1.     

Bağlandı yollarım, kaldım çaresiz

Gayrı dünya bana aralandı, gel

Derildi dertlerim, artsız arasız

Üst üste dizildi, sıralandı gel

Bu dizeler aşağıdaki şiir türlerinden hangisine örnek gösterilebilir?

A)   Satirik şiir                         

B)   Epik şiir

C)  Lirik şiir                            

D)  Pastoral şiir

E)  Didaktik şiir

2.     Aşağıda verilen sanatçı ve sanatçının eser ver­diği tür eşlemelerinden hangisi yanlıştır?

         Sanatçı                            Tür

A)   Corneille                           Trajedi

B)   Aiskhylos                          Komedi

C)   Euripides                          Trajedi

D)   Shakespeare                    Dram

E)   Sophokles                        Trajedi

3.     Aşağıdaki  beyitlerden  hangisi  satirik şiirin özelliklerini taşımaktadır?

A)   Ben bu gurbet ile düştüm düşeli

Her gün biraz daha süzülmekteyim

B)   Cuma gün kalkardım, pazar gün yatsam

Dokuzu yiterdi on keçi gütsem

C)   Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski yeni

Kuzular bize söyler yılların geçtiğini

D)   Kaman civarına bahar gelince

Yıkılır ovadan yörük çadırları

E)    Dünya seninle aydınlık ve güzeldi

Şimdi bin güneş doğsa götürmez karanlığımı

4.    

Kurşunlarım yağmur gibi yağarken

Tütünlerim gökyüzünde dönerken

Yıkılası Bağdat seni döğerken

Şehitlere serdâr oldu, Genç Osman

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangi­sine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A)   Epik şiir                           

B)   Satirik şiir

C)  Pastoral şiir                      

D)  Didaktik şiir

E)  Dramatik şiir

5.    

Tut sevgiyi, at ateşe

Kardeş vursun, hep kardeşe

Bir kurşun da sık güneşe

Çöl olsun, yurt bitsin vah

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangi­sine özgü bir nitelik vardır?

A) Lirik                     

B) Satirik                    

C) Epik

D) Dramatik               

E) Pastoral

6.    

Ne zaman seni düşünsem, yaşamak güzel

Bir bahar bahçesi olur, güz bahçeleri

En karanlıklarda bile uzanır bir el

Kendiliğinden açar, sabah perdeleri

Bu dizeler aşağıdaki şiir türlerinden hangisine örnek gösterilebilir?

A)   Satirik şiir                         

B)   Epik şiir

C)   Lirik şiir                            

D)  Pastoral şiir

E)  Didaktik şiir

7.     Aşağıdakilerin hangisi dramın özelliklerinden biri değildir?

A)   Hem acıklı, hem de güldürücü olaylar, hayat­ta olduğu gibi, bir arada verilir.

B)   Konular, tarihin herhangi bir devrinden ya da günlük hayattan alınabilir.

C)   Oynanmak için değil, okunmak için yazılır.

D)   Üç birlik kuralına uyulma zorunluluğu yoktur.

E)   Çirkin sayılan olaylar,  sahnede,  seyircinin önünde gösterilebilir.

8.     Aşağıdaki dizelerden hangisi epik şiirden alın­mış olabilir?

A)   Kuş tüyünden hafif geceler

Kalbim ümit içinde yüzer

B)   Yurdumuz uçsuz bucaksız

Gökte yıldız kadar köylerimiz var

C)   Soluğum bir kuş gibi uçuyor ellerine

Kapılıp gidiyorum saçının tellerine

D)   Ne güzel ellerin var incecik

Ne güzel saçların var sapsarı

E)   Bir türkü söylenir siperlerde her sabah

Vurun Antepliler namus günüdür

9.    

Dinle sana bir nasihat edeyim

Hatırdan gönülden geçici olma

Yiğidin başına bir iş gelirse

Onu yâd ellere açıcı olma

Bu dizeler aşağıdaki şiir türlerinden hangisine örnek gösterilebilir?

A)   Lirik şiir                            

B)   Satirik şiir

C) Epik şiir                            

D)  Pastoral şiir

E) Didaktik şiir

10.  Aşağıdaki dizelerden hangisi pastoral şiir tü­rüne örnek olabilir?

A)   Tahsildar da çıkmış köyleri gezer

Elinde kamçısı fakiri ezer

B)   Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker

Gökten ecdad inerek öpse o pak alnı değer

C)   Şu dağlan kara duman bürüdü

Üç yüz atlı, beş yüz yayan yürüdü

D)   Özledim sesini ne olur konuş

Bir gül açtır zamanların ötesinden

E)   Çobandır köyün yamacında

Yayar davarı da çömelir

11. 

Tarihin dilinden düşmez bu destan

Nehirler gazidir, dağlar kahraman

Her taşı bir yakut olan bu vatan

Can verme sırrına erenlerindir

Bu parça, duygu örgüsü yönünden aşağıdaki türlerden hangilerine en yakındır?

A)  Didaktik – lirik                  

B)  Lirik – pastoral

C) Pastoral – satirik             

D)  Epik – lirik

E)  Epik – pastoral

12.  Aşağıdaki dizelerden hangisi farklı bir şiir tü­rünün örneği olabilir?

A)   Dayanmak zor yalnızlığına akşamların

Unutmak mümkün değil seni bir şarkı gibi

B)   Yâr deyince kalem elden düşüyor

Gözlerim görmüyor aklım şaşıyor

C)   Sakın bir söz söyleme, yüzüme bakma sakın

Sesini duyan olur, sana göz koyan olur

D)   Yeni mektup aldım gül yüzlü yârdan

Gözletme yolları gel deyi yazmış

E)   Bin atlı, akınlarda çocuklar gibi şendik

Bin atlı, o gün dev gibi bir orduyu yendik

13.  Aşağıdakilerden hangisi klasik komedyanın özelliklerinden biri değildir?

A)   Konular çağdaş toplumdan ve günlük hayat­tan alınır.

