1.     Aşağıda verilen belirtici niteliklerden hangi­sine Tanzimat romanında rastlanmaz?

        (1974/ÖSYS)

A)    Konular genellikle günlük hayattan ya da tarihten alınır.

B)    Cariyelik kurumunu ve alafrangalık özentisini işler.

C)    Kişiler genellikle tek yönlü ele alınır; iyiler mükâfatlandırılır.

D)    Olayların akışında rastlantılara çok yer verilir.

E)    Romanın içinde bilgi ve öğüt vermekten kaçınılır.

2.     “Hemen hemen konusuz denecek kadar basit olan bu güldürünün iki büyük özelliği vardır: Bir yandan, bize edebiyatımızın o güne dek semtine uğramadığı yeni bir gerçekliğin kapısını açar; ömür yandan da ortaoyunu ve meddah hikayeleri gibi yerli sanatlardan yararlanır. Böylece, yazarın ulusal bir tiyatroya varacak en kısa yolu aradığı muhakkaktır.”

Bu yazıya göre, aşağıdaki yazarlarımızın hangisi, hangi yapıtıyla, nasıl ulusal tiyatroya varacak en kısa yolu aramıştır?

(1978/ÖSYS)

A)    Namık Kemal, “Vatan Yahut Silistre” oyunuyla, vatan sevgisini dile getirerek

B)    Abdülhak Hamit, “Eşber” adlı yapıtıyla, vatan sevgisini her şeyin üstünde tutarak

C)    Şinasi, “Şair Evlenmesi” oyunuyla, halk geleneğinden yararlanarak

D)    Ahmet Vefik Paşa, “Zoraki Takip” oyunuyla, Moliere’in bir yapıtını Türkçeye uyarlayarak

E)    Abdülhak Hamit, “Sabr ü Sebat” adlı yapı­tıyla, atasözlerimizi bol bol kullanarak

3.     “Gerçek köy ve doğal tasvirleri yanında, köy­lünün ufak tefek tasalarını, köylü psikolojisini güzel bir gerçeklikle veren “Karabibik” adli hikaye ile edebiyatımıza ilk olarak “iç konuşma” dediğimiz teknik girmiş oluyor.”

Burada “iç konuşma” ile anlatılmak istenilen aşağıdakilerden hangisidir?

(1979/ÖSYS)

A)    Bir konuşma içinde başkalarının konuşmasını verme

B)    İki üç kişinin kendi aralarında çok yavaş sesle konuşmaları

C)    Başkalarının anlayamayacağı bir dille konuşma

D)    İki kişinin kendi aralarında kararlaştırdık­ları imlerle (işaretlerle) konuşması

E)    Ruhsal durumu yansıtan kendi kendine konuşma

4.     “Bizde roman Halit Ziya ile başlar. Namık Ke­mal’in romanı, sadece denemede kaldı. Onunla hemen aynı yıllarda işe başlayan Mithat Efen­di’nin halka okuma zevkini aşılamaktaki hizmeti inkar edilemez. Fakat sanat yapıtının ilk koşulu olan, biçimden daima yoksundu. Birçok sorun­lara dokunmasına, hayatımızdaki aykırılıkları görmesine, hatta şöyle böyle sürükleyici olaylar bulma yeteneğine karşın yazdıklarına hiçbir ha­yat sıcaklık geçiremedi. Bulduğu bazı yerli tipler, romancılık sanatına, ancak başkalarının     elinde yeniden yoğrulduktan sonra mal oldu.”

Parçada Ahmet Mithat’ın romancılığına iliş­kin özelliklerden hangisine değinilmemiştir?

(1982/ÖSYS)

A)    Okuyucunun genel bilgisini genişletmeyi amaçlaması

B)    Geniş halk kitlelerine okumayı sevdirmesi

C)    Romanlarının teknik yönden kusurlu olması

D)    Kimi romanlarında “Realizm” izlerinin bulunması

E)    Kimi romanlarında yerli hayat sahnelerine rastlanması

5.     Ziya Paşa’ya karşı kargınlığı vardı; biraz da bu kırgınlığın etkisiyle olacak Harabat’ın çıkışını iyi karşılamadı. Birinci cildi için Tahrib-i Harabat’ı ikincisi için de Takip’i yazdı.

Bu paragrafta kendisinden söz edilen kişi, aşağıdakilerden hangisidir? (1986/ÖSYS)

A)    Şinasi

B)    Ahmet Vefik Paşa

C)    Ahmet Mithat Efendi

D)    Abdülhak Hamit

E)    Namık Kemal

6.     Nabizade Nazım’ın Karabibik adlı eseri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

(1987/ÖSYS)

A)    Edebiyatımızda Realizmin başarılı bir örneğidir.

B)    Kırsal kesim gerçeğine ilk kez değinilmiştir.

C)    Romandan çok, uzun hikaye özelliklerine sahiptir.

D)    Kişilerin bulundukları çevreye göre yazılmış başarılı ilk eserdir.

E)    İlk psikolojik roman örneğidir.

8.     Kimilerine göre edebiyattaki bilgiler, bilim ortamından edebiyat ortamına bir tür çeviridir. Edebiyat, bilginlerin daha önce araştırıp bulduğunu halka yayan bir araçtan başka bir şey değildir. Edebiyat yazarı, coğrafya, fizik, sosyoloji, tarih gibi erişebildiği her kaynağa uzanır. Belli sonuçları, halk için yorumlamak, halka açmakla görevlidir bu tür edebiyat.

Yukarıda belirtilen edebiyat anlayışına uygun eserler veren yazarımız kimdir?

(1987/ÖSYS)

A)    Namık Kemal

B)    Şemsettin Sami

C)    Ahmet Mithat Efendi

D)    Halit Ziya Uşaklıgil

E)    Yakup Kadri Karaosmanoğlu

7.     Türk edebiyatında Batılı roman türünün ilk örneği olarak anılan, 1859’da Fenelon’dan Divan edebiyatının sanatlı, ağdalı anlatımıyla özet olarak dilimize çevrilen eser ve bu ese­rin çevirmeni aşağıdakilerden hangisidir?

