Warning: Use of undefined constant ‘WP_MEMORY_LIMIT’ - assumed '‘WP_MEMORY_LIMIT’' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/dersimi3/public_html/wp-config.php on line 100

Warning: Use of undefined constant ’64m’ - assumed '’64m’' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/dersimi3/public_html/wp-config.php on line 100

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/dersimi3/public_html/wp-config.php:100) in /home/dersimi3/public_html/wp-includes/feed-rss2.php on line 8
tenasüp hakkında bilgi – Dersimiz Edebiyat https://dersimizedebiyat.org Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Kaynak Sitesi. Online Sınavlar Çıkmış Sorular Sınıf Konuları Wed, 31 Mar 2021 20:10:49 +0000 tr hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.4 https://dersimizedebiyat.org/wp-content/uploads/2018/11/cropped-icon-32x32.png tenasüp hakkında bilgi – Dersimiz Edebiyat https://dersimizedebiyat.org 32 32 Tenasüp (Uygunluk) Sanatı, Özellikleri, Örnekleri https://dersimizedebiyat.org/tenasup-uygunluk-sanati-ozellikleri-ornekleri.html Sun, 19 Jan 2014 19:18:03 +0000 http://www.edebisanatlar.gen.tr/?p=273 Tenasüp (Uygunluk) Sanatı, Özellikleri, Örnekleri
  • Tenasüp sözcüğü, uygunluk, orantı, yakışma anlamı­na gelir.
  • Edebiyatta, anlam bakımından aralarında an­lamca ilgi bulunan iki ya da daha çok sözcüğü bir ara­da kullanma söz sanatına tenasüp denir.
  • Tenasüpte sözcükler arasında karşıtlığın olmaması ge­rekir. Çünkü karşıt anlamlı sözcüklerin bir arada kulla­nılması tezat sanatını oluşturur.

TENASÜP (UYGUNLUK) ÖRNEKLERİ
 
“Ne nergis, ne leylak, ne lâle, ne gül
Hepsiyle dolu bir selesin, sevgili”
Bu dizede birbiri ile ilgili anlamca çiçek adları kullanı­larak tenasüp sanatından yararlanılmıştır.

“Kamu bîmarına cânân devay-ı dert ider ihsan
Niçün kılmaz bana derman beni bîmar sanmaz mı”
Bu dizelerde “bîmar (hasta) – deva – dert – derman” sözcükleri arasında anlam bakımından bir yakınlık söz konusudur. Şair aralarında ilgi bulunan bu sözcükleri kullanarak tenasüp sanatına başvurmuştur.
 
“Yunus ki nergiste güler, gülde kanar
Kırlarda gelincikte onun bağrı yanar”

Kestanelik gölgesinde hayal gibi yürürsün
Bülbül şakır bir ağacın nazenin gülüsün
Tarlalarda gülümseyen çiçeklerin alında
Ela gözlü güzellerin gül benzini görürsün”

“Samsun’un evleri denize bakar
Sokaklar yosun içinde
Çapalar, takalar, mavnalar
Bilyeler gibi suyun yüzünde
Bir iner bir kalkar”

Çalınsın saz, keman, santur, kanunhoş makam ile
Okunsun şarkılardilbesteler mahurdan sadâlarla
dizelerinde müzik alanıyla ilgili sözcükler (saz, keman, santur, kanun…) bir arada kullanılarak tenasüp yapıl­mıştır.
 
