Eylemlerin yerini ve yönünü belirten zarflardır: aşağı, yukarı, ileri, geri, içeri, dışarı, öte, beri …

Yer-yön zarfları, eyleme yöneltilecek “nere” sorusunun yanıtı­dır. Yer-yön sözcüklerinin zarf olabilmesi için ad çekim eklerini almamaları gerekir.

Hep birlikte yukarı çıktık.

Kadın birden ileri atıldı.

Kısa bir süre sonra geri döndü.

Pencereden sarkıp aşağı bakıyor.

Arkadaşın biraz beri gelsin.

UYARI

1. Yer-yön gösteren sözcükler bir varlığı anlatıyorsa ya da ad durum ekleri almışsa ad olur. Bu durumda özne, nesne ya da dolaylı tümleç olur.

İçeri yeni temizlendi, girmeyin. ad (özne)

İki günden beri aşağıyı onarıyorlar. ad (belirtili nesne)

Yoğun tipiden dışarıda göz gözü görmüyor. ad (dolaylı tümleç)

2. Yer-yön gösteren sözcükler, bir adı belirttiklerinde sıfat olur.

İleri ülkelerin düzeyine ulaşabiliriz. sıfat

Çocuklar yukarı kata çıktılar. sıfat

Örnek

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer-yön zarfı kullanıl­mıştır?

A) Çok sıkıştık, biraz daha ileri gitmesini söyledim.

B) Aradığınız adam yukarı mahallede oturuyor.

C) İnsan bazan geriye bakıp kendiyle hesaplaşıyor.

D) Gökdelenin sağına oyun parkı yapacaklarmış.

E) İlerisi çıkmaz sokak, gitmeseniz iyi olacak.

Çözüm

A : Nere gitmesini söyledim?” “ileri” çekim eki almadığı için eylemsinin yer-yön zarfı olmuştur.

B : yukarı mahalle sıfat görevinde kullanılmış.

sıfat ad

C : geriye çekim eki aldığı için addır.

D : sağına çekim eki aldığı için addır.

E : ilerisi çekim eki aldığı için addır.