1. “Dün yaşanan fırtına hiç kimseye göz açtırmadı.” cümlesinde geçen deyimin cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Başına gelen bunca şeyden ders alır sandık.
B) Kimseyi dinlemiyor, canının istediğini alıyordu.
C) Soru sormamıza fırsat vermeden çekip gitti.
D) Neyse ki sınavda aynı hataya düşmedim.
E) Çok az yemesine rağmen zayıflayamıyordu.
2. “Şirketin durumu iyi görünüyor.” cümlesinde “iyi” yerine aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümle eskisine karşıt bir anlam kazanır?
A) vasat B) durgun C) kötü
D) güzel E) olumlu
3. I. İlk on bir, son dakikada açıklandı.
II. Satırlar çok yakın, onları arala.
III. Ben bir buçuk İskender’le doymam.
IV. Bu mahallede kiralar oldukça yüksek.
V. Seninle birlikte iki tabak da ben yedim.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde mecaz-ı mürsel (ad aktarması) yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisi, kuruluşu yönünden diğerlerinden farklıdır?
A) Bata çıka burada ilerlemeye çalışıyoruz.
B) Aynı yerlere gide gele usandım.
C) Evsiz barksız kaldık öylece.
D) Büyük küçük herkes aramızdaydı.
E) Gece gündüz demeden çalışıyor.
5. (I) Onun yırtık davranışları hepimizi etkiliyordu. (II) Patronla olan kavgaları bize de olumsuz yansıyordu. (III) İyi insan maskesi takmaya çalışan bir hali vardı. (IV) Tabii kimse bu numarayı yutmamıştı. (V) Arkadaşlar ve ben onunla gerekmedikçe hiç konuşmuyorduk.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde mecaz (değişmece) anlamlı bir sözcük kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı sözcük yoktur?
A) Müzik, insanı dinlendirebiliyorsa güzeldir.
B) Hicaz makamında bir şarkı dinleyelim.
C) Bu şarkı Itri tarafından bestelenmiş.
D) Şarkı üç kıtadan meydana gelmiş.
E) Edebiyatımızdaki nazım şekillerinden biri de şarkıdır.
7. Beni anlamaya kalkmayın; çünkü derinliğimde boğulabilirsiniz.
Bu cümlede geçen altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çok fazla bilgisi bulunma
B) Bilgi yoğunluğuna ulaşamama
C) Bilgileri keşfetme
D) Bilgiyi yok sayma
E) Yanlış bilgiler içerme
8. Aşağıdakilerin hangisinde “Evin kaba işleri bitti.” cümlesindeki “kaba” sözcüğünün zıt anlamlısı olan bir sözcük kullanılmıştır?
A) Sert davranışlarıyla herkesi kendinden uzaklaştırdı.
B) Bu mücevherler ince bir işçilik ister.
C) Yumuşak huylu insanlarla daha iyi anlaşırım.
D) Sözlerinde ince bir espri gizliydi.
E) Yerdeki yumuşak halılar bize rahatlık veriyor.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ayak” sözcüğü deyim içinde yer almamıştır?
A) Güler yüzlü ol da müşterinin ayağı alışsın.
B) Mantomun üzerine ayağıyla bastı.
C) Çocuk sınıfına bir türlü ayak uyduramadı.
D) Hala ayak diriyorsun; ama okula gideceksin.
E) Denizciler aylar sonra karaya ayak bastılar.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cümleye “gizlice” anlamı katan bir söz vardır?
A) Hiç zaman kaybetmeden göreve başladı.
B) Kimseye belli etmeden kaçıp gitti.
C) Bir anda her şey karmakarışık olmuştu.
D) Birilerine yardım etmeden duramıyordu.
E) Bu konuya biraz ilgisiz olduğunuzu düşünüyorum.
11. Aşağıdakilerin hangisinde, cümlede kullanılan deyimin açıklaması yoktur?
A) O her zaman ayda kazandığını günde yiyor, hiç hesabını bilmiyor.
B) Yazar bu eseriyle herkese dudak ısırttı, hepimiz hayran kaldık.
C) Bu adam fukara babasıdır, yoksulları korur.
D) Önce beni görmezlikten geldi, sonra tekrar dönüp bana baktı.
E) Olaydan sonra hepimiz geniş bir nefes aldık, rahatladık.
13. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük genel anlamlıdır?