(1987/ÖSYS)

A)    Kamelyalı Kadın – Ahmet Mithat Efendi

B)    Sefiller – Şemsettin Sami

C)    Emil – Ziya Paşa

D)    Telemak – Yusuf Kamil Paşa

E)    Robenson Hikayesi – Ahmet Vefik Paşa

9.     Fransız edebiyatını örnek alan Tanzimat şairi ve yazarları büyük ölçüde

I

romantizmin etki­sinde kaldı. Bu akımın özgürlük düşüncesi

II

toplumculuk anlayışı Tanzimat yazarlarına çekici geldi.

III

Tabiatı taklit etmeye çalışan  şeyde akıl ve mantığı ön plana alan bu

IV

akımdan  N.Kemal, A.Mithat,A.Hamit, R.Mahmut Ekrem gibi sanatçılar

V

etkilendi.

Yukarıda numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? (1990/ÖSYS)

A) I          B) II          C) III          D) IV         E) V

10.   Namık Kemal ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (1990/ÖSYS)

A)    Edebiyatı, düşüncelerini halka yaymak, bu yolla toplumu geliştirmek için araç olarak kullanmıştır.

B)    Eski edebiyata karşı olduğu halde yeni düşünce ve kavramları yaymak amacıyla yazdığı şiirlerinin çoğunda, biçim ve dil bakımından eskiye bağlı kalmıştır.

C)    Batı şiirini tanıtmak amacıyla Fransız şairlerinden manzum çeviriler yapmıştır.

D)    edebiyattaki yerini, nesir alanında özellikle makale, piyes, roman, eleştiri, tarih türünde yazdığı eserler belirlemiştir.

E)    Yazıda konuşma dilinin kullanılmasından yana olmuş ve özellikle tiyatrolarını oldukça sade bir dille yazmıştır.

11.   Aşağıda verilen bilgilerden hangisi Şinasi’ye ait değildir? (1993/ÖSYS)

A)    Dil ve edebiyat üzerinde görüşlerini Lond­ra’da çıkan Hürriyet gazetesinde yayımla­dığı “Şiir ve İnşa” makalesinde anlatmıştır.

B)    Şiirlerinde konu birliğine ve bütün güzelliğine önem vermiştir.

C)    Fransızcadan manzum olarak Türkçeye çe­virdiği bazı şiirleri, asıllarıyla birlikte Tercû­me-i Manzume adlı bir kitapta toplanmıştır.

D)    Batı edebiyatı yolunda eser veren ilk Türk sanatçıdır.

E)    Düşüncelerini yalın ve açık bir anlatımla söylemeye, konuşma dilini yazı dili haline getirmeye çalışmıştır.

12.   Onun tiyatro eseri, sahne tekniği açısından zayıf olduğu gibi dil açısından da oynamaya elverişli değildir. Piyeslerin bir bölümü manzum, bir bölümü nesir, bir bölümü de nazım–nesir karışık olarak yazılmıştır. Bunların birkaçının konusu günlük hayattan alınmış fakat çoğunda tarihi bir olay işlenmiştir.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdaki­ler­den hangisidir? (1995/ÖSYS)

A) Abdülhak Hamit

B) Muallim Naci

C) Şinasi

D) Ahmet Vefik Paşa

E) Şemsettin Sami

13.   Bu sanatçımızın adı anılınca öteki dallarda verdiği ürünlerden çok, şiiri gelir akla. Şiirlerinde değişik dönemler vardır. Gençlik yıllarında biçim ve içerik yönünden eski şiirin izinde yürürken, Şinasi ile tanıştıktan sonra asıl yolunu bulmuştur. Şiirlerde eski biçim yine sürmüş ama içerik değişmiştir. Özellikle de sosyal konulara ağırlık vermiştir. Ancak vatan ve özgürlük aşkını dile getiren şiirleriyle daha çok tanınır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? (1995/ÖSYS)

A) Ziya Paşa

B) Cenap Şehabettin

C) Namık Kemal

D) Recaizade M. Ekrem

E) Tevfik Fikret

14.   Tanzimat Edebiyatı’nın kurucularındandır. Şiir de yazmış olmakla birlikte asıl ününü gazete­cilik alanındaki çalışmalarıyla sağladı. Çıkardı­ğı Tasvir-i Efkâr gazetesinde halkın anlayacağı bir dille yazmanın gerektiğini savundu. Düzya­zıda noktalama işaretini kullanarak düşüncele­rini kısa, yalın cümlelerle anlattı. Konuşma di­lini başarıyla kullanarak Batı tekniğine uygun tiyatronun ilk örneğini de o verdi.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdaki­lerden hangisidir? (1998/ÖSYS)

A) Namık Kemal

B) Ziya Paşa

C) Şinasi

D) Şemsettin Sami

E) Agâh Efendi

15.   …, Türk edebiyatında … tarzda yazılmış … tiyatrodur. Yapıtın … (1859) ve … (1860) yıllarda Türkiye’de Türkçe oyunlar oynanan tiyatro yoktu.

Yukarıda boş bırakılan yerlere, sırasıyla aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi gerekir? (2006/ÖSYS)

A)    Zavallı Çocuk – özgün – bir – beğenildiği – yayıldığı

B)    Afife Anjelik – yeni – son – bilinmediği – tanınmdığı

C)    Şair Evlenmesi – batılı – ilk – yazıldığı – basıldığı

D)    Hasan Mellah – bilinen – gerçek – övüldüğü – yerildiği

E)    Aşk-ı Memnu – modern – klasik – okunduğu – sevildiği

16.   Tanzimat edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargı­lardan hangisi yanlıştır? (2006/ÖSYS)

A)    Makale, fıkra, deneme gibi Batıdan alınmış yazı türleri bu dönemde gazeteler     aracılığıyla edebiyatımıza girmiştir.