B)   Üç birlik kuralına uyulur.

C)   Kahramanlar soylu ve seçkin kişilerden seçilir.

D)   Üslupta her türlü kaba sözlere ve şakalara yer verilebilir.

E)   İnsanları güldürmenin yanında düşündürmek de amaçlanır.

14.

 İleriyi gören, geriye bakmaz

Tuttuğu işi elden bırakmaz

Allah cömert ama ekmek bırakmaz

Oturup geçmişi konuşanlara

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangi­sine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A)   Didaktik şiir                      

B)   Lirik şiir

C)  Pastoral şiir                      

D)  Epik şiir

E) Dramatik şiir

15.  Kırlarda sakin bir hayat nice güzelliklerle

Çobanlarla, kuzularla, kuşlarla, böceklerle

Serin pınar başları, koyu ağaç gölgeleri

Dağlarda keklik sesleri, çoban türküleri

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangi­sine yönelik nitelikler ağır basmaktadır?

A)  Didaktik                             

B)  Lirik

C) Pastoral                            

D)  Epik

E) Satirik

16.  Tragedya ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgi­lerden hangisi yanlıştır?

A)   Konular tarih ve mitolojiden alınır.

B)   Öldürme, yaralama gibi olaylar seyircinin gö­zü önünde canlandırılmaz.

C)   Üç birlik kuralına uyulma zorunluluğu yoktur.

D)   İyi ve erdemli davranışlar yüceltilerek seyirci­ye ahlak dersi vermek amaçlanır.

E)   Kahramanlar, soylu kimselerden veya mitolo­jideki tanrılar ve tanrıçalardan seçilir.

CEVAPLAR

1.    

Nasıl kısa kesmeli bilmiyorum

Herkesin derdinden pay isterken

Uzak kaderlerin suları çağlar şimdi

Yıldızlar dökülür sonsuza içimizden

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)   Ses ve ritme önem verildiği

B)   Kapalı bir anlatımının olduğu

C)   Kendine özgü bir biçeminin olduğu

D)   Duyulmadık yeni sözcükler kullanıldığı

E)   Sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanıldığı

2.    

Ben şimdi bir yabancı gibi gülümseyen

Tanımadığın bir ülke gibi

İçinde yaşamadığın bir zaman gibi

Tam kendisi gibi mutluluğun

Beni bekliyorsun

Ve onu bekliyorsun beni beklerken

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)   Yoruma açık bir anlatımının olduğu

B)   Ses ve ritme önem verildiği

C)   Serbest ölçüyle yazıldığı

D)   Yinelemelerden yararlanıldığı

E)   Yerel söyleyişlerden yararlanıldığı

3.     

Gitsem de her yerde biraz vardır

Hatırda zamansız bir plak

Bir otel kapısı, biraz istasyon

Vardır o seninle birlikte olmak

Buluşur çok uzaktan ellerimiz

Ve nasıl göz gözeyiz ansızın bir infilak

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)    Uyağa yer verilmiştir.

B)   Kendine özgü bir biçemi vardır.

C)   Serbest ölçüyle yazılmıştır.

D)   Seslenmelerden yararlanılmıştır.

E)    İmgelere dayalı bir anlatım içermektedir.

4.    

Oydu bir bakışta tanıdım onu

Kuşlar bakımından uçarı

Çocuk tutumuyla beklenmedik

Uzatmış ay aydınlık karanlığıma

Nerden uzatmışsa tenha boynunu

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)   Yalın bir dille yazılmıştır.

B)   Somutlamaya başvurulmuştur.

C)   Herkesçe farklı yorumlanabilecek niteliktedir.

D)   İmgelere dayalı bir anlatım içermektedir

E)   Sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanıl­mıştır.

5.    

O sahibinin sesi gramofonlarda çalınan şey

İncecik melankolisiymiş yalnızlığının

İntihar karası bir faytona binmiş geçerken ablam

Caddelerinden ölümler aşkı pera’nın

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)   Serbest ölçüyle yazılmıştır.

B)   İmgelere dayalı bir anlatım içermektedir.

C)   Redife yer verilmiştir.

D)   Soyut tamlamalar yapılmıştır.

E)   Gerçekçi sanat anlayışına bağlılığı yansıt­maktadır.

6.     

Mahallemizde

Senden başka ağaç olsaydı

Seni bu kadar sevmezdim

Fakat eğer sen

Bizimle beraber

Kaydırak oynamasını buseydin

Seni daha çok severdim

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)   Kendine özgü bir biçemi vardır.

B)   Düz yazıya yaklaşan bir havası vardır.

C)   İnsana özgü nitelikler doğaya aktarılmıştır.

D)   Uyak ve redif, ahengi sağlayan öğelerdendir.

E)   Konuşma dilinin sıcaklığını yansıtan bir anla­tımı vardır.

7.    

Gözlerinde aksi bir derin hiçin,

Kanadın yayılmış, çırpınmak için;

Bu kış yolculuk var, diyorsa için,

Beni de beraber al anneciğim!…

Bu dizelerin konusu aşağıdakilerden hangisi­dir?

A)   Anne sevgisi

B)   Geçmişe yolculuk

C)   Çocukluk özlemi

D)   Yalnızlık korkusu

E)   İnsanlardan kaçış

8.     Bir de İstanbul’a geldim ki: bütün çarşı, pazar

Naradan çalkanıyor, öyle ya… Hürriyet var

Galeyan geldi mi, mantık savuşurmuş… doğru

Vardı aklından o gün her kimi gördümse zoru

Kimse farkında değil, anlaşılan, yaptığının

Kafalar tütsülü hülya ile, gözler kızgın

Bu dizelerden dönemin zihniyetiyle ilgili ola­rak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

A)   Dinî kurallar toplum üzerinde son derece et­kilidir.