A) On yılım Mimar Kemal Lisesi’nde geçti.
B) Önce su sorunu halledelim.
C) Son romanında büyük kentte yaşanan olumsuzlukları anlatıyor.
D) Arı, sadece bir yaşam parçası değil aynı zamanda bir gerçektir.
E) Bahçenin ortasında küçük bir havuz vardı.
14. I. En yakın zamanda ödemen üzere sana biraz borç verebilirim.
II. Kitabı ona iki gün sonra geri vermek üzere aldım.
III. Biraz önce söylendiği üzere bize güvenmiyorlar.
IV. Söylediğinizi yapmak üzereydim ki siz kararınızı değiştirdiniz.
V. Başta sen olmak üzere hiçbiriniz bunu kabul etmediniz.
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangilerinde “üzere” sözcüğü koşul anlamı katmıştır?
A) I. ve lI. B) I. ve III. C) II. ve IV.
D) II. ve V. E) III. ve V.
15. Yeni insanlarla tanıştığımızda önce tedirginizdir. Çünkü bilemeyiz onun gül mü diken mi olduğunu. Onu doğru tanımak için her zaman mutlaka zamana ihtiyacımız vardır.
Yukarıdaki parçada geçen “gül mü diken mi” sözü ile anlatılan durum aşağıdakilerden hangisini içermez?
A) Kararsızlık B) Belirsizlik
C) Bilinmezlik D) Çekimserlik
E) Çekingenlik
16. Her zaman kendimi diğer şairlerden farklı bulurum. Ben diğer şairler gibi hiçbir zaman ilham gelsin de şiir yazayım, diye düşünmedim. İlhamın sırtında gezerek şiirlerimi yazdım.
Yukarıdaki parçada geçen “ilhamın sırtında gezmek” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ansızın gelen ilhamla şiir yazmak
B) İlham olmadan şiir yazılamayacağını belirtmek
C) Diğer şairlerden farklılığını vurgulamak
D) Şiir yazmak için ilham beklememek
E) Kendine bir ilham kaynağı oluşturmak.
www.dersimizedebiyat.org
Türk Edebiyatı / Dil ve Anlatım
CEVAPLAR
| 1 C | 5 E | 9 B | 13 D |
| 2 C | 6 A | 10 B | 14 A |
| 3 B | 7 B | 11 D | 15 E |
| 4 C | 8 B | 12 E | 16 D |
1. Aşağıdakilerin hangisinde “bozmak” sözcüğünün anlamıyla kullanımı birbirine uymamaktadır?
|
Anlam |
Kullanım |
| A) Bir şeyi kendisinden beklenilen işi yapmayacak duruma getirmek | Bu iki radyo istasyonu birbirini bozuyor |
| B) Bir yerin, bir şeyin düzenini karıştırmak | Hiç kimse bizim aramızı bozmaya yeltenmesin. |
| C) Büyük parayı ufak birimlere ayırmak | Şu on milyonu bozar mısınız? |
| D) Geçersiz bir duruma getirmek. | Eğer nişanı bozduysa yazıklar olsun. |
| E) Bozguna uğratmak, yenmek. | Bağları bozmanın zamanı geldi. |
2. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde mecazlı bir söyleyiş yoktur?
A) Kurt kocayınca köpeğin maskarası olur.
B) Eskisi olmayanın yenisi olmaz.
C) Dokuz at bir kazığa bağlanmaz.
D) Et tırnaktan ayrılmaz.
E) Kılıç kınını kesmez.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki ikilemeyi oluşturan sözcükler, tek başlarına kullanılamaz?
A) Kapı kapı dolaşıp yardım topladılar.
B) Hiçbir zaman mala mülke önem vermedim.
C) Bu aralar sesiniz sedanız çıkmıyor.
D) İrili ufaklı birçok tepe var Anadolu’da.
E) Ivır zıvır işlerle zaman harcıyorsun.
4. – Yağmur iki saat sonra durdu.
– Kapının önünde saatlerce durdum.
– Tek başına bu evde nasıl duruyor?
– Saatim durmuş, tamir ettirmeliyim.
Aşağıdakilerden hangisi “durmak” sözcüğünün bu cümlelerde kazandığı anlamlardan biri değildir?
A) Kesilmek B) Beklemek
C) Bulunmak D) Çalışmamak
E) Var olmak
5. Aşağıdakilerin hangisindeki altı çizili sözcük mecaz anlamda kullanılmamıştır?
A) Aramızdaki bağları koparmayın.