B)    Yeni nazım şekilleriyle birlikte Divan edebiyatı nazım şekilleri de kullanılmıştır.

C)    Ahmet Mithat, Şemsettin Sami bu dönemin romancılarındandır.

D)    Vatan, millet, adalet, hürriyet gibi kavramlar bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır.

E)    Bu dönemde çıkan resmi gazeteler, Tercümân-ı Ahvâl ve Tasvîr-i Efkâr’dır.

CEVAPLAR

1.     Tanzimat edebiyatı döneminde Batı edebiyatından pek çok yapıt çevrildi. Bunlardan bir kısmı kitap halinde basılırken, bir kısmı da gazetelerde tefrika edildi.

Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döneminde yapılmış bir çeviri değildir?

A)    Terceme-i Telemak (Fenelon)

B)    Sefiller (Hugo)

C)    Notre Dame de Paris (Hugo)

D)    Monte Kristo (Dumas)

E)    İlahi Komedya (Dante)

2.     Servet-i Fünûn edebiyatının kurucusudur. Şiir, roman, hikaye, oyun ve eleştiri türünde eserler verdi. Sanat, sanat içindir anlayışına bağlıdır. Üç çocuğunu kaybetmiş bir babadır. Bu nedenle onun eserlerinde bir hüzün, karamsarlık sezinlenir.

Yukarıda bahsedilen “Edebiyatımızda ilk realist roman” örneğini veren sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Halit Ziya Uşaklıgil

B)    Mehmet Rauf

C)    Recaizade Mahmut Ekrem

D)    Sami Paşazade Sezai

E)    Namık Kemal

3.     Aşağıdakilerden hangisi “Muallim Naci” için söylenemez?

A)    Tanzimat döneminin, eski edebiyat geleneğini sürdüren isimlerden biridir.

B)    Recaizade Ekrem ile girdiği edebiyat tartışmaları edebiyatımıza ciddi eserler kazandırmıştır.

C)    “Ateşpâre, Fürûzan, Şerâre” şiir kitaplarıdır.

D)    “Zemzeme” Recaizade’yle yaptığı tartışmaları içeren bir eserdir.

E)    Divan edebiyatı terimleri hakkında bilgi veren “Istılah-ı Edebiyye” adlı kitabı vardır.

4.     Aşağıdakilerden hangisi Şemsettin Sami’ye ait bir sözlük değildir?

A)    Lehçe-i Osmanî

B)    Kamus-ı Türkî

C)    Kamus-ı Arabî

D)    Kamus-ı Fransevî

E)    Kamusü’l Â’lam

5.     “Zor Nikah, Zoraki Takip, Tartüffe” adlı eserle­rin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Ahmet Vefik Paşa’ya ait uyarlamala (çeviri) eser olmaları

B)    Sembolist etkiyle yazılmaları

C)    Kendi türlerinin ilk örnekleri olmaları

D)    Tanzimat II. dönem eserlerinden olmaları

E)    Batılı yaşamın çarpıklıklarını ve ahlaki çöküntüyü işlemeleri

6.       I.    Çok Bilen Çok Yanılır

II.    Eşbur

III.    Demdeme

IV.    Zemzeme

V.    İçli Kız

Yukarıda numaralanmış eserlerden hangi ikisi Recaizade Ekrem’e aittir?

A) I ve II                          B) II ve III

C) II ve IV                        D) III ve V

E) I ve IV

7.     Ülkemizde yayımlanan ilk özel gazete aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Tasvir-i Efkâr

B)    Hürriyet

C)    Tercüman-ı Ahval

D)    Ceride-i Havadis

E)    Takvim-i Vekayi

8.     Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döne­minde yazılmış bir tiyatro eseri değildir?

A)    Körebe

B)    Zavallı Çocuk

C)    Şair Evlenmesi

D)    Finten

E)    Kara Bela

9.     Romanın Batı hayranı tipi “Bihruz Bey”dir. Etrafına caka satmak, Avrupai giyinmek, arabayla dolaşmak ve Fransızca konuşmak onun en iyi yapabildiği şeylerdir.

Bu sözler Tanzimat romanlarından hangisiyle ilgilidir?

A)    İntibah

B)    Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

C)    Araba Sevdası

D)    Felatun Bey’le Rakım Efendi

E)    Sergüzeşt

10.   Edebiyatımızda natüralist etkilerin görül­düğü ilk roman ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Sami Paşazade Sezai – Sergüzeşt

B)    R. Mahmut Ekrem – Araba Sevdası

C)    Halit Ziya – Mai ve Siyah

D)    Nabizade Nazım – Karabibik

E)    H. Rahmi Gürpınar – Gulyabani

11.   Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde tümüyle I. dönem Tanzimat sanatçıları verilmiştir?

A)    Ziya Paşa – Namık Kemal – Şinasi – Muallim Naci

B)    Nabizade Nazım – Recaizade Ekrem – Muallim Naci – S. Paşazade Sezai

C)    A. Mithat Efendi – A. Vefik Paşa – Namık Kemal – Ziya Paşa

D)    A. Vefik Paşa – Şinasi – S. Paşazade Sezai – Nabizade Nazım

E)    Şinasi – Namık Kemal – A. Mithat Efendi – A. Hamit Tarhan

12.   Ziya Paşa , Romantizmin  etkisindedir. En güçlü sesli vatan şairimizdir..

I                      II                                                                      III

“Toplum için sanat ” ilkesine bağlıdır. Edebiyatımızda ilk edebi roman ona aittir.

IV                                                                               V

Yukarıdaki numaralanmış yerlerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I          B) II          C) III          D) IV         E) V

 CEVAPLAR

1.     Nabizade Nazım,

I.    Tanzimat birinci döneminin ilkelerine bağlıdır.

II.    İlk köy romanını (Karabibik) yazmıştır.

III.    Karabibik konusunu Antalya civarında bir köyde geçen hikayeden alır.

IV.    “Zehra” ilk psikolojik roman denemesi ve ilk tezli romanımızdır.

V.    Ayrıca, Heves Ettim, Hala Güzel, Haspa gibi önemli eserleri vardır.

Nabizade Nazım ile ilgili numaralandırılarak verilen yerlerden hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır?