B)   Yöneticiler, halkın beklentilerini karşılamak­tan uzaktır.

C)   Halk, sağlanan özgürlük ortamını bilinçsizce kutlamaktadır.

D)   Ekonomik sıkıntılar, toplumun her kesiminde etkili olmaktadır.

E)   Toplumsal çatışmalar, yaşamın her anında kendini göstermektedir.

9.    Ve böylece bu ömür, bu ömür her dakika,

Bir buz parçası gibi kendinden eriyecek.

 Semada yıldızlardan, yerde kurtlardan başka,

Yaşayıp öldüğümü kimseler bilmeyecek!

Bu şiirin teması aşağıdakilerden hangisidir?

A)   Özlem

B)   Pişmanlık

C)   Ölüm kaygısı

D)   Doğa sevgisi

E)   Yaşama sevinci

10. 

Ak çiçekler domur domur göz verir

Sallandıkça birbirine söz verir

Gökler yere nenni çalar naz verir

Ala şafak söktü uyanın dağlar

İçerik ve biçim özellikleri dikkate alındığında bu dörtlüğün aşağıdaki şiir geleneklerinden hangisine özgü nitelikler taşıdığı söylenebilir?

A)  Divan şiiri                         

B) Tekke şiiri

C)  Halk şiiri                            

D)   Batı şiiri

E)  Garip şiiri

11.

Kocabaş yığıldı çamura

Büyüdü gözleri büyüdü, yürek kadar

Örtüldü gözleri örtüldü hep

Kalır mı Mustafa Kemal’in Kağnısı bacım

Kocabaş’ın yerine koştu kendini Elifçik

Yürüdü düşman üstüne yüceden yüceden

Bu şiirdeki gerçeklik ile ilgili olarak aşağıdaki­lerden hangisi söylenebilir?

A)   Gerçek bir olay fotoğraf gerçekliğiyle yansıtıl­mıştır.

B)   Şair, gerçek bir olayı yeniden kurgulayarak anlatmıştır.

C)   Hayali bir konuya gerçeklik izlenimi verilme­ye çalışılmıştır.

D)   Şairin gerçekliği ile asıl gerçeklik arasında hiçbir fark yoktur.

E)   Sözcükler gerçek anlamlarına uygun olarak kullanılmıştır.

12.  Şiirin, dil ve imge aracılığıyla gerçekliği yoğun­laştıran, en özlü ve en az söze indirgeyen bir an­latımı vardır.

Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede söylene­ne örnek gösterilemez?

A)   Yürüyüşün gülüşün ömürdür senin

Sevda yazan gözlerin kömürdür senin

B)   Memleket bir şarkıdır söylenir avaz dilde

Bülbül figan ederken göz kırpar, gözü gülde

C)   Peşinden koşarken kazara görsen

Ürkek bir martıdır uçar gözlerin

D)   Senin yüreğin bir kartal

Rüzgârımda uçan fırtınamda dolanan

E)   Kamyonlar kavun taşır ve ben

Boyuna onu düşünürdüm

CEVAPLAR

1.     

Biter, Kırşehir’in gülleri biter

Çağrışır dalında bülbüller öter

Ufacık güzeller hep yeni yeter

Güzelin kaşında keman görünür

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerin hangi­si söylenemez?

A)   Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B)   Redif vardır.

C)   Yarım uyak kullanılmıştır.

D)   Uyak örgüsü aaab şeklindedir.

E)   Didaktik bir şiirden alınmıştır.

2.    

Ne içindeyim zamanın

Ne de büsbütün dışında

Yekpare geniş bir ânın

Parçalanmış akışında

Bu dizelerde aşağıdakilerin hangisi yoktur?

A)   Uyak                                 

B)  Redif

C) Ölçü                                 

D)  Ulama

E) Düz kafiye örgüsü

3.    

Anlatır özlemini bana derinden

Yanan alnınla, terleyen avuçların

Alevler taşarken gözbebeklerinden

Yakar değdiği yeri parmak uçların

Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söyle­nemez?

A)   Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B)   Redif vardır.

C)   Tunç uyak kullanılmıştır.

D)   Düz uyakla yazılmıştır

E)   Ulama vardır.

4.    

Varılırdı daha saydam günlere isteseler

İsteseler yalnızlık giremezdi evlere

Seni sevmek bir kırlangıç olacak bekleseler

Ve uçacak durmadan adaşız denizlere

Bu dörtlüğün uyak örgüsü aşağıdakilerin han­gisidir?

A)  Sarma uyak                     

B)  Çapraz uyak

C)  Düz uyak                          

D) Cinaslı uyak

E) Tunç uyak

5.     Aruz ölçüsünde, kapalı bir heceyi açık hâle getir­mek için, son hecesi ünsüz bir harfle biten bir sözcüğün, kendinden sonra gelen ve ilk hecesi ünlü ile başlayan sözcüğe kendiliğinden bağla­narak okunmasına —- denir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?

A) takti                     

B) ulama                    

C) kasr

D) med                   

E) imale

6.     Aşağıdakilerin hangisinde redif vardır?

A)   Baksan bir uzaklık var hangi yana

Hangi eşyaya dönsen boş bir ayna

B)   Sen bizim köyleri görmedin ki hiç

Yolları toz, çamur, evleri kerpiç

C)   Mor dağlara karargâhlar kurulur

Eteğinde bölük bölük durulur

D)   Ebedî âşığın dönüşünü bekler

Yalan yeminlerin tanığı çiçekler

E)   Erkenden çağırır ya deniz, ya bahçe

Her yerde tükenmez kahkaha, eğlence

7.     Aşağıdaki dizelerin hangisinde ulama yoktur?

A)   Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller

B)   Belki rüyalarındır bu taze açmış güller

C)   Yazıyorum acıyla, yanlış yorumluyorlar

D)   Seni sevmek mevsimler içinde en güzel yaz

E)   Diyemem istesem de, seni unuttum

8.     Aruz ölçüsü ile ilgili aşağıdaki bilgilerden han­gisi yanlıştır?

A)   Arap edebiyatında ortaya çıkmıştır.