“Başta, en başta kanlı bir bayrak
Kanlı bir taç hemen onun peşinden
Sonra bin türlü öldüren araç: Ok
Mızrak, vay, kılıç, topuz, balta

Gonca gülsün, gül açsın, cûy feryat eylesin
Sen sus ey bülbül biraz gülşende yârim söylesin
 
Açsam rüzgâra yelkenimi
Dolaşsam ben de deniz deniz
Ve bir sabah vakti, kimsesiz
Bir limanda bulsam kendimi
 
Buğday olup çıkardım yanık tarlanın birinde
Un olmaya hevesliydim, bulurdum değirmeni
 
Deli eder insanı bu dünya,
Bu gece, bu yıldızlar, bu koku,
Bu tepeden tırnağa çiçek açmış ağaç
 
Artık demir almak günü gelmişse zamandan,
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.
Bir rüya vardı masamdaki güllerde
Tomurcuklanıyordu bahar dallarda

]]>
Tenasüp (Uygunluk) Sanatı Nedir, Örnekleri, Hakkında Bilgi https://dersimizedebiyat.org/tenasup-uygunluk-sanati-nedir-ornekleri-hakkinda-bilgi.html Fri, 17 Jan 2014 20:33:57 +0000 http://www.edebisanatlar.gen.tr/?p=115 Tenasüp (Uygunluk) Sanatı Nedir, Örnekleri, Hakkında Bilgi

Anlamca birbiri ile ilgili sözcükleri bir arada kullanmaktır. Karşıtlık ilgisi, bunun dışındadır. Müraat-ı nazir” adıyla da bilinen tenasüp, anlamca birbiriyle ilgili sözcükleri bir arada kullanma sanatıdır. Tenasüp sanatında, anlamca ilgili sözcükler okuyucunun zihninde bir çağrışım, bir imge yaratırlar. Tenasüp olması için anlamca ilgili sözcükler arasında karşıtlık ilgisinin bulunmaması gerekir. Divan edebiyatı şairleri, tenasüp sanatında, türlü bilim terimlerini, mitoloji, tarih ve mesnevi kahramanlarını, hayvan, bitki ve çiçek adlarını bol bol kullanmışlardır.

Sen yoksun, hiçbir şey yok
Güneşin rengi
Ağustos yıldızlarının sıcaklığı
Karanfilin, kokusu
Beşikteki, bebenin gülüşü
Bu şiirde güneş-yıldızlar, karanfil-koku, beşik-bebek sözcükleri anlamca birbirleriyle ilgilidir.

*Suya versün bâğban gülzârı zahmet çekmesün
Bir gül açılmaz yüzün tek verse bin gülzâre su. (Fuzuli)
Şair, peygamberimizi övmek için yazdığı bu dizelerde şöyle diyor: “Bahçıvan gül bahçesini suya (sele) versin, boşuna zahmet çekmesin; çünkü bir değil, bin gül bahçesine su verse (emek harcasa), senin yüzün gibi güzel bir tek gül açılmaz.” Şiirde siyah dizili sözcükler tenasüp sanatını oluşturuyor. Bağban (bahçıvan), gülzâr (gül bahçesi), gül açılmak, su., sözcüklerinin bir arada kullanılışı, zihnimizde bir bahçıvanın bahçesi içindeki çalışmalarıyla ilgili çağrışım uyandırıyor.

* Mest olupdur çeşm ü ebrunun hayâlinde   imâm
Okumaz mihrâbda bir harf-i Kur’ân’ı dürüst        (Ahmet Paşa)
Şair; “İmam sevgilinin kaşı (ebru) ve gözünün (çeşm) güzelliğiyle kendinden geçmiş; namaz kıldırdığı yerde Kuran’ın bir harfini bile hatasız okumuyor.” diyor. Dizelerdeki altı çizili sözcükler din ve ibadetle ilgilidir ve tenasüplü kullanılmıştır. Şair, okuyucuda “Kur’an okuyan bir imam” imgesi meydana getiriyor.

*Yanağın âteş-i Musa dudağın mu’ciz-i İsâ
Kemâl-i hüsne Yûsuf’sun Muhammed’den dutarsın hû     (Şeyhi)
Dizelerde Musa, Isa, Yusuf ve Muhammed peygamberin adları tenasüplü kullanılıyor ve onlarla ilgili mucizeler çağrıştırılmıştır.

]]>