A) V          B) IV          C) III          D) II         E) I

2.       I.    Abdülhak Hamit Tarhan

II.    Ahmet Mithat Efendi

III.    Muallim Naci

IV.    Ahmet Vefik Paşa

V.    Nabizade Nazım

Yukarıda numaralandırılmış sanatçılardan hangisi ya da hangileri Tanzimat birinci döneminin ilkelerini savunmuştur?

A) Yalnız II                      B) Yalnız III

C) I ve III                         D) I ve V

E) II ve IV

3.     Aşağıdakilerin hangisinde, Tanzimat şiiriyle ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A)    Aruz vezni terk edilmiş, hece vezni kullanılmıştır.

B)    Divan şiirinin nazım şekilleri aynen kullanılmıştır.

C)    Şiire, eşitlik, özgürlük gibi toplumsal temler girmiştir.

D)    Edebi sanatlar ve mazmunlardan büsbütün vazgeçilmemiştir.

E)    II. dönemde kişisel konular daha ağırlıklı işlenmiştir.

4.     Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?

A)    Namık Kemal, Ziya Paşa’nın “Harabat”ına karşı “Tahrib-i Harabat” ve “Takib”i yazmıştır.

B)    Şinasi, Tanzimat edebiyatına birçok yenilikler getirmiş ve klasik kasidenin kalıplarını yıkmıştır.

C)    Tanzimat sanatçıları, devlet adamlığı, gazetecilik, şairlik, çevirmenlik gibi birçok özelliği kimliğinde taşıyan isimlerdir.

D)    Tanzimat döneminde Namık Kemal ve Ahmet Mithat romantizmden etkilenmişlerdir.

E)    Recaizade Ekrem, Muallim Naci Tanzimat edebiyatının birinci kuşağı ve öncüleridir.

5.     Namık Kemal                                 Küçük Şeyler

Şemsettin Sami                             Garam

Abdülhak Hamit Tarhan                 Kamus-ı Türkî

Muallim Naci                                 Demdeme

Sami Paşazade Sezai

Yukarıdaki yazar ve yapıt adları eşleştirilir­se, aşağıdakilerin hangisi dışta kalır?

A)    Namık Kemal

B)    Şemsettin Sami

C)    Abdülhak Hamit Tarhan

D)    Muallim Naci

E)    Sami Paşazade Sezai

6.     Aşağıdakilerden hangisi Recaizade Mahmut Ekrem ile ilgili değildir?

A)    “Zemzeme, Nağme-i Seher, Yadigar-ı Şebap” adlı şiir kitapları

B)    “Araba Sevdası” adlı ilk realist roman

C)    “Çok Bilen Çok Yanılır” adlı komedi

D)    “Talim-i Edebiyat” adlı edebi bilgiler kitabı

E)    “Avrupa’da Bir Cevelan” adlı gezi yazısı

7.     Aşağıdakilerin hangisinde Namık Kemal’in yapıtlarının türü yanlış belirtilmiştir?

A)    Roman     :               İntibah

B)    Hikaye     :               Celalettin Harzemşah

C)    Tiyatro     :               Vatan Yahut Silistre

D)    Eleştiri     :               Takip

E)    Çevri        :               Renan Müdafaanamesi

8.     Onun eserlerinde derin bir bilgi veya eserlerin kalıcılığını sağlayacak bir sanat üstünlüğünü aramak boşunadır. Yazdıklarının yaşamasını değilse bile Türkiye’de okuyan bir halk zümresinin oluşmasını sağlayan …; görevini yerine getirmiştir. Eserlerinde (özellikle Letaif-i Riva­yat’ta) abartılı bir romantizm görülür.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)    Ahmet Mithat

B)    Abdülhak Hamit

C)    Recaizade Ekrem

D)    Muallim Naci

E)    Şemsettin Sami

9.     Aşağıda verilen Tanzimat öyküleri ve yazar­larından hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır?

A)    Hala Güzel – Nabizade Nazım

B)    Müsameretname – Emin Nihat

C)    Küçük Şeyler – Sami Paşazade Sezai

D)    Kıssadan Hisse – Ahmet Mithat

E)    Haspa – Şemsettin Sami

10.     I.    1860’ta Tercüman-ı Ahval’de tefrika edildi.

II.    Tam bir töre komedisi.

III.    Karagöz–Ortaoyunu tekniğinden yararlanılmış.

IV.    Kişiler, kimliklerine uygun adlar almış.

V.    Üç birlik kuralına uyar.

Yukarıda bazı özellikleri numaralandırılarak verilen Tanzimat tiyatrosu aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Şair Evlenmesi

B)    Kara Bela

C)    Afife Anjelik

D)    Vatan Yahut Silistre

E)    Ayyar Hamza

11.   Şinasi’nin makalelerinde savunduğu görüş­lerin yer aldığı, Avrupa’ya kaçarken Namık Kemal’e bıraktığı ve onun da Recaizade Ekrem’e bırakmak zorunda kaldığı gazete aşa­ğıdakilerden hangisidir?

A)    Tasvir-i Efkâr

B)    Tercüman-ı Ahval

C)    Tuna

D)    Hürriyet

E)    Tercüman-ı Hakikat

12.   Aşağıdaki sanatçılardan hangisi Tanzimat döneminde eleştiri yazmamıştır?

A)    Şemsettin Sami

B)    Şinasi

C)    Namık Kemal

D)    Ziya Paşa

E)    Abdülhak Hamit

CEVAPLAR

1.       I.    “Sanat toplum içindir.” anlayışı belirgin bir biçimde ortaya kondu.

II.    Romantizmin etkisinde kalındı.

III.    Gözleme önem verildi.

IV.    Tiyatro yapıtları, oynanmaktan çok, okunmak için yazıldı.

V.    Divan şiirinde görülmeyen vatan, millet, hak, adalet, özgürlük gibi siyasal kavramlar özellikle şiirin konusu oldu.