B) Ayakkabısının burnuyla izmariti ezdi.
C) Böyle küçük şeyler için gönül koymayın.
D) Düşünce dünyamıza yeni pencereler açmıştı.
E) Hayatımı başka bir çizgide sürdüreceğim.
6. I. Çocuk taştan taşa sıçrayarak gitti.
II. Koşarken üzerime çamur sıçradı.
III. Yangın yan daireye de sıçradı.
IV. Yanağımdaki sivilce alnıma sıçradı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde geçen “sıçramak” sözcüğü hangi ikisinde aynı anlamda kullanılmıştır?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylama yapılmamıştır?
A) Yavru vatan kültür ve sanat bakımından pek gelişememiş.
B) Turizm hâlâ bacasız sanayi olarak görülüyor.
C) Fenerbahçe’nin file bekçisi üç şutun gol olmasını engelledi.
D) Meşin yuvarlak iki kez ağlarla buluştu.
E) Pembe panjurlu bir evi vardı.
8. I. Masayı toplayalım, ben sonra kahve pişireyim.
II. Küçük kız elleriyle saçlarını topladı, saçına minik tokalar taktı.
III. Bir sene içinde epey servet toplamış.
IV. Annesi çocuğa yatağını topla, diye bağırdı.
V. Borcu için hepimizin maaşını toplasa da yetmez.
“Toplamak” sözcüğü yukarıdaki cümlelerin hangi ikisinde aynı anlamda kullanılmıştır?
A) I. ve V. B) I. ve IV. C) II. ve III.
D) II. ve V. E) III. ve IV.
9. Aşağıdakilerin hangisinde “kesmek” sözcüğünün anlamıyla kullanımı birbirine uymamaktadır?
|
Anlam |
Kullanım |
| A) Bıçak, makas gibi bir araçla bir şeyi ikiye ayırmak | Bu ipi hemen kesin. |
| B) Geçişi önlemek | Bu konuyu böyle kesip yarıda bırakamazsın. |
| C) Azaltmak, güçleştirmek | Rüzgâr geminin hızını kesiyor. |
| D) Belirtmek, kararlaştırmak | Bu işin gününü henüz kesmedik. |
| E) Başını gövdesinden ayırmak, boğazlamak | Ben koyun kesemem. |
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim yoktur?
A) Bu bestenin notaları hepsinden farklı bir özellikteydi.
B) Dünyaca ünlü markalar reklamlarını yapmaya çalışıyordu.
C) O dönemde şair, hece ölçüsünü kullanarak şiir yazmış.
D) Roman en uzun edebi türdür.
E) Dün dişime kanal tedavisi yaptırdım.
11. İnsanlığın ortak dili müzik, beraberinde yaşam sevinci getirmesine karşın, bestecilerine çoğu zaman doğum sancıları da çektirmiştir. Çünkü güzel sözleri bir araya getirmek kolay değildir. Bu parçada geçen “doğum sancıları çektirmek” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Benzeri görülmemiş sözler oluşturmak
B) Farklı yaratılar ortaya koymak
C) Güzel sözler bulmak için çok sıkıntı çekmek
D) İsteksiz bir şekilde çalışmak
E) Müziğe orijinal bir ses katmak
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki ikileme cümleye “yaklaşık olarak” anlamı katmıştır?
A) Onun yalan söylediğini az çok sen de biliyorsun.
B) Soruların hepsini aşağı yukarı doğru cevapladım.
C) İki saat geçti ve ben doğru dürüst hiçbir iş yapamadım.
D) Hiç durmadan, gece gündüz çalışıyordum.
E) Fırtına yavaş yavaş buraya yaklaşıyordu.
13. (I) Uzun yıllar geçmişti ve ben öğretmen olmuştum. (II) Öğretmen olur olmaz doğduğum yere, yani köyüme gittim. (III) Herkes beni sevgiyle karşıladı. (IV) Yani köyüm beni bağrına basmıştı. (V) Oradaki ortamı görünce yaşamın anlamını daha iyi kavradım.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde ad aktarması yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
14. Mutluluğu yakalamak çok zor değil. Çok katı kuralları yok hayatın ve mutluluğun… Yeter ki bilinçli olsun kişi, ne istediğini bilsin ve tek boyutlu yaşamasın.