B)   Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir.

C)   7’li, 8’li, 11’li gibi kalıplarla yazılır.

D)   Mısra sonlarındaki bütün heceler kapalı, yani uzun sayılır.

E)   Hecelerin uzunluk-kısalık bakımından eşitliği­ne dayanır.

9.       

I. Şiirde her satıra “dize (mısra)” denir.

II. İki dizeden oluşan ve bir bütünlük gösteren bölümlere “beyit” denir.

III.   İkinin üstünde bütünlük oluşturan dizelere “bölüm, küme” denir.

IV.   Dört dizeden oluşan kümeye “dörtlük” denir.

V.   Dize sonlarında yinelenen aynı görev ve an­lamdaki ek ya da sözcüklere “uyak” denir.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin  hangi­sinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.           B) II.           C) III.           D) IV.           E) V.

10.   Gökyüzünü çevir bana

Gezinsin tutkunun alevden dili

Uçarken çıkardığın o ses var ya

Bütün sözcüklerin özeti gibi

Bu dörtlüğün kafiyelenişi ve kafiye çeşidi aşağıdakilerin hangisidir?

A)  ……………a                       B)  ……………a

……………b                              ……………b

……………a                              ……………b

……………b                              ……………a

Yarım                                          Tam

C) ……………a                       D)  ……………a

……………b                              ……………a

……………a                        ……………a

……………b                              ……………b

Zengin                                     Cinaslı

E)  ……………a

……………a

……………a

……………a

Tunç

11. Aşağıdakilerin hangisinde tam uyak yoktur?

A)   Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere

Bakıldıkça vahşet çöker yerlere

B)   Buruşmuş yüzlerde çakmak çakmak

Dudaklar kurudur, kirpikler ıslak

C)   Aşk, o bir masalmış, yalanmış meğer

Seven bir kalp için sığınacak yer

D)   Birden sarar her yerimi bir heyecan

Altın tozuna bulanır geçer zaman

E)   Bütün sevgileri atıp içimden

Varlığımı yalnız ona verdim ben

12.  Aşağıdakilerin hangisinde sözcük hâlinde re­dif vardır?

A)   Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç sakladı

Bir dakika araba yerinde durakladı

B)   Neden sonra sarsıldı altımda demir yaylar

Gözlerimin önünden geçti kervansaraylar

C)   Önde uzun bir kışın soldurduğu etekler

Sonra dönen, dönerken inleyen tekerlekler

D)   Ey garip çizgilerle dolu han duvarları

Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları

E)   Nihayetsiz bir ova ağarttı benzimizi

Yollar bir şerit gibi ufka bağladı bizi

13.   Akşam, yine akşam, yine akşam

Bir sırma kemerdir suya baksam

Bu beyit aşağıdaki aruz kalıplarından hangi­siyle yazılmıştır?

A)   Fe i lâ tün / me fâ i lün / fe i lün

B)   Fâ i lâ tün / fâ i lâ tün / fâ i lün

C)   Mef û lü / me fâ î lü / fe û lün

D)   Fe i lâ tün / fe i lâ lün / fe i lün

E)   Mef û lü / fâ i lâ tü / me fâ î lü / fa i lün

14.   Aruz ölçüsüyle yazılmış bir şiirdeki ölçüyü belirle­yebilmek için şiiri oluşturan hecelerin (.) veya (-) işaretiyle gösterilmesine ve kalıplarının bulunma­sına — denir.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?

A) takti                    

B) ulama                     

C) kasr

D) med                   

E) imale

15.    

I. İz mi karanlıkların yüzünde pençe pençe

II. Bu kara lekeler gözlerin mi zamandan iri

III. Neden bu şarkılar bitiyor söyleyince

IV Adın dudaklarımda kara bir kan gibi

Yukarıdaki  dizeler aşağıdakilerin  hangisine göre sıralanırsa sarma kafiye örgüsü oluşur?

A)   I. – III. – IV – II.                  

B)   I. – II. – IV – III.

C)   I. – III. – II. – IV                  

D)   I. – II. – III. – IV

E)   III. – IV – I. – II.

CEVAPLAR

1.    Aşağıdakilerin hangisinde ek biçiminde redif vardır?

A)   Toz toprak lâl kesilir ve durup onu dinler

Sarı, yeşil, pembe çiçekleriyle bahçeler

B)   Ses verir ud telleri gibi ince ince

Yerin solukları duyulur yağmur deyince

C)   Bir şiiri meşk ediyor gibi fasıl fasıl

Süzülür beyaz kelebekler gibi muttasıl

D)   Hep bir mûsikî ritmiyle kulaklarda çağlar

Sanırsın gökler coşmuş da çemenlere ağlar

E)   Ötelerin gülücükleri gibi damlalar

Dolaşır, ayrı düştüğü deryaları arar

2.      (I) Kısa olan bazı hecelerin ölçüye uydurulması için uzun okunmasına “imale” denir. (II) Arapça ve Farsça sözcüklerdeki uzun heceyi, ölçünün gerektirdiği yerde kısa hece gibi okumaya “zihaf” denir. (III) İki kapalı hece arasında bir açık hece bulunması gerektiğinde sonu bir uzun ünlü ve bir ünsüzle biten birinci heceyi imaleden biraz daha uzun okumaya “med” denir. (IV) Uzun heceyi ha­fifletmeye, inceltmeye “kasr” denir. (V) Son hece­si ünsüz bir harfle biten bir sözcüğün, kendinden sonra gelen ve ilk hecesi ünlü olan sözcüğe ken­diliğinden bağlanmasına ve iki sözcüğün tek sözcük gibi okunmasına “takti” denir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi­sinde aruz ölçüsüyle ilgili bir bilgi yanlışı ya­pılmıştır?