Yukarıdaki bilgilerin hangileri, Tanzimat’ın birinci dönemiyle ilgili değildir?

A) I ve II                          B) III ve IV

C) IV ve V                       D) III ve V

E) II ve IV

2.     Aşağıdakilerden hangisi “Şinasi”ye ait değildir?

A)    Noktalama işaretlerini ilk kez kullandı.

B)    İlk folklor derlemesini yaptı.

C)    Batı edebiyatından ilk şiir çevirilerini yaptı.

D)    Yayımlanan ilk yerli oyunu yazdı.

E)    Fenelon’dan ilk roman çevrisini yaptı.

3.     Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat birinci dönemine ait bir özellik değildir?

A)    Sanat, toplum içindir görüşü benimsenmiştir.

B)    Sanatçılar genellikle romantiktirler.

C)    Şiirde parça güzelliğine önem vermişlerdir.

D)    Sanatçıların tamamı devlet adamı, gazeteci, yazar, şair, çevirmen gibi çok yönlü insanlardır.

E)    Nesirde noktalama işaretleri kullanılmaya başlanmıştır.

4.     Tanzimat döneminin bütün özelliklerini üzerin­de taşıyan isimdir. Devlet adamlığının yanında iyi bir şairdir. Edebiyat yaşamı iki bölüme ayrılır: “Şiir ve İnşa” makalesinde, geçmiş edebiyatı yerdiği dönem; “Harabât” antolojisi ile bu düşüncelerinden vazgeçtiği dönem.

Yukarıda özellikleri verilen Tanzimat edebi­yatı birinci dönem sanatçısı aşağıdakiler­den hangisidir?

A)    İbrahim Şinasi

B)    Ziya Paşa

C)    Namık Kemal

D)    Ahmet Vefik Paşa

E)    Ahmet Mithat Efendi

5.     Aşağıdakilerden hangisi Namık Kemal’in tiyatrolarından biri değildir?

A)    Zavallı Çocuk

B)    Akif Bey

C)    Gülnihal

D)    Karabela

E)    İçli Kız

6.       I.    Celalettin Harzemşah – Tiyatro

II.    Sahra – Şiir

III.    Afife Anjelik – Roman

IV.    Ataşpâre – Tiyatro

Yukarıdaki eşleştirmelerden hangisi ya da hangileri yanlıştır?

A) Yalnız II                      B) Yalnız III

C) Yalnız IV                     D) I ve II

E) III ve IV

7.     Aşağıdakilerden hangisi Şinasi ve Namık Ke­mal’in ortak özellikleri arasında yer almaz?

A)    Tanzimat birinci dönem sanatçıları olmaları

B)    Tiyatro türünde eser vermeleri

C)    Halkı eğitmeyi amaçlamaları

D)    Romantizmin etkilerini yansıtmaları

E)    Değişik türlerde “ilk”lere sahip olmaları

8.     –      Hem hece hem aruz ölçüsünü kullanmıştır.

–      Terkib-i Bent ve Terci-i Bent’leriyle ünlüdür.

–      Hiciv türünde “Zafernâme” adlı bir eseri vardır.

–      Namık Kemal ile Divan edebiyatı ile ilgili  tartışmaları olmuştur.

Yukarıda bazı özellikleri verilen Tanzimat sanatçısı kimdir?

A)    Ahmet Mithat Efendi

B)    Muallim Naci

C)    Şinasi

D)    Ziya Paşa

E)    R. Mahmut Ekrem

9.     Aşağıdakilerin hangisinde Recaizade Mah­mut Ekrem’in yapıtlarının türü yanlış belirtilmiştir?

A)    Şiir: Zemzeme

B)    Roman: Araba Sevdası

C)    Tiyatro: Çok Bilen Çok Yanılır

D)    Öykü: Vuslat

E)    İnceleme: Talim-i Edebiyat

10.   Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatının “ilk”lerinden biri değildir?

A)    Şair Evlenmesi

B)    Sahra

C)    Zafernâme

D)    Mukaddime

E)    Tercüman-ı Ahval

11.   Aşağıdakilerin hangisi Tanzimat dönemi sanatçılarından biri değildir?

A)    Recaizade Mahmut Ekrem

B)    Muallim Naci

C)    Tevfik Fikret

D)    Şemsettin Sami

E)    Nabizade Nazım

12.   Hece ölçüsünün ulusal ölçümüz olduğu benimsenir. Bu ölçüyle yazmak gerektiği savunulur, fakat bu düşünce başarılı olamaz. Başarılı olmayan birkaç deneme yapılır. Aruza devam edildiği için dil sadeleşemez. Ancak konu birliğine ve bütün güzelliğine önem verilir.

Şiirimizle ilgili bu görüş aşağıdaki hangi dönemle ilgilidir?

A)    Tanzimat

B)    Servet-i Fünûn

C)    Fecr-i Âti

D)    Milli Edebiyat

E)    Cumhuriyet

CEVAPLAR

1.     Tanzimat edebiyatı I. döneminde “Sanat toplum içindir” görüşü benimsenmiştir.

I

Fransız İhtilali’nin etkisiyle hürriyet,adalet eşitlik gibi kavramlar şiire girmiştir.Şairler

II                                                 III

genellikle romantiktir.Örneğin; Şinasi ve Ahmet Vefik Paşa romantizmin etkisindedir. Bu

IV

dönemde edebiyatımıza roman,tiyatro,eleştiri gibi türler girmiştir.

V

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlele­rin hangisi bir bilgi yanlışı içermektedir?

A) I          B) II          C) III          D) IV         E) V

2.       I.    Cezmi

II.    Araba Sevdası

III.    Karabibik

IV.    Terceme-i Telemak

Aşağıda verilen “ilk”ler yukarıdaki eserlerle eşleştirilirse hangisi dışta kalır?