Yukarıda parçada geçen “tek boyutlu yaşamak” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hayatın farklı açılarını yakalayabilmek
B) Hayata değişik pencereler açmak
C) Hayatı bir yönüyle ele almak
D) Sadece kendi düşüncesine önem vermek
E) Hayatla bağını koparmak
15. (I) Yeşilin bin bir tonunun iç içe geçtiği bir ormanlık alan… (II) Çiçeklerin etrafa saçtığı baş döndürücü güzellikteki kokular… (III) Bir anda başlayan yangın ve yangının saçtığı kızıl alevler… (IV) Kuşların acı çığlıklarıyla birlikte yanıp kül olan bir cennet… (V) Oysa burası insan eliyle oluşturulmayacak kadar mükemmel bir dünyaydı.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde bir duyuya ait Özellik başka bir duyuya aktarılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
CEVAPLAR
| 1 E | 4 E | 7 E | 10 B | 13 D |
| 2 B | 5 B | 8 B | 11 C | 14 C |
| 3 E | 6 E | 9 B | 12 B | 15 C |
]]>
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamda kullanılmış bir sözcü yoktur?
A) Komutan, tüm adayları süzdükten sonra kararını verdi.
B) Aynı konuyu döne döne anlatması herkesi sıktı.
C) Zamanı kemiren saniyelerin göz ardı edemezsiniz.
D) Eskiciye sattığım semaverin antika olduğunu bilmiyordum.
E) Tırmanışa geçen mezhep gerginliği yatışır gibi görünmüyor.
2. I. Saldırıdan sonra düşman kuvvetleri çözülmeye başladı.
II. Bu gelişmeler yüzünden Ankara kaynıyor.
III. Saldırı sırasında önemli noktalara füze yağdı.
IV. Bu olay sonucunda arkadaşımın maskesi düştü.
V. Terörle mücadele konusunda anlaşma yapmak gerekiyor.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük mecaz anlamda kullanılmıştır?
A) I B) II
C) III D) IV
E) V
3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde altı çizili sözcük yan anlamda kullanılmıştır?
A) Ömrüm geçip de saçlarıma beyazlar dolsa bile./ Benim için sen her şeysin, neşesin hayatsın.
B) Mevsimler yas tutup çöller ağlasın. / Ahınla inleyen teller ağlasın.
C) Dışarda bir yaz yağmuru / Yaş sokaklar sensiz bensiz.
D) Yüce dağdan, esen yelden / Sorsam seni gül dudaklım.
E) Yukarı gel yukarı ırmağın gözündeyim/ Eller ne derse desin ben yine sözümdeyim.
4. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi temel anlamıyla kullanılmıştır
A) Hiç bu mevsimde denize girilir mi?
B) Kaptan, geminin burnunu liman doğru çevirdi.
C) Bu yol, karşıki dağın eteğine kadar gidiyor.
D) Bakalım bu işten nasıl sıyrılacaksınız.
E) Kazağın kolunu daha bitirememiş.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük terim değildir?
A) Genellikle aruz ölçüsünü kullanmış bir yazardır.
B) Seminerde Halk ve Divan edebiyatının ortak yönleri üzerinde duruldu.
C) Oyu, oyucular ve dekor, tam bir ahenk içinde verilmiştir.
D) Bu şiirin teması “bayrak”tır.
E) Şiirin dördüncü mısraları nakarat biçiminde devam ediyor.
6. “Saçına ak düşmüş anamın.” cümlesindeki ak sözcüğünün özdeşi sesteşi aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Ak sulara özlem duyar, kıyılara koşarız.
B) İnsan, alnı ak çıkmak ister her işten.
C) Aktın yine deli gönül sular gibi çağlar mısın?
D) Ak günler göreceğimize inanıyoruz.
E) Artık ak karadan ayırt edilemiyor.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıcak sözcüğü mecaz anlamıyla kullanılmıştır?
A) Bu sıcakta çalışmak güç geliyordu.
B) Sıcak gözyaşları yanağından usulca süzüldü.
C) Sabahları sıcak bir selam esirgerdi bizden.
D) Sıcak havalar da birden bastırdı.
E) Sıcak yemek ağzını yaktı.
8. I. Paranın tümü bu hesaptan çekilmiş.
II. Böyle bir güzelliğin resmi tabi ki çekilir.
III. Irmağın suyu çekilmiş, doğanın neşesi kaçmış.
IV Öyle insanların nazı elbette çekilir.