A) I.           B) II.           C) III.           D) IV.           E) V.

3.     Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı var­dır?

A)   Her dizedeki hece sayısının eşitliğine daya­nan ölçüye “hece ölçüsü” denir.

B)   Hece ölçüsüyle yazılmış bir dizenin belli bö­lümlere ayrıldığı yerlere “durak” denir.

C)   Dize sonlarında, görevleri aynı olan eklerin ya da anlamları aynı olan kelimelerin tekrarlan­masına “redif” denir.

D)   Mısra sonlarında, anlamı farklı, yazılışı aynı sözcükler arasındaki ses benzerliğine “uyak” denir.

E)   Uyağı oluşturan sözcüklerden birinin, diğer sözcüğün içinde tam olarak yer almasıyla oluşan uyak türüne “cinaslı uyak” denir.

4.    

Sıdk ile terk edelim her emeli, her hevesi

Kıralım hâil ise azmimize ten kafesi

İnledikçe eleminden vatanın her nefesi

Gelin imdada diyor bak, budur Allah sesi

Bu dörtlüğün kafiye örgüsü aşağıdakilerin hangisidir?

A)  Çapraz kafiye                  

B)  Sarma kafiye

C) Düz kafiye                        

D) Cinaslı kafiye

E)  Tunç kafiye

5.      

I. Her şey özlem fısıldıyor durmadan II. Kelebek kanadı, gül tomurcuğu

III.   Sanki gönlüm acıların çocuğu

IV.   Geçmiyor hiç bir gün, bağra vurmadan

Bu dizeler çapraz kafiye örgüsüne göre dü­zenlenmek istense aşağıdaki değişikliklerden hangisinin yapılması gerekir?

A)   I. ve III. dizeler yer değiştirmelidir.

B)   III. ve IV. dizeler yer değiştirmelidir.

C)   II. ve III. dizeler yer değiştirmelidir.

D)   I. ve IV dizeler yer değiştirmelidir.

E)   II. ve IV dizeler yer değiştirmelidir.

6.    

Çıkılmaz yokuş tırmanan sarmaşık

Sağar kuytulardan biçim, renk, ışık

Bu iki dizeden şiirin bütünü ile ilgili özellikler­den hangisi kesin olarak saptanabilir?

A) Yazıldığı dönem               

B)  Konusu

C)  Kafiye düzeni                   

D)  Ölçüsü

E)   Nazım biçimi

7.     

Elifin kaşları çatar

Gamzesi sineme batar

Ak elleri kalem tutar

Yazar Elif Elif diye

Bu dörtlüğün uyak türü aşağıdakilerin hangi­sidir?

A)  Yarım uyak                       

B)  Tam uyak

C) Zengin uyak                    

D) Cinaslı uyak

E)  Tunç uyak

8.    Aşağıdaki  beyitlerin  hangisinde tunç uyak vardır?

A)   Bilmezsin ovalar nasıldır bizde

Kağnılar yollarda, yoncalar dizde

B)   Bir şey görürüm mezara benzer

Baktıkça alır, o yâra benzer

C)   Kristal çiçekler açan fıskiye

Ayıklık saçar düş gören bahçeye

D)   Açılmış çiçektir, her gülen dudak

Kılıfta tomurcuk, zor gülen dudak

E)   Tütünsüz bacalar olmasın engel

Hangi doruktaysan artık in de gel

9.    Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif ve zen­gin kafiye vardır?

A)   Durgunluğu var, baş koyacak diz geceler

Düş perdesidir, kavuşturan iz geceler

B)   Artık demir almak günü gelmişse zamandan

Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan

C)   Meydanda bütün oyuncular, belli konu

Son perde için bağlayabildim oyunu

D)   Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli

Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli

E)   Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler

Bilmez ki, giden sevgililer dönmeyecekler

10. Aşağıdaki dizelerin hangisi 4+3 duraklı hece ölçüsüyle yazılmıştır?

A)   Kız saçların örmezler

Seni bana vermezler

B)   Sarı kavunu dildim

Çamura düştü sildim

C)   Kahve Yemen’den gelir

Bülbül çemenden gelir

D)   Gözlerin mavi mine

Vuruldum perçemine

E)   Sağ derken sola düştüm

Açık bir kola düştüm

11. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde cinaslı kafiye vardır?

A)   Selâm benden eşe dosta

Karım yorgun, oğlum hasta

B)   Bildir bana nerde, nerde Yarab

Kim attı beni bu derde Yarab

C)   Eyvah ne yer ne yâr kaldı

Gönlüm dolu âh u zâr kaldı

D)   Haydi git, yurduna erkenden var

Sonra de, benim bir sevdiğim var

E)   Ak nergis açtıran bayır al gül de açtırır

Göz görmedik çiçekleri eylülde açtırır

12.

Her şey yerli yerinde; masa, sürahi, bardak

Serpilen aydınlıkta dalların arasından

Yukarıdaki dizelerle,

I.   büyülenmiş bir ceylan gibi

II.   sessizlik dökülüyor

III.   bakıyor zaman

IV.   bir yerde yaprak yaprak

sözlerinin tümü kullanılarak sarma kafiye dü­zeninde anlamlı bir dörtlük kurulmak istenirse aşağıdaki kullanımlardan hangisi son iki dize­yi oluşturur?

A) II. ve IV.

I. ve III.                                                      

B) I. ve III.

II. ve IV.

C) IV. ve I.