A)    İlk yerli roman

B)    İlk çeviri roman

C)    İlk tarihsel roman

D)    İlk natüralist roman

E)    İlk realist roman

3.     Aşağıdakilerden hangisi, Şinasi’nin “Şair Ev­lenmesi” adlı eseriyle ilgili olarak yanlıştır?

A)    Görmeden evlenmenin sakıncaları işlenmiştir.

B)    Bir töre komedyasıdır.

C)    Üç birlik kuralına uyar.

D)    Sahne dili güçlüdür.

E)    İki perde yazılmış ve oynanmıştır.

4.     1889 yılında yayınlanan eser, zaman zaman romantik özellikler taşımakla beraber, konunun işlenişi, konuyu meydana getiren olaylar ve kahramanlar bakımından gerçekçi özellikler taşımaktadır. Romanda Dilber adlı bir genç kızın hayatı çevresinde esirlik konusu ele alınmakta ve eleştirilmektedir.

Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    İntibah – Namık Kemal

B)    Felatun Beyle Rakım Efendi – A. Mithat Efendi

C)    Sergüzeşt – Sami Paşazade Sezai

D)    Araba Sevdası – Recaizade Mahmut Ekrem

E)    Zehra – Nabizade Nazım

5.     Bu dönem ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval gazetesinin yayın hayatına atılmasıyla başlar. Zi­ya Paşa, Namık Kemal, Şinasi gibi büyük isimle­rin bir araya gelerek oluşturduğu bir edebiyattır. Roman, gazete, eleştiri, makale gibi yeni türlerin yine bu dönemde ilk ürünleri vermiştir.

Yukarıda bahsedilen edebi dönem aşağıda­kilerden hangisidir?

A)    Tanzimat Dönemi

B)    Servet-i Fünûn Dönemi

C)    Fecr-i Âti Dönemi

D)    Milli Edebiyat Dönemi

E)    Cumhuriyet Dönemi

6.     Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A)    Tanzimat dönemi Tercüman-ı Ahval ile başlar.

B)    Noktalama işaretlerini ilk kez Şinasi kullanmıştır.

C)    Batılı anlamda sahne tiyatrosu Tanzimat ile başlar.

D)    İlk Türk romanı Tanzimat sanatçısı Abdül­hak Hamit ile vücuda getirilir.

E)    “Şiir ve İnşâ” makalesinde Ziya Paşa Divan şairlerini ve şiirlerini eleştirmiştir.

7.     Aşağıdakilerden hangisinde eser–sanatçı eşleştirmesi yanlış yapılmıştır?

A)    Zafernâme – Ziya Paşa

B)    Celalettin Harzemşah – Namık Kemal

C)    Zemzeme – Muallim Naci

D)    Finten – Abdülhak Hamit Tarhan

E)    Küçük Şeyler – Sami Paşazade Sezai

8.       I.    Avrupalı hayat tarzının ve Batılılaşmanın yanlış anlaşılmasını konu alan ilk roman  Ahmet Mithat Efendi’nin Felatun Beyle Rakım Efendi’sidir.

II.    Aşk-ı Memnu’da Halit Ziya aile içi aşk maceralarını gerçekçi bir tutumla sergilemiştir.

III.    Sergüzeşt, Muallim Naci’nin kölelik ve beyaz      kadın ticareti üstüne kurduğu bir romandır.

IV.    Namık Kemal’in Cezmi’si ilk tarihi romandır  ve konusunu Türk–İran savaşlarından alır.

V.    Nabizade Nazım, Karabibik romanıyla İstanbul’un konak hayatını realist çizgilerle   anlatmıştır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangile­rinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I ve II                          B) II ve IV

C) III ve IV                       D) I ve V

E) III ve V

9.     Aşağıda verilen tiyatro eserlerinin hangisinde “görmeden, aile beğenisiyle evlenmenin” eleştirisi yapılmaktadır?

A)    Gülnihal

B)    Zavallı Çocuk

C)    Şair Evlenmesi

D)    Nesteren

E)    Afife Anjelik

10.   Aşağıdakilerde hangisi Tanzimat dönemin­de yazılan tiyatrolardan biri değildir?

A)    Şair Evlenmesi

B)    Cidal

C)    Nesteren

D)    Eşber

E)    Vatan Yahut Silistre

11.   Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat ile edebi­yatımıza dahil olan türlerden biri değildir?

A)    Roman

B)    Mektup

C)    Hikaye

D)    tiyatro

E)    Makale

12.   Tanzimat’la değişen insan, sahip olduğu yeni bakış açısıyla mevcut geleneksel yapıyı da sor­gulama ihtiyacını duyacaktır. İnsanın üstün de­ğer olduğu fikri, bu üstün değere yönelik her tür­lü olumsuzlukları eleştirme ihtiyacını da berabe­rinde getirir. Ahmet Mithat Efendi’nin “Leta-if Rivayat” dizisinde yer alan eserlerinde esaret teması üzerinde durulur. Namık Kemal’in “İnti­bah”ında Dilaşup, Ali Bey’e eş olarak alınmış bir cariyedir. Ancak onun kaderi doğrudan esare­tinden kaynaklanan bir sonuç doğurmaz. Dola­yısıyla Türk romanında esaret ilk defa “…”de bu boyutta bir eleştiriye tabi tutulmuştur.

Verilen bilgiler doğrultusunda parçadaki boş­luğa aşağıdakilerden hangisi getirilme­lidir?

