyor şimdi melul akşamda son ışıklarla bulutlar  cengi
B)  Yürüyorum, ardıma bakmadan yürüyorum
C)   Sokaktayım kimsesiz bir sokak ortasında
D)   Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç
E)  Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya

11. “-yor” ekinin kendisinden önce gelen düz geniş seslileri (a, e) dar sesli (ı, i, u, ü) yapmasına ünlü daralması denir.
Aşağıdakilerin hangisinde buna örnek olabilecek bir sözcük yoktur?
A) Bahçelerde son güller dökülüyor
Ömrümüz  gibi bahar  da geçici
B) Bütün kusurumu toprak gizliyor
Merhem çalıp yaralarımı düzlüyor
C) İşitmiştim ki benim için ağlıyormuşsun
Hala adım  düşmüyormuş dudaklarından
D) Öyle mağrur bir duruşunuz var ki
“Merhametine  muhtaç değiliz”  diyor sanki
E) Derinden, pek derinden bir sessizlik inliyor
Orman hülyaya dalmış bu sükutu  dinliyor

12. Her akşamki yoluma koyulmuş gidiyorum
Her akşamdan vücudum bu akşam yorgun
Öyle istiyorum ki bu akşam biraz sükun
Bir cami eşiğine yatıversem diyorum
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)  Ulama
B)   Ünsüz yumuşaması
C)  Ünlü daralması
D)  Kaynaştırma harfi
E)   Ünsüz benzeşmesi

13. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünlü darlaşmasının örneği vardır?
A)  Öylesine imkansız bir şey aşkımız
B)   Falcı kadın yalan söylüyor yalan
C)   Bahçelerde kalmadı sevdiğin çiçekler
D)  Unutmak tesellisidir yalnızlığın
E)  Gündüzler gecedir, geceler  zindan

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz benzeşmesi kuralına uymamaktan kaynaklanan bir yazım yanlışı söz konusudur?
A)   Kitapçıdan  aldıklarımı  sana da göstereyim.
B)  Çocuk kitaplarının satışında artış varmış.
C)  Yayınevlerini, ayda bir gezmeyi adet edinmişti.
D)  Üst  rafdan bir kitap alıp bana uzattı.
E)   Size haber vermek için o kadar uğraştım ki…

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türetilirken ünlü kaybına uğramış bir sözcük vardır?
A) Kardeşim ve babam, kazayı küçük sıyrıklarla atlatmış.
B) Uçurtma, esen rüzgarla birlikte iyice yükselmişti.
C) Dün akşam seyrine doyum olmayacak bir maç izledik.
D) Otobüs, zannederim yarım saat gecikecek.
E) Tartışmalı konularda açıklama yapmaktan kaçınırdı.

CEVAPLAR

1.    Sonunda süreksiz sert ünsüzlerden (p, ç, t, k) bi­ri bulunan sözcük, ünlü ile başlayan bir ek aldığında sondaki sert ses yumuşar.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bu kurala uymaz?
A) ağaç                    B) tarak                   C) yapıt
D) kitap                   E) yurt

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcükte ünlü türemesi olmamıştır?
A)   Kasabada ilk iş olarak sıcacık bir çorba içtik.
B)  Gencecik insanlar umutlarını kaybetmişti.
C)   İnsanda azıcık insaf olsa böyle davranmaz.
D)  Eski mahallelerin daracık sokakları vardır.
E) Kadıncağız biricik oğlundan ayrılmaya dayanamadı.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde ünlü daralması olmamıştır?
A)  Yeni öğretim yılı yarın başlıyor.
B)  Çocuklar gösteriyi ilgiyle izliyor.
C)  Saçlarını her gün farklı bir şekilde tarıyor.
D)  Ülkesinden ve sevdiklerinden ayrı yaşıyor.
E) Güneşin ilk ışıkları odamın duvarlarına yansıyor.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde süreksiz sert ünsüzlerin yumuşamasına bir örnek vardır?
A) Toplumsal olaylar, o toplumda yaşayan her insanı az ya da çok etkiler.
B) Gazetelerdeki haberler kimi zaman insanın ruhsal durumunu olumsuz etkiliyor.
C) Son bir ayda akşam geç saatlere kadar işyerinde tek başıma çalışıyorum.
D) Önümüzdeki ay, bu salonda uluslararası bir toplantı yapılacak
E) Dün, bu kentte insanların birçoğu evlerinden çıkmaya cesaret edemedi.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük ek alırken bu sözcüğün ünsüzlerinden biri düşmüştür?
A)  Kazayı birkaç sıyrıkla atlattığına seviniyordu.
B) Çocuklar iki saattir okulun bahçesinde oynuyorlar.
C) Gazeteci bu bilgiyi istemeden ağzından kaçırmıştı.
D) Bizimle konuşurken bile aklı hala dünkü tartışmadaydı.
E) Küçücük çocuklar ne güzel resimler yapmışlar böyle!

6. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde ünsüz düşmesi olmuştur?
A) Araba kaymasın diye arka lastiğe  büyücek  bir taş koydular.
B) Konuşmasında sık sık devrik cümle kullanan bir kişiydi.
C) Sonbahar gelince yemyeşil yapraklar sararmaya başladı.
D) Bazı insanlar altın yumurtlayan tavuğa benzetilir.
E)  Oynamak, bütün çocukların en doğal hakkıdır.

7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde hem ünlü düşmesi hem ünlü daralması vardır?
A) İsmini sayıklıyorum rüyalarda
Sen duymuyorsun ne yazık
B) Karanlık sokaklarda koşuyorum
Bulamıyorum seni ne yazık
C) Bütün beyazlarda yüz aklığın var
Tertemiz sularda berraklığın var
D) Dil susuyor, kuşlar bile ötmüyor
Sana olan susuzluğum bitmiyor
E) Bin bir keyifle akar suyun
Ağaçtaki çiçeğin hatırına

8.   Türkçede, ad tamlamalarında kaynaştırma sesle­ ri “n” ve “s” dir.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisiyle bir ad tamlaması yapılırken bu kurala uyulmaz?
A) ayva                      B) oda                      C) deri
D) gezi                       E) su

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcükte ünsüz türemesi olmamıştır?
A)  Vergi affı birçok insanı rahatlattı.
B)   Sokaklar çok sessiz bugün.
C)  Sorunun iki şıkkı silik çıkmıştı.
D)  Askeri üsse giriş çıkışlar yasaklandı.
E)   Bu önergenin reddi beklenmiyor.

10. Herkes çok sıkılmıştı. Yorgunluktan benzi sararanlar vardı. Ama kimse yolculuğun ne zaman  biteceğini bilmiyordu.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)  Ünlü daralması
B)   Ünlü düşmesi
C)   Ünsüz değişimi
D)  Ünsüz uyumu
E)  Ünsüz türemesi

11. Sen gittin kaderim düşman kesildi
Alnına simsiyah mührü basıldı
Bütün aynaların yüzü asıldı
Gülmüyor sultanım sensiz gülmüyor
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)  Ulama
B)  Ünlü türemesi
C)   Ünlü daralması
D)  Ünsüz uyumu
E)  Ünlü düşmesi

12. Üleştirme sayı sıfatı eki, -er (-ar), ünlüyle biten sa­yılara eklendiğinde araya “ş”  kaynaştırma harfi girer.
Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala örnek oluşturmayan bir sözcük vardır?
A)  Babalarından ellişer lira harçlık aldılar.
B)  Hastalanan çocuklar altışar gün izin aldılar.
C)  Yarışmada her adaya yirmişer soru soruldu.
D)  Öğrenciler bahçede ikişerli sıra oldular.
E) Otobüsler beşer dakika arayla hareket ediyor.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcükte kaynaştırma ünsüzü yoktur?
A) Öğrenci servisi bugün on dakika geç geldi okula.
B) Çocuklardan biri, çantasını güçlükle taşıyordu.
C) Ahmet, elmanın yarısını en küçük kardeşine verdi.
D) Çocuklar yatmadan önce yarımşar şişe süt içtiler.
E) Odayı havalandırmadan çalışmaya başlamazdı.

14. Aşağıdaki dizelerin hangisinde hem ünsüz uyumu hem ünlü düşmesi vardır?
A)  Nihayetsiz bir ova ağarttı benzimizi
B)  Asıldı arabamız bir dağın yamacına
C)  Gökler bulutlanıyor, rüzgar serinliyordu
D)  Yollar bir şerit gibi ufka bağladı bizi
E)   Serpilmeye başladı bir yağmur ince ince

15. En az bir insanın girebileceği büyüklükteki bu mağaralarda, bugün nesli tükenmiş canlılar yaşıyormuş bir zamanlar.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A)  Ünlü daralması
B)  Ünlü düşmesi
C) Ünsüz değişimi
D)  Ünsüz uyumu
E)  Ünsüz türemesi

CEVAPLAR