III. ve II.                                                     

D) IV ve II.

III. ve I.

E) III. ve I.

II. ve IV.

13. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde zengin kafiye vardır?

A)   Gelmedi gün daha, çalmadı saat

Daha uçurmuyor beni bu kanat

B)   Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir

Kâğıtlarda yarım bırakılmış şiir

C)   Geçen her saat her geçen saniye

Gök altun güğümdür coşan maviye

D)   Bir gülüşü olsun görülmemiş kadın

Nasıl ölümsüzsün aynasında aşkın;

E)   Yelkenler biçilecek, yelkenler dikilecek

Dağlardan çektiriler, kalyonlar çekilecek

CEVAPLAR

1.     Ateşinden duramadım

        Ben bu sırra eremedim

        Seher vakti göremedim

        Yıldız gibi aktı geçti

        Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Konusuna göre lirik şiirdir.

B)    Redif kullanılmıştır.

C)    Düz kafiye örgüsüne sahiptir.

D)    Hem ünlü düşmesi hem de ünsüz türemesine uğramış birer sözcük vardır

E)    Tenasüp (uygunluk) sanatına yer verilmiştir.

2.     Urganında un serilmiş yine şah-ı goncanın

        Gülistanın şimdi bülbül Hoca Nasreddin’idir.

        Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Telmih (anımsatma) sanatına başvurul­muştur.

B)    Ünsüz yumuşamasına uğramış sözcük vardır.

C)    Aruz ölçüsü kullanılmıştır.

D)    Ek-fiil kullanılmıştır.

E)    Hem isim hem fiil cümlesine örnek gösterilebilir.

3.     Ak saçlı başını alıp eline

        Kara hülyalara dal anneciğim

        O titrek kalbini bahtın yeline

        Bir ince tüy gibi sal anneciğim

        Yukarıdaki dörtlük için hangisi söylenemez?

A)    Çapraz uyak düzenindedir.

B)    Hem kelime halinde hem de ek halinde redif vardır.

C)    Benzetmeye başvurulmuştur.

D)    Lirik şiir türüne örnektir.

E)    Zengin kafiye vardır.

4.     Torunlarım dört yana kol kol gitsin

        Malazgirt’ten İstanbul’a yol gitsin!

        Gelip sana çarpan gücü yavaştan

        Anlamazsa haritadan sil gitsin!

        Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Kafiye düzeni “aaba” şeklindedir.

B)    Kelime halinde redif kullanılmıştır.

C)    Epik şiir türüne örnektir.

D)    Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

E)    Tam kafiye kullanılmıştır.

5.     Ilık rüzgârlar okşardı yüzünü,

        Saçlarını yapraklar,

        Doyamazdın çıplak ayaklarını öpen yeşile,

        Neşe taşardı savrulan eteklerinden,

        Bahçeler boyunca…

        Hatırlar mısın?

        Bu dizeler aşağıdaki şiir türlerinden hangisini örneklemeye uygundur?

A) Pastoral                     B) Lirik                                                  

C) Satirik                         D) Didaktik                                            

E) Epik

6.     Ala gözlü benli dilber

        Sen d’olasın benim gibi

        Zülfün dökük boynun bükük

        Sen d’olasın benim gibi

        Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Lirik şiir türündedir.

B)    Kelime halinde redif vardır.

C)    “abab” uyak şemasına sahiptir.

D)    Ünlü düşmesine uğramış sözcükler vardır.

E)    Halk söyleyişine sahiptir.

7.     Gün biter, sürü yatar ve sararan bir ayla,

        Çoban hicranlarını basar bağrına yayla,

        – Kuru bir yaprak gibi kalbini eline al

        Diye hıçkırır kaval.

        Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Tunç uyak vardır.

B)    Teşhis (kişileştirme) sanatı yapılmıştır.

C)    Konusuna göre pastoraldir.

D)    Ünlü düşmesine uğramış birden fazla sözcük vardır.

E)    Hem fiil hem isim cümlesi kullanılmıştır.

8.     Tilki kapıp onu dedi ki: “Efendiciğim,

        Size küçük bir ders vereceğim;

        Alıklar olmasa iş kalmaz açık gözlere;

        Böyle bir ders de değer sanırım bir peynire.”

        Yukarıdaki dizeler hangi şiir türüne örnektir?

A) Lirik                            B) Pastoral                                            

C) Satirik                         D) Didaktik fabl                     

E) Epik

9.     Yürün aslanlarım savaş edelim

        Buna kavga derler bey ne, paşa ne

        Haykırıp haykırıp kelle keselim

        Seyreyleyin el ayağı şaşanı

        Bu dörtlükte aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler vardır?

A) Lirik                            B) Satirik                                               

C) Didaktik                      D) Epik                                   

E) Pastoral

10.   Türlü türlü çiçeklerle bezenmiş toprak

        Irmak kıyılarını çepeçevre

        Eğilmiş oyuğun üstüne değin ak kavaklar

        Kapıyor üstünü sarmaş dolaş olmuş.

        Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Konusuna göre pastoraldir.

B)    Ünlü türemesi görülmektedir.

C)    Pekiştirilmiş sözcük vardır.

D)    Teşhis (kişileştirme) sanatı yapılmıştır.

E)    Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

11.   Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif kullanılmıştır?

A)    Kulağında şimdi uzak bir türkü

       Bir masal anısı, bir eski türkü

B)    Merhabalar olsun, merhabalar

       Yayla çiçeğim, kırk ikindim, dil-i bahar!

C)    Ezelden gül gibi olurdum handan

       Şimdi bülbül gibi kalmışam giryan

D)    İnceliğin inceliğimin harmanı

       Dokunduğun yerler kala gül kanı

E)    Sensiz çekilmez oldu cennet olsa da dünya

       Gel, gel yalvarıyorum bitsin bu korkunç rüya

12.   Dalgalandığın yerde ne korku, ne keder…

        Gölgende bana da, bana da yer ver!