A)    Karabibik

B)    Sergüzeşt

C)    Hüseyin Fellah

D)    Harabat

E)    Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

CEVAPLAR

1.     Recaizade Mahmut Ekrem,

I.   Tanzimat ikinci döneminin sanatçısıdır.

II.   Servet-i Fünûn edebiyatının kurucusudur.

III.   Şiir, roman, hikaye, oyun ve eleştiri türünde eserler vermiştir.

IV.   Sanat, toplum için anlayışına bağlıdır.

V.   Ona göre şiirde tek amaç güzelliktir. Şiirin iki konusu vardır: İnsan ve Tabiat.

Yukarıda numaralandırılmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I            B) II             C) III             D) IV           E) V

2.     Aşağıdakilerin hangisi Tanzimat edebiyatı birinci dönem sanatçılarından biri değildir?

A)    İbrahim Şinasi

B)    Namık Kemal

C)    Ahmet Vefik Paşa

D)    Ahmet Mithat Efendi

E)    Sami Paşazade Sezai

3.     Tanzimat romanında, yazarların hemen her konuya değindiğine şahit oluruz. “Karabibik”te, Antalya civarında bir köy ışığında kırsal kesim gerçeklerine, “İntibah”ta, kötü kadınların ihtiras ve entrikalarına kapılarak hem kendilerini hem başkalarını mahveden gençlere; “Felatun Bey­le Rakım Efendi”de, Batılılaşmayı yanlış anla­manın eleştirilerine; “Sergüzeşt”te ise Dilber adlı kızın etrafında esir ticaretine tanık oluruz.

Bu parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisinin romanından söz edilmemiştir?

A)    Namık Kemal

B)    Ahmet Mithat Efendi

C)    Nabizade Nazım

D)    Sami Paşazade Sezai

E)    Recaizade Mahmut Ekrem

4.     Tiyatro; düşüncenin hayallerine vicdan, vicdanın yüreğine can verir. Tiyatro; hem ahlak yönünden insanı yüceltici, olgunlaştırıcı, hem de dil bakımından öğretici, eğitici bir okul durumundadır. Tiyatro aşka benzer, insanı hazin hazin ağlatır; fakat verdiği şiddetli üzüntülerde de bir lezzet bulunur.

Yukarıda tiyatro hakkındaki görüşleri veri­len, “Gülnihal”, “Akif Bey” gibi tiyatroların; “Tahrib-i Harabat”, “Takip” adlı eleştirilerin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal                            B) Şinasi

C) Ahmet Mithat                            D) Muallim Naci

E) Abdülhak Hamit

5.     Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döne­minde yazılan romanlardan biri değildir?

A)    Kırık Hayatlar

B)    Dünyaya İkinci Geliş

C)    Cezmi

D)    Araba Sevdası

E)    Hasan Mellah

6.     Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiya­tının genel özelliklerinden biri değildir?

A)    Batı edebiyatı, özellikle Fransız edebiya­tına büyük ilgi gösterilmiş, çoğu Fransızca eser Türkçeye çevrilmiştir.

B)    Tiyatro türü özel bir önem kazanmış, tiyatro bir eğitim yuvası olarak görülmüştür.

C)    Dilde sadeleşme amaçlanmış ancak yeterince başarılamamıştır.

D)    Sanatçılar eserlerini genel olarak sembo­lizm akımının etkisiyle meydana getirmiştir.

E)    O güne dek edebiyatımızda görülmeyen, roman, hikaye, makale gibi nesir türleri kullanılmıştır.

7.     Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiya­tında “toplum için sanat” görüşünü benimse­memiştir?

A)    Muallim Naci

B)    Ahmet Mithat Efendi

C)    Ahmet Vefik Paşa

D)    Ziya Paşa

E)    Namık Kemal

8.     Tanzimat döneminde yetişen büyük sanatçılar­dandır. Recaizade Mahmut Ekrem ile uyağın “göz için mi, kulak için mi” olduğu hakkında giriştiği sert tartışmalardan dolayı yeni sanatın karşısında gösterilmiştir. Oysa aruzu konuşma diline uygulamakta, Türkçe’nin sesine özgürlük kazandırmakta Tanzimat şairlerinin ilerisindedir. Sanatçı, şiir, eleştiri, anı, tarih, sözlük, edebiyat bilgileri, tiyatro türünde eserler vermiştir.

Bu parçada sözü edilen Tanzimat sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şemsettin Sami                        B) Muallim Naci

C) Nabizade Nazım                        D) Namık Kemal

E) Şinasi

9.     –      William Churchill adlı bir İngiliz’in çıkardığı gazetedir.

–      Gazetede haber, bilim, edebiyat, ahlak üzerine makaleler yayımlandı; tiyatro, roman    özetleri verildi.

–      Yarı resmi bir gazetedir.

–      Dili yalındır.

–      Muhalefet düşüncesi ve vatan kavramını yaymada etkili olmuştur.

Yukarıda bazı özellikleri verilen Türk gazetesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tasvir-i Efkâr                                             B) Ceride-i Havadis

C) Takvim-i Vekâyi                                         D) Tuna

E) Hakayikü’l Vekâyi

10.   Tanzimat dönemi gerçekçi yazarlarındandır. Özellikle Sergüzeşt romanı ve batılı yazarlardan etkilenerek yazdığı Küçük Şeyler adlı hikaye kitabı şöhretini sağlamıştır. Pir (Tiyatro), Rumuzul Edep (Edebiyat kavramları), İclâl (Mektuplar, Sohbetler) diğer eserleridir.

Parçada tanıtılmaya çalışılan Tanzimat sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Muallim Naci

B)    Sami Paşazade Sezai

C)    Ahmet Vefik Paşa

D)    Nabizade Nazım

E)    Recaizade Mahmut Ekrem

11.     I.    Zavallı Çocuk

II.    Cezmi

III.    Zafername

IV.    Şair Evlenmesi

V.    Tahrib-i Harabat

Yukarıda numaralanmış eserlerden hangi ikisi Namık Kemal ‘e ait değildir?

A) I ve II                          B) III ve IV

C) I ve V                          D) II ve III

E) IV ve V

12.   –      Harabat

–      Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

–      Letaif-i Rivayat

–      Demdeme

Yukarıda eseri anılmayan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Ziya Paşa

B)    Şemsettin Sami

C)    Ahmet Mithat Efendi

D)    Recaizade Mahmut Ekrem

E)    Muallim Naci

CEVAPLAR

1.     Tanzimat sanatçıları Batı edebiyatını ve özellikle Fransız Edebiyatını örnek

I

almışlar, bu etkiyle ilk kez roman ,gazete,tiyatro gibi ürünleri Türk edebiyatına

II

kazandırmışlardır. Halka ulaşmada tiyatroyu  en önemli araç olarak gördüler ve Namık

III                                                          IV

Kemal’e ait olan “Vatan Yahut Silistre” ilk sahnelenen oyun olarak tarihe geçti.

V

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I          B) II          C) III          D) IV         E) V

2.     Aşağıdakilerden hangisi Şinasi’nin edebi­yatımıza getirdiği “ilk”lerden biri değildir?

A)    İlk tiyatro eseri

B)    İlk sivil gazete

C)    İlk makale

D)    İlk realist roman

E)    İlk atasözleri derlemesi

3.     Tanzimat romanıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)    Türk edebiyatında roman bu dönemde çevirilere başlamıştır.

B)    İlk Türk romanı Şemsettin Sami’nin yazdığı, teknik bakımından üstün, esir ticareti konusunun ele alındığı “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”tır.

C)    Edebi sayılabilecek ilk roman Namık Kemal’in “İntibah”ıdır.

D)    Bu dönemde yazarlar yapıtlarında kişiliklerini gizlemediler.

E)    Halka seslenenler sade, aydınlara seslenenler ise ağır bir dil kullandılar.

4.       I.    İçli Kız

II.    Eşber

III.    Afife Anjelik

IV.    Vuslat

V.    Çok Bilen Çok Yanılır

Yukarıda numaralandırılmış tiyatro eserle­rinden hangi ikisi farklı bir sanatçıya aittir?

A) I ve II                          B) II ve III

C) III ve IV                       D) IV ve V

E) II ve V

5.     Bu sanatçımız Tanzimat edebiyatının hemen bütün vasıflarını kendi sanatında toplamıştır. Tanzimat edebiyatını meydana getiren dört önemli etki onun şiirinde ve nesrinde görülür: Divan şiiri, mahallileşme cereyanı, aşık tarzı ve Batı etkisi. Onun nesir alanındaki en önemli eserleri şüphesiz makaleleridir. Çoğu derlen­meyen bu makalelerde devrin siyasi manza­rası hakkında önemli bilgiler vardır. Ayrıca “Şiir ve İnşa” adlı makalesi onun ününü artırmıştır.

Yukarıda anlatılan Tanzimat sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi                                         B) Namık Kemal

C) Ahmet Vefik Paşa                      D) Ziya Paşa

E) Abdülhak Hamit Tarhan

6.     Aşağıdakilerden hangisi Abdülhak Hamit için söylenemez?

A)    Edebiyatımızın en ünlü mersiyelerinden olan Makber, onun eseridir.

B)    Tiyatrolarının çoğu sahnelenmek için değil okunmak içindir.

C)    Tiyatrolarının bir kısmını aruzla, bir kısmını da heceyle yazmıştır.

D)    Bazı tiyatro eserlerinde (Duhter-i Hindu, Tarık, Eşber) Moliere’nin etkisinde kaldığı görülür.

E)    Pastoral şiirin ilk örneklerinin verildiği serbest biçimdeki şiirlerinin bulunduğu kitabının adı “Sahra”dır.

7.     Bir romanında, roman kahramanı gemiye bindi­ğinde onu tasvir etmek, olayı sürüklemek yerine olayın akışını durdurup geminin buhar kazan­larını betimlediği için onun romanlarına “hikaye edilmiş ansiklopedi” diyenler de olmuştur.

Bu ifadeler aşağıdaki Tanzimat sanatçıla­rından hangisi için söylenmiştir?

A)    Abdülhak Hamit Tarhan

B)    Nabizade Nazım

C)    Şemsettin Sami

D)    Sami Paşazade Sezai

E)    Ahmet Mithat Efendi

8.     “Küçük Şeyler” adlı yapıtında romantizmden realizme geçişi örneklendiren öykülerini toplamıştır. “Küçük Şeyler”den sonraki hikayelerinden başka, nesirlerini topladığı bir diğer eseri de “Rumuz’ül Edep” adını taşır.

Bu bilgiler aşağıdaki sanatçılardan hangisiyle ilgilidir?

A)    Recaizade Mahmut Ekrem

B)    Şemsettin Sami

C)    Sami Paşazade Sezai

D)    Ahmet Mithat Efendi

E)    Muallim Naci

9.     Aşağıdakilerden hangisi Ziya Paşa’ya ait bir eser değildir?

A)    Zafername

B)    Harabat

C)    Eş’ar-ı Ziya

D)    Kamus-ı Türki

E)    Terci-i Bent

10.   –      A. Hamit Tarhan

–      R. Mahmut Ekrem

–      Nabizade Nazım

–      Muallim Naci

–      S. Paşazade Sezai

Yukarıda verilen sanatçılar aşağıdaki edebi topluluklardan hangisinde eser vermişlerdir?

A)    Tanzimat 1. dönem

B)    Tanzimat 2. dönem

C)    Servet-i Fünûn

D)    Fecr-i Âti

E)    Beş Hececiler

11.   Aşağıda verilen bilgilerden hangisi Şinasi’ye ait değildir?

A)    Şiirlerinde konu birliğine ve bütün güzelliğine önem vermiştir.

B)    Osmanlı atasözlerini yazdığı “Durub-u Emsal-i Osmaniye” adlı eseri vardır.

C)    Batılı anlamda eser veren ilk Türk sanatçısıdır.

D)    Konuşma dili ile yazı dili ve dilin sadeleş­mesi en önemli sorunlarından biridir.

E)    Döneminde milliyetçilik ve Türkçülük akımlarının ilk temsilcilerinden olmuştur.

12.   Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat dönemine ait değildir?

A)    Şair Evlenmesi

B)    İntibah

C)    Harabat

D)    Tarih-i Kadim

E)    Letaif-i Rivayat

CEVAPLAR