V. Yaz geldi mi çeşmelerin suyu çekilir.
Yukarıdaki cümlelerin hangi ikisinde çekilmek sözcüğü aynı anlamda kullanılmıştır?
A) I ve II B) II ve III
C) III ve IV D) IV ve V
E) III ve V
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşıt kavramlar birlikte verilmemiştir?
A) Dertlerinden kurtulmuş, canlanmıştı.
B) Zararın neresinden dönülse kârdır.
C) Roman, insanın iç ve dış dünyasını yansıtmalıdır.
D) Üzüldüğüne bakmayın, ileride sevinecek.
E) Hiç ayrılmam derken kavuşmak hayal oldu.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “aramak” sözcüğü ilk (temel) anlamıyla kullanılmıştır?
A) Her yapılanda mükemmellik arar.
B) Seni aramamak elde değil.
C) Eski dostları insan daima arıyor.
D) İflastan kurtulmak için yeni çözümler arıyor.
E) Geçen cuma akşama kadar kiralık ev aradım.
11. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin sesteşi yoktur?
A) Bu yıl yaz mevsimi çok sıcak geçecekmiş.
B) Mehmet Amca, yedi elli liraya duvarları boyattı.
C) Onu çağırmadığı için çok kızdı.
D) Bir ekmeği bir oturuşta yedi.
E) Geç kalıyoruz.çabuk otobüse bin.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sesteş sözcükler bir arada kullanılmıştır?
A) Sular, dağ taş demeden aktı denize doğru.
B)Gül yüzlü yardan haber gelmiş , bekletme gari gel diye.
C) Bir âh çeksem karşıki dağlar yıkılır.
D) Bir gül verdim ne olur sen de gülüver.
E) Yâr diye gönül, bir ömrü tüketti.
13. Aşağıdakilerin hangisinde terim anlamlı bir sözcük kullanılmamıştır?
A) İnsan, rahat olduğu bir ortamda kendini daha iyi ifade eder.
B) Konuşmasını, üç dizelik bir şiir okuyarak noktaladı.
C) Dekorun ve sahne düzeninde bir uygunsuzluk göze çarpıyor.
D) Sanatçının ölümsüz besteleri bir araya getiriliyor.
E) Penaltılardan sonra kazana belli oldu.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gerçek anlamının dışında kullanılmış bir sözcük vardır?
A) Akşam olur olmaz tarlalar, terk edilmiş bir şehir gibi ıssızlaşırdı.
B) Çocukken ninemden dinlediğim hikayeler hâlâ aklımdadır.
C) Kimya dersinde “maddelerin yoğunlaşması” konusunu ayrıntılı olarak işledik.
D) Böyle davranarak beni ezmeye çalışıyorsun; ama yapamayacaksın.
E) Okulumuz muhteşem bir mezuniyet töreni düzenlenecek.
15. I. Halatı, makinelerle gererek sağlamlığını kontrol ediyorlardı.
II. Yıllarca örtülen olayları gün ışığına çıkarma vakti gelmişti.
III. Hayatın karşısına yeni bir yüzle çıkmak ister gibiydi.
IV. Gençliğinden beri sorumluluklarının bilincinde olarak hareket etmişti.
V. Yüksek karakteriyle herkesin saygısını kazanmayı hak ediyordu.
Yukarıda numaralanmış cümlelerdeki altı çizili sözcüklerden hangileri gerçek anlamda kullanılmıştır?
A) I. ve II. B)l. ve lll. C) I. ve IV.
D) II. ve IV. E) III. ve V.
16. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi gerçek anlamında kullanılmıştır?
A) Konuşmamızın niteliği, söz dağarcığımızın zenginliği ile doğru orantılıdır.
B) En az iki yıldır bu kızın peşinden koşuyorum.
C) Bu rengin insan üzerinde rahatlatıcı bir etkisi olduğu söyleniyor.
D) Duygularını kağıda dökmekte onun üstüne yoktur.
E) Geçmişiyle bağlarını koparmayan milletler geleceğe daha güvenle yürürler.
| CEVAPLAR | |||
| 1 D | 5 B | 9 A | 13 A |
| 2 E | 6 C | 10 E | 14 D |
| 3 E | 7 C | 11 D | 15 D |
| 4 D | 8 E | 12 D | 16 |
]]>