        Bu dizeler, aşağıdaki şiir türlerinden hangisinden alınmış olabilir?

A) Pastoral                     B) Lirik                                                  

C) Dramatik                    D) Didaktik                                            

E) Epik

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

1.     Şimdi bana kaybolan yıllarımı verseler

        Şimdi bana seninle bir ömür vaat etseler

        Şimdi bana yeniden ister misin deseler

        Tek bir söz bile söylemeye hakkım yok.

        Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Tekrir sanatına yer verilmiştir.

B)    Hem ünlü düşmesi, hem ünsüz yumu­şamasına uğramış bir sözcük vardır.

C)    Redif kullanılmıştır.

D)    Kafiye düzeni “aaab” şeklindedir.

E)    Didaktik şiir özeliği göstermektedir.

2.     Antik Yunan’da söz anlamına gelen                         ’tan türeyen , “   ” karşılığına denk gelir. Bu türe günümüzde ise  denilmektedir.

        Bu parçadaki bilgi yanlışlığının giderilmesi için altı çizili yerlerden hangisinde bir değişiklik yapılmalıdır?

A) I          B) II          C) III          D) IV         E) V

3.      Dağlar dağladı beni

        Gören ağladı beni

        Bana zincir kâr etmez

        Zülfün bağladı beni

        Bu dörtlüğün I. ve IV. dizesinde görülen uyak türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yarım uyak                                 B) Tam uyak

C) Zengin uyak                                               D) Cinaslı uyak

E) Tunç uyak

4.       I.    Şiirlerde kahramanlık duygusu ağır basar.

         II.    Gerçeğe yakınlığa önem verilir.

        III.    Hayatın acıklı ve korkunç yönlerini ele alır.

        IV.    Doğal ve yapay destanlar bu şiirin örneklerindendir.

        Yukarıdaki özellikleri taşıyan şiir türleri aşa­ğıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?

A) Lirik, epik                                   B) Satirik, dramatik

C) Epik, dramatik                           D) Pastoral, lirik

E) Didaktik, satirik

5.     Denizlerden

        Esen bu ince hava saçlarınla eğlensin.

        Bilsen

        Melâl-i hasret ü gurbetle ufk-ı Şâma bakan

        Bu gözlerinle, bu hüznünle sen ne dilbersin!

        Bu dizeler aşağıdaki şiir türlerinin hangisinden alınmış olabilir?

A) Satirik şiir                                   B) Didaktik şiir

C) Dramatik şiir                              D) Pastoral şiir

E) Lirik şiir

6.     Aşağıdaki dizelerden hangisi lirik bir şiirden alınmamıştır?

A)    Ben mezarda sırdaş olur beklerim

       Toprağında bir taş olur beklerim

B)    Onları deviren biziz toprağa

       Biz attık onları böyle ayağa

C)    Yapsalar kemiğim tarak

       Yar zülfünün tellerine

D)    Sen gittin yaslara büründü cihan

       Soluyor dallarda gül dertli dertli

E)    Deniz, ona çok sevdiğimi söyle

       Bir gün gelir de kıyına böyle durursa

 7.     Gönül gurbet ele varma

        Ya gelinir ya gelinmez

        Her dilbere meyil verme

        Ya sevilir ya sevilmez

        Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Lirik şiir özelliği taşır.

B)    Çapraz kafiye örgüsü vardır.

C)    Koşma nazım şekliyle yazılmıştır.

D)    Halk söyleyişlerinden yararlanılmıştır.

E)    Redif kullanılmıştır.

8.     Eğer benim ile gitmek dilersen

        Eğlen güzel, yaz olsun da gidelim.

        Bizim iller kıraçlıdır, aşılmaz

        Yollar çamur, kurusun da gidelim.

        Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    11’li hece ölçüsüyle ve 6 + 5 durakla yazılmıştır.

B)    Koşma nazım şekliyle yazılmıştır.

C)    Kelime ve ek halinde redifler vardır.

D)    Pastoral şiir özelliği gösterir.

E)    Halk söyleyişlerine yer verilmiştir.

9.     Ben bir Türk’üm; dinim, cinsim uludur.

        Sinem, özüm ateş ile doludur.

        İnsan olan vatanının kuludur.

        Türk evladı evde durmaz, gideriz…

        Bu dörtlükte aşağıdaki şiir türlerinden han­gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A) Epik                            B) Lirik                                   

C) Didaktik                      D) Satirik                                               

E) Pastoral

10.   Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde aynı konuları işleyen şiir türleri bir arada verilmiştir?

A)    Koşma – sagu – pastoral

B)    Lirik – mersiye – mani

C)    Satir – taşlama – hicviye

D)    Sav – türkü – taşlama

E)    Gazel – ağıt – ilahi

11.   Dostluk ve vefa bugün birer boş sözdür,

        Geçmişten arta kalma bir hoş sözdür.

        Lakin yine de sen, kendine saygın varsa,

        Söz verdiğin an tutmak için koş, sözdür.

        Bu dörtlükte ağır basan şiir türleri aşağıda­kilerin hangisinde birlikte verilmiştir?

A) Lirik, epik                   B) Satirik, didaktik

C) Didaktik, lirik                             D) Epik, satirik

E) Dramatik, didaktik

12.   Sende açsam da gözümü

        Yoktu bu aşkın çözümü

        Zaman avutur gönlümü

        Hasretine de alışırım

        Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Ünlü düşmesine uğramış sözcük vardır.

B)    “mü” sesleriyle redif yapılmıştır.

C)    Lirik şiir özelliği gösterir.

D)    “aaab” şeklinde kafiyelenmiştir.

E)    İlk iki dize bir cümledir.

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

1.     Mısra sonlarındaki ses benzerliğine … denir. Eğer iki ses benzerliği varsa …, ikiden çok ses benzerliği varsa … olur.

        Boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A)    redif – yarım uyak – tam uyak

B)    uyum – zengin uyak – cinaslı uyak

C)    uyak – tam uyak – zengin uyak

D)    uyak – tam uyak – cinaslı uyak

E)    vezin – yarım uyak – tam uyak

2.     Bursa’da eski bir cami avlusu

Küçük şadırvanda şakırdayan su.

Bu dizeler, ölçü ve uyak yönünden aşağıdakilerden hangisiyle paraleldir?

A)    Kaşın kudret kalemiyle yazılmış

Güzel, hicrin ile bağrım ezilmiş

B)    Uzun kavak ne gidersin engine

Yaprakların benzemiyor rengine

C)    Menekşe açılır bahar, yaz olur

Niçin boynu eğri, ömrü az olur

D)    Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar

Kapanırdı daha gün batmadan kapılar

E)    Yıldız arıyorum gökler dolusu

Zaman oraya varmamış olsun

3.     Sevgiden, sevinçten böyle pek uzak

Yaşamak bilsen ah ne acı anne!

Yılların saçında yaktığı her ak

Şu ıssız gönlümün son tacı anne!

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    I. ve III. dizelerde tam uyak vardır.

B)    II. ve IV. dizelerde zengin uyak vardır.

C)    Kelime halinde redif kullanılmıştır.

D)    6 + 5 durak ve 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

E)    Sarmal uyak düzenine uymaktadır.

4.     Vücuduma uğurböcekleri konuyor.

Ne estetik şey onlar.

–Uç böcek, uç, annen sana terlik pabuç alacak, diyorum.

Uçuyorlar.

Bu dizeler aşağıdaki şiir türlerinden hangisinden esinlenerek yazılmış bir şiirden      alınmıştır?

A) Epik şiir                                      B) Satirik şiir

C) Dramatik şiir                              D) Pastoral şiir

E) Didaktik şiir

5.     Yeşil pencereden bir gül at bana

Işıklarla dolsun kalbimin içi.

Geldim işte mevsim gibi kapına

Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ.

Bu dörtlükte aşağıdaki uyak türlerinden hangisi örneklendirilmiştir?

A) Tunç uyak                                   B) Tam uyak

C) Zengin uyak                                               D) Cinaslı uyak

E) Yarım uyak

6.     Lirik şiir:  Duygunun ön plana çıktığı şiirlere,

Epik şiir:Kahramanlık, yurt sevgisi gibi temaların işlendiği şiirlere,

Dramatik şiir:Bir fikri, bir insanı, bir alışkanlığı yeren şiirlere,

Pastoral şiir : Kır ve doğa sevgisini dile getiren  şiirlere,

Satirik şiir : Manzum tiyatro eserlerindeki   şiirlere     denir.

Yukarıdaki açıklamaları verilen şiir türlerinden hangileri yer değiştirirse bilgi yanlışlığı giderilmiş olur?

A)    Lirik – Satirik

B)    Epik – Pastoral

C)    Pastoral – Lirik

D)    Dramatik – Epik

E)    Satirik – Dramatik

7.     Şu dağlar olmasaydı

Çiçeği solmasaydı

Ölüm Allah’ın emri

Ayrılık olmasaydı.

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)    Kafiyelenişi a–a–b–a şeklindedir.

B)    Tam kafiye kullanılmıştır.

C)    Ayrılıktan duyulan hüzün dile getirilmiştir.

D)    Mani özelliği göstermektedir.

E)    “olmasaydı” kelimesiyle cinas yapılmıştır.

8.     Aşağıdakilerin hangisinde “zengin uyak” vardır?

A)    Delikanlı oldum, barut kesildin

Aşık oldum, yar olmayı sen bildin

B)    İpek oldun yar omzuna serildin

Gönül aldın en değerli yosmadan

C)    Asker oldum, tüfeğimde kundaksın

Eş bulunca, baktım bize kuraksın

D)    Beşik oldun, ben anamdan doğunca

Gah gül oldun, gah tomurcuk, gah gonca

E)    Yokluğunla kalbimizde meraksın

Sen yok olma ölüm bizi sarsmadan

9.     El çek tabib el çek yaram üstünden,

Sen benim derdime deva bilmezsin.

Sen nasıl tabibsin yoktur ilacın,

Yaram yürektedir sarabilmezsin.

Bu dörtlüğün II. ve IV. dizesinde görülen uyak türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yarım uyak                 B) Tam uyak

C) Zengin uyak                               D) Cinaslı uyak

E) Örüşük uyak

10.   Kalem böyle çalınmıştır yazıma

Yazım kışa uymaz, kışım yazıma

Bu dizelerde örneklendirilen uyak türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yarım uyak                 B) Zengin uyak

C) Tam uyak                   D) Tunç uyak

E) Cinaslı uyak

11.   Kafiyeli mısraların sıralanışı a–a–b–a veya   a–a–a–b şeklinde olan düzene …; a–b–a–b şeklinde olan düzene …; a–b–b–a şeklinde olan düzene ise … denir.

        Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A)    düz uyak – çapraz uyak – sarmal uyak

B)    düz uyak – sarmal uyak – çapraz uyak

C)    örüşük uyak – çapraz uyak – sarmal uyak

D)    örüşük uyak – düz uyak – mani tipi uyak

E)    mani tipi uyak – çapraz uyak – düz uyak

12.   Oda senin, oda senin

Döşenmiş oda senin

Ne istersin sevdalım

Bir canım var, o da senin

Yukarıdaki dörtlükte altı çizili tekrarlarda görülen uyak türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cinaslı uyak                                  B) Tunç uyak

C) Yarım uyak                 D) Zengin uyak

E) Tam uyak

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR