1.  Kimileri robotları insanlığın sonunu getirecek bir tehdit (tehlikeli bir durum) I olarak görüyor, kimileri de insanları çalışmaktan kurtaracak (alıkoyacak) II bir yardımcı olarak. Suya sabuna dokunmayan (sakıncalı konularla ilgilenmeyen), III evcil hayvan benzeri robotlar hâlihazırda (şu anda) IV satılıyor. Bu robotlar etrafındaki nesnelerin ne olduğunu anlıyor (kavrıyor), V yüksekten düşmemeyi başarıyor, komutlara cevap veriyor hatta oyunlar oynayabiliyor.

Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı parantez ( ) içinde verilen açıklamayla uyuşmamaktadır?

A) I            B) II           C) III           D) IV          E) V

2.  Kemalettin Tuğcu bizlere yoksulluğu, yaşamla savaşmayı, acımayı, yardımlaşmayı ve paylaşmayı öğretti. Kahramanları hiç yüzüstü, umarsız bırakmadı. Eserleriyle Tuğcu okurlarına bir bakıma acı aşısı yaptı.

Bu parçada altı çizili sözle asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Kitaplarıyla acılara, zorluklara göğüs germe becerisi kazandırmak                                        

B) Yaşanan acıların okurla paylaşılarak azalmasını sağlamak

C) Odağına acıyı alarak kalemini edebî yönden güçlendirmek

D) Acıyla yoğrulmuş hayatların kendi yönünü bulacağını göstermek

E) Toplumun yaşadığı acıları yalın hâliyle eserlerine aktarabilmek

3. Arka arkaya ses getiren filmler çekmiş, bunların arasına önemli bir su altı belgeseli ekleyerek bu alanda da ustalığını göstermişti. Herkes yeni çalışmalarını merakla beklerken o, uzunca bir süre sessizliğe gömülmüş; röportaj tekliflerini bile geri çevirmişti. Geçen hafta ortak bir dostumuzdan yepyeni bir belgesel çekimi için hazırlıklara başladığını işittim. Meğer inziva süreci, aslında yeni projeleri için kuluçka dönemiymiş.

Bu cümledeki altı çizili sözü anlamca karşılayabilecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Toleranssız ve karamsar mizaçlı olduğu için her şeye siyaha yakın bir grilikte yaklaşmaktan keyif alırdı.

B)Yaşanan olaylara daima aynı pencereden baktığı için hiçbir zaman farklı bir şey göremeyecekti.

C)Yaşadığı hayal kırıklıkları sonunda, kabuğuna çekilerek hayatındaki “keşke”lerin muhasebesini yapmaya başladı.

D)Yeni tanıştığı insanlarla iletişim kurarken sergilediği içine kapanık tavır, muhataplarını oldukça rahatsız ediyordu.

E)Sabit fikirli ve ben merkezli bir söylem; tek notayla bestelenen, duraksız bir musiki tadı verir dinleyicilerine.

4.         I. Uyku esnasında solunum sıklığının ve kalp atış hızının düşmesi, vücuda pompalanan kan basıncını azalttığından uykudayken daha fazla üşürüz.

II. Özellikle iki üç aylık bebeklerde, uyurken değişen vücut sıcaklığına bağlı olarak ortaya çıkan ani ölümler, günümüzde yaygın olarak görülmektedir.

Yukarıda verilen II numaralı cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A)  I. cümlede ifade edilen konuyla çelişen farklı bir durumdan söz edilmektedir.

B)  I. cümlede anlatılan durumun sebep olduğu bir olumsuzluktan bahsedilmektedir.

C) I. cümledeki olgunun, çocukları neden daha fazla etkilediği açıklanmaktadır.

D) I. cümlede belirtilen olgunun her bireyde gerçekleşmediği örneklenmektedir.

E)  I. cümlede değinilen düşüncenin bilimsel olarak kanıtlandığı gösterilmektedir.

5.  Çocuk, aklının doğal işleyişi sonucu her an ortaya çıkan tuhaf sorulardan birine yanıt bulma amacıyla gerçekleştirdiği her samimi girişim sayesinde, o amacın sonucuyla kıyaslanamayacak oranda kalıcı kazanımlar edinir.

Bu cümlede çocuklarla ilgili olarak asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tuhaf sorular sorma davranışlarının çocuklarda istemsiz biçimde gerçekleştiği

B)  Merak ettikleri konunun iç yüzünü öğrendikleri sürece bilgi birikimlerinin arttığı

C) Kendi hâllerine bırakıldıklarında tuhaf sorular sorma alışkanlıklarının sona erdiği

D) Cevabını samimi biçimde merak ettikleri soruların yetişkinlerce cevaplandırılması gerektiği

E)  Sorularına cevap arayışlarının gelişimleri üzerinde cevaplardan daha etkili olduğu

6.         I.   Pek çoğumuz tekstil ürünlerinin sadece koyun yününden elde edildiğini düşünürüz.

II. Keçilerin ve develerin de lifleri bükülerek iplik hâline getirilir ve tekstil endüstrisinde kullanılır.

Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir?

A)Keçi ve deve liflerinden iplik üretilip tekstil sanayisinde kullanılmasına rağmen pek çoğumuz tekstil ürünlerinde yalnızca koyun yünü kullanıldığını sanıyoruz.

B)Keçilerin ve develerin liflerinin iplik malzemesi olarak tekstil sanayisinde çok az tercih edilmesi nedeniyle genellikle yünün sadece koyundan üretildiğini düşünüyoruz.

C)Yaygın olarak yünün yalnızca koyundan üretildiğini düşünsek de keçiler ve develerden elde edilen liflerin geçmişten bugüne tekstil ürünlerinde kullanıldığını biliyoruz.

D)Tekstil sanayisinde keçi ve develerden elde edilen yünler de kullanılmasına karşın birçoğumuz iplik gibi ürünlerin yalnızca koyundan üretildiğini zannediyoruz.

E)Birçoğumuz, keçilerin ve develerin liflerinin de iplik malzemesi olarak tekstil endüstrisinde kullanıldığını göz ardı ediyor ve yünün yalnızca koyundan üretildiğine inanıyoruz.

7. Tüm hayvanların vücudu dokulardan ve dokuların birleşmesiyle meydana gelen organlardan oluşur. Dokular vücudun çeşitli kısımlarını ve organlarını oluştururken küçücük, kıvrımlı ve karmaşık yapılara dönüşür. Epitel hücreler bu yapıların oluşmasında temel bir işleve sahiptir. Bu hücreler sıkı bir şekilde istiflenerek derinin, kan damarlarının ve organların dış tabakalarını meydana getirir.

Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A) Ünsüz yumuşaması         

B) Ünsüz benzeşmesi

C) Ünlü düşmesi                  

D) Ünsüz düşmesi

E) Ünlü daralması

8.  Dede Korkut anlatılarının (I) üçüncü hikâyesi olan Bey Böyrek, neredeyse tüm Türk halklarının (II) sözlü edebiyatında yer almaktadır. Bu anlatı, Oğuz boylarının (III) arasında Bamsı Beyrek, Altay Türklerinde ise Alıp Manaş, Başkurt ve Tatarlarda Alıpmenşen olarak bilinir. Bu destanın birbirine yakın biçimlerinin (IV) bu kadar geniş bir coğrafyada yaşaması, bu toplulukların ortak bir düşünce tarihine sahip olduklarının (V) güzel bir göstergesidir.

Bu parçada numaralanmış sözcüklerin hangisi “üçüncü çoğul kişi iyelik eki” almıştır?

A) I            B) II           C) III           D) IV          E) V

9.  Oyuncular, herhangi bir rolü canlandırdığında izleyicilerinden gözleri (I) önüne serilen sahneleri (II) ciddiye almalarını beklerler. Kendilerinden, izledikleri (III) karakterlerin sahipmiş gibi görünen niteliklere gerçekten sahip olduklarına, yapmakta oldukları (IV) işin yol açacağı sonuçların gerçekleşeceğine ve genelde her şeyin göründüğü gibi olduğuna inanmaları (V) istenir.

Bu parçada numaralanmış sözcüklerin hangisi, “belirtme durumu eki” almıştır?

A) I            B) II           C) III           D) IV          E) V

10.  Daima, bu şehre ilk giren ve onu yeni baştan bir Türk şehri olarak kuran dedelerimizin yaşayışlarındaki halis tarafa hayran oldum.

Bu cümlenin yer tamlayıcısında (dolaylı tümlecinde) aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) İsim-fiil             

B) Sıfat-fiil            

C) Edat

D) Bağlaç                

E) Zarf-fiil

11.  Modern şehir hayatının gün içerisinde onlarca kişiyle iletişime geçmeyi zorunlu kılan ve kişileri binlerce mesaja maruz bırakan yapısı, insana daha önce deneyimlemediği bir uyum sürecini dayatıyor.

Bu cümledeki ögelerin doğru sıralanışı, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A)  Özne – zarf tümleci – belirtisiz nesne – yüklem

B)  Belirtisiz nesne – özne – belirtili nesne – yüklem

C) Zarf tümleci – yer tamlayıcısı (dolaylı tümleç) – özne – yüklem

D) Özne – yer tamlayıcısı (dolaylı tümleç) – belirtili nesne – yüklem

E)  Belirtili nesne – zarf tümleci – özne – yüklem

12.   Meslek gruplarının bazıları (I) üyelerinin davranışlarından sorumlu tutulur. Anneliğin de kimi açılardan bir meslek grubu sayılmasına rağmen onlardan birinin (II) kötü davranışı diğerlerine (III) duyulan saygıyı pek etkilemez. Ancak iyi örgütlenmiş meslek gruplarının üyeleri, insanların gözünde birbirleriyle (IV) öyle özdeşleşmiştir ki mesleği icra eden birinin tutumu tüm (V) meslektaşların itibarını etkiler.

Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi zamir değildir?

A) I             B) II            C) III            D) IV           E) V

13.  Azıcık (I) esinti olmasa insanı eritecek kadar (II) sıcak bir İstanbul gününde şehrimin yağmurlarını özleyerek Tophane-i Amire’deki Büyük Ustalar Sergisi’ne doğru yol alıyorum. Rönesans’ın üç büyüğü (III) Leonardo, III Michelangelo ve Raphael… Nasıl (IV) olmuş da üçü aynı zamanda, aynı coğrafyada yetişmiş?

Bu parçada numaralanmış sözcüklerin türü aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru olarak verilmiştir?

          I            II                   III               IV

A)  Zarf           Edat           Sıfat           Zamir

B)  Sıfat          Edat           İsim             Zarf

C)  Sıfat          Zarf           Zamir           Edat

D) Zarf       Bağlaç         İsim             Sıfat

E)  İsim      Bağlaç        Zamir          Zarf

14.  (I) İnsan omurgasında bulunan omurların arasındaki diskler, yer çekiminin etkisiyle sürekli baskı altındadır. (II)  Uzayda diskler üzerinde böyle bir baskı oluşmaz. (III)  Bu durum, disklerin arasının biraz daha açılmasına sebep olur. (IV) Sonuç olarak uzayda astronotların boyunun uzadığı görülür. (V) Astronotların sırt ağrısı çekmelerinin nedeni de budur.

Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)  I. cümlede sıfat-fiil kullanılmıştır.

B)  II. cümlede edat bulunmaktadır

C)  III. cümlede isim-fiil vardır.

D)  IV cümlede zarf-fiil kullanılmıştır.

E)  V cümlede bağlaç bulunmaktadır.

15.  Aşağıdaki cümlelerde yer alan birleşik fiillerden hangisinin yazımı yanlıştır?

A)  Bunca yıllık tanışıklığımıza rağmen benden şüphelendiğiniz için teessüf ederim.

B)  Durumu üst makama arzederiz, verilecek cevaba göre de ne yapacağımızı kararlaştırırız.

C)  Bu saatten sonra gelse de gelmese de hiç fark etmez; her şey için çok geç artık.

D) Antalya’da etkili olan yağış, seraları bir anda su altında bıraktı ve bütün mahsulü mahvetti.

E)  O her istediğini yapacak, istediği gibi at koşturacak; biz de öylece oturup seyir mi edeceğiz?

16.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ifadenin okunuşuna uygun bir ek getirilmemesinden kaynaklanan yazım yanlışı vardır?

A)  Doktora araştırmasını TÜBİTAK’ın bursuyla yürütmüştü.

B)  Saat 16.30’da başlayan maç TRT’den naklen yayınlanıyordu.

C) Öğrenciliği zamanında Zonguldak’ın Ereğli ilçesindeki KYK’da kalmıştı.

D) Kulüplerin 5. olağan toplantısı TFF’nin tesislerinde gerçekleştirildi.

E)  Bir yaz günü saat 19.00’da TBMM’nin önünde buluşup yola çıkmışlardı.

17.  Yeni aldığı ve çok sevdiği ayakkabısının bir teki futbol oynarken yırtılan çocuk ( ) ayakkabıcıya ( ) yeni ayakkabı bakmaya gitti. Ayakkabının üzerindeki fiyatı okudu. Biran üzüldüğünü belli ederek vitrinden uzaklaştı. Durumu gören ayakkabıcı:

— Baktığın model sana çok yakışır ( ) denemek ister misin?

Çocuk başını sallayıp:

— Üzerindeki fiyata göre almam mümkün değil ki ( ) Zaten bir tekini alacağım.

Dükkân sahibi:

— Amma yaptın ha ( )

Bu parçada parantezle ( ) belirtilen yerlere, aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

A)(;)(,) (,)(!)(!..)

B)(,)(;) (;)(…)(.)

C)(;)(,) (,)(…)(!)

D)(,)(;) (,)(!)(.)

E)(;)(,)(;)(.)(!..)

18.  XX. yüzyılın son çeyreğinde plansız iç göçler sebebiyle kalabalıklaşan İstanbul; benzer kaderi yaşayan Ankara, İzmir, Bursa gibi şehirlere göre daha çok sorunla baş başa kalmıştır.

Aşağıdakilerin hangisinde noktalı virgül (;) bu cümledeki işleviyle kullanılmıştır?

A) Yazar değil, eleştirmenler; metinler değil, yorumlar yani bakış açıları değiştiği için edebiyat eserlerinin anlamı daima zenginleşmektedir.

B)  Kopuk dizelerin, anlatı parçacıklarının, çizimin sınırlarında dolaşan bu melez metin; onun yaşam haritasına göre farklılıklar gösterir.

C) Türkiye, İran, Rusya; Ankara, Tahran, Moskova isimlerinin birbirleriyle münasebetleri açık seçik ortadadır.

D) Tokat’ta yetiştirilen ürünlerin başında domates, biber, fasulye, patates; kiraz, vişne, elma, erik gelir.

E)  Lale, sümbül ve karanfil motifleriyle ebru sanatına farklı bir yorum getirmiş; bu sanatın genç kuşaklarca tanınmasına katkıda bulunmuştur.

19.  Bir noktadan sonra, hayal ettiğim bu dünya benim elimden çıkar ve kafamın içinde yaşadığım şehirden daha gerçek olur. O zaman bütün insanlar ve sokaklar, eşyalar ve binalar sanki hep birlikte aralarında konuşmaya, benim önceden hissedemediğim ilişkiler kurmaya; sanki benim hayalimde ve kitaplarımda değil kendi kendilerine yaşamaya başlarlar. İğneyle kuyu kazar gibi sabırla hayal ederek kurduğum bu âlem, bana o zaman her şeyden daha gerçekmiş gibi gelir.

Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kişileştirmeye yer verilmiştir.

B)  Birinci kişili anlatım kullanılmıştır.

C) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.

D) Benzetme yapılmıştır.

E)  Örneklemeye başvurulmuştur.

20.  (I) Max Weber, meşhur Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu adlı eserinde Protestan ahlak anlayışının kapitalizmin doğuşunda oynadığı rolü ortaya koymaya çalışmıştır. (II) Weber’in iktisadi zihniyetle dinî inançlar arasında kurduğu bu ilişki hâlâ ilgiyle takip edilmektedir. (III) Siyaset alanında Weber, çağdaş siyaset biliminin temel konularından olan iktidar, egemenlik, otorite ve meşruiyet gibi olgularla ilgilenmiş, bürokrasi ve siyaset arasındaki ilişkilere dikkat çekmiştir. (IV) Siyasal iktidarın meşruluğunun temellerini bir model çerçevesinde açıklamaya çalışmıştır. (V) Ona göre siyaset kişinin diğer kişiler üzerinde egemenlik kurmasıdır. (VI) Söz konusu egemenlik farklı olabilmekte ve meşrulaştırılırken farklı argümanlara dayanabilmektedir.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?

A) II           B) III          C)IV          D)V           E) VI

21.  (I) Geçmişten bugüne uçaklara yıldırımlar kadar türbülanslarda ciddi hasarlar verir. (II) Uçaklar genellikle tırmanır veya alçalırken yıldırım çarpmasına maruz kalırlar. (III) Yıldırım ilk olarak uçağın burun veya kanat ucu gibi sivri bir kısmına temas eder. (IV) Temasın gerçekleştiği noktada havadaki moleküllerin iyonlaşması nedeniyle oluşan bir parlama görülür. (V) Ardından elektrik yüklü parçacıklar iletken dış yüzey boyunca ilerler ve uçağın bütünlüğüne zarar vermeden kuyruk , gibi bir başka sivri kısmından gökyüzüne dağılır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) I     B) II        C) III           D) IV          E) V

22. —-. Bütün yapıtlar kendilerinden önceki yapıtlarla yapılmış bir konuşmanın izlerini taşır. Dostoyevski İnsancıklarda Gogol’la tartışır. Kafka, Dönüşüm’de Dostoyevski’nin elli yıl önce sorduğu soruyu, “İnsan mıyım, yoksa böcek mi?” sorusuyla cevaplar. Oğuz Atay romanlarını yaralı Don Kişotların, yeraltında yaşayanların, hamam böcekleri ve metamorfozların yankılandığı bir vadide yazar.

Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)  Hiçbir yapıt boşluğa doğmaz; akan nehre sonradan eklenir

B)  Hemen her anlatı çoktan kabul edilmiş doğruların üzerinde yükselir

C) Her yazar kendinden önce düğümlenmiş metinlerin ilmeğini çözer

D) Her yapıt, olay örgüsü açısından biricik olma idealiyle yola çıkar

E)  Edebî yapıtlar, yazarının iç hesaplaşmalarının

23. Günümüzde, hizmet sektöründen iş dünyasına, çocuk yetiştirmeden sanat üretimine kadar her alanda tatmine, sorunsuz biçimde varabilme yollarının arayışı içindeyiz. Everest’e tırmananlar, maraton koşanlar, yoğun ve disiplinli bir çalışmanın sonunda alanlarında ustalaşanlar ise yolun sonunda hissettikleri mutluluk kadar, yol boyunca yaşadıkları belirsizliklerden ve aştıkları engellerden de coşkuyla söz ederler. Belki de ilk bakışta çelişkili gibi görünen bu durum, çoğu zaman gayet iyi giden bir işte veya ilişkide, farkında olmadan pürüzler yaratmamızı açıklayabilir.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Sonucu değerli kılan, süreç içindeki öngörülemeyen güçlüklerin üstesinden gelmektir.

B)  İsteklere kolayca ve fazla emek harcamadan ulaşmak, mutluluğun ön koşuludur.

C) Bilinç dışı dürtülerle, ortada sebep yokken sorun çıkarmak, başarıyı tetikler.

D) Sonuç kadar sürece odaklanarak engelleri aşmak da doyuma ulaşmada önemlidir.

E)  Çeşitli düzeylerde güçlüklerle mücadele etmek, sorun çözme gücünü artırır.

24. Stephen Fears’ın 2006 yapımı etkileyici filmi Kraliçe, Prens Charles’tan boşandıktan sonra tüm İngiliz aristokrasisine sırtını dönen Prenses Diana’nın ölümünü anlatıyor. Filmin esas odağı, Prenses Diana’nın şaibeli bir trafik kazasında hayatını kaybetmesinden hemen sonra kraliyet ailesinde yaşananlar. Pek çok yazılı ve görsel malzemeyle desteklenen bir belgesel gibi çekilmesine rağmen film, senaryosu fazlasıyla içeriden yazıldığı gerekçesiyle eleştirilmiştir. Bununla birlikte film, tipik İngiliz mizahı ile bu mizahla atbaşı giden hüzün duygusunu her karesinde birleştirmeyi başarmıştır.

Bu parçada söz edilen filmin senaryosunun eleştirilme nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Prenses Diana’nın özel hayatıyla ilgili sırlara yer vermesi

B)  Üzücü bir olayı sinemaya aktarırken mizahi ögeler kullanması

C) Olayları daha çok kraliyet ailesinin bakış açısıyla sunması

D) Hayatını belgeselleştirerek Prenses Diana’yı idolleştirmesi

E)  İçeriğinin kazanın hemen ertesinde olanlarla sınırlı kalması

25.  Yazı, çoğu zaman içimizde taşıdığımız olağanüstü duygu ve düşüncelerin soluk ve eksik yansımasından başka bir şey değildir. Bu yansıma, karmaşık ve çok katmanlı bir bütünden kopup gelen parçacıklardır. Yazının meselesi, yazarın esinlendiği o karmaşık ve çok katmanlı bütün, orada öylece durur. Ancak yazarın çaresizliği bu bütünden sadece bir parçayla yetinmek zorunda olmaktır.

Bu parçaya göre yazarın çaresizliği aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Coşkuyla yazıya döktüğü deneyimlerinin pek az kişi tarafından takdir görmesi

B)  Herkese hitap etmeyi başardığında bile yazdıklarının kalıcılıktan yoksun olması

C) Yaşantı ve deneyimlerinin ancak sınırlı bir bölümünü yazdıklarına aktarabilmesi

D) Yapıtın anlamının ve değerinin, kendisi kadar okurlarına da bağlı olması

E) Anlatabileceklerini kısıtlayan sansür ve dış kontrol mekanizmalarının olması

26.  Coğrafi keşiflerle birlikte gerçekleşen sömürgecilik faaliyetleri sırasında İspanyolları, yerliler karşısında farklı ve üstün kılan özelliklerden biri de, şövalye romanlarına tutkulu yaklaşımlarıdır. Bu romanlar, gerek yeni kıtaya çok uygun düşen büyülü ve efsanevi nitelikleriyle gerekse ölümüne savaş ve buna bağlı bir şeref anlayışına yaptıkları göndermelerle, sömürgeci mantığı etkilemiş ve beslemiştir.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Şövalye romanlarında, ölümüne savaşmanın şerefli davranış olarak yüceltildiği

B)  Şövalye romanlarının sömüren-sömürülen ilişkisinin uzağında okunması gerektiği

C) Sömürgecilik faaliyetlerinin şövalye romanlarının içeriğini belirlediği

D) Sömürülen toplumların gizemli ritüellerinin şövalye romanlarında karşılık bulduğu

E)  Sömürgeci kimliğin inşasında şövalye romanlarının pay sahibi olduğu

27. Her yıl, milyonlarca ton plastik üretiliyor. Diğer yandan da plastik su şişeleri gibi geri dönüşümü sağlanamayan büyük miktarda atığın denizleri doldurmaması için çözüm arayışı sürüyor. Bu çözümlerden en umut verici olanı atıkları veya plastikleri parçalayan organizmalar. Ancak daha basit çözümler de var. Yakın zamanda bir araştırmacı, plastiğin aksine kalıcı olmayan ve kullanıldıktan sonra biyolojik olarak parçalanabilen bir malzemeden şişe üretme fikrini ortaya attı.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A)Biyolojik olarak parçalanabilen şişe, şimdilik tasarım aşamasında olan sonuç odaklı çalışmalardan biridir.

B)Geri dönüşüm sorununun ortadan kaldırılmasında parçalanabilen şişe fikriyle önemli bir adım atılmış oldu.

C)Plastiğin yerine alternatif malzeme üretme fikrinin ortaya atılması, kısa vadede bir çözüm olarak

D)Geri dönüşümü sağlanamayan plastik ve benzeri maddeler doğal hayata kalıcı hasarlar vermektedir.

E)Plastiğin doğada dönüşüme uğramaması, ilerleyen zamanlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açacaktır.

28.       • Zaman zaman televizyonlarda toplu balina ölümlerine ilişkin haberler, karaya vurmuş balina görüntüleriyle karşımıza çıkar. Araştırmalar bu ölümlere okyanusların endüstriyel ve kimyasal atıklarla kirletilmesi, suların bulanıklaşması ve yanlış avlanmalar gibi etkenlerin sebep olduğunu gösterir.

•  Balinalar, okyanusta yüzerken kafalarının ön kısmından gönderilen elektromanyetik dalgalarla yönlerini bulurlar. Bu özelliklerinden hem bulanık sularda yüzerken hem de göç ederken yararlanırlar. Ancak zaman zaman dünyanın manyetik alanının değişmesi ya da balinalardaki yön bulma sisteminin hastalık sonucu bozulması nedeniyle yönlerini tayin etmekte sorun yaşarlar ve karaya vururlar.

Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A)  Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini göstermektedirler.

B)  İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vurgulamaktadırlar.

C) Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele almaktadırlar.

D) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sunmaktadırlar.

E)  Farklı üsluplar kullansalar da konuyu benzer nedenlerle açıklamaktadırlar.

29. Pek çok kavramı toparlarken dağıtıyoruz ister istemez. Ama aşk konusunda bu tür tanımlara kalkışınca işler daha bir sarpa sarıyor. Öyle ki “günümüzde aşk” deyince gülmek geliyor içimizden. Neden? Galiba yıllar yılı “tek tip” bir aşk düşündüğümüzden. Aşkın mekânını, zamanını, onu yaşayanların sınıfsal özelliklerini hesaba katmadan “aşk”ı yücelttiğimizden. Eski Yunan’da aşk, Orta Çağ’da aşk, Haliç Kıyısı’nda aşk, Boğaz mehtabında aşk, kotrada aşk, grevde aşk… Bu ilişkiler aynı aşkta birleştirilebilir mi? İlişkiyi yaşayanların beklentileri de aşkı biçimlendirmez mi?

Bu parçanın yazarının aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenemez?

A) Aşk, bireysel ve toplumsal yaşanmışlıklardan soyutlanamaz bir olgudur.

B)  Modern insan aşka yönelik tek tip bir bakış açısına sahiptir.

C) Her dönem ve mekân kendine özgü, bağımsız bir aşk alg ısı yaratır.

D)Aşkı sürdürülebilir kılmanın yolu, onu idealize etmekten geçer.

E) Aşk, tek bir değişkene indirgenerek tanımlanabilecek bir kavram değildir.

30. 1928-1992 yılları arasında yaşayan Philip K. Dick, bilim kurgu edebiyatının en beğenilen yazarlarından biridir. İlk hikâye ve romanlarından başlayarak tüm eserlerinde, gerçeklik ve insanı insan yapan özellikleri birbirine bağlı iki tema olarak ele alır. Bu temaları başarıyla işlediği eserlerinden biri, 1968 yılında kaleme aldığı Androidler Elektrikli Koyun Düşler mi? adlı romanıdır. Romanın ana karakteri Rick Deckard, Mars’tan kaçan altı androidi yakalamakla görevlidir. Ancak bu görevi sırasında, insanla robot arasındaki sınırın hiç de kesin olmadığını görür. Böylece eser bir yandan insan benzeri robotlar ile gerçek insanlar arasındaki farkı sorgularken diğer yandan gerçeklik algısı üzerine düşündürmektedir. Dick’in bu romanı, tüm zamanların en iyi bilim kurgu filmlerinden biri olarak kabul edilen Bıçak Sırtı filmine de kaynaklık etmiştir.

Bu parçada Philip K. Dick ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)  Belirli bir alandaki çalışmalarının takdir edildiği

B)  Farklı türdeki eserlerinde benzer konular üzerinde durduğu

C) Eserlerinin edebiyat dünyası dışında da ilgi gördüğü

D) Gerçeğin ne kadar gerçek olduğu konusunu sorguladığı

E)  Romanlarında belirli bir karakterin maceralarını anlattığı

31. Psikolojide “hatırlama efekti” olarak adlandırılan daha eski anıların geri dönüşü, tam bir muammadır. Anıların en eski olandan başlayarak hatırlanması, “unutmanın ilk temel yasası” ile tezatlık göstermektedir. Bu yasaya göre bir olayın üzerinden ne kadar uzun zaman geçmişse olayın hatırlanma ihtimali de o kadar azdır. Ancak hatırlama efektinde durum tam tersidir. Kişi, yaşı ilerledikçe daha eski anılarını hatırlar. Bu anıların ortaya çıkması için neden ihtiyarlığı beklediği ise bilimin araştırdığı başka bir muammadır. Kırklarında, ellilerindeki insanların da bunları kolaylıkla anımsamaları gerekmez mi? Neden bu anılar, bellek gerçekten yaşlanınca gösteriyor kendini? Sanki bunca yıl boyunca yayın yasağı varmış da yasağın kalkması için belli bir süre geçmesi gerekiyormuş gibi…

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A)Hatırlama efektinde, anılar genellikle en eski olandan daha yeni olana doğru hatırlanır.

B)Unutmanın ilk temel yasasına göre üzerinden uzun zaman geçen olayların hatırlanması zordur.

C)Eski anıların bellek yaşlandıktan sonra hatırlanması, bilimsel açıdan bir merak konusudur.

D)Bellekte yer alan ilk anıların bellek yaşlanmadan ortaya çıkması, dış etkenlere bağlıdır.

E)Hatırlama efektinin ortaya çıkması ancak ihtiyarlıkta, belleğin yaşlanmasıyla mümkündür.

32. Günümüzde büyük miktarda veri üretilerek bunlar sürekli depolanıyor. Dijital verilerin saklandığı diskler “sunucu parkı” adı verilen devasa tesislerde tutuluyor. Bu bilgilerin korunması içinse ciddi bir kaynak harcanması gerekiyor. Bilim insanları çevre dostu olmayan bu veri saklama yöntemine yeşil bir alternatif sunuyor: Bitkileri biyolojik bir sabit disk olarak kullanmak! Tüm bilgileri bitkilerin DNA’sının içinde ikili kod olarak saklayabilmemize olanak tanıyan bu yöntem sayesinde kütüphaneler dolusu bilgi, tek bir ağaca aktarılabilecek. Bu buluş, geliştirilmeye muhtaç olsa da aile fotoğrafımızı en sevdiğimiz kaktüsün içinde saklayabilecek veya bahçemizdeki ağaçtan müzik dinleyebilecek olma ihtimali gerçekten heyecan verici!

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) DNA’larda genetik bilgilerin yanı sıra farklı verilerin de depolanması mümkün görülmektedir.

B) Veriler arttıkça bunların saklanması için gerekli olan alanların da artması beklenmektedir.

C) Ağaçlarda bilgi saklanmasına yönelik çalışmaların geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

D) Yeni bilgilerin üretilmesi, bunların depolanma sorununu da beraberinde getirmektedir.

E)  Kolay ulaşılabildiği nedeniyle verilerin dijital ortamda saklanması tercih edilmektedir.

33. Öznel olmak kendi içine kapanmak, düşünceye dalmak, herkesten ve her şeyden ayrı olmak değildir. Aksine dışa doğru, başkalarına doğru bir çeşit yöneliştir. Bu yönelişledir ki benim dışımdakilere “benimdir” diyebilirim. Ancak gerçekten yaşadığım, içinde kendimi gördüğüm, bağlandığım bir şey benimdir. Çünkü beni benden başka olanla birleştiren bağı yalnız ben yaratabilirim.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın yazarının düşüncesini destekleyen bir örnek değildir?

A) İçerisinde bulunmadığım bir ordunun elde ettiği bir zaferle sevinebilirim yeter ki o, kendi fetihlerimin bir basamağı olsun.

B) İnşa aşamasında hiçbir emeğimin olmadığı bir eve sahip olabilirim yeter ki o, içinde oturduğum bir ev olsun.

C) Himalaya’nın doruğuna tırmanan adamın yaşadığı serüven ile böbürlenebilirim yeter ki o, kendi başarısını kanıtlamış olsun.

D) Şurada duran kimsenin sahiplenmediği toprak benim olabilir yeter ki o, ellerimle işlediğim bir toprak olsun.

E) Bir ülkenin uğradığı bozgunu iliklerimde duyabilirim yeter ki o, aramda bağlantılar kurduğum ülkede yaşanmış olsun.

34. Muhabir:

(I) —-

Yönetmen:

— Sinema gerçek hayattan alınmış formlarla uğraşıyor, onları işliyor. Film yönetmeninin uğraşı, bana beyaz perdede yeni bir hayatın doğmasıyla bağlantılı olarak yaratma eylemini hatırlatıyor. Sinemanın bu yönünü diğer sanat dallarına göre daha olağanüstü buluyorum.

Muhabir:

(II)

Yönetmen:

— Aralarında bir bağlantı olduğu aşikâr çünkü filmlerimdeki üç karakter hayatlarındaki dönüm noktalarında analiz ediliyor. Kahramanların üçü de inançlarından vazgeçmiyor, kendilerine sadık kalıyorlar. Bu anlamda bu üç kahraman yani İvan, Rublev ve Kris bir bütün oluşturuyor.

Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

A)I.   Müzik ve resim çalışmalarınızı yarıda bırakıp sinemaya yönelmeniz nasıl karşılandı?

II. Filmlerinizdeki üç oyuncunun benzer özelliklere sahip olmasıyla neyi amaçladınız?

B)I.   Sinemaya ilginiz ne zaman ve nasıl başladı, sinemanın yaşamınızdaki yeri nedir?

II. Filmlerinizde erkek karakterlerin psikolojisine ağırlık vermenizin nedeni nedir?

C)I.   Sinemanın sizin için ifade ettiği anlamı biraz açar mısınız?

II. Karakterlerinizi sinemaya aktarırken ilham aldığınız film karakterleri var mı?

D)I.   Sinemaya yönelerek film yapmaya başlama gerekçeniz neydi?

II. Filmlerinizin üç kahramanı arasındaki ilişkinin niteliği hakkında neler söyleyebilirsiniz?

E)I.   Filmlerinizdeki hikâyelerin gerçekçi olmasını neye bağlıyorsunuz?

II. İnsan yaşamının açmazlarını Ivan, Rublev ve Kris karakterleri üzerinden verme fikri nasıl ortaya çıktı?

35. – 36. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Makber Türk şiirinin önemli örneklerinden biridir. Abdülhak Hamit bu şiiri eşinin ölümünün ardından, 1885 yılında yazmıştır. Eser, sevdiğinin ölümünü görmekle felakete uğramış bir insanın duygularını, okura büyük bir samimiyetle yaşatır. Makber’den kısa süre sonra, yıl bitmeden yazdığı Ölü adlı eserinde de konu ve ruh Makbeftn aynısıdır. Ancak Makber’de başını bulutlara ve kayalara çarparak uçurum karanlıkları içinde şimşekler çaktıran yaralı kartal, burada geniş halkalar çevirerek ağır ağır süzülür. Makber bir feryattır. Ölü’de sükût ve düşünüş vardır. Sanki bu eserin mısraları düşünce hâline gelmiş gözyaşlarıdır.

35.  Bu parçadan hareketle Makber ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)  Ölü adlı şiir ile aynı yıl yazıldığı

B)  Okuyucuda duygusal karşılık bulduğu

C) Kısa süre içinde kaleme alındığı

D) Bir kaybın yarattığı acıyı işlediği

E) Yazarın taşkın ruh hâlini yansıttığı

36.  Bu parçadan hareketle Ölü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Yabancı bakışlardan saklanan bir keder olduğu

B)  Eksik kalmışlık karşısında bir isyan olduğu

C) Kaynağı, düşünülerek bulunamayan bir acı olduğu

D) Her hatırlandığında acı veren bir anı olduğu

E)  Zihnen kabullenilmiş bir üzüntü olduğu

37. – 38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Çaylar farklı farklıdır, yaşamlarımız da… Kimi bol şekerli çay içer kimi az şekerli kimi de çayı şekersiz tercih eder. Erzurumlular ise çayı “kıtlama” içer. Kıtlama çay; dikdörtgen şeklinde, uzun ancak özel makaslarla kesilebilen sert şekerlerle içilir. Sert kesme şekerlerden çok küçük bir parçayı avurduna sıkıştıran kişi, bu parçayı idareli kullanarak dört beş bardak çay içebilir. Çayı kıtlama içmek hem özel bir keyif verir hem de ekonomiktir. Şekerin pahalı olduğu, hatta bazen hiç bulunmadığı yıllardan kalan bir alışkanlık olan kıtlama, sınırlı imkânlarımızı sınırsız bir sürece yayma gayretine benziyor. Bu anlamda bazılarımız hayatını kıtlama tarzında, bazılarımız bol şekerli yaşıyor. Bol şekerli ama kısa bir ömür sürüp mutsuz olanlar da var, kıtlama ama uzun bir hayatı mutlu kılanlar da…

37.  Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

A)İnsan, hayatını uzun ve mutlu kılmak için elindeki imkânları verimli kullanmaya çalışmalıdır.

B)Hayatın nasıl yaşanacağı, çoğu zaman insanın kendi tercihi olmaktan öte bir durumdur.

C)Hangi koşullarda yaşarsa yaşasın insan, hayata yüklediği anlamlarla geleceğine şekil verir.

D)İnsanın sahip olduklarının farkına varması yaşamdan alabileceği hazzın sınırlarını belirler.

E)İnsan sorunlardan uzak durabildiği oranda hayattan keyif alabilme becerisini kazanır.

38.  Bu parçada kıtlama çay ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A)  Uygulanma şekline

B)  Duygular üzerindeki etkisine

C) Ortaya çıktığı dönemin koşullarına

D) İnsan sağlığına olan etkisine

E) Tercih edilme nedenine

39. – 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Bazı kavramlar, uzun süre sözlüklere ve akademik metinlere hapsedildikten sonra sebebi bilinmeksizin birdenbire, halkın diline düşme; basında, televizyonda, hatta hükûmet demeçlerinde zikredilme talihini veya talihsizliğini yaşar. Fena hâlde felsefe kokan ve Yunancadaki köküyle akla Aristoteles’i getiren etik kelimesi, bugün tam da bu şekilde sahnenin ortasına yerleşmiş durumda. Yunancada bilgece bir eylem yolu arayışına karşılık gelen etik, felsefenin ayrılmaz bir parçasıdır. Descartes’la – yani özne sorununun merkezî önem taşıdığı modern dönem felsefesiyle- birlikte etik, ahlakla veya pratik akılla az çok eş anlamlı hâle gelmiştir. Etik, böylece ister bireysel ister kolektif olsun, bir öznenin veya özne grubunun eylemlerini ve bunların sonuçlarını evrensel yasaların terazisinde ölçen, yargılayan sistem anlamına kavuşmuştur. Bugünün popüler kültür ve siyaset endüstrisinde ise artık anlam enflasyonu nedeniyle milyonlarca sıfırla şişmiş bir kavrama dönüşmüştür. O kadar çok şey için kullanılıyor ki hemen hiçbir şey ifade etmiyor.

39. Bu parçada altı çizili sözle etikle ilgili olarak anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Düşünce tarihindeki yerini ve önemini koruyamadığı için eski popülerliğini yitirmiş bir terim olduğu

B)  Önemli bir felsefi terim olmaktan çıkıp gündelik anlamlar kazanmış işlevsel bir sözcüğe dönüştüğü

C) Zaman içinde farklı disiplinler tarafından da kullanıldığı için tanımlanmasının zorlaştığı

D) Popülerliği ve yanlış kullanılması nedeniyle asıl anlamını yitirdiği ve içinin giderek boşaltıldığı

E)  Siyasi ve sosyal çevrelerdeki farklı kullanımları nedeniyle felsefedeki tanımının da değiştiği

40. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)  Descartes sonrası modern dönemde etik, toplum yerine bireyi sorgulamak için kullanılan bir sisteme dönüşmüştür.

B)  Modern dönemde etik, öznenin yaptıklarını ilke ve yasaların ışığında değerlendiren ahlak felsefesiyle ve pratik akılla özdeşleşmiştir.

C) Aristoteles’in felsefesinde sözünü ettiği etik ile bugün yaygın olarak kullanılan etik sözcüğü farklı anlamlar taşır.

D) Medyada, gündelik hayatta ve politikada etik kavramına gösterilen ilgi, kavramın iletişimsel değerini olumsuz etkilemiştir.

E) Sonradan popülerlik kazanan kimi kavramlarda olduğu gibi etik kavramının da günümüzde kazandığı

CEVAPLAR

1. Hızla artan iletişim olanakları sayesinde bilgiye kolayca erişebiliyoruz. Bu yolla bilgi dağarcığımız zenginleşiyor. Peki, gelecekte en başarılı işleri en çok bilgi sahibi olanlar mı yapacak? Bu soruya “Elbette hayır.” diyeceğiz. Çünkü geleceğin başarılı insanları bilgice zengin olanlardan çok, şunları yapabilen kişiler arasından çıkacaktır: bilgiyi analiz etme,     

                                                                                                           (I)

içinde bulunduğu koşullar değiştiğinde bunlara uyum sağlayabilme,

                                            (II)

küresel nitelikli konularda uzmanlarla işbirliği yapabilme,

                                          (III)

çeşitli bakış açılarını göz önünde bulundurma ve

                                         (IV)

düşüncelerini nesnel verilere dayandırarak açıklama.

                                          (V)

Bu parçadaki numaralanmış sözlerle ilgili olarak aşağıda verilen açıklamalardan hangisi yanlıştır?

A) I, öğrendiklerini inceleyip açıklayarak sonuca bağlama

B) II, karşılaştığı yeni durumlara ayak uydurabilme

C) III, uluslararası alanda ortak çalışmalarda yer alma

D) IV, farklı görüşleri dikkate alma

E) V, karşısındakinin sezme ve kavrama yetisini geliştirme

2. “Günümüzde yapılan yeni araştırmalar, gözlemler sonunda eğitim anlayışı da değişmiştir.”

Söz konusu değişimin anlatıldığı bir parçadan alınan aşağıdaki cümlelerin hangisiyle, ayraç içinde verilenler arasında anlamca bir ilişki yoktur?

A) “Ne biliyorsun?” yerine “Daha neleri bilmek istersin?” diye sorar. (Yeni bilgiler kazandırma)

B) Çağın gereklerine uygun bir donanım ister. (Söylenenleri düşünmeden, olduğu gibi benimseme)

C) Kalıplaşmış programlardan farklı olarak öğrencilerin gereksinimlerini, ilgi alanlarını olabildiğince öne çıkaran bir yol izler. (Bireysel özellikleri önemseme)

D) “Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliğini” öğretir. (Bilgi edinme sürecini sınırlamama)

E) Bilgiyi ve deneyimleri somut, gerçek örneklere bağlayarak aktarır. (Bilinenleri hayatla ilişki kurarak gösterme)

3. (I) Yaşamın özüne ayna tutan çağdaş öyküler, eskiden yazılanların çoğundan farklı olarak öykülemeden çok, göstermeye, anlatmadan çok, sezdirmeye başvurur. (II) Anlatıcı, bir kişide herkesi görmeye ve göstermeye çalışırken geleneksel anlatıcılardan farklı olarak dili, bütün çağrışım değerlerini hesaba katarak kullanır. (III) Kısa, özlü ve özgün yapısı, yoğunluklu anlatımıyla okuyucunun ilgisini çekecek bu öykülerde düz bir anlatım kullanılır (IV) Bu yönden çağdaş öyküyle şiir arasında oylum açısından bir benzedik kurulabilir. (V) Bu nedenle eksiltili anlatıma en çok çağdaş öykülerde yer verilir

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma yapılmamıştır?

A) I.        B) II.       C) III.      D) IV.     E) V.

4. (I) Yazarak yaşamak, güçlüklerine karşın inşanın kendi kendisine yetmesini sağlıyor. (II) Boş bir iyimserlik değil bu, eğer bir amacınız varsa onun peşinden gider, sizi bundan alıkoyacak her şeyi dışlarsınız. (III) Bu dışlama, yazma eyleminin doğasından gelir çünkü yazmak tek başına gerçekleştirilen bireysel bu eylemdir. (IV) Yazan kişi duygularını ve zamanını iyi yönetmek durumundadır. (V) Bunu gereği gibi yapmadığı, çevresindeki insanlarla ilişkiyi ustalıkla düzenleyemediği için yazın alanında çok iyi başlangıçlar yapmış birçok insanın yitip gittiği söylenebilir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) I. cümlede, yazmanın olumlu etkisinden söz edilmiştir.

B) II. cümlede, düşünülüp tasarlananları gerçekleştirmek için takınılacak tutum belirtilmiştir.

C) III. cümlede, yazma işinin nasıl bir düşünsel donanım gerektirdiği üzerinde durulmuştur.

D) IV. cümlede, yazma eyleminin kimi gerekleri dile getirilmiştir.

E)V. cümlede, yazmaya yönelen kimi kişilerin başarılı olamayışlarının nedenlerine değinilmiştir.

5. (I) Fotoğraf sanatçılarının Anadolu’daki antik kentleri, o kentlerdeki kalıntı ve buluntuları, birer sanat nesnesi olarak ele aldıklarına genellikle tanık oluyoruz. (II) Bu tür çalışmalar yapan bu sanatçı da Düş Kentleri adlı fotoğraf albümünde özellikle Batı Anadolu uygarlığını oluşturan kentlerden bugüne kalanları sunuyor. (III) Sanatçı, antik kentlerin kalıntı ve buluntularını âdeta izlenimci bir ressam gibi, ışığı ve rengi öne çıkararak okuyor. (IV) Burada sanatçının, salt antik kentleri belgelemekten, dolayısıyla bunları geçmişten bugüne ve geleceğe taşımaktan, tarihsel yorumlamadan kaçındığını görüyoruz. (V) Çünkü sanatçı, bu kentlerin, şimdinin daha doğrusu o fotoğrafların çekildiği zamanın kendinde bıraktığı izlenimleri ustaca onlara yansıtıyor.

Bir fotoğraf sanatçısının anlatıldığı bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) I. cümlede, bilinen ve görülen bir durumdan söz edilmiştir.

B) II. cümlede, sözü edilen çalışmanın neleri içerdiği üzerinde durulmuştur.

C) III. cümlede, gördüklerini, nasıl bir bakış açısıyla algıladığı belirtilmiştir.

D) IV. cümlede, sanatçının farklı konu alanlarına yöneldiği vurgulanmıştır.

E) V. cümlede, çekim anında zihninde oluşan görüntüleri aktardığına değinilmiştir.

6. (I) Kocaman gökyüzünün altında küçücüktü şalvarlı, yaşmaklı kadın. (II) Bükülmüş beline bakılırsa oldukça yaşlıydı. (III) Başının üzerindeki bulut kümesi ve kıvrılarak giden yol… (IV) Yaşlı kadın, içinden geçtiği bu güzelliği fark etmiş miydi acaba? (V) Yolun, belki her gün adımladığı kıyısından geçiyordu o. (VI) Sonbaharın renkleri içinde bir küçük lekeydi, yürüyüp gitti.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde, belirtili ad tamlamasının tamlayanı sıfat almıştır?

A) I.        B) II.       C) III.      D) IV.     E) V.

7. (I) İlk sahnesi 1930’larda başlayan ve bir maden mühendisinin çevresinde olup bitenleri anlatan bu film, olağanüstüydü. (II) Filme, Zonguldak’ın yirmi yıl önceki durumunu görme heyecanıyla gittim. (III) Filmde anlatılan olaylar çoğunlukla iç mekânlarda geçiyordu. (IV) Dış mekânlar, umduğumdan daha az kullanılmasına karşın oldukça etkileyiciydi. (V) Mühendisin, grizu gazını saptamak için madenci lambasıyla yaptığı ölçüm, filmin çarpıcı sahnelerinden biriydi

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangileri öğelerinin dizilişi bakımından aynıdır?

A) I. ve II.                             B) I. ve V.

C) II. ve III.                           D) II. ve IV.

E) III. ve V.

8. Fielding’in, Tom Jones‘u yazmadaki amacı, kahramanların iç dünyalarının derinliklerine inmek ya da çelişkilerini yansıtmak değil, geleneklerin koşullandırdığı kalıplaşmış davranışları ele alarak tüm toplumu anlatan, güldürü öğelerinin ağır bastığı bir roman ortaya koymaktır.

Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Sıfatlaştıran    -ki

B) Bağlaç

C) İlgi zamiri

D) Belgisiz sıfat

E) Zarf-fiil

9. Gülün Adı yayımlandıktan sonra romanı sinemaya uyarlamak isteyen yönetmen, “Kitabınızı, film senaryosu olmaya uygun biçimde yazmışsınız çünkü diyalogları tam istenen uzunlukta tutmuşsunuz. ” dedi.

Bu cümleyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Yüklemi, çatısı bakımından etkendir.

B) Özne, bir tamlama öbeğinden oluşmakladır.

C) Olumlu ve kurallı bir cümledir.

D) Yalnızca çekim eki almış birden fazla sözcüğe yer verilmiştir.

E) Geniş zamanla çekimlenmiş fiil vardır.

10. Mudurnu, Abant’ın merkezine   18 km mesafede ve

                                       (I)                   (II)

Arnavut kaldırımlı sokakları, eski evleri, köprüleriyle çok

         (III)

çekici. Çarşısında Ahilik geleneği yaşatılıyor ve her Cuma

                                                                                     (IV)

tören yapılıyor. Ayrıca buradaki tarihi yapıları da seyretmeye

                                                                     (V)

doyum olmuyor.

Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisinin yazımı yanlıştır?

A) I.        B) II.       C) III.      D) IV.     E) V.

11. Evin, binbir çeşit meyve ağacı ve sebze yetiştiren bir bahçesi var.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?

A) Fiilimsinin edilgen olmamasından

B) Bağlaç kullanılmasından

C) Özne eksikliğinden

D) Dolaylı tümleç eksiklinden

E) Ek fiil kullanılmamasından

12. (I) Anlayarak okuma, insanın gözlerini ve mantığını bir metnin üzerinden ağır ağır ve dikkatle geçirmesi değil, metnin içine ruhunu da bütünüyle katabilmesidir. (II) Bunu her zaman yapamadığımız için hayatta derinlemesine sevdiğimiz, unutamadığımız kitapların sayısı on on beşi geçmez. (III) Her ne kadar kütüphanem zorunlu çalışma ve başvuru kaynakları olan iki bin kitaptan oluşsa da benim için önemli olan, iyi kitaplara sahip olmak değil, iyi kitaplar yazabilmektir. (IV) En iyi kişisel kütüphane, birbirlerini kıskanan işte bu sınırlı sayıdaki gerçek kitaplardan oluşmalıdır. (V) Ünlü bir yazar da böyle düşünmüş olmalı ki haklı olarak, insanın bu on on beş kitabı anlayarak okuduğunda büyük bir bilge olacağını söyler. (VI) Genellikle insanlar o kadarını bile tam olarak yapamadıkları için yalnızca kitap toplarlar ve kütüphaneleriyle övünürler.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) II.       B) III.      C) IV.      D)V.        E) VI.

13. (I) Daha ilk öyküsüyle yazar, öykü ve romanın, olmuş ya da olabilecek olayları anlatan yazılar değil, temelde bir dil ve biçem işi olduğu konusundaki inancını kanıtlamıştı. (II) O zamandan beri de öykü, roman, deneme gibi, edebiyatın hem kurmaca hem de kurmaca dışı sayılan türlerinde yapıtlar veriyor, edebiyatta yapıtları değerli kılanın “söylenen” değil, “eksik bırakılan” olduğunu okuyuculara ve eleştirmenlere gösteriyor. (III) Yazarın ilk kitabındaki öykülerin ortak noktası, bilinçli eksiltmeler içermeleri. (IV) Biri, hiç sıfat ve belirteç bulunmayan kısa eylem cümlelerinden kurulmuş. (V) Bir başkası, bir grafiticinin yaşadıklarını ele alıyor; kahramanın hızlı yaşamına uygun olarak cümlelerin son sözcüğü yok. (VI) Kimi de dünyaca tanınmış bir şiirin, çok farklı bir kahramanın diliyle, düzyazı olarak yeniden yazımı.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?

A) II.       B) III.      C) IV.      D) V.       E) VI.

14. (I) Bir editör edebiyatın her dalında editörlük yapabilir mi? (II) Bunu yapanları eleştirmek doğru mudur? (III) Yoksa şiir editörü, öykü editörü gibi ayrımlar mı olmalı? (IV) Söyleyelim: Bu işe başladığım yıllarda şiir editörüyüm diye bir iki kapı çaldım, çıt çıkmadı. (V) Çünkü yayınevleri hoş karşılamıyorlar böyle ayrımları, bunu dile de getirdiler; onlara göre editörler her işi yapabilmeliydi. (VI) Durum böyle olunca şu soruyu sormak istiyorum: Kaç kişi var yalnızca şair kalmayı başarabilmiş, kaçı yalnızca öyküde ısrarcı olabilmiş? (VII) Bu sözlere yine bir soruyla cevap vereyim: Bir yazarın hem öykü hem şiir hem roman yazıp üstüne bir de çocuk yayıncılığına atıldığı böyle bir ortamda editörlere, ‘Sen nasıl her şeyden anlarsın?’ demek haksızlık değil de nedir?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra, düşüncenin akışına uygun olarak ‘Nitekim kitaplarını yayımladıkları yazarlar da her dalda yapıt veren kişilerdi’ cümlesi getirilmelidir?

A) II.       B) III.      C) IV.      D) V.       E) VI.

15. Masmavi suları, dipdiri palamudu, lüferi ve levreği olan bir ülkede, elbet deniz de Orhan Veli gibi bir şair de çıkacak karşına; sakın şaşırma! Üç yanı denizle çevrili bir ülkede, şaşıracaksan sandalla denize açılıp da oltayla balık tutma zevkini tatmamış birini görünce şaşır.

Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Eksiltili cümle kullanılmıştır.

B) Senli benli bir havası vardır.

C) Sayıp dökmelerden yararlanılmıştır.

D) Pekiştirmeli sözcüklere yer verilmiştir.

E) Öznellik söz konusudur.

16. Yazınsal bağlamda katıksız bir özgünlükten söz edilemez. Her yazınsal ürünün kendinden öncekilerle içeriksel, sözel düzlemde uzaktan ya da yakından bir bağıntısı olacaktır. Carlos Fuentos, bu durumu şu cümlelerle belirtiyor. “Bu dünyada babasız bir kitap, öksüz bir cilt var mıdır? Başka kitapların soyundan gelmemiş bir kitap? Geleneksiz yaratım var mıdır? Öte yandan gelenek, yenilenmeksizin varlığını sürdürebilir mi? Yıllar boyu yaşamış öyküler yeni ürünlerle yeniden yeşertilmeksizin kalıcı kılınabilir mi?”

Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kişileştirme vardır.

B) Açıklama yapılmıştır.

C) Tanımlamaya başvurulmuştur.

D) Sorularla anlatıma doğallık kazandırılmıştır.

E) Alıntıya yer verilmiştir.
 

17. Benim gibi yazma heveslisi bir arkadaşımla Ataç’ı ziyarete gitmiştik. Yazma tutkumuzu anlatacak, bize yol göstermesini isteyecektik. İsteğimizi heyecanlı, titrek bir seste anlattım. Yüzümüze baktı, kalın camlı gözlüklerini çıkarıp yemden taktı. Sonra şöyle dedi: “Çok ama çok okuyacaksınız. İlkin söz dağarcığınızı zenginleştireceksiniz.” Sonra masasının üzerinde duran Türkçe Sözlük’ün ilk baskısını aldı. “Sözlük okumakla işe başlayacaksınız. Evet, sözlük okuyacaksınız. Bundan sıkılır, tat alamazsanız bilin ki yazı mazı yazamazsınız.” Ataç’ın verdiği öğüt şaşırtmıştı beni. Sözlük okunur muydu hiç? Bakılmak içindi sözlükler. Ataç’ın dediğine uydum yine de. Her gün bir ya da birkaç madde okuyordum. Okuduğum maddeler, Türkçenin toprağında dolaştırıyordu beni. Çok sonra Nathaniel Hawthorne’un şu sözüyle karşılaştım: “Sözlükte bir başlarına o kadar masum ve güçsüz olan sözcükler, onları nasıl harmanlayacağını bilen birinin elinde o kadar iyi ya da kötü olabilir.” Ataç’ın öğüdü ne denli doğruysa Hawthorne’un uyarısı da öyleydi.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Sezdirme                         B) Koşul

C) Öyküleme D) Betimleme

E) Karşılaştırma

18. Teknolojik yaşamın, özellikle de televizyonun dikkat aralığını kısaltması, zamansal ve mekânsal darlık yaşayan çağdaş insanı bir parçalanmışlık ve yalnızlık içine itmiştir. Bundan beslenen modern anlatılarsa ne yazık ki gittikçe kısalan ve özleşen bir anlatım yapısına doğru evrilmekte. Öyle görünüyor ki işini robotlara yaptırarak kazanacağı zamanı kendine ayıracak olan insanlık, bu kısalık ve yalıtılmışlıktan bıkacak ve daha uzun soluklu yazınsal anlatıları okumaya fırsat bulabilecektir. Belki o zaman yeni Balzacların, Dostoyevskilerin yetişmesine davetiye çıkacaktır. Çünkü insanlığın söze ve sözün etkileme gücüne her zaman ihtiyacı vardır. İnsan, bütün bir yaşamı içinde barındıran bu sonsuz anlatılardan uzaklaştıkça mutsuz olacaktır.

Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden yakınılmaktadır?

A) Yaşamın hızına uymak isteyenlerin, bireysel isteklerini gerçekleştirecek bilinçten yoksun oluşlarından

B) Yazınsal değeri yüksek, derinlikli, büyük oylumlu yapıtların okunmayışından

C) Bireylerin dildaşlık duygusunu ve hoşgörü yetisini geliştirecek etkinliklere yer verilmeyişinden

D) Kavuşulan olanakların insanları erişemeyeceği düşlere yönlendirmesinden

E) Yazılanların içeriksel yünden gerçekleri kuşatmamasından

19. Sözü güzel söyleme sanatı olan retoriğe kendini kaptıran sanatçı, özellikle kendi sesine vurgundur. Cümlelerde aynı anlama gelen sıfatları üst üste kullanmaktan çekinmez. Neyi niçin yaptığının bilincinde olmadan hiçbir dudağa değmemiş, yadırgatıcı, yepyeni benzetmelere, simgeleştirmelere başvurma sevdasındadır.

Bu parçaya göre, kendini retoriğe kaptırmış bir sanatçının tutumu aşağıdakilerin hangisiyle bağdaşmaz?

A) Anlatımda yoğunluk aramaz.

B) İçi boş, süslü püslü sözcükler kullanmaktan kaçınmaz.

C) Alışılmış söyleyişlerin dışına çıkmaya çalışır.

D) Şairane bir anlatımı sever.

E) Anlatımda doğallığı yeğler.

20. Yazarlar genellikle ilk yapıtlarının odağına öz yaşamlarını yerleştirirler. Yağmurlar Notaya Yağar da böyledir. Ne var ki yalnızca benim yaşamım söz konusu olsaydı bu pek de anlamlı olmazdı. Önemli olan bu izleri başka yaşamların da malı kılmaktır. Öte yandan bu yapıtımda romanın barındırdığı gerçekliği estetik ölçülerle vermeye çalıştım. Bu roman, öz yaşam öykümün çocukluk ve gençlik yıllarını kuşatır, öteki yapıtım Sılam Isparta‘da anlatılanlara farklı bir pencereden bakıştır. Sılam Isparta bir anlatı kitabı olarak belgesel özellikler de taşır, yaşamımla doğrudan ilişkilidir. Okurlar bu yapıtlarımın arasında birbirine akan izler bulabilirler. Ne var ki roman gerçekliğinin izini belgeselde aramak, romanın estetik yapısını göz ardı etmek demektir. Kısacası romanın, roman olarak değerlendirilmesinden yanayım. Yağmurlar Nereye Yağar da bir romandır, bir estetik yapıdır.

Bu parçadan, söz konusu romanla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?

A) Yazarının yaşadıklarından beslenmiştir.

B) Anlatılanlarda okuyanların da kendilerini bulması gerekir.

C) Yaşanılanlar olduğu gibi verilmez.

D) Yer ve zaman ögesi öne çıkmalıdır.

E) Okuyanlar türsel dokusunu göz önünde tutmalıdır.

21. Bütün bu kitapların, yayıma hazırlama, katkıda bulunma, sadeleştirme gibi çeşitli aşamalarında görev aldım. Bunların içinde en çok hangisini sevdiğimi soruyorlar sık sık. Aslında yaptığım tüm işler, hiçbirinde başarılı olmadığımı düşündürdü bana hep. Ne kadar maymun iştahlı, ayran gönüllü olduğumu… Hiçbir işte dikiş tutturamadığımı… Ama bir şey daha söyledi tüm bu işler bana: “Sen gerçekten yaşamışsın be Hasan! Çok kısa bir ömre sığdırdın bütün bunları!” Aslında, tekrara düştüğümü düşündüğüm anda vazgeçtim hepsinden. Ama kimse de ‘Sen iyiydin yahu!’ demedi. Bu yüzden son beş yıldır büsbütün kabuğuma çekildim.

Parçada konuşan kişinin bu sözlerinden kendisiyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?

A) Acımasızca bir öz eleştiri yaptığı

B) Yaptıklarının kendisine değil başkalarına yararlı olduğu

C) Çalışmalarının ilgi görmeyişi yüzünden içine kapandığı

D) Uğraştığı işlerin yaşamını anlamlı kıldığına inandığı

E) Kendisini yinelemekten kaçındığı

22. Stefan Zweig, ömrünün son yıllarını kendisini anlamaya ve yaşadıklarının, benliğinde bıraktığı etkileri anlatmaya adamış bir yazardı. Yalnızca yazar demek, onu tanımak isteyenler için eksik bir niteleme olur. O aynı zamanda bir aydın ve düşünürdü. İnsanı, insanda aramaya yönelmesi, kendinden önceki yazar ve düşünürlerden aynı yolu seçenleri dost bellemesi buna bağlanabilir. Bu dostlardan biri de Montaigne’dir. Peki Zweig, için Montaigne niçin önemliydi? Belki onun da yazarken geriye doğru yolculuklara çıkışı Zweig’ı etkilemişti ya da hümanizmanın köşe taşlarından biri olması. Belki de Montaigne’in, Zweig’ın döneminde sürekli savaş içinde olan Avrupa’yı Avrupa yapan filozoflardan biri olması…

Bu parçada Zweig’la ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Bakışlarını, iç dünyasında yoğunlaştırdığına

B) Çok yönlü bir kişi olduğuna

C) Yazdıklarını, tanıklıklarıyla oluşturduğuna

D) Anlatımına renkli ve etkileyici bir ton kazandırmaya çalıştığına

E) Kimi yazar ve düşünce adamlarına yakınlık duyduğuna

23. Romanlar, okurlarını yaşamın anlamını bulmaya yönelik sorulara yönlendirir. Ben kimim? Nasıl bir yaşamım var? Çevremi kimler ve hangi koşullar kuşatmış? Bunlar ve bu türden daha nice sorularla okurunu karşı karşıya getirir, onu düşüncenin derin sularında dolaştırır. Bunların yanıtlarını güzel duyusal bir söylemle vermeye çalışır. Böylece okur, hem kendi kişisel yaşamının hem de toplumsal yaşamın bilincine varır.

Bu parçadan romanın işleviyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?

A) İnsanı insana tanıtma

B) Bireyselliğin özünü kavratma

C) Dünle bugün arasında bir bağ kurma

D) Yeni duyumsamalara yöneltme

E) Dil tadı kazandırma

24. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen kavramla uyuşmamaktadır?

A) İç konuşmadaki düzenli mantık silsilesinden çıkılarak kahramanın düşüncelerinin art arda düzensiz bir biçimde verildiği teknik. (Bilinç Akışı)

B) Yazarların; olayları açıklamak, kahramanın kimliğine açıklık getirmek veya bir problemi çözmek için, anlattıklarının şimdiki zamanından ayrılarak geçmişe gitmesi. (Geriye Dönüş)

C) Bir yazarın, başka bir yazarın metninden aldığı parçaları kendi metninin içinde eriterek yeniden yazması (Metinler Arasılık)

D) Gerçekliğin farklı alanlarından alınan çeşitli parçaların, doğrudan doğruya, “biçimci” görüşlere uygun olarak birleştirilmesi. (Kurgu)

E) Yazarın, kahramanların akıllarından geçeni, içlerinden geçirdiklerini, onların kendi kendileriyle konuşması biçiminde yansıtması. (Diyalog)

25.          Kendi hüsnünden utanmış da kızarmış yanağı

Yüzün örtüp kapamış saçları baştan aşağı

Bu dizelerde yer verilen sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hüsnütalil                        B) Tezat

C) Tevriye                             D) Cinas

E) Mecazımürsel

26.                         I. Demir

II. Altın Yay

III. Işık

IV. Ağaç

Yukarıdaki mitolojik öğelerden Türk destanlarında yer alanlar aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?

A) I ve II                                B) I ve IV

C) II ve III                             D) I, II ve IV

E) I, II, III ve IV

27. Aşağıdaki dizelerden hangisinin ötekilerden farklı bir gelenek içinde yazıldığı düşünülebilir?

A)            Bir uykuyu cananla beraber uyuyanlar

Ömrün bütün ikbalini vuslatta duyanlar

B)            Ellerin var beyaz güller gibi küçücük

Mutlak kalbin tomurcuklardan pembe

C)            Şimdi çocukluğun çatısı kalktı ya üstümüzden

Yağmurun da eski tadı yok bu yüzden

D)            O gün gelsin neşemiz tazelensin de gör

Dünyayı hele sen bir barış olsun da gör

E)            Sen benim üstüne titrediğim güzel ve yeni

Saatim kadar saadetimin göz bebeği zamansın

28.          Her şey yerli yerinde, masa, sürahi, bardak

Serpilen aydınlıkta dalların arasından

Büyülenmiş bir ceylan gibi bakıyor zaman

Sessizlik dökülüyor bir yerde yaprak yaprak

Yukarıda verilen dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Sarma uyak kullanılmıştır.

B) Somutlamaya başvurulmuştur.

C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

D) Sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanılmıştır.

E) Redif vardır.

29. Şiir yüreğin sesidir, nesnelliği değil öznelliği yansıtır. Anlatım büsbütün kapalı değil ama örtülüdür. İletilmek istenenler açıkça anlatılmaz, ustaca sezdirilir. Şiir dili de buna göre biçimlenir, önemli olan sözcüklerin tınısı ve sessel değeridir. En anlamsız sözcük bile, ezgi gücü varsa şiirde yerini alır. Dil bilgisi kurallarına, cümle yapısına sıkı sıkıya bağlı kalmaya gerek yoktur.

Şiirde bu nitelikleri arayan bir şair, aşağıdakilerden hangisine öncelik vermez?

A) İmgeye                             B) Düşünceye

C) Ritme                                D) Duyguya

E) İzlenime

30. Günümüzün şiiri ve bu arada benim şiirim, sözcüğün sınırlarını genişleten bir şiir. Genç kuşakla yeni bir anlatım dönemine girdik. Yeni şairler şiirin araçlarını yalnızca kullanmıyorlar. Aynı zamanda o araçlarla özellikle de sözcüklerle oynuyorlar.

Aşağıdakilerden hangisinin, böyle diyen bir şaire ait olduğu söylenemez?

A)            Bilinir ne usta olduğum içlenmek zanaatında

Canımla besliyorum şu hüznün kuşlarını

B)            Gülün tam ortasında ağlıyorum

Her akşam sokak ortasında öldükçe

C)            Bir beyaz gemiydi ayıran onları

Kadın güvertedeydi adam rıhtımda

D)            Şu senin bulutsu sesin var ya

Uçtan uca ters yüz ediyor geceyi

E)            Şimdi bir güvercinin uçuşunu bölüşüyoruz

Gökyüzünün o meşhur maviliğinde

31. Aşağıdakilerden hangisi, Kutadgu Bilig‘de yer alan kişi ve onun temsil ettiği kavramlar arasında değildir?

A) Alp Er Tunga – Doğruluk

B) Ay Toldı – Saadet

C) Kün Togdı – Kanun

D) Ögdülmiş – Akıl

E) Odgurmış – Akıbet

32. Gazele, aşağıdaki türlerin hangisinin gelişiminde etkili olmamıştır?

A) Makale

B) Deneme

C) Fıkra

D) Röportaj

E) Günlük

33.                         I. Orta oyunu

II. Meddah

III. Trajedi

IV. Destan

V. Komedi

Yukarıdakilerden hangileri geleneksel Türk anlatıları arasında yer alan türlerden değildir?

A) I. ve II.

B) I. ve III.

C) II. ve III.

D) III. ve V.

E) IV. ve V.

34. Karagöz oyunuyla ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Giriş, muhavere, fasıl ve bitiş olmak üzere dört bolümü vardır.

B) Tuzsuz Deli Bekir, zengin, mirasyedi, çıtkırıldım bir tiptir ve İstanbul ağzıyla konuşur.

C) Kastamonulu, Rumelili, Bolulu gibi İstanbul’a iş aramaya gelmiş veya meslek edinmiş, yerleşmiş taşralı Türk tipleri vardır.

D) Yardak, Karagözcünün isteği doğrultusunda, perde gazelleri, şarkılar, türküler okur, tef çalar.

E) Çelebi, Frenk ve Zenne önemli tipler arasında yer alır.

35. İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargıların hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) Sürgün avlarına sığır, kurban törenlerine şölen, yas törenlerine yuğ denirdi.

B) İlk ürünleri arasında koşuk ve sagu ile atasözü özelliği taşıyan savlar yer alıyordu.

C) Şiirler hece ölçüsüyle yazılır, nazım birimi beyittir, uyak düzeni bakımından ise halk edebiyatındaki koşmaya benzer.

D) Koşuklarda doğa güzellikleri, günlük yaşam, av eğlenceleri anlatılır, ölen bir kişinin arkasından söylenen yas şiirlerine ise sagu denirdi.

E) Ozanlar şiirlerinde, içinde yaşadıkları toplumun çeşitli gerçeklerini, inançlarını, görüşlerini değişik biçimlerde dile getirirlerdi.

36. Divan edebiyatı sanatçıları ve yaşadığı yüzyıllarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Sultan Veled – 13. yüzyıl

B) Âşık Paşa – 14. yüzyıl

C) Şeyhi – 15. yüzyıl

D) Fuzuli – 16. yüzyıl

E) Nedim – 17. yüzyıl

37. Bir kişiyi, bir durumu veya olayı yermeye, toplumun aksayan yönlerini göstermeye yönelik şiirler yazan Nef’i, aşağıdaki şiir türlerinin hangisiyle ilişkilendirilebilir?

A) Didaktik                            B) Satirik

C) Pastoral                            D) Epik

E) Lirik

38. Nesir sözcüğü, ‘yaymak, saçmak, dağılmak’ demektir. Bugün “düzyazı” terimiyle karşılanmaya çalışılmaktadır. Nesir yazarlarına eskiden “nâsir” denirdi.

Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatı nâsircilerinden değildir?

A) Lâtifi                                 B) Sinan Paşa

C) Gülşehri                           D) Nergisi

E) Naima

39. Konusu bir paşanın oğlu ile bir cariyenin aşk macerası olan —-, o zamanlar artık kapanmak üzere olan bir devrin cariyeli, köleli büyük konak hayatının Türk romanındaki en başarılı örneğidir. Sırf cariye olduğu için konak sahibinin oğlu ile evlenemeyen Dilber’in hayatı anlatılır bu romanda.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yapıtlardan hangisi getirilmelidir?

A) Sergüzeşt                         B) Zehra

C) İclal                                   D) Bir Hatıra

E) Zavallı Kız

40. Bir eleştirmenin, Abdülhak Hamit Tarhan’ın edebiyatımızdaki yerini ve kişiliğini değerlendirirken verdiği aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Türk şiirini Batılılaştırma konusunda kurallar öne sürmekten çok, bunları yazdığı şiirlerle örneklendirme yolunu seçmiştir.

B) Tamamıyla klasik bir edebiyat kültürü ile yetişmiş; Tahran’dan döndükten sonra Şinasi, Namık Kemal ve Recaizade Mahmut Ekrem’i okumaya başlamış ve ilk yapıtlarını tiyatro türünde yazmıştır.

C) Batı şiirine özgü doğa betimlemelerinin bizde ilk örneklerine onun Sahra adlı yapıtında rastlanır.

D) Hayal gücünün enginliği, duygularının zenginliği yününden o, Tanzimat sonrası edebiyatımızın lirik şairleri arasında yer alır.

E) Nağme-i Seher adlı kitapta topladığı ilk şiirlerinde divan şiirinden etkilendiği açıkça görülür.

41. Romantik duyarlıktaki insanların ızdıraptan ızdıraba sürükleneceklerine ve hayatta başarı kazanamayacaklarına inanan ve okuyucuyu da buna inandırmaya çalışan yazar, bunu, —- açık bir biçimde işler. Tamamen romantik bir yapıya sahip olan kahramanını, yalnız aşkın karşısında değil, çeşitli olaylar karşısında da dener; bunların hepsinden yenik, düş kırıklıklarına uğratarak çıkarır. Tıpkı Gustave Flaubert’in —- yaptığı gibi.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıda verilenlerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

A) Mai ve Siyah’ta – Madam Bovary’de

B) Kırık Hayatlar‘da – Salambo‘da

C) Bir Ölünün Defteri’nde – Duygusal Eğilim’de

D) Aşk-ı Memnu’da – Üç Hikâye‘de

E) Nemide‘de – Ermiş Antonius ve Şeytan’da

42. Edebiyatımızın kimi dönemleriyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A)1940’lı yıllardan itibaren Cumhuriyet Dönemi Türk romanında, gerçekçiliğin bir uzantısı olarak köye ve köy insanına yöneliş başlar.

B) Fecr-i atinin şiir alanındaki temsilcileri Tahsin Nahit, Mehmet Fuat, Faik Ali, Mehmet Behçet, Emin Bülent ve Ahmet Haşim’dir.

C)Servetifünun Dönemi’nde sanatçılar biçim ve üslup kaygılarını bir yana bırakıp halka yönelme ve halkın sorunlarını anlatmaya yönelik bir edebiyat anlayışını benimsediler.

D)Tanzimat Dönemi’nde sanatçıların yalın bir dile yönelmelerinin nedeni, sanatı, toplumu eğiten, bilgilendiren ve aydınlatan bir araç olarak görmeleridir.

E) Milli Mücadele Dönemi’ndeki Türk edebiyatı gerçekte Milli Edebiyat Dönemindeki yönelimlerin bir uzantısı sayılabilir.

43. 1923’ten 1940’a değin şiir ortamımız sürekli bir devinim içindedir. Bu süre içerisinde şiir yazanlar belirli topluluklar oluşturmuştur. Bu topluluklar arasında —- sayabiliriz.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

A) Hececileri

B) Halka Yönelenleri

C) Öz Şiircileri

D) Garipçileri

E) Serbest Şiircileri

44. Pabuççular ve eskiciler, işlerinin üzerine abanmış, acele acele, takır takır çekiç sallarken “Aganta burina burinata!” diye kainata meydan okuyan nidamızı duyunca, işlerinin üzerinden doğruldular Birdenbire çekiç takırtısı sustu. Hatta halis muhlis bir kara adamı olan Aşçı Yaşar bile sesini kapıp koyverdi ve eskicilerle beraber ‘Aganta!’ diye narayı bastı. Neşenin seslerimize, seslerimizin neşeye verdiği sonsuz hürriyette, muhayyilem hız aldı.

Aşağıdaki yapıtlardan hangisi bu parçanın yazarına ait değildir?

A) Uluç Ali Reis

B) Deniz Gurbetçileri

C) Mavi Sürgün

D) Ötelerin Çocuğu

E) Deniz Küstü

45. Kimi eleştirmenlere göre gerçeğin, bir sanatçı tutumuyla değil, bir bilim insanı gibi algılanarak oluşturulduğu söylenen —-, gerçekte ilginç bir romandır. Roman, karşılaştığı birtakım doğaüstü olaylara kendisince çözüm bulamayan ve bu yüzden kuşku ve endişelere kapılan materyalist düşünceli septik Doktor Ferit’in, çevresindeki bazı kişilerin telkinleriyle, bu durumdan kurtularak huzura kavuşmasını konu alır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yapıtlardan hangisi getirilmelidir?

A) Süngülerin Gölgesinde

B) Matmazel Noraliya’nın Koltuğu

C) Yalnızız

D) Bir Tereddüdün Romanı

E) Dokuzuncu Hariciye Koğuşu

46. Reşat Nuri Güntekin, toplum yapımızdaki değişmelerin aile üzerindeki yıkıcı etkilerini —- adlı romanında göstermiştir. Bu romanda, Tanzimat’tan beri üzerinde durulan Batılılaşma özentisinin olumsuz sonuçları yansıtılmıştır. Bu durumu bir ölçüde Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun —- adlı yapıtında da görebiliriz.

Bu parçada boş bırakılan yerlere, verilen bilgilere göre aşağıdaki yapıtlardan hangileri sırasıyla getirilmelidir?

A) Yaprak Dökümü – Kiralık Konak

B) Çalıkuşu – Hüküm Gecesi

C) Bir Kadın Düşmanı – Yaban

D) Dudaktan Kalbe – Ankara

E) Acımak – Panorama

47. Beş Hececiler arasında milli kaynaklara yöneliş ve şiirin ilkelerine uyma bakımından —- en başarılı sanatçıdır. “Memleket Edebiyatı” adı verilen ve Anadolu insanının hayatını yansıtmayı amaçlayan hareketin, şiirdeki önemli temsilcilerindendir. Çoban Çeşmesi adlı şiir kitabında bu yönelimin örnekleri vardır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki şairlerden hangisi getirilmelidir?

A) Yusuf Ziya Ortaç

B) Faruk Nafiz Çamlıbel

C) Orhan Seyfi Orhon

D) Halit Fahri Ozansoy

E) Enis Behiç Koryürek

48. Cumhuriyet Dönemi romanı, Cumhuriyet öncesi anlatı temelleri üzerine kurulmuş bir romandır. —- gibi, aslında Cumhuriyet öncesinde yazmaya başlayıp bu dönemde de devam eden pek çok romancıyla karşılaşırız.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yazarlardan hangisi getirilemez?

A) Hüseyin Rahmi Gürpınar

B) Reşat Nuri Güntekin

C) Aka Gündüz

D) Refik Halit Karay

E) Sabahattin Ali

49. Gerek anlatım biçimi gerek çizdiği tipler gerekse romana taşıdığı konular yönünden ele alındığında —- Aylak Adam adlı romanıyla, Tanpınar romanının, özellikle de Huzur ve —- romanlarının başlattığı, alışılagelmiş modern roman yazma anlayışının dışına çıkanların başında gelir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

A) Adalet Ağaoğlu – Mahur Beste

B) Tarık Buğra – Ölmeye Yatmak

C) Yusuf Atılgan – Saatleri Ayarlama Enstitüsü

D) Attila İlhan – Kılavuz

E) Bilge Karasu – Sırtlan Payı

50. Cimrilik, korkaklık, evlat sevgisi gibi bütün insanlarda ortak olan bir niteliği abartmak bir insanda toplama işidir tipleştirme. Söz gelimi Balzac’ın Goriot Baba’sı, Cervantes’in Don Kişot’u birer tiptir. Buna göre Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar adlı romanındaki —-, Yaşar Kemal’in Ortadirek adlı romanındaki —- birer tiptir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

A) Cemil – Afife

B) Hayri – Hakkı Celis

C) Yusuf – Fahim Bey

D) Selim – Meryemce

E) Adnan – Seniha

51. Cumhuriyet Dönemi’nin kimi romancıları, özellikle halkın sorunlarını yansıtma, bu sorunlar doğrultusunda okurları bilinçlendirme amacını gütmüşlerdir. Bunun için de insanları ezen koşulları, bu koşulları ortaya çıkaran etkenleri romanlarında ele alıp işlemişlerdir.

Aşağıdaki romanlardan hangisi yukarıda belirtilen tutumla oluşturulmamıştır?

A) Kuyucaklı Yusuf

B) Kaplumbağalar

C) Tütün Zamanı

D) Rahmet Yolları Kesti

E) Sonuncu 

52. Orhan Kemal’in Baba Evi adlı yapılıyla aşağıdaki yapıtların hangisi arasında konusal yönden kimi açılardan bir benzerlik kurulamaz?

A) Kurt Kanunu

B) Kayıp Aranıyor

C) Kopuk Takımı

D) Arkadaş Islıkları

E) Sokaktaki Adam

53. Aşağıdaki yapıtlardan hangisi türü bakımından ötekilerden farklıdır?

A) Duvarların Ötesi

B) Biz İnsanlar

C) Günün Adamı

D) Bir Adam Yaratmak

E) Fadik Kız

54. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Türk ve Batı şiirini çok iyi bilen Hilmi Yavuz’un şiirlerini topladığı kitaplar arasında Hüzün ki En Çok Yakışandır Bize, Yolculuk Şiirleri, Akşam Şiirleri’ni sayabiliriz.

B) Resim, şiir, müzik gibi güzel sanatlara karşı özel bir ilgisi olan İsmet Özel’in şiirlerinin ana izleğini; yabancılaşma, başkaldırı, bunaltı ve özgürlük gibi çağımız insanının en temel sorunları oluşturur.

C) Sezai Karakoç’un şiirlerinin sağlam bir metafizik zemini vardır; Leyla ile Mecnun, Mağara ve Işık yayımlanan şiir kitaplarından bazılarıdır.

D) Kemal Özer’in 1965’te yayımlanan Bir Gün Mutlaka adlı şiiri, onun toplumcu gerçekçi yönünü yansıtan bir bildiri niteliği taşır.

E) Şiir kültürü bakımından donanımlı bir şair olan Enis Batur, yalnızca şiir yazmakta kalmamış, aynı zamanda şiir üzerine yazılar da yayımlamıştır.

55. Aşağıdaki yazarlardan hangisinin yapıtlarında fantastik gerçekçiliğe ait ögeler ağır basmaktadır?

A) Oktay Akbal

B) Rasim Özdenören

C) Nazlı Eray

D) İnci Aral

E) Nezihe Meriç

56. Yalnızca olaya yaslanan; girişi, gelişmesi, sonucu olan, okuyucuyu bir gerilim içinde tutarak az sonra no olacak sorusunun ardına düşüren bir öykü türüdür Maupassant tarzı öyküler. —- bu türde yazan en ünlü öykücülerimizden biridir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yazarlardan hangisi getirilmelidir?

A) Ömer Seyfettin

B) Selim ileri

C) Memduh Şevket Esendal

D) Bilge Karasu

E) Sait Faik Abasıyanık

CEVAPLAR

1 .   Olaylara bir de bu gözle bakmalısın.

Bu   cümledeki   altı   çizili   sözün   cümleye kattığı   anlam,   aşağıdakilerin   hangisinde vardır?

A)    Sorunlara bu anlayışla yaklaştığın sürece ba­şarılı olamazsın.

B) Amacına ulaşabilmek için çalışmalarını bu noktada yoğunlaştırmalısın.

C)    Bu gidişle okulu ancak önümüzdeki yıl bitire­bilir.

D)    Bu böyle sürüp giderse onu uyarmak zorunda kalacağız.

E)    Bu ayrıntıları gözden kaçırmazsan sonuca ulaşırsın.

2.   Her ortamda özeleştirisini yapmaktan çekinmeyen.

                                      I

kusurlarını ve yanlışlarını hiç gizlemeden dile getiren,

       II                       III

yalancılıktan ve vurdumduymazlıktan nefret eden bir

IV                                    V

arkadaşımızdı.

Yukarıdaki   cümlede   numaralanmış   söz­cüklerin  hangisinde “eksik,  noksan” anlamı vardır?

A) I.          B) II.        C) III.        D) IV.        E) V.

3.    Beş yüz sayfalık bu dev romanda, yazarın, olay­lara ve durumlara hiç yama yapmadığını görürüz.

Bu cümlede geçen “yama yapmamak” sö­züyle belirtilmek istenen aşağıdakiler-den   hangisidir?

A)    Sözü uzatmaktan kaçınmak

B)    Anlatıma kendini katmamak

C)    Açık ve anlaşılır bir dil kullanmak

D)    Yaşanılanları olduğu gibi yansıtmak

E)    Farklı anlatım biçimlerinden yararlanmamak

4.   Yaşadıkları dönemde yeterince tanınmamış bazı ozan ve yazarlar vardır. Bunlar çamurlu bir su bi­rikintisine bembeyaz, ışıl ışıl çakıl taşları atarlar; ancak bu taşlar, zamanında pek fark edilmez. Bir gün gelir, o çamurlu sular durulur ve o güzel çakıl taşları gün ışığına çıkar.

Bu parçada geçen “çamurlu bir su birikintisi” sözüyle   anlatılmak   istenen   aşağıdakilerden   hangisidir?

A)    Gerçek sanat ürünlerinin ayrımına yarılamadığı ortam

B)    Sanatın, yaşamı güzelleştirme işlevi

C)    Sanatçıların ürün vermede karşılaştığı güçlük­ler

D)    Sanatla ilgilenen, yaşamını sanatla kazanan kişilerin azlığı

E)    Sanatçılara yöneltilen olumsuz eleştiriler

5.   (I) Kasaba, ne kent, ne köy; ikisinin karışımı bir yerleşim merkezidir. (II) Türkiye’yi en iyi yansıtan yerleşim örneğidir bence kasaba. (III) Kasaba kül­türü bütün yaşamımızı etkiler. (IV) Kasaba gör­güsü her yönüyle davranışlarımıza, ilişkilerimize yansır.

Yukarıdaki   parçada   numaralanmış   cümle­lerden  hangileri  anlamca birbirine en yakındır?

A) I. ve II.             B) I. ve III.          C) II. ve III.

D) II. ve IV.          E) III. ve IV.

6.   Aşağıdakilerin hangisinde bir “yakınma” vardır?

A)    Bir gelip bit gidiyordu deniz

Dudakları ıslak, elleri kenetli

B)   Söyleyin söyleyin kim anlar dilimden

Kim alır yarı yolda kalmış selamımı

C)   Salkımsöğütler yıkanırken anılarda

İki âşık martıydık bulutlarda

D)   Odaları parka taşımış kimi anneler

Koşuşup duruyor bütün çocuklar

E)  Sen bitek topraklarda boy atmış güzellik.

Tırpan tanımamış otlaklar yeşilinde

7.   (I) O, işlediği konuları genellikle Osmanlı İmpara­torluğunun çöküş döneminin başladığı 17. ve 18. yüzyıldan alır. (Il) Oyunları o dönemin düşünüş biçimini, törelerini karikatürize ettiğinden değerli­dir. (III) Güldürme öğesine bağlı kalarak bilgili bil­gisiz, erdemli erdemsiz kişiler arasındaki çelişki­leri yansıtır. (IV) Kurumların, dolayısıyla da toplu­mun hicvine yönelir. (V) Mizah anlayışı, gelenek­sel mizah anlayışımıza uyduğundan, yapıtlarından halk da hoşlanır, aydınlar da.

Yukarıdaki   parçada   numaralanmış   cümle­lerin   hangilerinde  neden-sonuç   ilişkisi vardır?

A) I. de ve II. de              B) I. de ve III. de

C) II. de ve V. de             D) III. de ve IV. de

E) IV. de ve V. de

8.   (I) Bütün dünyada geleneksel olandan, halk hikâ­yesi ve destandan yararlanma yoluna gidilmiştir. (II)  Müzik, resim, roman. öykü. şiir, tiyatro ve si­nema gibi sanat dallarının hepsinde böyledir. (III)  Ben de böyle yapmak, geleneksel olanı çağ­daş öykü sanatına taşımak istiyorum. (IV) Bu yöntemi ülkemiz yazınında ustaca uygulayan Yaşar Kemal’in izinde yürümek isteyişimin özünde de işte bu yatıyor. (V) Nitekim son yapıtımda geleneksele yönelişim açıkça görülebilir.

Yukarıdaki   parçada  numaralanmış   cümle­lerin   hangilerinde  amaç   söz   konusudur?

A) I. ve IV.           B) I. ve V.            C) II. ve III.

D) III. ve IV.        E) IV. ve V.

9.   (I) Bu söyleşimiz sırasında bana yönelttiğiniz so­rular düşüncelerimi gözden geçirme olanağı sağlı­yor. (II) Ne yapıyorum, nasıl yapıyorum sorularını yanıtlamak gerçekten kolay değil. (III) Çünkü ne yaptığımız, nasıl yaptığımız üzerinde, yazarken daha az, yazdıktan sonra daha çok düşünürüz. (IV) Aslında yazı ustalığı uzun, çok uzun yıllardan sonra kazanılan bir beceridir. (V) Bu beceri sürekli bir gelişim gösterir.

Yukarıdaki   parçada   numaralanmış   cümle­lerin   hangisinde   karşılaştırma   söz   konu­sudur?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.        E) V.

10.   (I) Halk türkülerimizi, ezgi ve şiir bakımından kı­vamını bulmuş sanat eserleri sayabiliriz. (II) Bun­ları söyleyenlerin seslerindeki ve okuyuşlarındaki pürüzler ayıklanınca klasik denecek kadar sağlam eserler çıkar ortaya. (III) Ne var ki türküleri söy­leyen ve âşık diye anılan halk sanatçılarının kimi­lerinin sesleri, bu eserlerin değerini gölgeliyor. (IV) Kimileri de türküleri aşırı bir duygusallıkla söy­lüyor. (V) Bunlarda türkünün özüne göre değişen bir incelik, bir yorum görülmüyor.

Yukarıdaki   parçada   numaralanmış   cümle­lerin   hangisinde  yargı,   bir  koşula  bağ­lanmıştır?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.        E) V.

11.   (I) Atatürk’ün Söylev’i, yalnızca söz söyleme sa­natı içinde ele alınacak kadar tek yönlü bir kitap değildir. (II) Olayların anlatımında büyük romancı­larda görülen bir kurgulama yeteneği vardır. (III) Kitabın çoğu sayfaları, yaşanmışlığın yanı sıra anlatımıyla şiir yüklüdür. (IV) Atatürk, bu kitapta başarılı bir denemeci ustalığıyla karşıtlarını eleşti­rir. (V) İnsana özgü değerleri olumlu olumsuz yönleriyle sergiler. (VI) Zengin bir karakterler ki­tabı da sayılabilecek bir yapısı olan Söylevin, bu yönüyle genç kuşakları yönlendirecek, etkileyici bir havası vardır.

Yukarıdaki   parçada   numaralanmış   cümle­lerin   hangisinde   yargı,   gerekçesiyle  bir­likte   verilmiştir?

A) II.        B) III.       C) IV.        D) V.         E) VI.

12.   (I) Öykücülüğümüzün bugün belirli bir çizgiye ulaştığını ve o çizgide seyrettiğini söylemek ol­dukça güç. (il) Hatta bazı dönemlerde geçmişteki düzeyini bile koruduğu söylenemez. (III) Günü­müzün genç öykücüleri eski öykü örneklerini ya hiç okumuyorlar ya da yarım yamalak tanıyorlar. (IV) Bu yüzden, geçmişle kan bağı taşımayan, ya­ratıcılıktan yoksun, son derece yetersiz ürünlerle karşılaşıyoruz. (V) Bu durum, ister istemez, okur­larda öyküye karşı ilgisizlik ve küçümseme yara­tıyor.

Yukarıdaki   parçada  numaralanmış   cümle­lerin   hangisindeki   eleştiri,   öykücülerin yazdıklarına    yöneliktir?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.        E) V.

13.   (I) Bir zamanlar tek isteğim ozan olmaktı. (II) Ço­cukluğumda birçok şiir yazdım, (lll) Sonra, sürek olarak yerli ve yabancı büyük ozanların şiirlerini okudum. (IV) On altı on yedi yaşlarıma geldiğim­de, iyi bir şiirin ne olduğunu öğrendim ve kendi şiirlerimin düzeyini düşünerek şiir yazmaktan vazgeçtim. (V) Bir süre, şiir yazmayı bırakıp iyi bir şiir okuru olmaya çalıştım. (VI) Böylece, başka şairlerin de kusurlarını görmeye başladım ve eleştiri türünde karar kıldım.

Yukarıdaki   parçada   eleştirmen,   ozan olma   isteğinin   gerçekleşmeme   nedenini numaralanmış  cümlelerin   hangisinde  be­lirtmektedir?

A) II.         B)III.        C) IV.        D)V.           E) VI.

14.   (I) Kenya’da günlerce Klimanjaro tepelerine tır­mandım. (II) Naivasha Gölü kıyısında flamingoları seyrettim bir akşam. (III) Flamingolar kıyıda pem­be bir bulut oluşturuyorlar. (IV) Güneşin renkleriy­le bütünleşir gibi. (V) Güneş batarken bir canlılık yaşanıyor. (VI) Sonra kuşlar, böcekler, kısacası tüm canlılar ağır ağır çekiliyorlar köşelerine.

Yukarıdaki   parçada,   yazarın    numara­lanmış   cümlelerinden   hangisi,   kendinden önceki  cümlenin  bir öğesi  durumundadır?

A) II.        B) III.       C) IV.        D) V.         E) VI.

15.   (I) O, folklorun bir ülkenin gerçek kültür kaynağı olduğunu savunan bir araştırmacıydı. (II) Folklo­run, sadece el işlemelerinden ya da türkülerden oluştuğunu öne sürenlere karşı çıkıp kapsamının çok daha geniş olduğunu ortaya koydu. (III) Ge­ride, dünle bugünü kaynaştıran, yarının yaratıcıla­rına ışık tutacak ölümsüz bilgiler ve belgeler bırak­tı. (IV) Bu belgeler çağdaş yöntemlerle derlenip bir araya getirildi. (V) Böylece genç kuşakların yarar­lanmasına sunuldu.

Yukarıdaki   parçada   numaralanmış   cümle­lerin   hangisinde,  söz  konusu   araştırma­cının   yapıtlarının   özelliği   belirtilmekte­dir?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.        E) V.

16.   Aşağıdaki   cümlelerin   hangisinde   yazım yanlışı   vardır?

A) Anlaşma metnine her iki tarafta sadık kaldı.

B)Kimsenin etkisinde kalmadan, amaçların ve isteklerin doğrultusunda karar vermelisin.

C)Bu işte başarılı olamayacağını anladığı için hemen istifa dilekçesini verdi.

D)Kasabadan ayrılırken karşıdaki yamaçta gör­düğümüz kır evleri ilgimizi çekti.

E) Bu soğukta dışarı çıkarsan yine hastalanırsın.

17.   Bir anlatım biçimi olarak günlükte, gezi (I) de­neme (II) eleştiri ve röportaj gibi öğretici (MI) roman (IV) öykü (V) şiir gibi yaratıcı türlerden yararlanılır.

Bu cümledeki numaralanmış yerlerden hangisine ötekilerden farklı bir nokta­lama  işareti  konmalıdır?

A) I.         B) II.        C) III.       D) IV.        E) V.

18.   Ünlü filozof Konfüçyüs şöyle yakarırmış ( ) “Tan­rım ( ) bana kitap dolu bir ev ( ) çiçek dolu bir bahçe ver ( )”

Bu cümlede ayraçlarla ( ) belirtilen yer­lere aşağıdaki noktalama İşaretlerinden hangileri   sırasıyla  konmalıdır?

A) (,) (:) (,) (…)                B) (:) (,) (.) (!)

C) (,) (:) (;) (!)                  D) (:) (;) (…) (.)

E) (;) (!) (-) (.)

19.   Yaşamı kendince algılayıp   yorumlamak   yerine önüne

               I                            II                      III                 IV

konduğu gibi kabul eden insanlar, düşünce tembelidir.

                                                                  V

Yukarıdaki   altı   çizili   sözcüklerden   han­gisi,  yapısı  bakımından   ötekilerden  fark­lıdır?

A) I.         B) II.        C) III.       D) IV.        E) V.

20.   Aşağıdakilerin   hangisinde  verilen   dizeler basit  cümle  oluşturmaktadır?

A)    Mustafa Kemal barış olmuş.

Gürül gürül akan ırmaklarda.

B)    Mustafa Kemal özgürlük olmuş.

Özgürlük diye çarpan yüreklerde.

C)   Mustafa Kemal bereket olmuş,

Uzanıp giden bu topraklarda.

D)    Mustafa Kemal türkü olmuş.

İnanmış dudaklarda.

E)   Mustafa Kemal ülkü olmuş,

Uzak yakın bütün bayraklarda.

21.   Çocukken, seslerin hep o minicik kutunun içine

I      II

doluştuğunu sanırdım. Düğmesi çevrilince o,  evimizi hoş

III

nağmelerle doldururdu.

Yukarıdaki   cümlelerde   numaralanmış sözcüklerin  türleri,   aşağıdakilerin han­gisinde sırasıyla doğru  olarak verilmiş­tir?

                 I                        II                        III

A)  işaret sıfatı        niteleme sıfatı       işaret zamiri

B)  işaret sıfatı        belgisiz sıfat         kişi zamiri

C)  işaret zamiri      niteleme sıfatı       kişi zamiri

D)  kişi zamiri          belgisiz sıfat         işaret zamiri

E)  işaret sıfatı        sayı sıfatı             kişi zamiri

23.          I.Başarının kalıcılığını sağlamak, yılmadan çalışmayı gerektirir.

II. Sanat eğitiminden geçmiş kişiler, her olayda bir incelik, bir güzellik ararlar.

III.Elde edilen bilgiler, ilgililere sunulmadan önce değerlendirilir.

IV.Kurallar, neden öyle olması gerektiği iyice düşünülerek konmuştur.

Yukarıdaki   numaralanmış  cümlelerden hangileri,  öğeleri  ve  öğelerinin  sıralanışı yönünden   aynıdır?

A) I. ve II.            B) I. ve III.          C) II. ve III

D) II. ve IV.         E) III. ve IV.

22.    Aşağıdakilerin   hangisinde   cümlenin öğeleri doğru olarak ayrılmıştır?

A)   Dilin, / yaratıda bir araç, geleceğe uzanabilmede bir köprü, kalıcı olabilmede / zorunlu­luk / olduğunu bilir.

B)   Dilin, yaratıda / bir araç, geleceğe uzanabilmede bir köprü, kalıcı olabilmede / zorunluluk olduğunu bilir.

C)   Dilin, yaratıda bir araç, / geleceğe uzanabilmede bir köprü, / kalıcı olabilmede / zorunlu­luk / olduğunu bilir.

D)   Dilin, yaratıda bir araç, geleceğe uzanabilmede bir köprü, kalıcı olabilmede zorunluluk olduğunu / bilir.

E)  Dilin, yaratıda bir araç, geleceğe uzanabilmede bir köprü, kalıcı olabilmede zorunlu­luk /olduğunu / bilir.

24.   Yineleme dediğimiz anlatım kusuru, aynı anlama gelen birden çok sözcüğün gereksiz yere bir arada kullanılmasıdır. Bir kavramın Türkçesiyle yabancısının birlikte kullanılması bu tür kusurlar­dandır.

Aşağıdaki  cümlelerin   hangisinde  bu açıklamada belirtilen türde bir anlatım kusuru  vardır?

A)Bunlar, belgesel özellikler taşıyan, birbirinden ilginç yazılardır.

B)Bugün işyerinde tebrik ve kutlama ziyaretle­rinde bulunduk.

C)Eskiden, musikiyle uğraşan kişilere musikişi­nas denirdi.

D)Dil, varlığımızın en güçlü dayanağı, kimliğimi­zin en anlamlı kanıtıdır.

E)Günümüz insanının vazgeçemediği araçların başında televizyonla bilgisayar gelmektedir.

25.   Aşağıdaki  cümlelerin  hangisinde  altı çizili sözcüğün Kullanılması  uygun de­ğildir?

A)Onun, büroda çalışanlara ayak uyduramayan, uyumsuz Diri olduğunu düşünüyordu.

B) Eş dost demeden herkesi kıyasıya eleştiri­yordu.

C)Arkadaşına sürekli olarak, o kişilerle ilişkilerini  kesmesini öneriyordu.

D)Beğenmediği sözcüğü ya da cümleyi çizip yerine etkili sözler uyduruyordu.

E)Yıllardır tasarladığı romanına başlayamamanın sıkıntılarını yaşıyordu.

26.   Aşağıdaki  cümlelerin  hangisinde bir an­latım   bozukluğu   vardır?

A)Olağanüstü kişiliği ve sıradışı dostluğuyla, tanıdık tanımadık herkesi bir sevgi çemberinin içine alırdı.

B)Tek başına gerçekleştirebileceği birçok tasa­rıya gençleri de’ katarak bilgisini onlarla pay­laşmak isterdi.

C)Gerek özgün çalışmaları, gerekse yetkin çe­viri ve denemeleriyle, bu alandaki araştırmacı­lara ışık tutmuştur.

D)Onun düşünceleri, bilimle ilgilenen, yapıtlarını okuyan, anlayan ya da anlamaya çalışanlar aracılığıyla yaşıyor.

E)Gençlerin deneyimsizlikten, bilgi eksikliğinden kaynaklanan sorularını yanıtlayarak yönlendi­rirdi.

27.   Alınan bu karar, savaşta askerin daha çok ölme­sine yol açtı.

Bu  cümledeki anlatım bozukluğu aşağı­daki   değişikliklerin  hangisiyle  giderilebi­lir?

A)   “bu” sözcüğü atılarak

B)   “daha çok” sözü “askerin” sözcüğünden önce kullanılarak

C)   “yol açtı” sözü yerine “neden oldu” sözü getirilerek

D)   “alınan” sözcüğü atılarak

E)   “savaşta” sözcüğü “askerin” sözcüğünden sonra kullanılarak 

28.          I.Onun da görüşlerini öğrenmek, yararlan­mak istediler.

II.Herkes birbirine zarar vermeden yaşamayı başarabiliyorlar.

III. Onun aramızdan ayrılması yalnız bizim için değil, tüm toplum adına büyük bir kayıptır.

IV. Arkadaşının sıkıntı çektiğini biliyor, sezdir­meden yardım ediyordu.

Yukarıdaki   numaralanmış   cümlelerin hangilerinde  anlatım  bozukluğu,  tümleç eksikliğinden    kaynaklanmaktadır?

A) I. ve II.             B) I. ve III.          C) I. ve IV.

D) II. ve IV.          E) III. ve IV.

29.   Söz konusu yazarla benim düşüncelerimiz hatta duygularımız birbirine benziyor.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağı­dakilerin hangisinden kaynaklanmakta­dır?

A)   İyelik eki almış kişi zamirinin gereksiz kulla­nılmasından

B)   Özneyle yüklem arasında uyuşmazlık olma­sından

C)   Gereksiz yere bağlaç kullanılmasından

D)   Yüklemde anlam kayması olmasından

E)   Belirteç eksikliğinden

30.   (I) Sabahlan, gecenin nemiyle ürpermiş çimenler üzerinde yürüyüş yapıyorum. (II) Hava’ saydam; gün ışığı, gözleri kamaştıran güçlü bir aydınlık yayıyor ortalığa. (III) Ağaçlar çiçekte, tepelerin kadifemsi koyu maviliğine gururla yaslanmışlar. (IV) Öğle vakti balkonda oturup kemiklerimi bahar güneşinin sıcaklığına bırakıyorum. (V) Yaşlanıyo­rum; ama aynalarda göremediğim bir genç kız var içimde.

Bu   parçada   numaralanmış  cümlelerin hangilerinde  insana  özgü   nitelikler, başka   varlıklara  aktarılarak  verilmiştir?

A) I. ve II.               B) I. ve III.            C) II. ve IV.

D) III ve IV.            E) IV. ve V.

31.   (I) Günlük tutan bir yazar, yapıtlarında açığa vur­mak istemediği kimi duygu ve düşüncelerini gün­lüğünde yansıtabilir. (II) Okuduğu yapıtlara yöne­lik, gerçekte neler düşündüğünü dile getirebilir. (III) Bazı durumları bilerek ya da bilmeyerek çarpı­tabilir. (IV) O, birçok ayrıntının arasından asıl an­latılmak isteneni bulma çabasındadır. (V) Bir gün bunları sayımlarsa, okurların bu nedenle kendisin­den soğuyacağını düşünür. (VI) Günlük tutan bir­çok yazar vardır; ama bu düşünceyle, günlüklerini yayımlayanlar azdır.

Bu  parçada  numaralanmış cümlelerden hangisi   düşüncenin   akışını   bozmaktadır?

A) II.        B) III.      C) IV.       D)V.         E) VI.

32.   (I) Ulusal güvenliğin, ekonominin ve zenginliğin çarkları artık bilgiyle dönüyor. (Il) Bilgiyse, üreti­len bir şey. (III) Bilginin değeri yükseldikçe, onu elinde tutan bireylerin ve ulusların bahtı açılıyor. (IV) Bilim insanına hemen her çağda gereksinim duyulmuştur; ancak bilgi toplumunda bu gereksi­nim kat kat artmaktadır. (V) Günümüzde gerçekçi toplumlar bu gereksinimi karşılamaya çalışıyor­lar. (VI) Yeterli sayıda ve nitelikte bilim adamı ol­mayan alanlarda bilim adamı yetiştirme çalışmala­rına hız veriyorlar.

Bu parça iki  paragrafa bölünmek iste­nirse  ikinci  paragraf  numaralanmış cümlelerin   hangisiyle   başlar?

A) II.        B) III.      C) IV.       D)V.         E) VI.

33. (I) Öncelikle, eleştireceği yazarın sanat ve dünya görüşünü kavramaya çalışır. (II) Sonra sanatçıyla ve onun yapıtlarıyla ilgili izlenimlerini toplumsal açıdan değerlendirmeye yönelir. (III) Bir yazarın bir yapıtını hiçbir zaman tek başına ele alıp ince­lemez. (IV) Bir romancının, bir öykücünün yeni bir yapıtını eleştirirken daha öncekilerle karşılaştırır. (V) Yapıtın hangi açılardan geliştiğini ya da geride kaldığını belirtir. (VI) Yazarın kendini aşma çaba­larını ya da yinelemelerini gösterir. (VII) Bunları yaparken ne denli nesnel olmaya çalışırsa çalışsın yine de öznellikten kurtulamaz.

Yukarıdaki  parçadan   numaralanmış  cüm­lelerden   hangisi  çıkarılırsa,  parçanın anlamında büyük bir değişme olmaz.?

A) II.        B) III.       C}V.        D) VI.        E) VII.

34. Hepimiz bencillikten yakınıyoruz. Herkesin yalnızca kendisini düşündüğünü, kendisinden başkası yok­muş gibi davrandığını görüyoruz. Bu tutumu eleştiri­yoruz; ama görüyoruz ki eleştirinin pek bir yararı olmuyor. Çünkü bencillik azalacağı yerde giderek yaygınlaşıyor. Bu duruma karşı önlem almıyor, sa­dece yakınmakla yetiniyoruz. —

Bu parçanın sonuna düşüncenin  akışına göre  aşağıdakilerden  hangisinin  getiril­mesi  uygun  olur?

A) Bencil insan, kendisini koruma güdüsüyle kendine güvensizlik arasında sıkışmıştır.

B) Bencilliğin birey olma yetkinliği kazanamamış kişilerde sık görüldüğünü biliyoruz.

C) Bencil kişilerin, her olayı, her durumu, her in­sanı kendi çıkarı için kullandığını unutmamalı­yız.

D)Bencilliğin nelerden kaynaklandığını, neden yaygınlaştığını düşünmüyoruz.

E)Bencil kişiler kendilerinden başkalarına değer vermeyi bilmezler.

35. Yazar, öyküsüne kahraman olarak seçtiği kişinin yalnızlığını ve çevresindekilerle iletişim kuramayı­şını yansıtmak istiyor. Bunun da ötesinde, onun, insana özgü sıcaklıktan yoksun, insanları sevme­yen ve çıkarcı bir genç olduğunu vurguluyor.

Bu  parçada sözü  edilen öykü  kahramanıyla   aşağıdakilerin    hangisinde   betimle­nen  kişi arasında bir benzerlik kurulabi­lir?

A)Köyün yaşlılarına göre, konuşkan, kendine güvenen; ama başına buyruk bir gençti.

B) Eline çok az para geçmesine karşın en ağır işlerde özveriyle çalışır; başka bir yerde ça­lışmayı düşünmezdi.’

C)Yanında çalışanlara iş ortamında oldukça öl­çülü davranıyor, iş dışında ise onları arkadaş gibi görüyordu.

D) İnsanlardan çok doğaya yakın, tüm canlılara karşı sınırsız bir sevgi duyan, kendine özgü biriydi.

E)Kendine yarar sağlamayan bu insanların ara­sında bulunmak, onlarla konuşmak istemiyor; onlara karşı hiçbir olumlu duygu beslemi­yordu.

36.   Öykü yazmada başarılı olmuş bir yazara; “Artık roman yazma zamanınız geleli.” demek ya da “Ar­tık ondan romanlar bekleyebiliriz.” gibi sonuçlara ulaşmak bir yazı türünü ötekinden üstün tutmak anlamına gelir. Öykü ile roman ayrı türlerdir. Ortak paydaları ise bir kurguya dayanmaları ve düzyazı olmalarıdır. Her iki türde de başarı, yazarlarının ustalığında yatmaktadır.

Bu   parçada,  aşağıdaki  yargılardan   han­gisine  karşı  çıkılmaktadır?

A)   Yazarlar, başarılı olacakları alana yönlendirilmelidir.

B)    Roman yazmak, öykü yazmaktan zordur.

C)   Yazarlar, deneyim kazandıkça farklı yazı tür­leri denerler.

D)    En çok tutulan yazınsal türlerden biri roman­dır.

E)   Öykü yazmak bir birikim gerektirir.

37. Özyaşamöyküsü yazmak kolay değildir. İnsan, çoğu kez nesnelliğini koruyamaz; benmerkezci duruma düşebilir. Yazarımız bu gerçeği iyi kavra­mış. Olabildiğince kendini öne çıkarmadan, ama kendi hakkını da yedirmeden, yaşadıklarını yaz­mış. Hem de çok etkileyici biçimde yazmış. Genç, yaşlı öğretmenler, hele öğretmenliğe hazırlanan gençler, okuyun bu kitabı. Yolunuz aydınlanacak; gerçekten dolu bir yaşamın ne olduğu, nasıl ol­ması gerektiği kafanızda belirginleşecektir.

Bu parçada, özyaşamöyküsü yazmanın güçlüğü,   aşağıdakilerden   hangisine bağlanmaktadır?

A)Olayları yansıtırken, kişisel görüşleriyle ger­çekler arasında denge sağlamaya

B) Olayları belirli bir meslek grubunun bakış açı­sıyla yansıtmaya

C) Gerçekleri gizleyebilmek için duygusallığa ağırlık vermeye

D)Yalnızca tanık olunan olayları anlatarak kita­bın kapsamını daraltmaya

E)Okura yol göstermeyi amaçlayarak kendini ikinci plana atmaya

38.   Bir şiirin alınyazısını önceden kestirme olanağı yok­tur. Bu gerçek, “Han Duvarları” için de geçerliydi elbette. 1924’te yazılan bu şiir, birçok yönüyle güncelliğini yitirmesine karşın günümüzde hâlâ okunuyor, tanınıyor. Peki, hangi nedene bağlana­bilir bu? Yoksa “Han Duvarlarının da N. Kemal’in “Vatan Kasidesi”. T. Fikret’in “Promete”, M. Âkif’in “Çanakkale Şehitleri” adlı şiirleri gibi gizli bir yaşa­ma gücü mü var? Ona bu gücü kazandıran ne?

Bu  parçaya  göre şiirle  İlgili  olarak aşağıdakilerden  hangisi   söylenebilir?

A)   Değer kazanması zaman alır.

B)   Belirli temaları işleyenler daha çok sevilir.

C)   Yazıldığı günlerde ünlenenler kolayca unutul­maz.

D)   Kalıcılığını sağlayan etkenleri belirlemek güç­tür.

E)   Her biri biçim ve içerik yönünden farklı özellik­ler taşır.

39. Bu sanatçı, kültürel yapısına yabancı olmadığı bir coğrafyanın insanını anlatmıştır. Bu coğrafyanın ağıtlarını, efsanelerini, türkülerini, masallarını, inançlarını kısacası düşünme biçimini çok iyi bil­mektedir. Bu yüzden romanlarında, kahramanla­rına, kendi bilinçlerinin sınırı içinde bir dünya kur­muştur. Halk düşüncesinin işleyişini çok iyi yaka­layan yazar, yapıtlarında efsaneleştirmeyi. Ana­dolu insanının kendi gerçekliği açısından ele al­mıştır. İşte sanatçı bu nedenle benzersiz kalabil­miştir.

Bu parçada sözü edilen sanatçının ba­şarısının temelini aşağıdakilerden han­gisi   oluşturmaktadır?

A)  Kahramanlarının, çevreleriyle olan ilişkilerin­den çok, kişilik özelliklerine önem vermesi

B)   Anlattığı insanları, kültürel birikim ve düşünce açısından iyi tanıması

C)  Her bölgenin kültürel yapısının kendine özgü nitelikler taşıdığının bilincinde olması

D)   Birlikte yaşadığı insanları anlatmanın daha kolay olacağını fark etmiş olması

E)   Halkı, toplumun kültür değerlerinin bir ürünü olarak ele alması

40.   Bir eleştirmen, kendi görüşlerini kabul ettirmek için okuyucuyu zorluyorsa yanlış yoldadır. Çünkü eleştirinin amacı okuyucuyu etkilemek değil, onu birlikte düşünmeye yönlendirmek olmalıdır. Önemli olan, değerlendirme yapmaktan çok, yaşanılan düşünme sürecine okuyucunun katılımını sağla­maktır. Eleştirmenden beklenen —.

Bu  parçanın sonuna düşüncenin  akışına göre hangisi  aşağıdakilerden  getirilmelidir?

A)  okuyucuya yapıtla ilgili bilgiler ve ipuçları sunmaktır

B)  eleştirdiği yapıtla okuyucu arasında köprü kurmaktır

C)okura, okuduğunu bağımsızca değerlendirme olanağı tanımaktır

D)  okuru koşullandırmadan yapıtı değişik açılar­dan tartışmaktır

E)  okurun dünya görüşüne belli bir yön vermektir

41.Edebiyat yapıtlarını açıklamak, yorumlamak, de­ğerlendirmek ve sınıflandırmak amacını taşıyan yazılar vardır. Bu yazıları, “edebiyat eleştirisi” adı altında toplayabiliriz. Edebiyat eleştirisi içinde daha çok denemeler, kitap tanıtma’ yazıları ve bi­limsel araştırmalar yer alır. Bu yazılar, en öznel izlenimlerden en nesnel değerlendirmelere değin uzanan geniş bir yelpaze içinde karşımıza çıkar. Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere bu yazı­larda —

Bu  parçanın sonuna düşüncenin  akışına göre aşağıdakilerden  hangisi  getirile­mez?

A)   değişik anlatım yöntemleri kullanılır

B)   ele alınan konuların sınırı oldukça geniştir

C)   doğruluğu kanıtlanabilecek görüşlere ağırlık verilir

D)   okurları bilgilendirmek ön plana çıkar

E)   asıl amaç, yapıtların gereği gibi tanıtılmasıdır

42.   Düşüncenin en iyi biçimde, insanın kendi anadi­linde oluşup geliştiğini söylerdi. Anadile yaslan­mayan bir anlatımın sağlam olmayacağını savu­nurdu. Daha da ileri gider, anadiline saygının en büyük erdem olduğuna inanır, onu yurtseverlikle eşdeğer tutardı. Bilimsel çalışmalarında olduğu kadar günlük yaşamında da dile büyük bir özen gösterirdi. Kimi zaman bir sözcüğe takılır, düşün­cesini açık seçik yansıtacak bir anlatım biçimini buluncaya değin günlerce çalışırdı. Düşünsel tu­tarlılığın ancak dilsel tutarlılıkla gerçekleşebilece­ğine inanırdı.

Bu   parçada   aşağıdakilerden   hangisine değinilmemiştir?

A)   Anadilin, insanın duyarlığı üzerindeki etkisine

B)    Sözcük seçiminde gösterilen titizliğe

C)    Dil ile düşünce arasındaki ilişkiye

D)   Anlatımla anadil arasındaki bağa

E)   Dili doğru ve düzgün kullanmanın önemine

43.   O, aslında yazdığı öykülerde, oyunlarda, roman­larda da bir ozandır. Diline, dildeki uyuma, musi­kiyi sağlayan öğelere öncelik veren bir düzyazı ustasıdır. Bu yönden düzyazıyla oluşturduğu ya­pıtlarda da ozanlığı öne çıkar. Sözcükleri bir im­bikten geçirerek damıtır; böyle bir damıtımdan geçmemiş hiçbir sözcüğe yer vermez yapıtlarında. Düzyazılarında da iyi bir söz işçisidir, tıpkı şiirle­rinden gibi.

Bu  parçada,  sözü  edilen sanatçıyla ilgili olarak  aşağıdakilerden   hangisine  değinilmemiştir?

A)    Değişik türlerde ürünler verdiğine

B)   Şiirselliğinin her ürününe yansıdığına

C)   Kulağa hoş gelen sesler içeren sözcükler kullanmaya özen gösterdiğine

D)   Yapıtlarında kullandığı dili inceden inceye iş­lediğine

E)   Belirli kalıpların dışına çıkmadığına

44.   Bana göre yeni öykücüler “benli anlatımın dışına çıkamıyor, “ben” dışındaki yaşamın öykülerine girmesine izin vermiyorlar. Bazen öykünün içine kulaktan dolma ve taşıyamayacağı ağırlıkta fel­sefe koyuyorlar. O felsefe de öyküye yedirilmiş olmuyor. Bu yüzden yazdıklarının öykü mü, ruh’sal çözümleme mi. deneme mi olduğunu bilemiyorsu­nuz.

Aşağıdakilerden    hangisi,   bu   parçada sözü   edilen   öykücülere  yöneltilen  eleş­tirilerden biri değildir?

A)   Yazdıklarını kendileriyle sınırlı tutmaları

B)   Öykülerin düşünsel bütünlükten yoksun ol­ması

C)   Özümsenmemiş bilgi ve düşüncelere yer ver­meleri

D)   Sözcük seçiminde gerekli özeni göstermeme­leri

E)   Belirli bir yazınsal türün ilkelerine bağlı kal­mamaları

CEVAPLAR

 1 .      I.   Hasta sabaha kadar gözünü kırpmamıştı.

II.   Dün akşam geç yanığından uykusunu ala­mamıştı.

III.   Uykum gelmesin diye sık sık yüzümü yıka­dım.

IV.   Uykusunun ağır olduğunu herkes bilirdi.

V. Dünkü tartışma yüzünden bütün gece gözü­me uyku girmedi.

Yukarıdaki  cümlelerin   hangilerindeki   de­yimler  anlamca  birbirine  yakındır?

A) I. ve V.             B) II. ve III.          C) II. ve IV.

D) III. ve IV.          E) IV. ve V.

2 .   Bir sözcüğü ötekinin yanına öylesine getireceksin ki yaratacağın güzellikle okuyucunun yüreğindeki teli titretecek, onu gerçekler dünyasından düşler dünyasına taşıyacaksın.

Bu cümledeki altı çizili sözün cümleye kattığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Bu tabloya her bakışında onda yeni ve deği­şik yönler bulurdu.

B)  Çocukluğunda yaşadığı bu ilginç olayı sık sık anlatırdı.

C)Bu öyküyü okurken uzun süredir gidemediği köyünü anımsamıştı.

D)Roman kişilerinin birbirine kavuşması onu çok etkilemiş, duygulandırmıştı.

E) Bu sıkıntılı yolculuğun bir an önce bitmesini istiyordu.

3.   Bir eleştirmenimizin 1974 yılında yaptığı değerlen­dirmeye katılmamak elde değil. Çünkü bu dipdiri ve sağlam öykü beni de çok etkiledi. Bu öykü gerçek anlamıyla çağdaş bir klasik.

Bu parçada “çağdaş bir klasik” sözüyle an­latılmak istenen aşağıdakilerden hangi­sidir?

A) Oluşturulduğu dönemin dil anlayışına uygun olmakla birlikte eski ürünlerden de etkilenen

B)Oluşturulduğu dönemin havasını yansıttığı gib değerini de hiçbir zaman yitirmeyecek olan

C)Güncel olayları ayrıntılarıyla yansıtacak bi­çimde, sağlam bir teknikle oluşturulan

D)Bazı yenilikler getiren ve okuyucuyu duygu­landıracak özellikler içeren

E)Okurun ilgisini canlı tutan ve gelecekte de okuyucu bulabileceği düşünülen

4.  önemli olan okuduğumuz kitapların sayısı değil,—-

Bu  cümlede  boş  bırakılan  yere  düşün­cenin  akışına  göre  aşağıdakilerden hangisi  getirilemez?

A)bu kitapların yaşamımıza ne kattığıdır

B)onların bize kazandırdığı yeni duygulardır

C)okuduklarımızın davranışlarımızı, yaşama ba­kışımızı nasıl etkilediğidir

D)onlardan edindiğimiz bilgilerle yeni bir dünya kurabilmenizdir

E) onların, eleştirmenlerce nasıl değerlendirildi­ğidir.

5.   Aşağıdaki  cümlelerin   hangisinde   öneri­nin  gerekçesi   de  açıklanmıştır?

A)    Daha az konuşup daha çok iş yapın.

B)    Başarının bir parçası olun, eleştirmeni değil.

C)    Sabır bir erdemdir, sakın ondan vazgeçmeyin.

D)    Çabalarla amaçtan birbirine karıştırmayın.

E)    Başkalarını eleştirdiğiniz kadar kendinizi de eleştirin.

6.   “Gene bahar geldi, açıldı güller” dizesinde, güllerin açılışı baharın gelişine bağlanmaktadır.

Aşağıdaki  dizelerin   hangisinde   buna benzer  bir  durum söz  konusudur?

A)    Ne bir vefa gördüm, ne faydalandım

B)    Erzurum dağları kardır, geçilmez

C)    Düşman geldi, tabur tabur dizildi

D)    Ağlatmadı güzel, güldürdü beni

E)    Başım yastıktadır, gözlerim yolda

7.            I.Okur, onun yapıtlarını okurken kendisini, yıllanmış çamların olduğu bir ormanda kuş sesleri ve reçine kokularının arasında bu­lurdu.

II. Seçtiği ilginç ayrıntılarla, yaptığı benzetme ve karşılaştırmalarla yapıtlarında okura, do­ğanın temiz havasını soluturdu.

III. Öykülerinde Anadolu’nun köylerinde, kasa­balarında yaşayanların değişik sorunlarını göstermeye çalışırdı.

IV.   Roman ve öykülerinde, günlük yaşamın sıkıntıları içinde bunalan kişileri işlerdi.

Yukarıda  numaralanmış  cümlelerden  han­gileri,   sanatçının   betimlemelerindeki   ay­nı   niteliği   yansıtmaktadır?

A) I. ve II.             B) I. ve III.           C) II. ve III.

D) II. ve IV.          E) III. ve IV.

8.   (I) Haklarında fazla bir şey bilinmeyen hariciyeci­ler dünyasında gezinmek isteyenler için keyifle okunabilecek bir kitap. (II) Yazar, yirmi beş yılı yurt dışında geçen, otuz yedi yıllık meslek yaşa­mında edindiği izlenimleri okurlara duyurmak iste­miş. (III) Mesleğinin sorunlarını, iyi ve kötü yanla­rını dile getirmeye çalışmış. (IV) Çok akıcı bir dili var. (V) Kişilerin belirleyici özelliklerini en ince ayrıntılarına değin, somut bir biçimde yansıtmış.

Bu  parçadaki  numaralanmış  cümlelerin hangileri,   söz  konusu  yazarın   üslubuyla ilgilidir?

A) I. ve II.             B) I. ve V.            C) II. ve III.

D) II. ve IV.          E) IV. ve V.

9. (I) Onun öykülerinde sağlam bir tekniğin varlığı yadsınamaz. (II) Bununla birlikte, kimi öyküleri öy­kü olmaktan çok, bir köşe yazısını andırır. (III) Bu tür öykülerde toplumsal eleştiriye yönelir ve insanı dışlar. (IV) Ancak, bütün öykülerinde, sözcük se­çimi yönünden kılı kırk yaran bir titizlik gösterir.

Bu  parçadaki  numaralanmış  cümlelerin hangileri,  sözü  edilen  yazarla  ilgili  olum­lu  yargıları   içermektedir?

A) I. ve II.             B) I. ve III.           C) I. ve IV.

D) II. ve III.          E) II. ve IV.

10.   (I) Uykudan önce çocuklara okunacak kitapları onların yaşlarına ve ilgilerine göre seçmek gerekir.(II)  Yatak başında, kitapları okurken çocuklarla yapılacak sohbetler, bir bakıma onların çocuksu sırlarını ve duygularını değişik açılardan yansıtır.(III) Bir kitap kahramanının hayranlık uyandıran bir yanı üzerine çocukları konuşturma ya da düşün­dürme onlarla olan ilişkiyi pekiştirip derinleştirir.(IV)  Bunun için de çocuklar, bu sohbet saatlerinin tadına doyamazlar. (V) Daha da ileri giderek de­nebilir ki yetişkinlik döneminde de uykudan önceki bu saatler özlemle anımsanır.

Bu  parçada  numaralanmış  cümlelerin hangilerinde,   kitabın,   çocukları   tanıma ve  onlarla  yakınlık  kurmadaki   işlevinden söz   edilmektedir?

A) I. ve II.             B) I. ve III.           C) II. ve III.

D) II. ve IV.          E) IV. ve V.

11.   (I) Her çalışmasında olduğu gibi bunda da açık ve yalın anlatımı hemen göze çarpıyor. (II) Bu durum, şairin, edebiyat çevrelerinin yoğun ilişkilerinden uzak, yerel kaynaklara daha yakın olmasındandır. (III) Yine bu durum, onun şiirinin, toplumun deği­şik kesimlerinde aynı ölçüde anlaşılır olmasının da ana kaynağını oluşturmaktadır. (IV) Bilincimizin bir köşesinde var olan kır yaşantısının doğayla ilgili öğeleri, onun şiirlerinde evrensel bir temaya yöne­lişin çıkış noktasıdır. (V) Ardıçlar, söğütler, ahlat­lar, balkon çiçekleri şairin lirik yanını sunar bize.

Şairin  geniş  bir  okur  kitlesine  seslenebilmesini   sağlayan   Özelliği,   yukarıdaki parçanın   kaçıncı  cümlesinde  belirtilmiş­tir?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.        E) V.

12.   (I) Güneye doğru indiğimizde göz alabildiğine uza­nan bir ovayla karşılaştık. (II) Ova, güneşli ve dalgasız bir denizden daha da düzdü. (III) Yolda gelirken gördüğümüz, çılgınca esen rüzgârların oluşturduğu tepecikler burada yoktu. (IV) Uzaklar­da, bir insan boyu yükseklikte, kubbeleştirilmiş. küçük küçük toprak yığınları vardı. (V) Merakla bu yığınlara yaklaştık. (VI) Bunların, bizim evlerimiz-dekinden çok daha küçük pencerelerinden bakın­ca, içinde yaşayan insanları gördük.

Bu  parçadaki  numaralanmış  cümlelerin hangilerinde “karşılaştırma” yoktur?

A) I. ve III.            B) I. ve V.            C) II. ve III.

D) II. ve IV.          E) IV. ve VI.

13.   Aşağıdaki  dizelerin   hangisinde  yorum söz konusu değildir?

A)    Alabildiğine insan kalabalığı vardı

Bir aydınlık geleceğe bakıyordu

B)    Bir ılık güz öğlesinde

Şanlı haki urbası üstünde

C)    Koymuştu kılıcını içine kınının

Yürüyordu arasında sevgili halkının

D)    İzmir’e girişini Atatürk’ün

Bir kahve duvarındaki resimde gördüm

E)    Işıktı sevinçti türküydü

Görseydiniz o resimde Atatürk’ü

14.   Aşağıdakilerden  hangisinin  sonuna,  “Bu nedenle söz konusu yapıt çok okunmuş ve defa­larca basılmıştır.” cümlesinin getirilmesi an­lam akışı yönünden uygun olmaz?

A) Yapıtın, yazıldığı döneme göre, sade ve an­laşılır bir dili vardır.

B)Yapıtta, eski eğitim uygulamaları, kahramanın bakış açısından, etkileyici bir anlatımla yargı­lanmaktadır.

C)Yapıtta, içinde bulunulan ortamla insanın psi­kolojik durumu arasındaki ilişki açıkça görül­mektedir.

D)Yazarın, tarihsel olaylardan yola çıkarak oluş­turduğu bu yapıtta, gerçeklerin payı büyüktür.

E)Belli bir kesime seslenen bu yapıtta terimlere dayalı bir anlatım kullanılmıştır.

15. Romanını okuyup bitirdim. Hele biraz zaman geç­sin, hazmedeyim. Neler kaldı, neler gitti? Bunları saptadıktan sonra bildireceğim görüşlerimi.

Böyle  diyen  bir  kişi  için  aşağıdakilerden hangisi  söylenemez?

A) Düşüncelerini açıklamadan önce, başkalarıyla tartışarak doğrulamak ister.

B)    Ayrıntılı olarak düşünmenin gereğine inanır.

C)    Zaman içinde görüşlerin değişebileceğini dü­şünür.

D)    Düşüncelerini hemen açıklamaktan kaçınır.

E)    İzlenimlerini yorumlayıp değerlendirme eğili­mindedir.

16.   Aşağıdaki  cümlelerin  hangisinde  bir  ya­zım  yanlışı  vardır?

A)    Günlerdir aynı konunun tartışılması sabrını taşırdı.

B)    Bu konuda onun da fikrini almak istedi.

C)    Törende çok mutlu olmuş, göğüsü kabarmıştı.

D)    Ona bir armağan vererek gönlünü almaya ça­lıştı.

E)    Çok sinirlenmiş, ağzına geleni söylemişti.

17.   Ödüller konusunda şöyle yanlış bir kanı vardır (I) Kazanan yapılın, o yarışmaya katılan tüm yapıtla­rın en iyisi olduğu düşünülür (II) Oysa seçici ku­rullar, birikim ve beğenileri birbirinden farklı kişi­lerden oluşur (III) Bu nedenle ödül ya da ödüller, bir uzlaşma sonucu verilir (IV) Yüzlerce yapıtın katıldığı yarışmalarda bundan doğal bir şey ola­maz (V)

Yukarıdaki parçada numaralanmış yer­lerden hangisine, ötekilerden farklı bir noktalama  işareti  koymak  gerekir?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.        E) V.

18.   Bu sanatçımızın acaba hangi yapıtı kalıcı olacak, hangi yapıtı zaman içinde unutulup gidecek?  Bunu, bugünden

I

kestirebilmek zor; ayrıca böyle  bir yorum yapmak da bence

                              II

gereksiz. Bırakalım, yarının insanı kendisi seçsin seveceği,

 III

devamlı  okuyacağı ya da unutacağı yapıtları… Böyle bir seçim,

                                                                              IV

yapıtları gerçek anlamda kalıcı kılar.

               V

Yukarıdaki parçada numaralanmış nokta­lama işaretlerinden hangisi yanlış kulla­nılmıştır?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.        E) V.

19.   Üleştirme sayı sıfatı eki, -er (-ar), ünlüyle biten sayılara eklendiğinde araya “ş” kaynaştırma harfi girer.

Aşağıdakilerin  hangisinde  bu  kurala  ör­nek oluşturmayan  bir sözcük vardır?

A)    Defterinize ikişer cümle yazın.

B)    Beşer kişilik gruplara ayrıldılar.

C)    Masalara yedişer tabak koyalım.

D)    Herkes yirmişer dakika konuşacak.

E)    Üyelerden ellişer milyon lira toplayalım.

20.   Çayönü kazısında çıkarılan buluntular insanlığın, avcılık ve

               I                                 II                                 III

toplayıcılıktan yerleşik  yaşama geçiş  aşamasını

                                                          IV            V

göstermektedir.

Bu  cümledeki  altı  çizili  sözcüklerden hangisinin  kökü,  sözcük  türü  yönünden öbürlerinden   farklıdır?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.         E) V.

21.   Aşağıdaki  dizelerde  altı   çizili   sözcükle­rin  hangisinde,  birden  çok  yapım  eki kullanılmıştır?

A)    Kara gözlüm çok özledim ben seni

B)    Varlığımı yalnız ona verdim ben

C)    Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar

D)    Gözleri yaş dolu yorgun bulutlar

E)    Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü

22. Aşağıdaki   dizelerin   hangisinde,   tamla­nanı  tamlayandan  önce  söylenmiş  bir belirtili  ad  tamlaması  vardır?

A)    Beni, sokağımıza dönen eski, tahta köprüden geçirin

B)    Müjdeye koşsun komşu çocukları evimize

C)    Sıcacık tarhana çorbasının içimiyle başlasın sabah

D)    Kâğıtlarla camlarını örteyim pencerelerin

E)    Eski, ılık akşamlar yağmurla çalsın kapımızı

23.   (I) Sabahları ekinler çiğlidir. (II) Gün doğmadan önce yaş ekinler ağırdır. (III) Yet esince ağır ağır dalgalanır. (IV) Gün doğup da çiğler kalkınca, ekinlerdeki dalgalanma artar. (V) Kocaman ovayı kaplayan ekinler tüy gibi hatiftir artık. (VI) Yel. tüy gibi hafif ekinleri toprağa değecek kadar yatırır.

Yukarıdaki   numaralanmış   cümlelerden hangileri öğelerinin   sıralanışı  yönünden benzerlik   göstermektedir?

A) I., II., IV.          B) I., III., V.         C) II., III., VI.

D) III., IV., V.       E) IV., V., VI.

24.   Sergide tanıtılan antika eşyalar, geçmişte insan­ların inançlarını ve beğenilerini de yansıtıyor.

Bu  cümledeki  anlam  karışıklığı   aşağıdaki değişikliklerden   hangisiyle   giderilebilir?

A)    “tanıtılan” sözcüğünden sonra “çok değerli” getirilerek

B)    “geçmişte” sözcüğünden sonra “yaşamış” ge­tirilerek

C)    “antika” sözcüğü atılarak

D)    “inançlarını” sözcüğü yerine “geleneklerini” getirilerek

E)    “de” sözcüğü atılarak

25.   Aşağıdaki  cümlelerin  hangisinde  bir  an­latım  bozukluğu  vardır?

A)Çalışma yaşamınızda bu tür güçlüklerle sık sık karşılaşacaksınız.

B)Bizim için önemli olan, görevinizi en iyi bi­çimde yerine getirmenizdir.

C)Bir sorunla karşılaştığınızda bizlerden yardım isteyebilirsiniz.

D)Bu, sizlere verebileceğimiz en önemli ödül ve en önemli hedeftir.

E)Bu işte de başarılı olacağınızdan hiç kuşku­muz yoktur.

26.   Aşağıdaki  cümlelerin  hangisinde  bir  an­latım  bozukluğu  vardır?

A)    Hava kirliliğine karşı çeşitli önlemler alınabilir.

B)    Çevre sorunlarıyla ilgili toplantılar yapılmalıdır.

C)    Bu gaz, havada yoğun oranda bulunur.

D)    Akarsularımız sanayi atıklarıyla kirleniyor.

E)    Gençler, doğanın korunması konusunda bilinçleniyor.

27.   Aşağıdaki  cümlelerin  hangisinde  bir  an­latım  bozukluğu  vardır?

A)Makinenizi, arkadaki açma-kapama düğme­sine basarak kapatmanız gerekmektedir.

B)Daha fazla bilgi edinmek için yetkili satıcınıza başvurabilirsiniz.

C) Bilgisayarınızın bozuk olup olmadığını öğre­nebilmek için onu bir teknisyene göstermeli­siniz.

D)Bu bölümde, bilgisayarınızı nasıl kuracağınız ve nasıl kullanacağınız açıklanmaktadır.

E) Bu kılavuzda sizi belli türdeki bilgilere uyar­mak için bazı özel işaretler kullanılmıştır.

28.   Gürültüden uzak, doğal güzelliklerle dolu parkın bir

I

köşesinde, yaşlı bir hanım masanın üstüne koyduğu romanını

II

bir karış uzaktan okumaya çalışıyor: bir şişman, spor giyimli bir

III                                                            IV                                         V

adam da dalgın dalgın uzaklara bakıyordu.

Bu  cümledeki  anlatım  bozukluğunu  gi­dermek  için  altı  çizili  sözcüklerden  han­gisi   atılmalıdır?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.        E) V.

29. Oraya gidersen, Etnografya ya da Kurtuluş Sa­vaşı müzelerini gezmelisin.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağı­da kilerin hangisinden kaynaklanmakta­dır?

A)    Yanlış bağlaç kullanılmasından

B)    Koşul cümlesi olmasından

C)    Nesnenin yanlış yerde bulunmasından

D)    Yüklemin gereklilik kipinde olmasından

E)    Ad tamlamasının gereksiz kullanılmasından

30.   (I) Minibüsle, sabahleyin yola çıktık. (II) Yeşilin, açığından koyusuna değin bütün tonlarıyla bezen­miş ağaçların süslediği yamaçlardan, tepelerden geçtik. (III) Şırıl şırıl akan derecikleri aşa aşa so­nunda yeryüzü cennetine vardık. (IV) Çevresini irili ufaklı ağaçların kuşattığı mavi, duru, büyük göle bakan bir yamaçta durduk. (V) Kameramızı çıkarıp bu manzarayı görüntüledik.

Yukarıdaki   numaralanmış  cümlelerin   han­gilerinde  betimlemeye  yer  verilmemiştir?

A) I. ve II.             B) I. ve V.            C) II. ve III.

D) II. ve IV.          E) III. ve IV.

31.   (I) Oyun, bir gün içinde hatta birkaç saatte geçen olaylar üzerine kurulmuş. (II) Oyun, üç birlik kura­lına uygun; ancak izleyicinin merakını kamçılama yönünden zayıf kalıyor. (III) İlk bölümün ikinciye göre çok kısa oluşu, izleyenleri rahatsız ediyor. (IV) Kişiler kendi toplumsal, psikolojik, ekonomik ve kültürel yapılarına uygun olarak olaylar içinde verilmiş. (V) Sanatçı, bu eksiklerine karşın, bir oyun yazan olarak umut veriyor.

Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek için, aşağıdaki değişikliklerden hangisi   yapılmalıdır?

A)    I. cümleyle II. yer değiştirmeli

B)    II. cümleyle III. yer değiştirmeli

C)    III. cümleyle IV. yer değiştirmeli

D)    IV. cümle I. den sonra gelmeli

E)    V. cümle II. den sonra gelmeli

32. (I) Bireysel acılarını yansıtmak için bir araç olarak görmez şiiri. (II) Kendi acılarına yer vermez şiirle­rinde. (III) Dana çok, içinde yaşadığı toplumun acılarını, sevinçlerini yansıtmak ister. (IV) İmgelen yalındır. (V) Söyleyişinde inişler çıkışlar yoktur. (VI) Bütün şiirlerinde okuru saran bir sıcaklık var­dır.

Bu  parçadan,  aşağıdaki  cümlelerin  han­gisi  çıkarılırsa   parçanın  anlamında önemli bir daralma olmaz?

A) II.        B) III.       C) IV.        D) V.          E) VI.

33.   Hiç ummadığımız bir şiir, günü gelince bizim için söylenmiş izlenimini verir. Çünkü şiir eskimez, du­rur bir yerde, okurunu bekler. Bekler ve bir gün bulur onu. Dahası, en kötü, en sığ, en basit bir şiirden bile bir gün başka bir anlam, başka bir gü­zellik fışkırabilir. Bu nedenle,

Düşüncenin  akışına  göre  bu  parçanın son  cümlesi   aşağıdakilerden   hangisiyle tamamlanabilir?

A) iyi şiir her okuyucuda aynı duyguları, aynı çağrışımları uyandırabilmelidir

B) pek çok şiir kitabı ancak şairlerinin ölümün­den sonra değer kazanmıştır

C) sanat değeri taşıyan şiirler eskimiş olanlardır

D)eleştirmenler, okuyacakları şiir kitabını seç­mede okurlara yol göstermelidirler

E) şiir değerlendirmelerinde olumsuz ve kesin yargılardan olabildiğince kaçınmak gerekir

34.  Bizim yaşamımızı yansıtmayan yapıtlar, üzeri­mizde yeterince etkili olmuyor. Bir yapıttaki ya­şantıları paylaşabilmemiz, anlatılan olayların da bize tanıdık gelmesini gerektiriyor. İşte bu ne­denle, öykülerde ve romanlarda — isterim.

Düşüncenin  akışına  göre,  bu  parçada boş  bırakılan  yere  aşağıdakilerden  han­gisi getirilemez?

A)    gelenek ve göreneklerimizden yola çıkılmasını

B)    evlerimizden ve eşyalarımızdan silinmez izler bulunmasını

C)    bize, yeni ve değişik insan tiplerinin tanıtıl­masını

D)    duygu ve düşüncelerimize ayna tutulmasını

E)    kolaylıkla benimseyebileceğimiz karakterlerin çizilmesini

35.   Bu, yazacağım yazının türüne göre değişir. Çok ciddi bir yazı yazacaksam konu üzerinde yoğunlaşabilmem için evde çıt çıkmamalıdır. Ayrıca dik­katimin uyanık olması için çalışma odamın sıcak­lığının da on altı dereceyi geçmemesi gerekir. Bunun için, yaz aylarında ciddi yazılar yazamam; yazmaya kalktığımda da yazılarım, sıcağın etki­siyle mizah ağırlıklı olur.

Bu  sözler  aşağıdaki   sorulardan   hangisi­nin  karşılığı  olabilir?

A)    Ne tür yazılar yazarsınız?

B)    Yazılarınızı hangi ortamda yazarsınız?

C)    Yaşadıklarınızın, yazdıklarınız üzerinde etkisi var mı?

D)    Yazılarınızın planını nasıl belirlersiniz?

E)    Düşündüklerinizi yazamadığınız zamanlar olur mu?

36.   Edebiyatı, sanatı kendime dert edinmiş bir kişiyim. Gece gündüz edebiyat düşünürüm, şiir düşünü­rüm. Sevdiğim bir şiiri tanıdıklarıma okumadığım ya da bir edebiyat sorusu üzerine tartışmaya giriş­mediğim günler, yaşadım saymam kendimi.

Böyle  diyen  bir  yazar  için  aşağıdakiler­den   hangisi   söylenebilir?

A)    Herkesi kendisi gibi düşünmeye zorlar.

B)    Şiir dışındaki ürünlerden tat almaz.

C)    Edebiyattan hoşlanmayanları sevmez.

D)    Eleştiriye açık bir kişiliği vardır.

E)    Yaşamıyla edebiyatı bütünleştirmiş biridir.

37.   Sonunda bilgisayar da gelip çalışma masamıza kuruldu. Belli ki geçici bir geliş değildir bu. Diske­ti, yazıcıyı da yanına alarak geldiğine göre temelli yerleşmeye niyetli. Sadece birkaç oyun ya da ya­zım kolaylığı sağlamakla yetinmeyen bilgisayar, getirdiği konfor, yarattığı alışkanlıklarla terk edile­mez kaleler ele geçirdi. İlk sıcak ilişkiler, yerini vazgeçilemez tutkuya bıraktığında bilgisayar dün­yasının sıradan bir tüketicisi oldunuz demektir.

Bu  parçada  bilgisayarla  ilgili  olarak  aşağıdakilerden   hangisi   vurgulanmaktadır?

A)    Pek çok kolaylık sağladığı için insanı tembelleştirdiği

B)    Kullanılan malzemeler bakımından pahalı bir aygıt olduğu

C)    Benimsenmesi uzun zaman alan bir yenilik ol­duğu

D)    Kullanma alışkanlığının giderek güçlenip yay­gınlaştığı

E)    Başka araçlarla birlikte kullanıldığında işe ya­radığı

38.   Kimi eleştirmenler yazınsal ürünleri değerlendirir­ken eleştiri türünün gerektirdiği kurallara uymaz­lar. Yapıtları değerlendirme yerine, birtakım oyun­lara yönelirler. Bilgisizliklerini, yanlış ya da haksız yargılarını bu dil oyunlarının altına gizlerler. Bu yolla okuyucuyu yönlendirdikleri için de okuyucu bunun ayrımına varmaz. Böylece yapıttan kopuk kişisel görüşlerini, eleştiri adıyla ortaya koymuş olurlar.

Aşağıdakilerden  hangisi  bu  parçada  sö­zü  edilen  eleştirmenlerin  bir  özelliğidir?

A)    Söylediklerini iyi seçilmiş örneklerle somut­laştırma

B)    Yapıttaki yetersizlikleri giderme yolları önerme

C)    Özentili bir anlatımla okuyucuları istediği yönlere çekme

D)    Yapıtların güç anlaşılan yönlerini aydınlatma

E)    Okurlarına karşı sorumlu davranma

39.   Şiir yazmanın belki en zor yanı ilk dizeyi bulmak­tır. O ilk dize ozanın gideceği yönü belirler. Hiçbir şiir, planlı olarak yazılmaz. Ozan, şiirin yolunu açtığı gibi şiir de ozana yol gösterir. İşte bunun için ben, bir konuşmamda, “Şiirimi, yazarken dü­şünürüm ya da düşünürken yazarım.” demiştim.

Bu parçanın bütününde, şiirle ilgili ola­rak aşağıdakilerin hangisi üzerinde du­rulmaktadır?

A)    Düşünce ve duyguları birlikte ele aldığı

B)    Yazma süreci içinde oluştuğu

C)    İletisinin, yazmaya başlamadan önce belir­lendiği

D)    Ozanın duygu dünyasını yansıttığı

E)    Ozanın değer yargılarından izler taşıdığı

40.   Tüketim kültürü, şiiri az çok dışlamıştır. Televiz­yon, sinema, gazete gibi kitle iletişim araçlarının doğurduğu bu kültür, şiirin okur yitirmesine yol açmıştır. Ancak bilelim ki şiir, yalnızca sahte okurlarını yitirmiş, gerçek okurlarını korumuştur. İşte bunun içindir ki benim, şiirin geleceği açısın­dan hiçbir kaygım yok. İyi şiir, gerçek okuruyla yaşamını sürdürecektir.

Bu  parçada,  şiirle  ilgili  olarak  aşağıdaki­lerden  hangisine değinilmemiştir?

A)    Toplumsal değişmelerden etkilendiğine

B)    Okur sayısının azaldığına

C)    Şiir beğenisi tam gelişmemiş okurların elendi­ğine

D)    Nitelikli olanların varlığını koruyacağına

E)    Her dönemde çok sevilen tür olduğuna

41.   İçeriğini çok iyi bildiğimiz kitapları bile yeniden okumalıyız. Çünkü kitaplarda keşfedilmeyi bekle­yen nice hazine vardır. Benzer biçimde, resimlere de tekrar bakmalıyız. Onlara baktıkça yenilendi­ğimizi anlarız. Bir müzik yapıtını da yeniden dinle­meliyiz. O yapıtı dinledikçe dünyamızın zenginleş­tiğini, değiştiğini görürüz.

Bu  parçadan  sanat  yapıtlarıyla  ilgili  ola­rak  aşağıdaki  yargıların  hangisine  varı­lamaz?

A)    Değerleri ancak, üzerinden yıllar geçince an­laşılır.

B)    Onlarla bir kez karşılaşmış olmamız yetmez.

C)    Tüm güzelliklerinin ayrımına varmak zaman alır.

D)    Duygularımızı çeşitli yönlerden besleyip geliş­tirirler.

E)    Her seterinde bizde yeni duygular uyandırırlar.

42.   Eskilerden gelen bir edebiyatçıyı günümüz ölçüt­lerine göre değerlendirmek doğru olur mu? Günü­müzde İnsanların edebiyat anlayışları değişip ge­lişmiştir. Ancak bu gelişmeyi bir zincir olarak dü­şünürseniz, zincirin halkaları kopuk değil, birbirine geçmiş durumdadır. Günümüz edebiyatçıları, hem dillerini geliştirmek hem de yeni biçimler oluştur­mak bakımından çok şey borçludurlar eskilere. Edebiyat merdiveninin basamakları, bizden önceki edebiyatçıların birikimlerinden oluşmuştur.

Bu   parçadan  aşağıdaki  yargıların  hangisi çıkarılamaz?

A) Her çağın kendine özgü değerlendirme ölçüt­leri vardır.

B)Sanatçılar, kendilerinden önceki sanatçılardan etkilenirler.

C)Yaşadığı dönemde ilgi görmeyen bir edebi­yatçı zamanla ün kazanabilir.

D)Her edebiyatçı yaşadığı dönemin koşulları İçinde ele alınmalıdır.

E)Öteki sanatlar gibi edebiyat da zamanla de­ğişir.

43.  Bugün eskisi kadar ne mektup yazıyor ne de mektup alıyorum. Okumanın yerini televizyon ek­ranlarının, mektuplaşmanın yerini telefonun aldığı bir gerçek. Yine de mektup yazarken verilen eme­ği ve mektuptaki kalıcılığı önemsiyorum. Mektubun aynı zamanda yazınsal bir tür olduğunu anımsat­maya gerek var mı? Çocukların, gençlerin birbir­lerine mektup yazmalarını, telefonla konuşmala­rından daha önemli, daha geliştirici buluyorum.

Böyle  konuşan  kişi   için  aşağıdakilerden hangisi  söylenemez?

A)Eskisine göre daha az mektuplaşmaktadır.

B)Gençlerin birbirlerine mektup yazmalarını is­temektedir.

C)Televizyonun, okumayı olumsuz yönde etki­lediğini düşünmektedir.

D) Arayıp soranları gittikçe azalmıştır.

E)Mektubun salt haberleşme aracı sayılmasını doğru bulmamaktadır.

44.   Bizdeki çocuk dergiciliğinin, uzun geçmişine kar­şın önemi yeterince anlaşılamamıştır. Bunu iyi bil­diğimden “Süreli Çocuk Yayınları” başlıklı çalış­mayı görünce çok sevindim; hemen okudum. Doğ­rusu çok yararlandım. Bu geniş inceleme, ciddi bir çalışmanın ve sağlam kanıtlara dayanan çok yön­lü bir araştırmanın somut sonucu olarak etimizde bulunuyor. Hemen söyleyelim ki basımı da çok gü­zel olan bu kitap, içeriğinin zenginliği yönünden eğitimcilerimizin olduğu kadar düşünürlerimizin, tarihçilerimizin, dilcilerimizin hatta folklorcularımı­zın ilgisini çekecektir.

Bu  parçada,  sözü  edilen  yapıtla  ilgili olarak  aşağıdakilerden  hangisine   değinilmemiştir?

A)    Güzel bir görünümle sunulduğuna

B)    Geniş kapsamlı bir çalışmanın ürünü olduğuna

C)    Farklı alanlarda çalışan insanlara ilginç gele­ceğine

D)    İçerdiği bilgilerin güvenilir nitelik taşıdığına

E)    Anlatımının çocukların düzeyine uygun oldu­ğuna

CEVAPLAR

1.     Yahya Kemal’i ve Nazım Hikmeti ayrı tutarsak küçük mutluluklar Türk şiirine Garip döneminde bir uğrayıp geçmiştir, diyebiliriz. Biraz Ziya Osman, çok az Cahit Sıtkı… Onun dışında “Hüzün ki en çok yakışandır bi­ze.” anlayışı egemendir. Cemal Süreya’nın, Garipçilerin izine basarak yürüdüğü kimi şiirlerinde de bu anlayışın yansımalarını görürüz. Ne var ki onun şiirle­rinde genel olarak ince bir hüzün söz konusudur.

Bu parçada geçen “izine basarak yürüme” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Herkesçe anlaşılmama

B)  Yeni biçimler arama

C)  Kalıcı olmayı amaçlama

D)  Benzer duyguları işleme

E)  Karamsarlığı yeğleme

2.     Kim bilir kaç kere karar verip de başlayamadığım bir işi bu yıl da ertelemek zorunda kaldım. Türkçe Söz-lük’ü alıp baştan sona okuma düşüncem yine hayal oldu. Oysa sözcüklerin kuytulara yatmış, öteki yüzle­riyle karşılaşmak tadına doyulmaz bir eğlence olacak­tı benim için.

Bu parçadaki altı çizili sözle, sözcüklere yönelik olarak anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangi­sidir?

A)  İlk anda akla gelmeyen anlamlarını öğrenmek

B)  Yapısal özelliklerini tanımak

C)  Yenilerini eskilerinden ayırabilmek

D)  Gündelik dilde kullanılanları araştırmak

E)  Yeni bir sözlük oluşturmak

3.  Bir sanatçımız şöyle diyor: “Dergiler, edebiyatın yeral­tı haritasıdır.” Nitekim bu dergilerde ilk ürünleri yayım­lanan genç şairlerin çoğu, bir süre sonra çalışmalarını kitaplaştırarak şairliklerinin ilk kilometre taşlarını ko­yarlar.

Bu parçada geçen “edebiyatın yeraltı haritası olma” sözüyle, dergilerin hangi özelliği belirtilmek isten­miştir?

A)  Sanatçıları, farklı algılama kalıpları içinde düşün­dürme

B)  Gizli  yeteneklerin  gün   ışığına  çıkmasına  olanak sağlama

C)  Yazarları, yeni yazınsal türlere yönlendirme

D)  Şiiri öteki türlerin önüne geçirme

E) Sanatçıların   birbirlerinden   yararlanmasına   ortam hazırlama

4.     Turgut Uyar’ın “Şiir çıkmazda çünkü insan çıkmazda.” sözüne katılmadığımı belirtmek isterim. Bu iki durum arasında karşıtlık ilişkisi var bence. Yani insan çıkmazdaysa şiir çıkmazda olamaz. Aksine, şiir çıkmaz­dan beslenir. Bu, zaman zaman varoluşsal, bireysel çıkmazlar olur; zaman zaman da savaşlar, felaketler gibi toplumsal çıkmazlar… Peki bu hep böyle olmak zorunda mıdır? Tabii ki değildir. Çıkmazlar olmadan da yazılabilir çok iyi şiirler.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada geçen “Şiir çıkmazdan beslenir.” sözüne anlamca en yakındır?

A)  Büyük ve   eskimeyen şiirler, insanın   dış dünya­sıyla iç dünyasını kaynaştırarak anlatanlardır.

B)  Şiirin evrenselliği insanın duygu dünyasına odak­lanmasına bağlıdır.

C)  Çözümsüz durumlar şiire kaynaklık eder.

D)  Yeni   şiir   türlerinin   oluşturulmasında, yaşananla­rın payı vardır.

E)  İyi şiirler, şairlerinden zengin bir birikim ister.

5.    Aşağıdakilerin hangisinde verilen cümle, ayraç içindeki sözün anlamını içermemektedir?

A)Öykünüzdeki bilinmeyenlerden kurtulmak için öy­küdeki kadının kim olduğunu, nasıl bir yaşam sürdüğünü, ne iş yaptığını görünür kılın. (belir­ginlik kazandırmak)

B)Sizin yaptığınız gibi, bir dönemi küçük bir öyküye sığdırmak herkesin üstesinden gelebileceği bir iş değildir. (zorluğu yenmek)

C)Öykünüzün kahramanı olan kadını, içimizden biri gibi gösterebilmişsiniz. (inandırıcı olmak)

D)Öykünüzü, yaşamın akışını düşündüren bir do­ğallıkla yazın, bunu yapabilecek güçlü bir kalemi­niz var. (yazarlık yeteneği olmak)

E)Öykülerinizde ayrıntılardan kaçınmanızı, yalınlı­ğa bağlı kalmanızı çok beğendim; bu, sizin yo­ğunluğa verdiğiniz önemi gösterir. (çığır açıcı olmak)

6.     Şair olarak başarımı —- borçluyum çünkü ne kadar çok sözcükten kurtulursam şiire o kadar çok yaklaş­tığımı düşünürüm hep.

Bu cümlede boş bırakılan yere düşüncenin akışı­na göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)  sahip olduklarıma değil, vazgeçtiklerime

B)  aynı metni eklemelerle zenginleştirmeme

C)  aldığım notlardan yararlanmama

D)  hayal gücümün zenginliğine

E)  işlediğim duyguların çeşitliliğine

7.     (I) Yaşadığı dönemin şiir anlayışından uzaklaşarak uçlarda dolaşan, alışılmadık bağdaştırmaları ve imgeleriyle zaman zaman, bilinen söylemin dışına taşan şair, sürekli yenilikler peşinde koşmuştur. (II) Karşı­laştığı insanlık durumlarına yeni duygu ve anlamlar yükleyerek onları yeniden yazmıştır. (III) Şiirlerini oluştururken boş alanlar bırakmış, uzun dizeleri kırmıştır. (IV) Şiirde bir yenilik gerçekleştirmek için dilin yerleşik söz değerlerini olduğu gibi kullanmaktan ka­çınmış, dili yeniden kurmaya yönelmiştir. (V) Şiirle­rinin çoğunda, çok anlamlı sözcükler kullanarak deği­şik çağrışımlar uyandırmıştır.

Bu   parçadaki   numaralanmış   cümlelerin   hangisi, sözü edilen şairin şiirlerinin içeriğiyle ilgilidir?

A) I.          B) II.         C) III.        D) IV.        E) V.

8.     (I) Kimi şairler vardır, daha ilk şiirleriyle yeni bir içerik, yeni bir biçim yaratırlar. (II) Bu şairler, sürekli bir ara­yış içinde olduklarından zaman zaman şaşırtsalar da düş kırıklığına uğratmazlar okurlarını. (III) Moda yö­nelişlere itibar etmezler, dışarıdaki “gürültü” dikkatini dağıtmaz bu tip şairlerin. (IV) Kendilerini yenileme sü­reci içinde olan bu şairler okurlarının beklentilerini bo­şa çıkarmazlar. (V) Şiirin iç sese dayandığının, yapı­sal bir bütünlük ve sağlamlık gerektirdiğinin bilincin­dedirler.

Bu parçadaki   numaralanmış  cümlelerden  hangile­ri anlamca birbirine en yakındır?

A) III. ve V.         

B) IV. ve V          

C) II. ve IV

D) I. ve III.

E) I. ve II.

9.     (I) Berna Moran’ın deyişiyle “huzursuzluğun romanı”, Fethi Naci’ye göre de “Türkçenin en güzel aşk roma­nı” olan Huzur’un yayımlanışının üzerinden yaklaşık elli yıl geçti. (II) Bu romanda olaylar, bir ağustos günü başlar ve radyodan İkinci Dünya Savaşı’nın başladı­ğını haber veren bir anonsla biter. (III) Her ne kadar ilk bakışta aşk romanı gibi görünse de günahın ve ka­vuşmanın değil, Doğu’yla Batı’nın, huzursuzluğun, zaman ve müziğin romanı olarak kabul edilir. (IV) Hu­zur, hiçbir zaman Madam Bovary’nin yarattığı etkiye benzer bir etki yaratmamıştır. (V) Madam Bovary gibi can sıkıcı taşranın romanı değildir Huzur; tam tersine çok eski, çok köklü bir kentin, İstanbul’un, Boğazi­çi’nin romanıdır.

Bu  parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin­de değerlendirme söz konusu değildir?

A) I.          B) II.         C) III.        D) IV.        E) V.

10.   (I) Günümüzde, yeni yetişen genç yazarlar kendinden öncekileri tanımadıkları, okumadıkları için bir eksiklik duymuyor sanki. (II) Bunlar deneyimli, usta yazarların önünde yaprak gibi titremiyor artık, kendine çok güve­niyor. (III) Bununla birlikte yapıtları ilgiyle karşılanan, geniş okur kitlelerine seslenen sanatçının çok iyi ya­zar olduğu yanılgısına düşüyor. (IV) Yeni kuşağın “Ne olacaksa çabucak olsun.” düşüncesinden doğan bu gözü kara yarış, bence oldukça tehlikeli. (V) Çünkü bu, bireyciliğin, “ben ben”ciliğin egemenliği anlamına gelir.

Bu parçadaki   numaralanmış   cümlelerle ilgili ola­rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) I. cümlede, usta yazarların,    edebiyat dünyasın­daki gelişmelerden kaygılandıkları dile getiriliyor.

B)  II.   cümlede,   genç  yazarların   değişen   tutumları hakkında bilgi veriliyor.

C)  III. cümlede, yanlış bir kanıya değiniliyor.

D)IV cümlede, olumsuz bir durumla ilgili kişisel gö­rüş belirtiliyor.

E)V. cümlede,   önceki cümlede belirtilenle   ilgili yo­rum yapılıyor.

11. Şairler arasında öteden beri süregelen açık ya da giz­li bir yarış vardır. Oysa aynı gözeden su içen, aynı güneş altında ısınan, aynı ağacın gölgesinde oturan insanlardır onlar. Birbirlerine, sanıldığından daha çok ihtiyaçları vardır. Ölmüş şairlerle, onların anıları üze­rinde yaşatılan dostluklar da dâhildir buna. —-? Kıs­kanmalar, görmezden gelmeler, kara çalmalar… Neyi paylaşamazlar? Herkesin kabı kendine göredir, ala­cağı su miktarı bellidir oysa. Paylaşmanın, el ele ve­rerek yaratacakları eleştiri ortamının sağlayacağı ya­rarlar üstünde durmak ve bunu geliştirmek varken ne­dir bu yok edici yarış?

Bu parçada  boş  bırakılan yere  düşüncenin  akışı­na göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)  Oysa her şair, şiirini kendi yaşam serüveninden çıkarmaz mı

B) Bunu   bilmelerine   karşın nedir bu sevgisizlik şair­ler arasında

C) Şairler arasındaki  bütün  bu  çatışmalar gerçekte şiirimizin tematik haritasını daraltır mı

D) Öyleyse neden şiirin kolaya kaçma sanatı olduğu izlenimi yaratılıyor

E) Şairler, birbirlerini değerlendirirken şiirsel ölçütler kullanırlar mı

12. Sokrates’ten önceki ilk Batılı filozoflar, geçmişten iki büyük kopuşu aynı anda gerçekleştirdiler. İlk önce, kendi akıllarını kullanarak dünyayı anlamaya çalıştı­lar. Bu tek başına, tümüyle yeni bir şeydi ve insanın gelişmesinde en önemli köşe taşlarından birini oluş­turdu. Aynı zamanda insanlara, akıllarını nasıl kulla­nacaklarını ve kendi başlarına nasıl düşüneceklerini de öğrettiler. —-. Onlar bilgi birikimlerini olduğu gibi öğrencilerine aktarmak yerine, onları tartışmaya, düşünce alışverişinde bulunmaya, kendi düşüncele­rini ileri sürmeye ve savlarını kanıtlamaya özendiren öğretmenlerdi.

Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışı­na göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)Ayrıca insanın düşünce yapısını çözmeye çalış­tılar, gözleme ve deneye dayanan psikoloji bilimi­nin temellerini de attılar

B)Düşünce tarihinde bu yaklaşımlar, çok büyük tar­tışmalara konu oldu

C)Dolayısıyla, öğrencilerinin de kendileriyle tıpatıp aynı düşüncede olmasını beklemediler

D)Bu tutum, günümüz düşünce dünyasında da var­lığını sürdürmektedir

E)İnsanlığın zihinsel serüveninde ortaya çıkan bu iki yöntem birbirini etkileyen bir gelişim süreci iz­lemiştir

13. Türküler, şiirler iç dünyamızın sesi olarak yazılmış ol­salar da bizden çıktıkları anda topluma mal olmuştur artık. Yalnız topluma mal olmakla kalsa iyi. Yerelden ulusala, ulusaldan evrensele bir değişme ve gelişme çizgisi izleyerek bütün insanlığın ortak değeri hâline gelir. Örneğin Yunus Emre’nin şiirlerinde yansıtılan duygular salt bize mi özgüdür? Neruda, yalnızca Şi­li’nin acılarını yansıtmıştır, deyip dışlayabilir miyiz onu? Acısı acımız olmuştur, halkı da halkımız. Kısaca —-.

Bu   parçanın   sonuna   düşüncenin   akışına   göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) şiir, şairin şiiri düşünmeye başladığı andan okuyucusuyla buluştuğu ana değin süren, uzun ve sancılı bir dönemin ürünüdür

B) sanatçı, ortaya koyduğu ürünlerin hangi özellikle­ri taşıyacağını önceden saptamalıdır

C) sanatçı, yapıtını yaratırken bilinçli olarak ona ulu­sal niteliklerin dışına taşan yeni boyutlar kazan­dırır

D)  her birimiz, yaşadığımız bölgenin rengini, doku­sunu, çizgisini yansıtan türkülerden ve şiirlerden hoşlanırız

E) türküler, şiirler özünde kendi coğrafyalarının izle­rini taşısalar da sanatsal dilin içerdiği insansal özle bütün insanlığın ortak yaratısıdır

14. Gerek edebiyat dergilerinde gerekse gazetelerin sanat-edebiyat sayfalarında yer alan söyleşilerde, ne­dense hep aynı konular konuşuluyor ve bundan bir türlü vazgeçilmiyor. Bir yazarın yeni bir romanı mı çıkmış, sorusu hemen hazır: “Bu yapıtınızı yazarken neyi amaçladınız?” ya da “Yapıtınız yaşadıklarınız­dan izler taşıyor mu?” Cevaplar da üç aşağı beş yu­karı aynı düşünceler etrafında dönüyor. Peki neden bu sınırlılık? Bence bu, yazardan değil, soruyu so­randan kaynaklanıyor. Çünkü söyleşilerde asıl yön­lendirici, soruyu sorandır. Bu nedenle sanatçının dü­şünce üreterek sanatını geliştirmesinde ve yapıtları­nın değerlendirilmesinde ona sorulacak soruların önemli bir payı vardır. —-.

Bu   parçanın   sonuna   düşüncenin   akışına   göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)  Bütün bunlara bakarak eleştirel yaklaşımın ne denli önemli olduğunu söylemek hiç de yanlış ol­maz

B)  Bu sorun bence temelde birbirini izleyen aynı nitelikteki durumların art arda sıralanmasından doğuyor

C)  Hangi yazara sorarsanız sorun, hepsi kendine özgü yazma yöntemlerinin olduğunu söyleyecek­tir

D)  Üstelik yapıtın niteliğini yazarın donanımı belirler ve bunun üzerine söylenebilecek çok söz vardır

E)  Kısaca hem eleştirmenlerin hem de sanatçılarla söyleşi yapanların, her düzeyden insanın ilgisini çekecek nitelikte sorular sorması gerekiyor

15.   Yayınevlerinin tercihi her zaman romandan yana olmuştur. Yalnız bizde değil, dünyada da böyle. Öykü­ler ise daha çok dergilerde varlıklarını sürdürüyor. Öykü kitabı yayımlamakta direnen genç yeteneklere olanak sağlayan yayınevleri – neyse ki – var. Şu da bir gerçek ki beş altı yıldır durağan bir ortamda kendini yineliyor öykü ama yenileyemiyor. Bu nereye kadar sürer, kestirmek güç; ardından bir yükselişin, belki de sıçramanın yaşanacağı kesin.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olabilir?

A)Öykücülerin  soyut konulara ağırlık verişini  neye bağlıyorsunuz?

B)Yayınevleri öykü seçiminde hangi ölçütlere bağlı kalıyor?

C)Genç yazarları öykü yazmaya yönlendirmek için neler yapılabilir?

D)Türk  edebiyatında   romanın   yükselişi   karşısında öykünün konumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

E)Roman türündeki kalıplaşmaya   gidiş   konusunda ne düşünüyorsunuz?

16.   Modayı sevmem. Örneğin herkesin aynı anda, aynı şeyleri giymesi, bana nedense ters gelir. Benim pus­lu, gözlerden uzak ve reklamı çok yapılmamış olan hoşuma gider her zaman. Çünkü yönlendirilmeyi de­ğil,   özgürce   keşfetmeyi   severim.   Bilinçaltıma   baskı   yapılmasını istemem.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olabilir?

A)  Popüler edebiyat ürünleri arasında romanın yeri nedir?

B) Yayımlandığında  uzun  süre gündemden  düşme­yen bu romanı neden bu kadar geç okudunuz?

C)  Okurlarınız,   romanlarınızdaki   fantastik      dokuyu nasıl karşılıyor?

D)Bir romanın üst üste baskı yapması, değerli oldu­ğunu gösterir mi?

E)Anlattıklarınızı   niçin   kendi   çocukluğunuzla  sınır­landırıyorsunuz?

17.   Ödüller, genç bir şairin adının altı fosforlu bir kalemle çizilerek şiirlerinin tanınmasına olanak sağlıyorsa az şey mi bu? Ya da usta bir şairin, şiire verdiği emeğin ödülle taçlandırılmasının ne sakıncası olabilir ki? Üs­telik şiir kitaplarının hemen hemen hiç satılmadığı, dolayısıyla kitapçıların, bu kitapları raflarına koymaya yanaşmadığı ve dağıtımcıların, “şiir” sözcüğünü duy­duğunda yüzlerini buruşturduğu günümüzde… Şiirin bu konumuna gönlü razı olmayan şairlerin verdiği emekleri, bütün şiirseverlerin takdirle karşılaması ge­rektiği kanısındayım.

Bu  parçada yazar aşağıdakilerin  hangisinden ya­kınmaktadır?

A)  Ödüllere karşı çıkılmasından

B)  Ödüllerin gelişigüzel dağıtılmasından

C)  Günümüzde değer yargılarının değişmesinden

D)  Genç şairlerin  ödül  alınca  ustalaştıklarına  inan­malarından

E)  Sanatçıların,     yaratılarını     oluştururken     gerekli özeni göstermeyişlerinden

18.   Don Kişot ve Don Kişotluk üstüne şimdiye değin cilt­ler dolusu yazı yazıldı ve hâlâ yazılıyor. Ünlü bir filo­zof, “İnsan bu yapıtı hayatında üç kez okumalıdır: Duyguların hemen kolaylıkla harekete geçtiği genç­likte, mantığın egemen olmaya başladığı orta yaşta, her şeye felsefe açısından bakıldığı yaşlılıkta.” diyor. Bu sözleriyle yapıtın klasik bir yapısının olduğunu be­lirtiyor.

Bu  parçada sözü  edilen yapıtla  ilgili  olarak asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Roman türünün ilk ve temel örneği olduğu

B)  Tadına, eleştirel bir okumayla varılabileceği

C)  İnsanoğlunun değişik hâllerini yansıttığı

D)  Düş dünyası geniş okurlara seslendiği

E) Yaşamın farklı dönemlerine özgü bakış açılarıyla okunmasının gerekliliği

19. İnsanlar, toplu hâlde yaşama gereksinimi duyarlar. Bunun için herkesin üzerinde anlaştığı, gittikçe yay­gınlaşan ortak bir değerler sistemi gerekir. İşte ahlak, bu türden bir değerler sistemidir. Toplumda çekişen ve çatışan tarafların hiçbir ortak yanı kalmadığı du­rumlarda bile birleştirici bir güç durumundadır. Ör­neğin, dürüstlüğü değil de yalancılığı ya da sahte­kârlığı kimse öneremiyor. Sadakat yerine ihanet, ada­let yerine haksızlık değerli gösterilemiyor. Çünkü ah­lak, bir insan topluluğunun, üzerinde birleştiği ortak paydayı oluşturuyor.

Bu   parçadan   ahlakla   ilgili   olarak  aşağıdakilerin hangisi çıkarılabilir?

A)  Kişileri değerlendirmede ayırıcı bir ölçüt olduğu

B)  Davranışları ve ilişkileri düzenleyen ana kurallar olduğu

C)  İlkelerinin kişiden kişiye değişen,   göreceli bir ni­telik taşıdığı

D)  Toplumdan topluma farklı özellikler taşıdığı

E)  Yasaların öngördüğü yaptırımları içerdiği

20. Yirminci yüzyılın ikinci yarısından bu yana nostalji, başka bir deyişle eskiye duyulan özlem gittikçe yay­gınlaşıyor. Bu, bir bakıma insanların yaşamlarından giderek daha fazla yakındıklarının bir göstergesi. Ar­tık her kuşak yaşamın daha az mekanik, doğallığın daha yaygın olduğu bir dönemi özlüyor. Bu özlem hiç bitmeyecek gibi görünüyor. Çünkü teknolojik geliş­meler yaşamı kolaylaştırdığı ölçüde daraltıyor da. Bu yüzden günümüz insanı gözlerini geçmişe çeviriyor. Söz gelimi eski trenler böyle miydi, diye başlıyor, in­sanların atlı arabalarla yolculuk ettikleri günlere kadar gidiyor.

Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılabilir?

A)  İçinde  bulunduğumuz  koşulların  geçmişi  güzel­leştiren çağrışımlar yarattığı

B)     İnsanlar arasındaki içtenlikli ilişkilerin yitip gittiği

C)    Mutluluk anlayışının insandan insana değiştiği

D)    İnsanların gelecek kaygısı çekmediği

E)    Günümüzde, yaşama sevincinin azaldığı

21. Bir zamanlar edebiyatın gücüne, bir şeyleri değiştire­bileceğine inanırdım. Benim için edebiyat, yaşam bo­yu temiz kalmanın, vicdani ve ahlaki çürümeye karşı durmanın göstergelerinden biriydi. Yıllarım, bu inan­cın etkisiyle gelişen bir tutkunun peşinden koşmakla geçti. Ama artık kabul edelim, bugünün insanı sözün değerini bilmiyor. Okumayı sevdiğini söylüyor ama iyi romanlardan, öykülerden, gerçek şiirden habersiz. Ömrünü edebiyata vermiş, köşesinde sessiz sessiz yaşayan gerçek yazarlara sırtını dönmüş. Yalnızca, yapıtları çok sattığı için kimi yazarların önünde uzun kuyruklar oluştururken edebiyatın insanı çağırdığı o gerçek dünyayı aşındırdığının farkında bile değil. Pe­ki, o zaman edebiyat ne işe yarıyor? Söylemesi zor ama edebiyat bugün, yaratıları ilgi görmeyen üç beş kişinin sığındığı, kuşatılmış bir kale.

Aşağıdakilerden hangisi edebiyatla ilgili olarak bu parçada yakınılan durumlardan biri değildir?

A)  Okurların beğeni düzeyinin düşmesi

B)  Gerçek sanatçıların giderek azalması

C) Eğitiminin,  güzel duyusal  (estetik)  boyutlara dayandırılmaması

D)  Yazınsallıktan yoksun yapıtlara değer verilmesi

E)  Yaşama ve insana olumlu boyutlar   kazandırdığı­nın farkına varılamaması

22. Çocukluğumuzda kaç kez duyduk kim bilir: “Çok oku­yan mı bilir, çok gezen mi?” Cevaptan çok, sorunun kendisi önemliydi sanki. Ortada derin bir ikilem var­mış gibi ciddiyetle yöneltilirdi soru. Her seferinde “Çok okuyan!” dememiz beklenirdi. Galiba ilköğ­retimdeki öğretmenlerimiz, okuma sevgimizi böyle ar­tırmaya çalışırdı. Çok okumakla çok gezmek asla yan yana gelemezmiş gibi… Bense okumayı da gezmeyi de tutkuyla seven biri olarak ikiye bölünürdüm. Hiçbir zaman ısınamadım bu yapay ikileme, okumanın da içten içe bir seyahat olduğuna inandığımdan, her ki­tabın bizi başka bir yolculuğa çıkardığını düşündü­ğümden. Okuyarak gezmek, her kitabı başlı başına bir serüven sayarak bir başka ortama, bir başka ya­şama uzanan bir yolculuk yapmak mümkündür çün­kü. Gezerken de her insanı ve her hayatı bir kitap gibi düşünerek dünyayı okumak da mümkün. Okumak ve gezmek aslında o kadar iç içe ki…

Bu   parçadan     aşağıdakilerin     hangisine  ulaşıla­maz?

A)  Yaşamdaki olgular kalıplaşmış sorulara sığdırılamaz.

B)  Bilgi edinmenin farklı yolları vardır.

C)  Kitaplar dünyayı tanımamıza olanak sağlar.

D) Merak öğesi içermeyen kitaplar gezip   görme is­teği de uyandırmaz.

E)  Okuma ve gezme birbirini besleyen iki eylemdir.

23. Benim ansiklopediyle tanışmam, ortaokulda ödev yapmak için kütüphaneye gittiğim günlere rastlar. Bir ansiklopediye sahip olmak o yıllarda, hayal edilemez bir şeydi. O, ancak bir kütüphanede bulunur ve belli bir süreliğine alınıp bakılabilir, dokunulabilir bir nes­neydi. Kocaman cüssesiyle bir ansiklopediyi kucakla­mak, sayfalarını karıştırmak, bir maddeyi arayıp bul­mak, başka bir gezegene inmek ve orada keşiflerde bulunmaktan farksızdı. Ne yazık ki şimdiki çocuklar ansiklopedi bile karıştırmıyorlar. O büyülü dünyadan, o heyecandan habersiz yaşıyorlar. Öğretmenler ödev verirken “İnternetten bulun.” diyorlar. Onlar da hiçbir çaba göstermeden İnternetten buldukları bilgiyi kop­yalıyor; okuyup değerlendirmeden, hiçbir şey öğren­meden götürüp veriyorlar.

Bu  parçada belirtilenler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A)  Sürdürülen bir tutuma tepki

B)  Öğrenme coşkusunu tadamayış

C)  Bilgiyi özümseyememe

D)  Kolaycılığa yönlendirme

E)  Duygularını başkalarıyla paylaşamama

24. Hemen hepimiz yazılarımızda, yerli yersiz alıntılar yapmaktan, özellikle sözü, alçak gönüllülükle yabancı ozanlara, çağdaş düşünürlere bırakmaktan fazlasıyla hoşlanıyoruz. Kimi zaman bunu öyle abartıyoruz ki yazar olarak konuyla ilgili ne düşündüğümüz anlaşıl­mıyor. Ayrıca aynı alıntıların değişik yazarlarca da kullanıldığını görüyoruz. Böylece tekrarın tekrarı bir okuma, zaman kaybına, okuma ediminin yavanlaş­masına yol açıyor. Bu nedenle kendi özgün düşünce­mizi dayanaklarıyla işlemeliyiz yazılarımızda. Yüzey­sellikten olabildiğince kaçınmalıyız. Kendi düşüncele­rimizin de örneğin bir Valéry’ninki, Deleuze’ünki kadar önemli olduğuna inanarak bir öz güven geliştirmeliyiz.

Bu   parçada alıntıyla  ilgili  olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A)Yazılarda kullanılırken aslına bağlı kalınmadığına

B)Belirli örneklere sık sık başvurulduğuna

C)Yazarlarda düşünsel sığlığa yol açtığına

D)Okuma zevkini azalttığına

E)Kullanımının, yazarların kendi düşüncelerini önemsemeyişlerinden kaynaklandığına

25.   Bazı   sanatçılar,   yaratıcılıklarını     kamçılayan   büyülü

 I

anları “beyaz an”     diye    adlandırırmış.    Yakalandığı

II

sırada “Sonra devam ederim.” diyerek  asla    kesinti­

III

ye    uğratılmaması,     ertelenmemesi    gerekirmiş    bu

anın. Çünkü   dönüp bakıldığında   yerinde   bulunama-

IV

yabilirmiş.    Tükeninceye    değin    hakkının    verilmesi

gerekirmiş,   her zaman    karşılaşılmayan   bu   beyaz

      V

anların.

Bu parçadaki   numaralanmış   sözcüklerden hangi­si fiilimsi değildir?

A) II.         B) III.        C) IV.        D) I.          E) V.

26.   (I) Rengi uçmuş, sıradan yaşamımızda kendimize bir ziyafet çekmek istediğimiz zaman kitapların kapağını aralarız. (II) Büyük bir açlıkla sayfaları çeviririz. (III) Gözlerimiz sözcükleri iştahla birer birer yerken zamandan ve mekândan kopuveririz. (IV) Başka in­sanların, başka diyarların görünmez konukları oluve­ririz. (V) Bu deneyimin ardından yaşadığımız ana geri döndüğümüzde ise ruhumuzda kopan fırtınalar ya şiddetlenir ya da dinginleşir ama her zaman bir şeyler değişir içimizde.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle    ilgili ola­rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A)  I.   cümlede,   nesne,   belirtili   isim   tamlamasından oluşmuştur.

B)  II. cümlede, durum zarfı kullanılmıştır.

C)  III. cümle, bileşik yapılı bir cümledir.

D)  IV. cümlede, “görünmez” sözcüğü fiilden sıfat ya­pım eki almıştır.

E)  V cümlede, ilgeç kullanılmıştır.

27.   Doğa, bitki örtüsünü ve tüm canlıları nasıl biçimlendiriyorsa benim şiirlerimi de etkilemiş; bir ses, bir renk, bir koku, bir titreşim olarak şiirlerime girmiştir.

Bu   cümleyle   ilgili   olarak   aşağıda   verilenlerden hangisi yanlıştır?

A)  Ek almamış sözcükler vardır.

B)  Bağımlı, sıralı bir cümledir.

C)  Yüklem, çatısı bakımından etkendir.

D)  İyelik eki almış sözcükler yoktur.

E)  Belgisiz sıfat kullanılmıştır.

28.   (I) Yatılı olarak okuduğum ortaokul yıllarında, yaz ta­tillerinde Kozlu’ya, ailemin yanına özlemle dönerdim. (II) O yaşlarda evden yedi-sekiz ay uzakta kalmak ko­lay değildi. (III) Arkadaşlarımı, okulumu çok seviyor­dum, bugün de süren dostlukların temeli o yıllarda atılmıştı ama aile özlemi bir başka şeydi. (IV) Evimiz, denizin hemen kıyısındaki bir tepenin yamacındaydı. (V) Dalga sesleri odamda sürekli yankılanırdı ve ben doyamadığım o denizi, dalgaları büyük bir hazla izler­dim. (VI) Hâlâ Kozlu’yu, o evi ve o dalga seslerini, öz­lemin içimi sızlatan acısıyla anımsarım.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin­de öğelerin dizilişi “zarf tümleci, nesne, zarf tümleci ve yüklem” biçimindedir?

A) I.          B) II.         C) III.        D) V.         E) VI.

29.   Usta şairlerin şiir hakkındaki yazılarını okumak, yal­nızca onların şiire ilişkin görüşlerini öğrenmemizi, kendi şiirlerini anlamamızı değil, bir devrin şiir anlayı­şını sorgulamamızı ve yapılan tartışmaları değerlen­direbilmemizi de sağlar.

Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A)  Bağlaç görevinde kullanılmış “de”

B)  Sıfatlaştıran -ki

C)  Sürerlik fiili

D) Ünlü düşmesi

E) Dönüşlülük zamiri

30.    Bir uğultu    başlıyor   söz   dağarcığımda,   sözcükler

üşüşüyor zihnime; acılı, ezik, buruk,   yorgun, çekingen,

                                    I                II                III

kırgın,   suçlayıcı,   küskün…

IV                               V

Bu   cümledeki   altı   çizili   sözcüklerin   hangisinde ünsüz benzeşmesi vardır?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.          E) V.

31.    Top peşinde koşan çocukları, pencereden sarkıp ça­maşır asan genç kızları çekinmeden fotoğraflamak mı

                                                                  I

istiyorsunuz? O zaman Balat vazgeçilmez mekânınız­dır.   Hele akşamüstü   eski    semtin    dar   sokaklarına

II

öyle bir ışık düşerki   hayran    kalırsınız.    Son yıllarda

                          III

yapılan restorasyon   çalışmalarıyla    güzelleşen   Balat

 IV

Kültür Evini de görmeden edemezsiniz.

     V

Bu parçadaki numaralanmış sözlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.          E) V.

32.   Denizli’nin Tavas   ilçesine bağlı Medet Köyü’nde ya­şayan “sırsız seramik” ustasını bu sanatın meraklıları tanır. Usta,

                                                                                                   I

derme çatma köy evinde yumurta kabuğu inceliğinde seramikler üretir, bunların üzerine de­senler   çizer   sonra… Bu

                                                                                                     II

desenlerin   büyüleyiciliği nereden   geliyor?   Besbelli

                                                                           III

tarihten   süzülmüş  türlü hayatlardan… Ya   yolu   Tavas’a

                                                                   IV

düşürüp görmeliyiz onları ya da Türkiye’nin çeşitli müzelerini dolaşıp raf­lara daha dikkatli bakmalıyız.

                                                                   V

Bu   parçadaki   numaralanmış   noktalama   işaretle­rinden hangisi yanlış kullanılmıştır?

A) I.         B) II.        C) III.        D) IV.          E) V.

33.   Eğer o şiirler, o romanlar, o öyküler, o tiyatro yapıtları olmasaydı, söylemek bile fazla, duygularımız daha az bilinecek, bilgilerimiz daha az olacaktı. Çünkü ede­biyat, daha iyi duymamızı, daha iyi düşünmemizi sağ­lar. Daha doğru, daha insanca yaşamamıza yardımcı olur.

Bu parçada, virgülün işlevleriyle ilgili olarak aşa­ğıda verilenlerden hangisine uygun bir örnek yoktur?

A)  Özel olarak vurgulanması gereken bir öğeyi be­lirtme

B)  Ara sözleri ayırma

C)  Art arda sıralanan eş görevli sözcük kümelerini ayırma

D)  Tırnak içinde verilmeyen aktarma cümlelerini be­lirtme

E)  Sıralı cümleleri birbirinden ayırma

34.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bo­zukluğu vardır?

A)  Diplomalarını   alacak  öğrenciler salona sırayla gi­riş yaptılar.

B) Müjdeyi  vermek  için  mutfağa,  annesinin  yanına heyecanla koştu.

C)  Konuşmasına   başlamadan     önce     dinleyicilere şöyle bir baktı.

D) Eski  öğrencilerin  de  katıldığı  büyük bir toplantı düzenlediler.

E)  Yarıyıl tatilinde yapılacak olan Amasra gezisi er­telendi.

35.   (I) Çocuklar şiire pek ilgi duymaz; onlar, metinlerde geçen sözcüklerin ve yansıttıkları anlamın büyüsün­den çok, anlatılanlara odaklanır. (II) Çocuk şiiri denen bir türün varlığını hep sorgulamışımdır. (III) Çünkü “olay” onlar için neredeyse her şeydir. (IV) Nitekim, çocuklar için yazılmış iyi şiirleri bulup getirmeme, okutup ezberletmeme karşın, benim kızım da bu şiir­lerde olayı aradığından iyi bir şiir okuru olamadı henüz. (V) Bu da bize, Borges’in de dediği gibi, şiirin öğretilemeyecek ama duyumsatabilecek bir tür oldu­ğunu gösteriyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) I.          B) II.         C) III.        D) IV.        E) V.

36.   (I) Editör, bir   yayınevinin   olmazsa   olmazlarındandır.

(II)  Yayımlanacak bir yapıtı düzenlemek, yayıma ha­zırlamak ve yayımlamak gibi birçok işi   ve   işlevi   var.(III)  Yazarın ve eserinin seçilmesinden, nasıl yayımla­nacağına değin yayımlama işinin bütün aşamalarını kapsayan zorlu bir iştir bu. (IV) Günümüzde editörlük, yayıncılık alanında kurumsallaşamamış işlerden. (V) Yazarların çoğu, editörün yaptığı işi küçümseyip onu yalnızca bir düzeltmen olarak algılıyor. (VI) Bu yüzden de editörlüğü böyle algılayan birçok yazarın yayımlanan kitaplarında yanlışlardan geçilmiyor.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa­ragraf hangi cümleyle başlar?

A) II.         B) III.        C) IV.        D) V.         E) VI.

37.   (I) İnsan ilişkilerinin öneminin yeterince kavranmamış olması, çocuk gelişimiyle ilgili birtakım sorunları da beraberinde getirdi. (II) Söz gelimi günümüzde, kendi kendine oyun kuramadığı için üretken olamayan, edil­gen, çevreye karşı ilgisiz, evlere hapsolmuş çocuklar yetişiyor. (III) Bunların hayal güçleri, erken yaşta ta­nıştıkları ve hayatlarının doğal bir parçası olan tele­vizyonla ve bilgisayar oyunlarıyla sınırlanmış durum­da. (IV) Televizyondaki reklamlar çocukları ticari birer araç olarak görüyor. (V) Kaba kuvveti ve silah kullan­mayı özendiren, sanat değeri düşük filmler ve kimi yayınlar yüzünden özellikle çocuklar, çeşitli psikolojik sorunlarla yüz yüze geliyorlar. (VI)

Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine düşüncenin akışına göre “Bütün bunlardan daha da önemlisi, bu türden olumsuzluklar tekrar tekrar yaşa­nıyor.” cümlesi getirilebilir?

A) II.         B) III.        C) IV.        D) V.         E) VI.

38.   Sözcükler anlamlı ses birimleridir. Başka bir deyişle nesnelerin ve varlıkların yerini tutan birer göstergedir. Aslında özel adlar dışında hiçbir sözcük, tek bir nes­nenin adı değildir. Çünkü bir sözcük, kimi yönleriyle ötekilerden ayrılan, birbirlerine daha çok benzeyen, türdeş birçok nesnenin ortak adıdır. Söz gelimi çiçek sözcüğü belli bir çiçeğin değil, çiçek olma özelliği taşıyan tüm bitkilerin ortak adıdır. Dünyadaki benzer özellikler taşıyan bazı bitkilerin ötekilerden ayrılarak farklı bir küme oluşturduklarının anlaşılmasıyla, “çiçek” sözcüğü o kümenin adı olmuştur.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Abartma                         B) Tanımlama

C) Örnekleme                     D) Karşılaştırma

E) Genelleme

39.   Yazınsal yaratıcılığın gizi, ana dilde, ana dilin söz değerlerindedir. Buna erişmesi, yazarın, ozanın önce­likle ana dilini, onun söz değerlerini sevmesine bağlı­dır. Bu sevgiden yoksunsa kişi, gerçek anlamda yara­tıcı olamaz. Büyük bir ozan da yaratıcılığın dilde, söz­cüklerde olduğunu söylüyor. Şöyle diyor sözcükler için: “Onların önünde ben diz çökerim, bana kalk de­yinceye değin kıpırdamam. Kısaca, değer veririm on­lara, arkalarından giderim sözcüklerin, izlerim onları. İşte ben böylesine severim sözcükleri.”

Bu  parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler­den hangisi söylenemez?

A)  Değişik cümle türleri kullanılmıştır.

B)  Alıntıya yer verilmiştir.

C)  Kişileştirmeye başvurulmuştur.

D)  İkileme kullanılmıştır.

E)  Açıklama yapılmıştır.

40.   Şiirlerimde bir dereden söz etmişsem şırıldayan su­larda kar kokusu duyumsansın istemişimdir. Kaleiçi’ni anlatmışsam kırlangıçların seslerine yansımış bahar sevinci duyumsansın istemişimdir. Akdeniz’in üstün­de parlayan gün ışığı, ardıç kuşları… Her sabah bize ergen güzelliğiyle “Günaydın.” diyen Tahtalı Dağ’ın üstüne yığılmış mor bulutlar… Teleferik yapmak ama­cıyla dinamitlerle parçalanmış dağın, yok edilmiş endemik bitkilerin kederi… Çam ağaçlarının, bin yıllık sedirlerin denizi yalayıp gelen esintisi dizelerimin üs­tünden geçsin istemişimdir.

Böyle diyen şairin şiirleriyle ilgili olarak aşağıda­kilerden hangisi söylenemez?

A)  İmgelere başvurduğu

B)  Değişik mekânlardan söz ettiği

C)  Çağrışımlardan yararlandığı

D)  Duyularla algılanan ayrıntılara yer verdiği

E)  Üçüncü kişili anlatımla biçimlendirdiği

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Site

CEVAPLAR

1.   Depremde evde değildik. Eve gelince gördük ki do­laplar, kitaplıklar devrilmiş; binlerce kitap yerlerde. Şimdi o kitaplar ne olacak? “Canını kurtarmışsın, yetmez mi?” demeyin. Kitaplar da insanın canı gibi. Birine bile zarar gelse içimden bir şeyler kopar.

Bu parçada geçen “içinden bir şeyler kopmak” sö­züyle anlatılmak istenen, aşağıdakilerden hangi­sidir?

A)     Birdenbire aşırı heyecana kapılmak

B)     Bedensel bir acı duymak

C)     Yapabileceği bir şeyi yapamaz hale gelmek

D)     İstediği gibi davranamadığı için rahatsız olmak

E)     Bir olay karşısında derin bir üzüntü duymak

2.   Maviyle yeşilin kucak kucağa olduğu Kanlıca, hep kıpır kıpır, hep hayat dolu ve hep kendi gibi kalmak istiyor.

Bu cümlede geçen “kendi gibi kalmayı istemek” sö­züyle anlatılmak istenen, aşağıdakilerden hangi­sidir?

A)     Sahip olduğu özellikleri koruma çabası içinde olmak

B)     Önemli bir yer olduğunu kanıtlamaya çabala­mak

C)     Benzerlerinden farklı olmaya çalışmak

D)     En iyi biçimde tanıtılmayı istemek

E)     Canlılığını çevresine hissettirmek

3.Bıkmadan, yorulmadan, yılgınlığa düşmeden, sürekli okumalıyız. Okurken bir yandan, daha önce okuduk­larımızdan belleğimizde kalan izin üzerini örten tozu, kiri temizlemeli, bir yandan da bu izi derinleştirmeye çalışmalıyız.

Bu parçada geçen “belleğimizde kalan izin üzerini örten tozu kiri temizlemek” sözüyle anlatılmak iste­nen, aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Edinilmiş bilgilerin önemini anlamak

B)     Doğruyu yanlıştan ayırmak

C)     Gereksiz bilgilerle oyalanmamak

D)     Unutulmaya yüz tutmuş bilgileri anımsamak

E)     Yeniliklere açık olmaktan kaçınmamak

4.   I.   Zekânın, pek kolay kavranamayan çok karma­şık bir yapısı vardır.

II. Zekâ, doğuştan getirilen gücün, çevre olanak­larıyla işlenmesi sonucu oluşur.

III.   Zekâ ne sadece kalıtsal ne de sadece çevresel etkenlerle açıklanabilir.

IV.Önce zekâyı tanımlamak, sonra da bu tanıma uygun bir ölçme aracı geliştirmek gerekir.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbirine en yakındır?

A) I. ve II.                B)l. ve lV.              C) II. ve III.

D) II. ve IV.             E) III. ve IV.

5.            I.   Yapılan her yanlış, daha iyi bir sistem oluştur­mak için bir fırsattır.

II.Yaptıklarının bilincinde olmayanlar, yanlışlarını sürekli yinelerler.

III.Hiç yanlış yapılmaması, her şeyin kusursuz ol­duğu anlamına gelmez.

IV.Doğruya ulaşabilmek için yapılan yanlışlardan ders almasını bilmek gerekir.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbirine en yakındır?

A) I. ve II.                             B)l. ve IV.                             C) II. ve III.

D) II. ve IV.                                          E) III. ve IV. 

6.  (I) Öykülerimdeki biçimsel ve içeriksel yenilikler salt kendi çabalarımın ürünü değildir. (II) Onları oluştu­rurken öyküyü öykü yapan bütün geleneklerden ve yeniliklerden yararlanmaya çalışıyorum. (III) Olay, konu,karakter, tip, durum, kesit, diyalog… (IV) Öy­küyü oluşturan bütün öğeler eşit ölçülerde girmeli öyküye diye düşünüyorum. (V) Öykünün ağırlık mer­kezini yaymaya çalışarak bunlardan birinin, ötekinin önüne çıkmasını engellemek istiyorum.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbirine en yakındır?

A) I. ve II.               B) I. ve IV.              C) II. ve III.

D) II. ve IV.           E) IV. ve V.

7. Şiir öylesine bir dilsel düzenlemedir ki sözcüklerinden biri çıkarılır ya da birinin yeri değiştirilirse şiirin tüm büyüsü bozulur.

Bu cümlede anlatılmak istenenle aşağıdakilerden hangisi arasında anlamca yakınlık yoktur?

A)     Şiirde her sözcük, bulunduğu yerde güzeldir.

B)     Sözcük, şiirin en önemli öğesidir.

C)     Şiirde dil, kendine özgü bir biçimde kullanılır.

D)     Şiirin dili, seçilen imgelerin çeşitliliğiyle zengin­leşir.

E)     Şiirin güzelliği, sözcüklerin birbiriyle uyumundan gelir. 

8.   (I) İhtiyar Adam ve Deniz. Ernest Hemingway’a Nobel Ödülü kazandıran romanlarından biri. (II) Psikolojik yanı ağır basan ve sinemaya uyarlanması neredeyse olanaksız görünen bu roman, ünlü bir yönetmence sinemaya uyarlanmış. (III) Filmde, balıkçılıkla geçi­nen ihtiyar bir adamın yaşamı, ilgi çekici bir biçimde anlatılmış. (IV) Uzun süredir balık yakalayamayan ihtiyar adamın, son kez şansını denediğinde büyük bir balık avlaması ve onu karaya çıkarmak için gös­terdiği insanüstü çaba izleyiciyi oldukça etkiliyor. (V) İhtiyar Adam ve Deniz, izlenmeye değer en iyi filmlerden biri.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde öznellik yoktur?

A)l.           B) II.          C)lll.        D) IV.        E) V.

9. (I) Toroslar, Çukurova’nın bereketli topraklarını İç Anadolu’nun bozkırından ayırır. (II) Çukurova’yı at nalı biçiminde kuşatmış bir duvardır sanki. (III) Ova­dan bakılınca çelikten dev bir testere ağzını andıran tepeler, yaz kış ışıl ısıldır. (IV) Toroslar öylesine sarp ve yüksektir ki kolay kolay geçilmez. (V) Tren bile Toroslar’ı geçerken tünelin birinden çıkıp ötekine girer.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde benzetme yapılmıştır?

A) I. ve II.               B) I ve III               C) II. ve III.

D) II. ve IV.            E) IV. ve V.

10. (I) Anadoluhisarı’nın bulunduğu bölgenin tarihi, eski­ye dayanıyor. (II) Kaynaklara göre, Anadoluhisarı, Boğaz’dan geçişleri kontrol etmek amacıyla Yıldırım Beyazıt tarafından yaptırılmış. (III) Yapılırken kullanı­lan malzemeler arasında, Bizans yapılarından alın­mış taşlar da var. (IV) Bu durum, burada eski bir Zeus Tapınağı’nın bulunduğu yolundaki düşünceleri daha da güçlendiriyor. (V) Boğaz’ın en dar yerinde, Göksu Deresi kıyısında bulunan bu bölgenin, bugün olduğu gibi, Osmanlı öncesinde de yerleşim alanı olarak kullanıldığı çeşitli kaynaklarda belirtiliyor.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtilenler “tahmin” niteliği taşımak­tadır?

A) I.          B) II.         C) III.        D) IV.        E)V.

11.  (I) Günlük yaşamımızda renklerin önemli bir rolü var­dır. (II) Bu nedenle renklerle ilgili pek çok bilimsel ça­lışma yapılmıştır, (lll) Yapılan araştırmalar göstermiş­tir ki soluk alışımız, kan basıncımız, renklere bağlı olarak değişebilmektedir. (IV) Renklerden açık mavi, gevşetici ve rahatlatıcı; koyu mavi, uyarıcıdır. (V) Bu da renklerin etki gücünün birbirinden farklı olduğunu göstermektedir. (VI) Bu gerçeği göz önünde bulundu­ran içmimarlar, ev içi ışık düzenlemelerinde renk öğe­sine özel bir önem verirler.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisi, kendinden önceki cümlede belirtilen yar­gıyı örneklendirmektedir?

A) II.         B)lll.        C)IV.        D)V.         E) VI.

12. (I) Günü gününe pek uymaz bu kentin. (II) Bir bakar­sın, yaz ortasında buz kesmişsin; bir bakarsın, kasım ortasında ceket fazla gelmiş, (lll) Geçen eylül ayının son günü kente yağmur yağarken, kentin sırtını dayadığı dağa kar yağıyordu. (IV) Ertesi gün ise mayıs sonu güneşine benzeyen, pırıl pırıl bir hava… (V) Nere­deyse tüm ekim ayı, böyle geçti. (VI) Oysa daha güneyimizdeki bir başka kente çoktan kış gelmişti.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden hangisi kendinden önceki cümlenin açıklaması durumundadır?

A) II.         B)lll.        C)IV.        D)V.         E) VI.

13.  (I) Türk yazınının önemli yapıtlarından olan Dede Korkut öyküleri yeniden okumada buluştu, (Il) Öyküle­rin dili. özüne dokunulmadan sadeleştirildi. (III) Dede Korkut öykülerinin üslubu ve dili. her şeyden önce, 13.-14. yüzyıllarda konuşulan Oğuz Türkçesi’ne da­yanmaktadır. (IV) Bu öykülerde Türkçenin yüzlerce yıl önceki güzelliğini ve şiirselliğini tadacak, kendi dil evreninizin sınırlarını genişleteceksiniz. (V) Bu güzel öyküleri okudukça, Türk dünyasının görkemli ve zevkli serüvenlerini tanıyacak; kültürümüzün zenginliğiyle övüneceksiniz.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde, söz konusu öykülerin okurlara sağ­layacağı yararlardan söz edilmiştir?

A) I. ve II.               B) II. ve III.             C) III. ve IV.

D) III. ve V.            E) IV. ve V. 

14. (I) Karagöz’ün yaşamımızdaki yeri için: “Bitti.” deni­yor. (II) Bu doğru değil, (lll) Karagöz, 14. yüzyıldan beri kendini sürekli yenileyerek bugünlere gelmiştir. (IV) Onda, edebiyat, müzik kısaca güzel sanatlar adına ne biliyorsak, hepsi vardır. (V) Dini bakımdan bakarsanız, tasavvuf vardır onda. (VI) Böyle bir sa­natı nasıl yok etmeye çalışırız?

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde, I. cümlede belirtilene karşı çıkışın gerekçelerine yer verilmiştir?

A) II., III., IV.           B) II., IV., V.           C) lll., IV., V.

D) lll., V., VI.           E) IV., V., VI.

15. Bir öykünün, yer aldığı kitaba adını verebilmesi için kitaptaki öteki öyküler arasında seçkinlik kazanma­sı gerekir. (I) Okuduğum son öykü de bu türden. (II) Olay yine parçalı, kişilerin ağzından tek tek anla­tılıyor, (lll) Her anlatıcı konunun bir yönünü tamam­lıyor. (IV) Kişiler öylesine doğal, içten konuşturuluyor ki hemen her kişi benliğinize girerek sizi zenginleştiriyor. (V)

Düşüncenin akışına göre, “Böylece siz de öykünün bir parçası oluyorsunuz;’ cümlesinin yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerden hangisine geti­rilmesi uygun olur?

A) I.          B)ll.         C) lll.        D) IV.        E)V.

16. Dünyada neler olup bittiğini böylesine iyi bilen(,) okuma (,)

            I                 II

çalışma gücü yüksek (,)  oldukça bilgili  bu genç(,) insanın

      III                                           IV

kullandığı sözcüklere (,)  alışık  olmadığımız yeni anlamlar

       V

kattığını görüyorum.

Yukarıdaki cümlede, numaralanmış virgüllerden (.) hangisinin yeri değiştirilirse anlam karışıklığı giderilmiş olur?

A) I.          B) II.         C) III.        D) IV.        E)V.

17. Anıları yazmanın belli bir çağı var mıdır ( ) Genellikle yaşlılık dönemi gösterilir bu çağ için ( ) Çünkü yaşlı­lığın bir belirtisi de kişinin gözlerini geleceğe değil, geçmişe çevirmiş olmasıdır. Bir yazarın ( ) “Gençler umutlarla, yaşlılar anılana yaşar.” sözü de bu görüşü destekler ( )

Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A)(?)(…)(!)(.)                     B) (?)(.) (:) (.)

C) (!)(.) (;)(…)                    D) (…)(…)(;) (.)

E) (?)(!) (.)(…)

18.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

A) Art arda yaşadığımız sıkıntılar, doğruyla yanlışı ayırtetmemizi sağladı.

B) Onu gördükten sonra kendi durumuna şükretti.

C)”O ana kadar sesimi çıkarmadım, sabrettim; ama daha fazla dayanamadım.” dedi.

D)Azmetti; karşılaştığı bütün engelleri yenerek amacına ulaştı.

E) Böylesine güzel bir günde bana hayatı zehretti. 

19.   I.  Teyzelerin dün sinemaya gittiler.

II.   Çiçeklerine yazın bolca su vermelisin.

III.   Kalemlerini başka kutuya yerleştirdi.

IV.   Ceketlerimizi dolaba astım.

V.    Evleri bize çok yakındır.

Yukarıdaki cümlelerin hangilerindeki altı çizili sözcüklerin aldığı ekler, onlara hem ikinci, hem de üçüncü tekil kişiye ait olma anlamı katmıştır?

A) I. ve II.                             B)l. ve V.               C) II. ve III.

D) III. ve IV.                                         E) IV. ve V.

20. Türemiş sıfatlar, adlarla fiillerin kök ya da gövdelerine yapım ekleri getirilerek oluşturulur.

Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde bu yolla yapıl­mış bir sıfat vardır?

A)     Güneş balçıkla sıvanmaz.

B)     Korkunun ecele faydası yoktur.

C)     Her ağacın meyvesi olmaz.

D)     Mızrak çuvala sığmaz.

E)     İşleyen demir pas tutmaz.

21.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru özneyi buldurmaya yöneliktir?

A)     Beni mi aradılar?

B)     Aşağı mı ineceğiz?

C)     Dün mü geldiniz?

D)     Yağmur mu yağıyor?

E)     Çok mu yoruldun?

22.  Aşağıdaki cümlelerden hangisi, öğelerinin sayısı bakımından ötekilerden farklıdır?

A)     Altmış yıllık arkadaşımdı.

B)     Sabırlı ve titiz bir araştırmacıydı.

C)     Bütün gün kitaplarıyla baş başaydı.

D)     Seçkin bilim adamlarımızdan biriydi.

E)     Herkesi duygulandıran, soylu bir davranıştı.

23. Yeniden baktım “Başaklar tablosuna. Belli ki rüzgâr var, başaklar eğilmiş. Başakların kimisi yanındakine yaslanmış, kimisi baş başa vermiş. Kırılacak gibi bü­küleni de usulca eğileni de var. Dimdik duran başak görünmüyor hiç.

Bu parçada aşağıdaki cümle türlerinden hangisi yoktur?

A) Ad (isim) cümlesi             B) Eksiltili cümle

C) Sıralı cümle                     D) Bileşik cümle

E) Basit cümle

24.  Fiyatlar çok pahalı olduğu için satışlar çok durgun.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?

A)     “çok” sözcükleri atılmalı

B)     “durgun” yerine “az” sözcüğü getirilmeli

C)     “olduğu için” yerine “olduğundan” sözcüğü getirilmeli

D)     “satışlar yerine “alışveriş” sözcüğü getirilmeli

E)     “pahalı” yerine “yüksek” sözcüğü getirilmeli

25.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bo­zukluğu vardır?

A)Bu konuda nasıl bir çalışma yapılması gerektiği uzmanlarca tartışılacak.

B)Olaydan büyük bir üzüntü duyduğunu, suçlula­rın cezalandırılmasını istedi.

C)Yeni binaların ne zaman hizmete açılacağını, basın aracılığıyla duyuracaklarını belirtti.

D)Sorunlara sağduyuyla yaklaşmanın, onların çö­zümünü kolaylaştıracağı sonucuna varıldı.

E)Bölgede, kış mevsiminin uzun sürmesi nedeniy­le alınması gerekli önlemler yetkililere bildirildi.

26.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bo­zukluğu vardır?

A)Ozan, 1940 yıllarında yeni şiirimizin başta gelen adlarından biriydi.

B)O,1946 yılında düzenlenen bir yarışmada birin­ci olmuştu.

C)Aradan yıllar geçmesine karşın şiir anlayışında bir değişiklik olmadı.

D)Onun ilgi çekici yanlarından biri de konuları abartarak anlatmasıdır.

E)Toplumsal ve bireysel olaylara, yan tutmadan bakar.

27. Yaptıklarını kendi ağzıyla itiraf etti.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?

A)     Yüklemin III tekil kişili olmasından

B)     Nesnenin çoğul eki almasından

C)     Gereksiz söz kullanılmasından

D)     Yüklemin di’li geçmiş zamanlı olmasından

E)     Nesnenin yanlış yerde kullanılmasından

28. O kurumda eğitim görmüş herkes, saygılı, hoşgörülü ve esnek olmak gibi çok önemli erdemler kazanmış­lardır.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?

A)     Gereksiz yere sıfat kullanılmasından

B)     Gereksiz yere bağlaç kullanılmasından

C)     Yükleme ekfiil getirilmesinden

D)     Öznenin sözcük öbeği olmasından

E)     Özne-yüklem uyuşmazlığından

29.  Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerde düş­sel öğeler yoktur?

A)     Bir tren gelir her gün bu saatte

Aralıksız öter düdüğü

B)     Yağmur ana, yeşil yünden

Örmüş tarlanın hırkasını

C)     Bir rüzgâr esiyor dağlardan ovaya doğru

Okşayarak ağaçları, otları

D)     Tanı beni, her mektupta yumak yumak

Rüzgârla pullayıp gönderdiğim bulut

E)     Sesin gömlek yerine asılı balkonumda

Her zaman yıkanmış, her zaman ıslak

30.  Eylülde Kaçkarlar’ın çevresinde “kestane karası fırtınası” gelip çatar. Kestanelerin dökülme zamanıdır artık. Yöre insanı için kestanenin hem meyvesi, hem de kerestesi çok değerlidir. Çünkü evlerin özellikle dış cephesi bu ağaçtan yapılır. Rüzgârlar vadilerde uğuldamaya, yapraklar dökülmeye başlamıştır bu­günlerde. Karın habercisi olan “karakuş” birazdan pencerenin pervazına tüner. Derinden kurt sesleri gelir. Orman tüm yaşamıyla hazırdır uzun ve beyaz kışa.

Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerin hangisinde verilenlerden yararlanılmıştır?

A)     Karşılaştırma, tanımlama, öyküleme

B)     Açıklama, öyküleme, betimleme

C)     Tartışma, karşılaştırma, öyküleme

D)     Tanımlama, örnek gösterme, betimleme

E)     Açıklama, tartışma, örnek gösterme

31. Japongülleri, her sabah yüzlerce çiçekle ala boyanır­dı. Dil büyüklüğünde beş yapraktan oluşan çiçeklerin tomurcukları sabahları hızla açılır, akşamları aynı hızla kapanırdı. Solan çiçekler, bir sonraki gün ağa­cın altındaki toprağa kızılımsı bir ölüm damgası vu­rurdu. Bu hızlı değişim, beni hüzünlendirir, içimi ka­rartırdı.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A)     Söz sanatlarına başvurma

B)     Gözlem gücünden yararlanma

C)     Olayları oluş sırasına göre anlatma

D)     Deyimlere başvurarak anlatımı güçlendirme

E)     Söylenenleri, örneklerle zenginleştirme

32. (I) Rize’nin Pazar ilçesinde, Verçenik Yaylası’na gide­cek minibüse bindiğimizde, uzun süren otobüs yolcu­luğunun yorgunluğunu unutmuştuk. (II) Yaklaşık beş saat süren minibüs yolculuğundan sonra, kararlaştırı­lan buluşma noktasına ulaştık. (III) Oradakilerle hoş­beşten sonra çadırları kurduk; sırt çantalarımızı bo­şalttık. (IV) İlk günler için getirilen taze yiyeceklerle, hemen küçük bir ziyafet sofrası kurduk kendimize. (V) Geceleri fark ettik ki gökyüzü burada her zaman yıldızlarla doluydu. (VI) Hemen her gece yıldızlara bakarak düşler kuruyorduk.

Yukarıdaki parça iki paragrafa bölünmek istense, ikinci paragrafın kaçıncı cümleyle başlaması uy­gun olur?

A) II.         B) III.        C)IV.        D)V.         E) VI.

33. (I) Umarım siz benden çok daha fazla yaşarsınız; ama bu yaşlara gelince insanda yaşlılığın farklı bir etkisi oluyor. (II) Yeni bir işe başlarken endişeleniyor­sunuz, bitirebilir miyim diye. (III) İtiraf edeyim ki “Kö­leler ve Tutkulara başlarken bu endişeyi yaşadım. (IV) Romanda her konu, yazılış süresini kendi belirliyor. (V) Hiçbir kitabımın üzerinde bu kadar yoğun çalıştığımı söyleyemem. (VI) Tam bir ağır işçi gibi sabah 8.30’dan akşam 20.00’ye kadar… (VII) Böyle­sine yoğun çalışmama karşın, kitabı tamamlamam iki yılımı aldı.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) II.         B) III.        C)IV.        D)V.         E) VI.

34.  Savaşa gidecek askerlerin omzunda gördüğümüz torbalara benzer bir torba da bizim evde hazırlandı. Gerçi babam daha askere çağrılmamıştı; ama çağ­rılacağı günün pek uzak olmadığını hepimiz biliyor­duk. Bu nedenle annem ona, dikişteki bütün beceri­sini göstererek, kaba patiskadan bir torba dikti. Sanı­rım dikerken kendi kalbini de içine koydu. Çünkü ba­bam aramızdan ayrıldıktan sonra, annemin bir kalp taşıdığını gösteren bütün izler kalkmıştı ortadan.

Bu parçada sözü edilen anneyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A)  Çevresindekilerden hiçbir destek görmüyor.

B)  Eşinin gidişinden sonra acıma ve sevme duygu­larını yitiriyor.

C)  Çocuklarıyla birlikte geçim sıkıntısına düşüyor.

D)  Savaşın, çocuklarının iç dünyasını etkileyece­ğine inanıyor.

E)  Savaşa karşı büyük bir öfke duyuyor.

35.  Lisede öğrenciyken, elli yaşında biri ölünce, eh za­manı gelmiş de ölmüş, diye düşünürdüm. Altmışında biri ölmüşse sanki ölümü biraz gecikmiş gibi gelirdi bana. Hele yetmişindekiler… Yalnızca yirmi, otuz yaş­larında ölenlere acırdım. Bu acımasızlığım, hainliğim­den gelmiyordu; öyleyse neden?

Bu parçanın son cümlesindeki sorunun yanıtı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A)Ömre yönelik değerlendirmelerin yaşla birlikte değişmesinden

B)Olgun insanın, kimsenin kötülüğünü istememe­sinden

C)İnsanların giderek daha merhametli olmasından

D)İnsanın, yaşlanınca doğruları yanlışlardan daha iyi ayırabilmesinden

E)Yaşlandıkça düşünceleri değiştirmenin zorlaş­masından

36.  İster olay öyküsü olsun, isterse durum öyküsü; benim öyküm, okunduktan sonra belleklerden uçup gitme­meli. Konusuyla, özüyle, diliyle, biçimsel ustalıklarıyla okuru kuşatmalı. Kişi, öyküyü okuyup bitirdikten son­ra değişmeli. Yıllar sonra o öykünün anımsanan, in­sanı etkileyen bir yanı bulunmalı. Sait Faik’in “Hişt Hişt” adlı öyküsü, lirizmi ve şiirselliğiyle, Sabahattin Ali’nin “Değirmen” adlı öyküsü iletisiyle böyle değil mi?

Böyle diyen bir kişiye göre öykünün temel nite­liği nedir?

A)     Ünlü öykücülerin yazdıklarını düşündürmesi

B)     Belirli bir olay ya da durumdan yola çıkması

C)     Bilinen, somut gerçeklere dayanması

D)     Okurları, unutamayacakları biçimde etkilemesi

E)     Çelişkilere dayalı bir yapısının olması 

37. Anadili öğretimini Türkçe’nin söz değerlerine dayan­dırmak gerekir. Yıldız yerine “star”, gösteri yerine “şov” gibi yabancı sözcükleri kullanır; sürekli olarak, anlamını bilmediğimiz Arapça sözcükleri yinelersek çocukların söz dağarcığı karmaşık bir hal alır. Bun­dan da öte sözcükler açık ve aydınlık bir anlam ka­zanamaz. Çocuklarımız arasından sanatçıların, bilim adamlarının çıkmasını daha başlangıçta engellemiş oluruz. Çünkü bilgin ya da sanatçı, bulgu ve yargıla­rını, gözlem ve deneyimlerini, anadilinin kavramları üzerine kurar. Kavramlar açısından duruluk kazan­mamış bir zihin, açık seçik düşünemeyeceğinden, bir buluş ya da yapıt ortaya koyamaz.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler­den hangisidir?

A)     Söz dağarcığının konuşma gücünü etkilediği

B)     Dil eğitiminin toplumsal gelişme açısından önemli olduğu

C)   Yaratıcılığın önkoşulunun yüksek düzeyde bir eğitim görmek olduğu

D)     Kimi sözcüklerin anlamda bulanıklığa yol açtığı

E)     Anadilini iyi bilmemenin yaratıcılığı engellediği

38.  Genel anlamda insan düşüncesinin ürettiği değerlerin tümünü iki ana kümeye ayırabiliriz. Bunlardan ilki maddi kültürdür. Maddi kültür, insanoğlunun doğaya egemen olmak için yaptığı tüm araç ve gereçler ile bunları kullanma bilgisidir. İkincisi ise yaşamı düzen­lemek, zenginleştirmek, korumak için konulmuş ku­rallar dizgesi olan manevi kültürdür. Bu iki kültür, bir­birinden ayrılmamalıdır. Böyle bir yaklaşım, kültürü daha anlamlı ve yararlı kılar.

Bu parçada kültürle ilgili olarak vurgulanmak iste­nen aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Bir bütün olarak ele alınması gerektiği

B)     Kişiden kişiye değişen boyutlarının olduğu

C)     Toplumsal değerlerin önemli bir yer tuttuğu

D)     Kişiliklerin oluşumunda etkili olduğu

E)     Toplumsal yaşayışı belirlediği

39.  Ozanları, yaşadıklarını, duyduklarını yazan kişiler diye tanımlamak yanlıştır. Sözgelimi Cahit Sıtkı, yaşadıklarını, duyduklarını yazan bir ozan olarak bilinir. Oysa ölüm acısını tatmamış, yaşamamıştır. Bununla birlikte, sık sık ölümden duyulan acıyı iş­lemiştir. Onunla yıllarca arkadaşlık yaptım. Bir gün bile ölüm sözcüğünü işitmedim ondan. Ölmüş bir sevdiği de yoktu yanılmıyorsam. Ölüm yalnızca bir temaydı onun için.

Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A)     Her ozanın şiiri, belirli konuları içerir.

B)     Ozanların, şiirleriyle yaşantıları arasında ilişki olmayabilir.

C)     Her ozanın, şiir evreni aynı zenginlikte değildir.

D)     Şiirin etki gücü, okuyucuyu duygulandırmasıyla ölçülür.

E)     Hiçbir ozan, duygulanmadan şiirini oluşturamaz.

40.  İnsanın doğayla savaşımında korkunun rolü yadsına­maz. Önemli olan, bu insanca duyguyu iyi değerlen­direbilmektir. Nasıl ki kullanılması bilinmeyen bir silah bazen gen tepip büyük zararlara yol açabiliyorsa, kor­ku da denetim altında tutulmayıp kendi başına bıra­kılırsa sonuç hiç kimse için iyi olmaz. Korkalım; ama neden, niçin korktuğumuzu bilelim. Korkuya yenilme kaygısının tutsağı olmayalım.

Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

A)     Korkuyla birlikte yaşamayı öğrenelim.

B)     Korkudan, uygun biçimde yararlanmaya çalışa­lım.

C) Korkunun, toplumu değişik yönlerden etkiledi­ğini unutmayalım.

D)     Korkuyu bir engel değil, bir araç olarak görelim.

E)     Korkumuzun nedenini öğrenip ona göre davra­nalım.

41. Hayır. Sanatçı, sanatçıdır. İşini doğru yapan, ne yap­mak istediğini iyi bilen bin, her ortamda saygı görü­yor. Türkiye’de de, dünyanın her yerinden de. Kadın ya da erkek, fark etmiyor.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olamaz?

A) Yurtdışında sanatçı olarak yaşamanın zorlukları var mıdır?

B) Kadın yönetmen olmak güçlük doğurur mu?

C)Yurtiçinde sanatçı olmakla yurtdışında sanatçı olmanın farkları var mıdır?

D) Sanatçı olarak ilgi görmek koşullara göre değişir mi?

E) Saygı gören bir sanatçı olmak için bazı niteliklere sahip olmak gerekiyor mu?

42.  Ödüllerin, her şeyden önce, genç yazarların tanınma­sında, geniş kitlelere ulaşmasında çok yararlı olduğu­nu düşünüyorum. Elli yıl öncesine kadar Türkiye’de edebiyat ödülü yoktu. Bugün ise çok sayıda, belki de gereğinden çok ödül var. Ödüllerin sayıca artması onlara verilen önemi azaltıyor. Ayrıca bu ödüllerin bir bölümü tek bir yazınsal türe özgü. Oysa bütün türleri kapsayan ve her yıl düzenli olarak verilen ödüller edebiyat dünyasında daha büyük önem taşıyor. Ödü­lün değerini bulmasını sağlayan en önemli öğe de seçici kurulunun aynı kalması. Böylece, yapılan de­ğerlendirmeyle ilgili bir ölçüt, ortak bir beğeni oluşu­yor.

Bu parçada ödüllerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?

A)     Niçin önemli olduğuna

B)     Kimilerinin belirli sınırlar içinde kaldığına

C)     Sayısı çoğaldıkça önemini yitirdiğine

D)     Yazarlara maddi destek sağlama işlevi oldu­ğuna

E)     Yerleşmiş olanların önem taşıdığına

43. Yetkin insan, bilgilenme, bilinçlenme yoluyla aydın­lanmanın ışığından geçmiş insandır. Soran, sorgu­layan, aydınlığı arayan bir kişiliği vardır onun. Bu tür bir kişilik kumaşının dokunduğu tezgâhın bir adı da eleştirel okumadır. Eleştirel okuma kişiyi bilinçlendirir. Bu yolla bilinçlenmiş kişinin nitelikleri arasında ise okuduklarını yargılama ve onlardan kendine özgü sonuçlar çıkarma başta gelir.

Bu parçada, eleştirel okumanın hangi yönü üze­rinde durulmamıştır?

A)     Yaradı bir okuma yöntemi olduğu

B)     Yol gösterici bir işlevinin bulunduğu

C)     Okullarda kazandırılması gerekli bir beceri ol­duğu

D)     Yorumlama gücünü geliştirdiği

E)     Kişiye, değerlendirme yetisi kazandırdığı

44. Sahnenin tozunu ilk yuttuğunda çocuk denecek yaşlardaydı ve o günden bu yana inmedi sahneden. Oyunculuk dışında oyun yazarlığı, yönetmenlik, çevir­menlik gibi uğraşlarla da ilgilendi. Tiyatro dünyamızın en kıdemlilerinden, en renkli kişiliklerinden biri olan, seyircisiyle müthiş bir iletişim kurabilen bu yetenekli sanatçının ilgi alanı tiyatroyla da sınırlı kalmıyor. Güncel konular üzerine yazdığı yazılarıyla, düşünce­lerini, eleştirilerini okurlarla paylaşıyor. O, aynı za­manda bir konuşma, bir anlatım ustası; anlatanla dinleyeni, oyuncuyla seyirciyi bir araya getiren bir usta.

Bu parçaya göre söz konusu sanatçıyla ilgili ola­rak aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz?

A)     Okuru incitici konuları işlemekten kaçınır.

B)     İzleyicisini etkiler, onlarla bütünleşir.

C)     Dilin olanaklarından çok iyi yararlanır.

D)     Oyunculuk dışındaki işlerle de ilgilenir.

E)     Mesleğinde çok başarılıdır.

45. Yazar, dili, ses, biçim, anlam özellikleriyle iyi bilen ve kullanan kişidir. Bu anlamda dile yeni kavramlar, ka­lıplar, sözcükler kazandırabilir. Gerçekte hiçbir yazar, bakalım bu romandan, bu öykü ya da şiirden dilciler kaç kural çıkaracak, diye yazmaz. Yazamaz; ama yazdıklarıyla dile yeni sözcükler katar. Dili işlerken yalnızca dilciye değil, edebiyat tarihçisine, toplumbi­limcilere, başka araştırmacılara da malzeme yaratır.

Bu parçadan, yazarlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A)     Dilin söz varlığını geliştirdikleri

B)     Dilin anlatım olanaklarını genişlettikleri

C)     Yapıtlarıyla, yeni çalışmalara olanak hazırladıkları

D)     Dil konusunda, geniş bir bilgiye sahip oldukları

E)     Dile kazandırdıklarıma kalıcı olmaya çalıştıkları

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Site

CEVAPLAR

1. Hayatta iki tür insan vardır: Birinci gruptakiler, hayata eldivenle dokunanlar; ikinci gruptakiler, hayata eldivensiz dokunanlar. Hayata eldivenle dokunanların hiç yıpranmamak gibi bir ayrıcalıkları vardır. Eldivensiz dokunmaya görün acır, yanar canınız. Ama her şeyi daha derinliğine duyumsar, daha yoğun yaşarsınız. Sanatçının bunlardan birini seçme lüksü yoktur. O, hayata eldivensiz dokunanlardandır.

Bu parçada geçen “sanatçının hayata eldivensiz do­kunması” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A)   Ümitlendirici ortamlar yaratma

B)   Yaşamdaki güçlüklen doğrudan anlatma

C)   Yaşanılanları bir değerlendirmeden geçirme

D)   Olayları düş gücüyle yeniden yaratma

E)   Yaşama yeni anlamlar yükleme

2. Özellikleri yönünden hiçbir akım içinde yer almayan şairler var. Bunlar, kendi kuşağından olanların yaz­dıklarına da benzemeyen bir şiir yazıyorlar. Bir kuşak ya da gruba katılmadıkları için şiirlerinin bulutsu bir görünüşü var. Bunları yazanlar, kendilerine özgü bu şiirlerle şiirin bir mozaik olduğunu önümüzdeki birkaç yıl içinde gösterecekler.

Bu parçadaki altı çizili sözlerle anlatılmak istenen aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A)   Özellikleri ve sınırları belirgin olmayan – çeşitlilik içeren

B)    Düş gücüne ağırlık veren – teknik açıdan kusur­suz

C)   Duyguları devindiren – sanat değeri taşıyan

D)   Belirli konular üzerinde yoğunlaşan – birçok öğe­si olan

E)   Kendinden öncekileri yadsıyan – okur duyarlığı­na seslenen

3.  Aşağıdaki dizelerin hangisinde eylem, nedeniyle birlikte verilmiştir?

A)   İnsan balıklama dalmalı içine hayatın

Bir kayadan zümrüt bir denize atlarcasına

B)   Uzandın mı bir kez sımsıcak kumlara

Dinleneceksin bir kum tanesi, bir yaprak gibi

C)  Kederi de yaşamalısın bütün benliğinle

Acılar da sevinçler de olgunlaştırır insanı

D)  Yaşadın mı yoğunluğuna yaşayacaksın bir şeyi

Koklamaktan bitkin düşmüşçesine bir çiçeği

E)  İnsan bütün güzel müzikleri dinlemeli alabildiğine

Tüm benliği seslerle, ezgilerle dolarcasına

4. (I) Rus edebiyatının hiçbir kahramanı, ne Raskolnikov ne Miskin ne de Prens Andrey eski Rus insanını hat­ta tüm Doğuluları “Oblomov” kadar açıklıkla, en özlü yanıyla temsil edebilir. (II) Doğu, belki de ilk kez Gonçarov’un bu büyük yapıtında kendi kendini tanımaya, Batı’dan farkını anlamaya başlamıştır. (III) Oblomov, çiftliği, köleleri olan bir derebeyidir, bu düzen değişin­ce ekmeğini kendi kazanan insanlar arasında yaşa­maya başlar. (IV) Böyle yaşamaya hazır olmayan ira­desini yitirir ve Oblomov, ölüme benzeyen bir uyuşuk­luğa gömülür. (V) Ancak Gonçarov, büyük romancı­larda görülen “yaşamdaki dram karşısında gülümse­mesini hiç eksik etmez, okurunu da gülümsetmeyi başarır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile­rinde romanı özetlemeyi amaçlayan bir nitelik var­dır?

A) I. ve III.              B) II. ve IV.             C) II. ve V.

D) III. ve IV.           E) IV. ve V.

5. Karikatür insanların, varlıkların, olayların hafta duygu

ve düşüncelerin gülünç yanını yakalayıp bunu abartılı

I                            II                                  III

çizimlerle gülmecesel bir anlatıma dönüştürme sanatıdır.

                         IV                 V

Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerden hangi­si yalnızca çekim eki almıştır?

A)l.          B) ll.         C) III.        D) IV.        E)V.

6.  Kıyıköy’ün eski adı Midye. Kazandere ile Pabuçdere’nin denize döküldüğü (I) yerde, yüksek bir kayalığın  üzerinde kurulu. Bu ilginç konumunun yanı sıra dara­cık sokakları, eski ahşap evleri ve balıkçı yaşantısı, burayı büyüleyici hâle getiriyor Bir zamanların zor ulaşılır (II) balıkçı köyü, artık keşfedilmiş (III) bir yer. Kıyıyı izleyen (IV)orman yolları, Kıyıköy ve İğneada arasında da aynı şekilde uzayıp  (V) gidiyor.

Bu parçadaki numaralanmış fiilimsilerden hangisi sıfat olarak kullanılmamıştır?

A)l.          B) ll.         C) III.        D) IV.        E)V.

7. (I) Yaşlılığın erdemleri üzerine bugüne değin neler  söylenmemiş neler yazılmamış… (II) Cicero. Yaşlılık adlı yapıtında nasıl da över. yüceltir yaşlılığı; insanın bilgeleştiği, yaratma gücünün doruğa ulaştığı bir dö­nem diye adlandırır. (III) Yaşamın gerçek anlamına ancak bu dönemde ulaşılmış kişi. (IV) Çünkü yaş­lılık, deneyime dayalı, kavrama ve algılama gücünü keskinleştirip geliştiren bir okulmuş. (V) Bundan da öte, insanı değişik yönlerden durultup dinginleştiren, tutkuların her türünden arındıran sessiz bir güçmüş yaşlılık.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola­rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A)   I. cümle, biçimce olumsuz fiil cümlesidir.

B)   II. cümle, bağımlı sıralı cümledir.

C)   III. cümle, bileşik cümledir.

D)   IV. cümle, olumlu, kurallı cümledir.

E)   V. cümle, devrik isim cümlesidir.

8. Okuma alışkanlığının gelişmemiş olması, bireylerin, yaşamı yeterince kucaklayamaması, olup bitenleri anlayamaması ve takvim yaşlarını dünyada birkaç yüzyıl yaşamışçasına engin bir zenginlikle donatamaması sonucunu doğurur.

Bu  cümlede aşağıda verilenlerden hangisi yok­tur?

A)   Yer yön belirteci

B)   Kalma durumu eki almış sözcük

C)   Adlaşmış sıfat

D)   Yeterlik fiilinin olumsuzuyla çekimlenmiş söz­cükler

E)   Belgisiz sıfat

9. Giderek sevgisizleşen çevremize, duyguların “fast food” mutfağından çıkışına bakıyorum ( ) Her konuda acelemiz var. Öylesine acelemiz var ki yaşamaya za­man kalmıyor. Gülüşlerimiz de beklentilerimiz de bir örnek ( ) İnsan olmaya ( ) “Her şey bir insanı sev­mekle başlar ( )” sözünü anımsamaya ayıracak bir saniyemiz bile yok. Ya da Gülten Akın’ın dediği gibi “Ab kimselerin vakti yok, durup ince şeyleri anlama­ya ( )”

Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A) (-)(-) (;)(.)(-)                B) (.)(…)(,) (,)(!)

C) (.)(…)(:) (.)(.-)             D) (.)(.)(,)(.)(!)

E) (…)(.) (;)(.)(.)

10.   1920’li yıllardı. Bizim evde dedem utunu yanından hiç

              I                                                         II

eksik etmezdi. Gramofondan klasik Türk müziği din-

                                                                  III

lerdik o yıllarda. İstanbul Şehir Tiyatrolarında Muhsin

                                                         IV

Ertuğrul’un sahneye koyduğu oyunları kaçırmazdık.

Ayrıca öğretmenlerimiz de bizi kitap okumaya yönlendirirdi.

 V

Bu parçadaki numaralanmış sözlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

A) I.          B) II.         C) lll.        D) IV.        E)V.

11. (I)  Romancı,  romanını  yazarken   kendi  yaşamın­dan da başkalarının yaşamından da yararlanabilir. (II) Ama romanını salt kendi yaşamına dayandırmaya kalkışırsa gündelik yasamın ayrıntılarıyla kurmaca dünyanın, bir başka deyişle romanın kuralları çatışır. (III)  Bu çatışma yüzünden kurguda başarı sağlana­maz. (IV) Yazarına ne kadar ilginç ne kadar vazgeçil­mez gelirse gelsin, roman, okuru ilgilendirmeyen bir yığın ayrıntıyla dolar. (V) Günlük yaşamın ayrıntılarıy­la kurmaca dünyanın ayrıntıları birbirine benzemez. (VI) Kurmaca dünya ile ilgili ayrıntıların o dünya için­de belirli işlevleri vardır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin­den sonra  düşüncenin akışına göre “Oysa gündelik yaşam, işlevsel olmayan ayrıntılarla doludur.” cümle­si getirilebilir?

A) I.          B)lll.        C)IV.        D)V.         E) VI.

12. “İnsanların işine yaramayan bir mesleği yapmaktan utanç duyardım.” Bana bu sözü, Aşağı Fırat Bölgesi’ nde MÖ 4000 yıllarını araştıran Çinli bir arkeolog söy­ledi. Kazıdan çıkardıklarını bilgisayara göndermek üzere kodlamaktaydı o sırada. İlk bakışta binlerce yıl öncesinin bir çömlek parçasını ya da bozkır toprağını araştırmayı amaçlayan bir çalışmanın, bilim çevreleri dışındaki insanların ne işine yarayacağı sorulabilir. Tıpkı sözcükleri yan yana, alt alta sıralayarak şiir yaz­manın ne işe yaradığının sorulabileceği gibi. Ama gü­nümüzden 6000 yıl önce Sümerlerin kumlu toprakta bitki yetiştirmenin gizini bulduğunu ortaya çıkarmak, arkeolojinin insanlığa bir armağanıdır. Bunun gibi ben de sıkıntılı günlerimde Neruda ve Nazım’la konuşarak yaşamımı yönlendirirken şiirin bu yararını nasıl göz ardı edebilirim.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Tanımlama                      B) Alıntı

C) Nesnel veriler                 D) Karşılaştırma

E) Terimler

13. Sanırım Ayvalık’ın havasından, sabahları çok erken uyanıyorum bu rüzgârlı bayırda. Uyanınca soluğu bahçede alıyorum. Belki de yaşlılık romantikliği be­nimkisi. Doğa sessiz ama büyük bir öğretmendir. İlgi­lendikçe hepsinin adlarını birer birer öğreniyor, ateş çiçeğine yıldız çiçeği, sardunyaya ortanca demiyo­rum. Gülleriyse renkleriyle, boylarıyla adlandırıyorum: çalı gülü, bodur gül… Görünüşleriyle, huylarıyla bile: narin gül, şımarık gül, mahzun taze… Güllerden birini tırmanıcı gül sanıp bahçe kapısının arkasına dikmiş­ler. Oysa değil. Tırmanmak bir yana, boynunu bük­müş hep öyle duruyor. “Mahzun taze” dediğim o. “Şı­marık gürün sabah kahkaha atarak uyandığını söyle­sem inanmazsınız.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Kişileştirme                            B) Örnekler

C) Sözde soru cümlesi               D) Çoğullaştırmalar

E) Eksiltili cümle

14. Yaşadığımız günleri duyurur bize edebiyat dergileri. Yaşamı kalıcı yanlarıyla verir. Hele en taze şiirler, di­zeler! Ataç, “Ölürken bana en genç şairin en son şii­rinden dizeler okusunlar.” demiş. Ben de her sabah uyanır uyanmaz, her gece yatmadan önce, en yeni dizeleri okurum. Taze dizelerle yaşamak kadar kişiyi gençleştiren, yaşama bağlayan bir şey olamaz. Ne demiş Baudelaire: “Sağlıklı bir kişi yirmi dört saat ek­meksiz yaşar ama şiirsiz asla.” Şiir okumanın tadını alırsanız siz de hak verirsiniz bu söze.

Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerSden hangisi söylenemez?

A)   Tanıklıklardan yararlanılmıştır.

B)   Olasılık dile getirilmiştir.

C)   Koşul belirtilmiştir.

D)   Öznellik ağır basmaktadır.

E)   Nitelendirmelerden yararlanılmıştır.

15. Uzakta bir sürü gördük. Bizim yaklaştığımızı anlayın­ca otlamak için yere eğilmiş olan başlar, hep birden dikildi. Ceylanlar hiçbir tayda görmediğim ince, çevik, zemberekli bir hareketle koşmaya başladı. Arka ayak­ları pervane gibi işledi, kumu birden köpürttü. Biraz ötede askerce bir düzenle yine durdu, içlerindeki teke aralarından ayrıldı, geriye döndü, dikildi ve bekledi. Bu, sürüsüne kaçma fırsatı vermek için kendisini feda etmek istediği anlamına geliyordu. Biz de onun kaçıp rahatça sürüsüne katılması için otomobili durdurduk.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi­ne başvurulmamıştır?

A) Betimlemeye       B) Öykülemeye     C) Açıklamaya

D) Benzetmeye        E) Kanıtlamaya

16. Yazarın kendisi değil, seçtiği anlatıcılar kurmaca dün­yada yaşar. Anlatıcıların her bin de diğer kahraman­lar gibi, yazarın yarattığı kurmaca dünyanın dışına çı­kamazlar. Ne var ki —. Bu yüzden kurguladığı bir ro­manda kahramanları ile özdeşleştirilen veya kurgu olan bir olayın gerçekmiş gibi kabul edilmesinden ya­kınan birçok yazar vardır. Umberto Eco’nun bir okuru­nun, yazarın anlattığı sokakta çıkan yangını göremeyişine kızması, Genç Wertherin Acıları’nda anlatılan­ların yaşanmış gibi algılanmasının intihar oranını ar­tırması, okurların edebiyattan nasıl etkilendiklerinin bir göstergesidir. Bu tür olaylar, “Edebiyat nedir ve yaşamı nasıl etkilemektedir?” sorusuna verilecek bir­çok yanıt olduğunun kanıtıdır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) çoğu okurun dünyasında, gerçek ve kurmaca kavramları, ayrılmayacak kadar birbirine girmiştir

B) edebiyatın, insandan çıkıp yine insana dönen bir yaratıcı yazı etkinliği olduğu unutulmamalıdır

C) anlatıcı, kişisel olmayan, evrensel değerleri gös­termeye çalışmalıdır

D)   yazarların yapıtları, yaşamlarından bağımsız dü­şünülmelidir

E) ünlü yazarların, hep dikkate değer konulan ele alacağı yönünde yaygın bir kanı vardır

17. Dilin kültürle, düşünce dünyasıyla iç içe olduğu hiçbir zaman göz ardı edilmemeli. Bu yüzden daha dil öğ­renme aşamasında çocuklarımıza Türkçenin tadını duyurmak zorundayız. Bu da ancak değerli yapıtlar okunarak olacaktır. Bugün yazık ki çocuklar Türkçeyi, televizyonda seyrettikleri, anlatımı bozuk ve yabancı kültürlere ait çizgi filmlerden öğreniyorlar. Masalları­mızın, bilmecelerimizin, tekerlemelerimizin, türküleri­mizin dili ve o dili besleyen kaynak, giderek yok ol­makta. Biz dilimizi korumayı sadece, “Şu sözcüğü kullandın, bunu kullanmadın.” biçiminde algılarsak bir gün geri dönüp baktığımızda ağzımızdan çıkan söz­cüklerin, Türkçe göründüğü hâlde Türkçenin sıcaklı­ğını taşımadığını büyük bir sarsıntıyla anlayacağız. Bunun sonucunda sanki bir yabancının Türkçe ko­nuşması gibi garip bir Türkçe ortaya çıkacaktır.

Bu parçada dilimizle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A)    Etkileşim içinde olduğu öğelere

B)   Korumanın önemine

C)   Öz değerlerini yitirmesine yol açacak etkenlere

D)   Söz varlığının zenginliğine

E)   Duyarlığımızın nasıl oluşturulabileceğine

18. Masallar, dokusundaki kendine özgü şifrelerle, hâlâ sırrına erişilmemiş bilgelikleri, insanlığın ve hayatın gizemlerini barındırır. Alalarımızdan kalan birçok de­ğerin erken yaşlarda, bilinçaltımıza yerleşmesini sağ­lar. Böylesine önemli olan masalların yaşatılması, üzerinde önemle durulması gereken bir konudur. Biz de bununla ilgili olarak kayıp masallar konusunda bir çalışma başlatmaya karar verdik. Konuyla ilgili ön araştırma yapmak için gittiğimiz yörük köyündeki bir eve misafir olduk. Evin on yaşındaki oğluna, “Biz ya­kında tekrar geleceğiz. O zamana kadar ninelerinden masal öğrenir misin?” dedim. Çocuğun cevabı şöy­leydi: Tamam, ben İnternetten indiririm hemen.” Ço­cuk, ninesi yerine interneti tercih etmişti. Karşılaştığımız bu üzücü durum, tıpkı masallardaki gibi pek çok şeyi anlatıyordu.

Bu parçada söylenenlerden aşağıdakilerin hangi­si çıkarılamaz?

A)   Yaşamımıza bilgisayarların giderek egemen ol­duğu

B)   Halkın ortak yaratılarının ancak belirli yerlerde korunabildiği

C)  Büyüklerden masal dinleme geleneğinin zayıfla­dığı

D) çocukların duygu ve düşünce dünyasını biçim­lendirmede büyüklerin etkisinin azaldığı

E) Masallarla birlikte kimi kültürel değerlerin yok ol­maya başladığı

19. Yazarlar herkesten daha iyi gözlemcidir. Birisinin cad­dede karşıdan karşıya geçişi, birbirini tanımayan in­sanların göz göze gelişi sırasında yaşanan anlık gerilim, bir dudak bükme, köpeğin kediyi kovalayışı… Bunların tümü gerçek hâllerinin imgeye dönüştürül­müş biçimiyle yazarların kurmaca metinler için kullan­dıkları görüntülerdir. Ayrıca aralarına yazınsal bir tut­kal gibi düşsellik de girer hatta olmazsa olmazlardan­dır. Çünkü düşleri boğulmuş, belirli söylem kalıpları­nın içine sıkışmış, sözcük dağarcığı gibi düş dünyası da sürekli zenginleşmeyen bir yazarın yaratıcılığı is­ter istemez donup kalacaktır. Böyle bir yazar herkesin bildiği, sıradan değerlerle yetinecektir.

Bu parçada, bir yazarda bulunması gereken nite­likler arasında aşağıdakilerden hangisine ver ve­rilmemiştir?

A)   Zengin bir çağrışım dünyasına

B)   Yorumlama gücünün gelişmişliğine

C)   Yaşanılan gerçeklere sıkı sıkı bağlı kalmaya

D)   Alışılmış anlatım biçimlerinin dışına çıkmaya

E)   Sürekli yenilik arayışı içinde olmaya

20. Hepimiz dünyaya geldiğimizde bir toplumun, ailenin, kimliğin içinde buluruz kendimizi. Edebiyat işte bu ka­lıpları kırma arayışından doğar. Hayal ve gerçek, ya­şam ve ölüm, ben ve öteki arasındaki bütün duvarları bir bir yıkar. Böylece kendine özgü bir biçimde, haya­tın ve insanın özüne eğilebilmeyi, ona sevgiyle baka­bilmeyi olanaklı kılar. Çünkü roman, öykü, şiir gibi edebiyat ürünleri bir başkasının acısını iliklerinde his­sedebilirle, kendini bir başka insanın yerine koyabil­me yeteneği kazandırır. Çok farklı kesimlerden insan­lara seslenir, onların kapılarını çalar; buyur edilir. İn­sanlar ve toplumlar arasında köprüler kurar.

Bu parçada edebiyatın işlevleri arasında aşağıda-kilerden hangisine yer verilmemiştir?

A)   Toplumsal sorunlara çözümler getirme

B)   Yerleşik değerleri sorgulama gücüyle donatma

C)   İnsanların birbirini anlamasını kolaylaştırma

D)   Kültürleri birbirine yakınlaştırma

E)   Yaşamı, özgün bir yaklaşımla algılamayı sağ­lama 

21.   Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde veri­len sanat yoktur?

A)    Bizden evvel buraya inen üç dört arkadaş

Kurmuştular tutuşan ocağa karşı bağdaş

(Mürsel mecaz)

B)   Karlar etrafı beyaz bir karanlığa gömdü

Kar değil, gökyüzünden yağan beyaz ölümdü

(Tezat)

C)   Sardı katil gece dünyayı siyah bir kefene

Bir emel yıldızı göz kırpıyor ancak aradan

(Teşhis)

D)   Öyle bir boşandın ki çöle benzer ömrüme

Bir Nuh tufanı oldu. sel değil, sağanak değil

(Telmih)

E)   Çiziyorum havaya dünyamı bir çiçekle

Ve hayran bakıyorum bu rüya gibi şekle

(İstifham)

22. (I) Onun şiirlerinde, masal, şiir, deyiş gibi halk edebi­yatı ürünlerinin etkisi görülür. (II) Halk diline yaklaş­maya da özen gösteren bu sanatçının dizeleri toprak kokan yağmur damlaları gibidir, (ili) Satırların arasın­dan dökülür okuyucunun duygu dünyasına. (IV) Da­vetkârdır, sizi kendi dünyasına yavaşça çekip alır. (V) O sesi ne zaman duydunuz, eşiği ne zaman geç­tiniz, anlayamazsınız bile. (VI) Bu anlamda, resimleri de şiirleriyle büyük benzerlik gösterir sanatçının.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi­lerinde sanatlıca bir söyleyiş yoktur?

A) I. ve IV.              B) l.ve VI.              C) ll.ve V.

D) III. ve IV.            E) V. ve VI.

23. Paylaşırsa dost paylaşırmış

İnsanın derdini, sevincini

Dost ümidiyle ortalığa düşmeye gör

Hangi kapıyı çalsam kimseler yok

Hangi omza dokunsam yabancı çıkar

Aşağıdakilerden hangisi içerdiği duygu yönünden yukarıdaki şiire anlamca en yakındır?

A)   Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge

Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayn

B)   Hep seninçündür benim dünyâ cefâsın çektiğim

Yoksa ömrüm varı sensiz neyleyim dünyâyı ben

C)   Gülmek ol gonceye münâsibdir

Ağlamak bu dil-i hazine gerek

D)   Bülbüller öter güller açar şâd gönül yok

Hiç böyleliğin görmemişiz fasl-ı baharın

E)   Bâğ-ı dehrin hem hazânın hem baharın görmüşüz

Biz neşâtın da gamın da rüzgârın görmüşüz

24.  Olmuyor neyleyim

Olmuyor velinimetim efendim

Olmuyor yirminci asırda

Tarz-ı kadîm üzre gazeller söylemek

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Eski edebî anlayışa karşı çıkan bir anlayış dile getirilmiştir.

B)   Yabancı kökenli sözcükler kullanılmıştır.

C)   Yinelemeye başvurulmuştur.

D)   Farklı duygular uyandırma amacı güdülmüştür.

E)   Devrik   cümlelerin   etkileyiciliğinden   yararlanıl­mıştır.

25. Ne halk türküleri ne de halk oyunları, ilk biçimlerini koruyabilir. Bunlar yayılma sürecinde birçok kez de­ğişmiş, kimi zaman bu değişmelerle zenginleşmiş, ki­mi zaman da bayağılaşmıştır. Bu değişiklikleri yapan­ların da kim olduğu bilinmez.

Bu sözler aşağıdaki kavramlardan hangisini akla getirmektedir?

A) Yöresellik            B) İçtenlik              C) Anonimlik

D) Abartılılık             E) Yalınlık

26.          I.   Yüceltilmiş sözlerle yazılan, kahramanın iyi bir durumdan kötü bir duruma düşmesiyle duygusal arınmayı sağlayacak acıma ve korku duyguları­na yönelen oyun türü.

II.   İnsanların ve olayların ilginç yanlarını, güldür­mek ve düşündürmek amacıyla sahneye yansı­tan tiyatro türü.

III.   Ortaoyununda olduğu gibi önceden yazılmış bir metne dayanmadan, sahnede akla gelen sözler­le oynanan halk tiyatrosu türü.

IV.   Romalılar tarafından ortaya atılan Türk edebi­yatına Tanzimat Döneminde giren, yalnız işaret­lerle oynanan sözsüz tiyatro oyunu.

Aşağıdaki terimlerden hangisinin tanımı yukarıda verilmemiştir?

A) Monolog         B) Pandomim        C) Tuluat

D) Komedi             E) Tragedya

27.

I.   Makale                                            açıklayıcı nitelik

II.   Otobiyografi                                 3. kişili anlatım   

III.   Köşe yazısı                                   güncel sorunlar

IV.   Hitabet                                         seslenme sözleri

V.   Masal                                             tekerlemeler

Yukarıdaki    numaralanmış   terimlerden   hangi: karşısındakiyle ilişkilendirilemez?

A)l.                         B) II                        C)III  

D) IV.                     E) V.

28. Bende Mecnûn’dan tuzun âşıklık isti’dadı var

Âşık-ı sâdık benim Mecnûn’un ancak adı var

Kıl tefâhur kim senin hem var benim tek âşıkın

Leyli’nin Mecnûn’u Şîrîn’in eğer Ferhâd’ı var

Bu dizeler aşağıdaki  nazım şekillerinden hangi­siyle yazılmış olabilir?

A) Muhammes                     B) Şarkı                 C) Rubai

D) Gazel                                E) Mesnevi

29.  Siyah ebruların duruben çatma

       Gamzen oklarını âşıka atma

      Sana gönül verdim beni ağlatma

      Benim gözüm nuru gönlüm sürûru

I.   11 ‘li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur.

II.   Divan mazmunlarından yararlanılmıştır.

III.   Konusu aşktır.

IV.   Nazım türü ağıttır.

V.   Zengin uyak kullanılmıştır.

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak verilen numara­lanmış bilgilerden hangileri yanlıştır?

A) I. Ve II.                            B) I. ve III.              C)ll.ve V.

D) III. ve IV.                         E) IV. ve V.

30.  Güneş çekildi demin               Gidene bak gidene

      Doğdu bir cenk akşamı           Güller sarmış dikene

      Bu bütün günlerimin                Mevlâ sabırlar versin

       İçime denk akşamı                 Gizli sevda çekene

I.  7’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur,.

II.   Uyak (kafiye) şemaları aynıdır.

III.   Nazım birimleri aynıdır.

IV.   Doğaya özgü öğelerden yararlanılmıştır.

V.   Bir dilek belirtilmiştir.

Yukarıdaki numaralanmış bilgilerden hangileri ve­rilen şiirlerin ortak özelliği değildir?

A) I. Ve II.                                            B) I. ve III.              C) II. Ve V.

D) III. ve IV.                         E) IV. ve V.

31.   Aşağıdakilerin  hangisi  Karagöz oyununun  özel­liklerinden biri değildir?

A)   Ciddi ve ağırbaşlı bir hava taşıma

B)   Müzikten yararlanma

C)   Usta-çırak geleneği içinde sürdürülme

D)   Tiplerin aynı kişi tarafından seslendirilmesi

E)   Değişik ağız ve ses taklitlerine dayanma

32.Türk edebiyatının gelişimi içinde divan edebiyatı var­lığını 13-19. yüzyıllar arasında sürdürdü. Bu edebiya­tın başlıca özelliklen şöyle sıralanabilir: Sanatta kurallara bağlı olmak,

                                                  I

öncelikle konuşma dilinden yararlanmak, 

                            II

yüksek tabakaya seslenmek,

                         III

belirli türlerin  ve kalıpların dışına çıkmamak,

                               IV

Arapça ve Farsçanın    dil kurallarını benimsemek.

                V

Bu  parçadaki  numaralanmış  sözlerden   hangisi divan edebiyatının bir özelliği değildir?

A) I.          B) II.         C) lll.        D) IV.        E)V.

33. Ahlakla ilgili öğütler veren, türlü hayat görüşlerini yan­sıtan, özdeyiş niteliğindeki sözlerin ağır bastığı gazel­lere hikemî gazel denir. Bu tarzdaki gazelleriyle — ün salmıştır.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir?

A) Bakî                  B) Fuzûlî                C) Nedim

D) Nefî                   E) Nâbî

34.   Aşağıdaki dizelerin hangisinde özellikle Tanzimat Dönemine özgü bir kavram yoktur?

A)   Memleket bitti yine bitmedi hâlâ sen ü ben

Bize bu hâl ile bizden büyük olmaz düşmen

B)   Olmuş insana taasub bir onulmaz illet

Hüsn-i tedbîrin ile kurtulur andan millet

C)   Felek her türlü esbâb-ı cefâsın toplasın gelsin

Dönersem kahpeyim millet yolunda bir azîmetten

D)   Kanı ol gül gülerek geldiği demler şimdi

Ağlarım hâtıra geldikçe gülüştüklerimiz

E)   Ne efsunkâr imişsin âh ey dîdâr-ı hürriyyet

Esîr-i aşkın olduk, gerçi kurtulduk esaretten

35. (I) Tanzimat Dönemi tiyatrosunda çeşitli konular işle­nir. (II) İşlenilen Konular, genellikle toplumsal boyutlu nitelikler taşır. (III) Örneğin Namık Kemal’in Zavallı Çocuk ve Gülnihal adlı yapıtlarında vatan konusu iş­lenmiştir. (IV) Recaizade Mahmut Ekrem, Ahmet Mit­hat, Abdülhak Hamit, Teodor Kasap gibi sanatçılar da tiyatro alanında yapıtlar ortaya koymuşlardır. (V) Bu alanda ürün verenler klasisizm ve romantizm akım­larının etkisinde kalmıştır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin­de bilgi yanlışı vardır?

A)l.          B) II.         C) III.        D) IV.        E)V.

36. Servet-i Fünûn Edebiyatını oluşturan şairler arasında —„ —; öykücü ve romancılar arasında —, — adla­rını sayabiliriz.

Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

A)   Ziya Paşa’nın – Namık Kemal’in – Recaizade Mahmut Ekrem’in – Ahmet Mithat Efendi’nin

B)   Tevfik Fikret’in – Cenap Şahabettin’in – Halit Zi­ya Uşaklıgil’in – Mehmet Rauf’un

C)   Abdülhak Hamit Tarhan’ın – Muallim Naci’nin -Şemsettin Sami’nin -Nabizade Nâzım’ın

D)   Mehmet Emin Yurdakul’un – Mehmet Akif Ersoy’ un – Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın – Ahmet Rasim’in

E)   Ahmet Haşim’in – Yahya Kemal Beyatlı’nın -Halide Edip Adıvar’ın – Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun

37. Servet-i Fünûn şiiri ile Fecr-i Âtî şiirinin başlıca özel­likleri arasında ilk olarak, kullanılan malzemedeki birlik dikkati çeker. Fecr-i Âtî şiirinin başlıca temaları,(I)                                                       Servet-i Fünûn şiirinde olduğu gibi, aşk ve doğadır. Aşk kadar doğa betimlemeleri de tümüyle özneldir. (II)                                 Dilde Servet-i Fünûncuların tuttuğu yol benimsenerek şiir diline Arapça ve Farsçadan yeni sözcükler alın­mış, konuşma dilinden uzaklaşılmıştır.( lll ) Vezin, yine aruzdur (IV) Ancak Fecr-i Âtîciler de Servet-i Fünûncular gibi sembolik şiirden uzak durmuştur.(V)

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi­sinde bilgi yanlışı vardır?

A)l.          B)ll.         C)lll.        D) IV.        E)V.

38.  Tevfik Fikret’in şiirlerinin özellikleriyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)Aruzun kalıplarını müzikaliteleri bakımından ilk kez değerlendiren odur.

B) Kimilerinde konuşma dilinin anlatım özelliklerini kullanmıştır.

C) Özellikle Türkçe sözcüklere yer vermiştir.

D) Divan nazmının müstezat şeklini değiştirerek ye­ni bir nazım şekli oluşturmuştur.

E)  Uyak düzenine büyük bir serbestlik getirmiştir.

39. —, Tasvir-i Efkâr’da yayımlanan “Lisan-ı Osmanî’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazatı Şâmildir adlı makalesinin — Dönemindeki dil anlayışını belirleye­cek düzeyde bir içeriği vardır.

Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir?

A)   Namık Kemal’in – Millî Edebiyat

B)   Şinasi’nin – Tanzimat

C)   Recaizade Mahmut Ekrem’in – Servet-i Fünûn

D)   Tevfik Fikret’in – Fecr-i Âtî

E)   Yahya Kemal Beyatlı’nın – Cumhuriyet

40. Aşağıdaki yapıtlardan hangisi tür bakımından öte­kilerden farklıdır?

A) Mahur Beste                         B) Sürgün

C) Ölmez Otu                            D) Makber

E) Aylak Adam

41.

Yukarıda şairlerin, içinde yer aldıkları topluluklar ve savundukları düşünce akımları verilmiştir. Tab­lodaki boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler­den hangisi getirilmelidir?

A)   Ahmet Hamdi Tanpınar – Beş Hececiler – Türk­çülük

B)   Mehmet Akif Ersoy – Genç Kalemler – Batıcılı k

C)   Tevfik Fikret – Genç Kalemler – Osmanlıcılık

D)   Yahya Kemal Beyatlı – Yedi Meşaleciler – Os­manlıcılık

E)   Tevfik Fikret – Beş Hececiler – Batıcılık

42. Memleketi ve memleket gerçeklerini yansıtmayı amaçlayan Millî Edebiyat Dönemi roman ve öyküsü­nün anlatımı, büyük ölçüde gözlemci gerçekçiliğe da­yanır. Bu dönemin ünlü yazarlarından biri olan — gerçekçilik akımına bağlı kalmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıda verilenler­den hangisi getirilemez?

A)   Reşat Nuri Güntekin

B)   Refik Halit Karay

C)   Yakup Kadri Karaosmanoğlu

D)   Memduh Şevket Esendal

E)   Abdülhak Şinasi Hisar

43. —, bir şiiri dışında hece ölçüsünü kullanmamıştır. Birer gereç gözüyle baktığı “aruz”la “uyak”ı, yazdığı her şiirde özenle kullanmıştır. Ayrıca aruz kusuru yapmamak için çaba harcamıştır. Onun için ileri sürü­len, ‘— gibi aruzu Türkçe sözcüklere uygulamak için şiiri düz yazıya indirgemeyen bir şairdir.” görüşü tüm eleştirmenlerce onaylanmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)   Yahya Kemal Beyatlı – Mehmet Akif Ersoy

B)   Halit Fahri Ozansoy – Orhan Seyfi Orhon

C)   Ziya Gökalp – Mehmet Emin Yurdakul

D)   Ahmet Hamdi Tanpınar – Cahit Sıtkı Tarancı

E)   Faruk Nafiz Çamlıbel – Arif Nihat Asya

44. Özellikle, yarattığı karakterlerle ünlenen, daha çok kadınlar arasından seçtiği kişileri bütün psikolojik incelikleriyle ustaca canlandıran yazarımız —.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)   Yakup Kadri Karaosmanoğlu’dur

B)   Halide Edip Adıvardır

C)   Refik Halit Karay’dır

D)   Ömer Seyfettin’dir

E)   Reşat Nuri Güntekin’dir

45. Önce Fecr-i Ati’ye girip onun sanat anlayışına uygun şiirler yazmış olan —, 1911’den sonra, şiirlerini “Yeni Lisan” anlayışıyla yazmaya başladı. Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp ile birlikte “Yeni Lisan”ı açıklamaya çalıştı. Kısa bir süre içinde heceyle yazmaya başladı. Şiirlerinin bir kısmını Geçtiğim Yol adlı kitapta topla­dıktan sonra, şiiri de bırakarak edebî incelemelerle uğraştı.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Faruk Nafiz Çamlıbel          B) Yusuf Ziya Ortaç

C) Ali Canip Yöntem               D) Orhan Seyfi Orhon

E) Hamdullah Suphi Tanrıöver

46. Peyami Safa, Tanzimat’tan itibaren Türk romanının değişmez ana konularından bin olan yanlış Batı­lılaşmanın toplumsal yapıda yol açtığı yıkımları he­men hemen bütün yapıtlarında işler. Bunlardan biri olan — adlı yapıtında, farklı kültürleri, dünya görüş­lerini ve yaşama biçimlerini anlatır. Özellikle Doğu ve Batı çatışmasını yansıtmayı amaçlayan romanın ileti­si, roman kahramanlarından Neriman’ın yaşadığı bu­nalımlar ve iç çatışmalar yoluyla biçimlendirilir.

Bu  parçada  boş  bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)   Bir Tereddüdün Romanı

B)   Dokuzuncu Hariciye Koğuşu

C)   Mahşer

D)   Fatih-Harbiye

E)   Yalnızız

47. Servet-i Fünûn Döneminde yaşadığı hâlde bu toplulu­ğun dışında kalan, yönelim ve yaratılarıyla bu toplu­luktan ayrı özellikler taşıyan sanatçılarımızdan biri de — Onun ayna tuttuğu yaşam kesiti, Servet-i Fünûnculardan aynıdır. Servet-i Fünûncular varsıl, aydın ke­simin köşk ve konak yaşamının görüntüleriyle oluştur­muşlardır yapıtlarını. Onun anlattığı yaşamsa İstan­bul’un yoksullarının ya da orta sınıfının yaşamıdır. Ki­mi romanlarında eski İstanbul yaşamının betimle­melerine de rastlarız. Örneğin Cehennemlik ve Metres’te, Boğaziçi yanlarındaki; İffet, Şıpsevdi ve Tesa­düfte, Aksaray’daki yaşamı anlatır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)   Hüseyin Rahmi Gürpınar’dır

B)   Ahmet Rasim’dir

C)   Reşat Nuri Güntekin’dir

D)   Hüseyin Cahit Yalçındır

E)   Halit Ziya Uşaklıgil’dir

48.

I.   Sergüzeşt

II.   Araba Sevdası

III.   Felâtun Beyle Rakım Efendi

IV.   Mâî ve Siyah

V.   Mürebbiye

Yukarıdaki yapıtlardan hangilerinde Batılılaşma­nın yanlış anlaşılmasının yarattığı sonuçlar işlen­miştir?

A) I. veli.               B)l. ve IV.              C) II. ve III.

D) III. ve V.           E) IV. ve V.

49. Türk edebiyatının en iyi romanlarından olan —, 1949’da kitap olarak basılır. — İstanbul’a olan derin sevgisini yansıttığı bu romanında, Mümtaz ile Nuran’ın aşkı çerçevesinde eski-yeni. Doğu-Batı ve aşk ile toplumsal sorumluluk arasındaki çatışmayı ve bu çatışmaların doğurduğu bireysel bunalımları irdeler.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir?

A)    Baba Evi – Orhan Kemal

B)    Huzur – Ahmet Hamdi Tanpınar

C)   Küçük Ağa – Tarık Buğra

D)   Bir Düğün Gecesi – Adalet Ağaoğlu

E)   Yorgun Savaşçı – Kemal Tahir

50. Çağdaş Türk şiirinin bütün dönemlerini, bütün akımla­rını kapsayan ortak özelliklerin başında dil gelir. Bu şiirlerin dili yapay bir dil değil, konuşulan Türkçedir. Arada, konuşulan Türkçeden zorlama bir öz Türkçeye ya da divan edebiyatının inceliklerine kapılarak Osmanlıcaya yönelenler olmuştur. Ama bunlar sayılı ör­neklerdi. Genellikle, her gün yeni bir inceliği keşfedi­len konuşma dilimiz işlenmiştir.

Aşağıdakilerden   hangisinin   dil   tutumu   bütün yönleriyle, bu parçada anlatılanlarla uyuşmaz?

A)   Faruk Nafiz Çamlıbel

B)   Fazıl Hüsnü Dağlarca

C)   Cahit Sıtkı Tarancı

D)   Mehmet Emin Yurdakul

E)   Ahmet Haşim

51.   Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A)   Epik şiirin ustası olan Fazıl Hüsnü Dağlarca, Kur­tuluş Savaşı ile ilgili destansı, link şiirleriyle ta­nınır.

B)   Metafizik konularla ilgilenen Necip Fazıl Kısakürek, uzun yıllar Büyük Doğu adlı dergiyi çıkarmış; tarih, medeniyet. Batılılaşma ve politika konula­rında yazılar yazmıştır.

C)  Ahmet Muhip Dıranas, öykülerinde şiirsel bir söy­leyişe, insanlar arasındaki sıcak ilişkilere yer vermiştir.

D)   Arif Nihat Asya, yurt, millet ve bayrak sevgisiyle ilgili şiirler yazmış; şiirleriyle millî duyguları hare­kete geçirmiştir.

E)   Orhan Veli Kanık, şairane söyleyişlerden, bas­makalıp söz ve benzetmelerden kaçınmış; gün­delik yaşamı, günlük konuşma diliyle, esprili bir biçimde anlatmıştır.

52.   Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Bilge Karasu, Yeni Yalan Zamanlarda büyük öl­çüde kadın sorunlarını somutlayıcı bir tutumla yansıtmaya çalışmıştır.

B) Romanlarında bilinç akışı, iç monolog gibi yeni anlatım teknikleriyle kendine özgü bir yol bulan Adalet Ağaoğlu’nun ilk romanı. Ölmeye Yatmak’tır.

C) Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar romanı, ele aldığı konu. konuyu işleyiş tarzı ve kullanılan yeni anla­tım teknikleri bakımından dikkate değer nitelikler taşır.

D) Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli adlı romanı, aynı otelde kâtiplik yapan Zebercet adlı kahramanın ruhsal dünyasının açığa çıkarılması üzerinde şe­killenir.

E)   Toplumcu gerçekçi tutumla bireyin iç dünyasına kapanışını birlikte anlatan Haldun Taner, Şişha­neye Yağmur Yağıyordu, On İkiye Bir Var adlı ki­tapları ile ödül almıştır.

53. Göğsü bağrı açıktı. Elinde orak vardı. Ekin biçiyordu. Yüzünü toprağa, sırtını güneşe vermişti. Tarladaki ekini kurtarmaya çalışıyordu. Sırtında kaput bezinden bir iç gömleği vardı. Dişliği yoktu. İç gömleği kirden meşine dönmüştü. Elindeki orak küçüktü, koç boynu­zu kadar bir şeydi. Bu yılın buğdayı geçen yılın buğ­dayından uzun gibi geliyordu gözüne. Dizine çık­mıyordu ama kıraçta ne buğdaylar olmuştu bundan boysuz. “Biz bu cenabet topraklarda çok buğdaylar gördük bacaksız, çok arpalar biçtik cüce.” dedi için­den. Adam usta orakçıydı. Ama ustalık para etmi­yordu kıracın ortasında. Bunalıyor, ikide bir dikiliyor, elini kalçasına koyup küçük, kaplumbağa gözlerini kı­sarak aşağılara, yola bakıyordu. Gelip geçen “otoposları izliyordu. Ama çok dikelemiyordu, karısı mız mız ediyor, oğlu kararıyordu. Gözünün kuyruğuyla baksa anlardı. Yüzde yüz kızıyorlardı.

Bu parçadan edebiyatımızdaki toplumcu gerçekçi hikâye ve roman anlayışıyla ilgili aşağıdaki özel­liklerden hangisi çıkarılamaz?

A)   Köye ve köylüye yönelme anlayışı benimsen­miştir.

B)   Kişiler iç ve dış dünyasıyla birlikte ele alınmıştır.

C)   Sorunların yansıtılması amaçlanmıştır.

D)   Gözleme dayalı bir anlatım söz konusudur.

E)    Halkı aydınlatma amacı güdülmüştür.

54. Dünya edebiyatında, Rus yazarı Çehov’un öncüsü ol­duğu, anlatımı olaya yaslandırmayan, geleneksel an­lamda serimi, düğümü, çözümü olmayan bir öykü tü­rüdür durum öyküsü.

Aşağıdaki yazarlardan hangisi özellikle bu öykü türünde ürün vermemiştir?

A)    Memduh Şevket Esendal

B)   Sait Faik Abasıyanık

C)   Vüsat O. Bener

D)   Ömer Seyfettin

E)   Oktay Akbal

55.  Aşağıdakilerden  hangisi  modernizmi  esas  alan yapıtların belirleyici özelliklerinden biri değildir?

A)   Okurların   merak   duygusunun    kamçılanması amaçlanır.

B) Yaşamın çok boyutlu ve kavranması zor ger­çeklerden oluştuğu savunulur.

C)   Anlatıcı,   büyük  ölçüde  birey   bilinciyle  kendi “benini öne çıkarır.

D)   Topluma ait değerleri yansıtma amacı yoktur.

E) Anlatılanlar kişilerin iç dünyasının süzgecinden geçirilerek verilir.

56. Bazen düşünüyorum da eğer benim yazdıklarım ha­yatla ilgili değilse insanların yaşadığı nasıl bir dünya? Bana göre tüm kitaplarım gerçeği yansıtıyor. Ama hangi gerçeği? Benim gördüğüm gerçeği.

Bu parçada sanat anlayışını belirten yazarın aşa­ğıdaki akımlardan hangisine bağlı olduğu söyle­nebilir?

A) Natüralizm                       B) İzlenimcilik

C)Klasisizm                            D) Gerçeküstücülük

E) Sembolizm

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR

1.     Aşağıdakilerin hangisinde anlatılanlar ayraç içinde verilenlerle uyuşmamaktadır?
 A)    Okurun ilgisini canlı tutacak ilginç her türlü eylem ve durumun olduğu gibi aktarılmadığı, özetlenerek kolayca başkasına anlatılmayacak bir düzen içinde işlendiği öyküler yazmayı denedim. (anlatımda kapalılığı yeğleme)
B)    Öykülerimde birtakım resimler çizmeyi, bu yolla, anlatılanları okurun gözünde canlandırarak görünür kılmayı, okuru bunların içine çekmeyi amaçladım. (betimlemelere yer verme)
C)    Öykülerimi, okurun elinden bırakamayacağı kadar çekici bir biçimde yazmayı, heyecanlandırıcı bir kurgulamaya ağırlık vererek sürükleyici kılmayı amaçladım. (düşünsel bir derinlik kazandırma)
D)    Okurun, belli bir zamana ve yere, gerçek kişilere bağlayamayacağı, kendi düş gücüyle tamamlayıp boyutlandıracağı öyküler yazmayı düşledim. (okuru etkin kılma)
E)    Öykülerimi kurgularken, okurların ayrımına varamayacağı geriye dönüşler yaparak öykünün bütünselliği bozulmadan okunmasını istedim. (durum ve olayları oluş sırasına göre vermeme)
2.     Bizde hâlâ halk şiiri geleneğine gereğinden fazla bağlı kalan şairler var. Bu, duyguları devindirici bir tutum değildir. Çünkü o ürünler çağdaş duyarlığı besleyecek zenginlikler taşımaz, sözü kanatlandıracak olanaklar içermez.
Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A)    Yeni imgeler çağrıştırmama
B)    Temaları günlük yaşamla sınırlı tutma
C)    Alışılmış söyleyişlerin dışına çıkamama
D)    Bireysel yaratıcılığı önleme
E)    Belirli biçimler içinde sıkışıp kalma
3.     (I) Bu film, Lev Tolstoy’un kırk sekiz yıl birlikte yaşadığı karısı Sofia’yla son günlerini anlatıyor. (II) Ağdalı diyalogların arasında kaybolmuş bu yapım, ağır bir dönem filmi olabilirdi. (III) Ancak yönetmen, ortaya evrensel duyguların yoğunlukta olduğu; dramatik ama eğlenceli, ciddi ama neşeli bir film çıkarmış. (IV) 1910’lu yılların Rusya’sını anlatan bir film için aslında hiç de kolay bir iş değil. (V) Bu filmin tadına varmak için Tolstoy’un, yalnızca Savaş ve Barış ya da Anna Karenina’nın yazarı değil aynı zamanda ülkenin önde gelen edebî, politik isimlerinden biri olduğunu düşünmek gerekiyor. (VI) Ayrıca Tolstoy’un, Rusya’nın en köklü ailelerinden birine mensup olmasına karşın zenginliğini bir utanç sembolü olarak görmesi ve bütün varlığını elinin tersiyle itmesi de göz ardı edilmemeli.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde değerlendirme yapılmamıştır?
A) I.            B) II.            C) IV.             D) V.            E) VI.
4.     İnsanı etkileyen birçok şiirin gizleri, dünyanın her yerinde dilin ses, biçim, söz dizimi yönünden ustaca kullanılmasında aranmalıdır.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A)    Birden fazla belgisiz sıfat vardır.
B)    Edilgenlik eki almış sözcükler vardır.
C)    Birleşik yapılı, kurallı bir cümledir.
D)    İlgi eki almış sözcük kullanılmıştır.
E)    Fiilden isim yapma eki almış sözcük vardır.
5.     (I) Bu yapıtı yalnızca bir anı sanmayın. (II) Yazar, bir psikiyatr ve siyaset adamı gözüyle kendi öyküsüne paralel olarak son elli yıllık siyasi tarihimizi de ayrıntılarıyla ele alıyor. (III) Bunları kendi özgün yorumlarının yanı sıra sayısal bilgilerle de destekliyor. (IV) Anlatımını, roman kahramanı olabilecek ilginç kişilerle zenginleştiriyor. (V) Her biri başlı başına bir yaşam dersi diyebileceğimiz anekdotlara da yer veriyor.
Bir yapıtın anlatıldığı bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A)    I. cümlede, uyarı söz konusudur.
B)    II. cümlede, konuyla ilgili bir açıklama yapılıyor.
C)    III. cümlede, öznellikle nesnelliğin iç içe olduğu söyleniyor.
D)    IV. cümlede, duygusal yönleri öne çıkaran bir tutum izlendiği belirtiliyor.
E)    V. cümlede, söyleme öğreticilik ve çeşitlilik boyutu katıldığı belirtiliyor.
6.     Şairin de bir kişiliği vardır ; tutum ve davranışları,
I
seçimleri, toplumsal yaşamda karşı durdukları

yazdıklarına yansıyacaktır. Şiir yalnızca kurgudan,

düşsel olandan ibaret değildir çünkü . Şöyle ya da böyle,
II
az ya da çok , yazdıkları, şairin hayatından,
III
yaşadıklarından izler taşıyacaktır. Böylece, şairin öteki

şairlerle ilişkisi de bir anlam kazanacak, yazdıklarına

sızabilecektir. Birbirlerine şiir adamalar , şair arkadaşını
IV
üstelik de adıyla konu etmeler alışılagelen şeylerdendir.

Bir şairin öteki şairler tarafından ne kadar sevildiğini

anlamak için ona adanan şiir sayısına da , dolaylı
V
dolaysız göndermelere de bakılabilir.
Bu parçadaki numaralanmış noktalama işaretlerinden hangisi yanlış kullanılmıştır?
A) I.             B) II.              C) III.            D) IV.           E) V.
7.     1349’da Cenevizliler tarafından yapılan, sonraki yıllarda
I
da birçok kez onarılan Galata Kulesi, İstanbul’daki
II
görülmeye değer yerlerden biridir. Üsküdar’ın

Doğancılar Semti’ndeki bu yapı 17. yy.da
III                                                IV
Hezarfen Ahmet Çelebi’nin takma kanatlarla
V
uçmasından sonra da birçok uçma denemesine tanık

olmuştur.
Bu parçadaki numaralanmış sözlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) I.             B) II.            C) III.           D) IV.          E) V.
8.     (I) İddialı konuşmayı sevmem. (II) “Türkiye’de ilk gerilim romanı yazarı benim.” demedim, “Sanırım…” diye başladım cümleye. (III) Bir yazarın “Bu şahane bir yapıt oldu, edebiyatın âlâsını yaptım.” gibi sözler söylemesini doğru bulmuyorum. (IV) Yazmak, bir kitabı bastırmak zaten kendini beğenmişlik değil de nedir? (V) Bütün bunların üzerine bir de yazdığını övmek, dayanılmaz geliyor bana.
Bir yazarın görüşlerini belirttiği bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A)    I. cümlede, kişiliğiyle ilgili bilgi veriyor.
B)    II. cümlede, bir yanlış anlamayı düzeltmek için gerekli açıklamayı yapıyor.
C)    III. cümlede, benimsemediği bir tutumu ortaya koyuyor.
D)    IV. cümlede, bir yorum yapıyor.
E)    V. cümlede, başarısız yapıtları beğenmenin yanlışlığını belirtiyor.
9.     (I) Özellikle 1975-1982 arası, dergileri çılgınca izlediğim yıllardı. (II) Taşrada bulunduğum o dönemde çıkan bütün edebiyat dergilerini alıyordum. (III) Belki de bundan dolayı, yazılarımda o yılların dergilerinden, şiir kitaplarından, şairlerinden sıkça söz ederim. (IV) O yıllarda şair sayısı mı azdı, daha mı az şiir kitabı yayımlanırdı, çıkan kitaplar mı nitelikliydi, bilemem. (V) Ama o dönemde, genç şairlerin çıkardıkları şiir kitapları bile gündemde olurdu.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisiyanlıştır?
A)    I. cümledeki “çılgınca” sözcüğü zarftır.
B)    II. cümle, dolaylı tümleç, zarf tümleci, nesne ve yüklemden oluşmuştur.
C)    III. cümlenin yükleminde yardımcı eylem kullanılmıştır.
D)    IV. cümlede, yüklem yeterlik fiilinin olumsuzuyla çekimlenmiştir.
E)    V. cümlede bağlaç vardır.
10.   Metnin dilsel yoğrumudur söylem. Seslerin, sözcüklerin
I
tümceye dönüştürülme sürecinde, aralarında yaratılan
II
düşünsel, çağrışımsal bağıntılar toplamıdır. Bir metnin
III
hamuru, yaratıcısının dilsel teriyle karılmamışsa o metin
IV
ölü doğmuştur. Benim gevşek dokulu, yığma ya da
V
yığışımsal metinler diye nitelendirdiklerim genellikle bu

türdendir.
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisi tür yönünden ötekilerden farklıdır?
A) I.           B) II.             C) III.              D) IV.            E) V.
11.   Şair babalar, kız ya da erkek çocukları için çokça şiir yazmışlardır. Bizim edebiyatımız, bu alanda hatırı sayılır zenginlikler içermektedir. Saymaya başladığımızda Tevfik Fikret, Nâzım Hikmet, Recaizade Mahmut Ekrem gibi yüzlerce ad bir çırpıda aklımıza gelir. Fakat şair evlatların, anneleri için değilse de babaları için aynı cömertliği gösterdiklerini göremiyoruz. Gerçekten de anneler için yazılmış başlı başına bir şiir hazinesi vardır. Peki neden bu böyledir? Anne, sevginin, sevecenliğin, yumuşaklığın; baba, katılığın, otoritenin simgesi olduğundan mı? Sanırım önemli ölçüde neden budur. Otorite ve sertlik, gereksinim duyulan, yerine göre güven veren özellikler olsa da şiirle pek bağdaşmazmış gibi görünüyor.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A)    Tartışmacı bir havası vardır.
B)    Açıklama yapılmıştır.
C)    Tanımdan yararlanılmıştır.
D)    Abartmaya başvurulmuştur.
E)    Karşılaştırma yapılmıştır.
12.   İstanbul’un İstiklal Caddesi… Eski adıyla “Cadde-i Kebir” yani “Büyük Cadde”. Ortasında tramvay yolu, cadde boyunca dizili dükkânlar, pasajlar, sinemalar, hanlar… İstiklal Caddesi’ne paralel olarak uzanan Beyoğlu’nun arka sokakları… Niye “arka sokaklar” diye biliniyor? Ne bileyim, belki de itilmişleri, kakılmışları barındırdığı için böyle anılıyor. İşte eskicilerle, antikacılarla, film şirketlerine kostüm, aksesuar kiralayan dükkânlarla dolu bir han. Artistler, figüranlar sık sık gelir giderlerdi bu dükkânlara. Hanın çaycısı, artistlerin çoğundan imzalı fotoğraf almış, çay ocağının derme çatma panosuna asmıştı.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A)    Soyutlamaya başvurulmuştur.
B)    Eksiltili cümleler kullanılmıştır.
C)    İkilemeden yararlanılmıştır.
D)    Sayıp dökmelere yer verilmiştir.
E)    Yalın bir dil kullanılmıştır.
13.   Şu ünlü “genç şairlerimizden” sözüne oldum olası akıl sır erdirememişimdir. Bu yolda saçını ağartmış, çok sayıda şiir kitabı yayımlamış, şiirseverler olarak neredeyse yirmi yıldır adını işittiğimiz, dergilerde şiirlerini severek okuduğumuz, ödüller kazanmış şairlerimizin kim bilir kaç kez bu sıfatla anıldığını gördüm. Acaba bizim eleştirmenlerimiz, tanıtıcılarımız hangi haklı gerekçelerle bir türlü kabullenemiyor kimi şairlerimizin büyümesini, kıdemliler arasına karışmasını? Yoksa onların yaşlarını, Dağlarcaların, İlhan Berklerin yaşları ile karşılaştırınca mı uygun görüyorlar bu “genç” sıfatını? Peki bu “yolun yarısını aşmış” şairlerimizi “genç” diye nitelendirecek olursak 16-17 yaşlarındaki şairlerimizi, şair adaylarımızı nasıl anacağız? “Gepegenç şair” diye mi, “stajyer şair” diye mi?
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A)    Çoğullaştırmalara yer verme
B)    Örnekten yararlanma
C)    Nitelendirmelere başvurma
D)    Tanık gösterme
E)    Deyimler kullanma
14.   Bir süredir yeni bir çalışmanın içindeyim. İtalio Calvino’nun yarattığı ama Görünmez Kentler arasına almadığı bir başka kentte, Kurmaca Kişiler Kenti’nde yaşayan kimi roman kişilerini ziyaret ediyor, onlarla söyleşiyorum. Soylu Şövalye Don Kişot’la başladım bu söyleşilere; onu Emma Bovary, Anna Karenina, Zebercet, Kaptan Ahab, Doktor Kien izledi. Birbirine eklenen kurgu denemeler yazmayı sürdürüyorum. Nasıl bir yer mi anlatılıyorKurmaca Kişiler Kenti’nde? Adından da anlaşılacağı gibi gerçekler üzerine temellenmiş, düşsel bir kent. Ölümün, kapısını çalmadığı, gelecek zamanın olmadığı, geçmiş zamanın şimdiki zaman içinde yaşandığı bir kent…
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Kişileştirme            B) Betimleme            C) Kanıtlama
D) Farklı cümle türleri        E) Birinci kişili anlatım
15.   Bir dil bilimciye “Dil nedir?” diye bir soru yöneltilse onun bir anda bu soruyu yanıtlamasına, üzerinde ömrünü harcadığı bu konuyu birkaç sözcükle açıklayıp bir tanımlamaya gitmesine olanak yoktur. Başkalarının, “Dil bir iletişim aracıdır.” biçiminde yapacağı basit bir tanımlama, onun için hiç de yeterli, doyurucu olmayacaktır. Çünkü onun zihnine, çocuğun dil ediminden konuşma seslerinin çıkarılışına, başka başka toplumlarda birbirinden farklı dillerin oluşmasına, dille beynin bağlantısına, dilin kültürle ilişkisine kadar pek çok konu, sorun ve gerçek üşüşecektir. Bu nedenle bir dil bilimcinin kısa bir duraksamadan sonra bu soruya vereceği yanıt şöyle olabilir: —-.
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A)    Dil, bir çırpıda tanımlanamayacak ölçüde çok yönlü, insana özgü bir gerçektir
B)    Dil olmasaydı toplumsal yapı ve düzen de oluşmazdı
C)    Dil, düşündüklerimizi, hissettiklerimizi, anı ve gözlemlerimizi başkalarına aktarabilmemize yarayan bir araçtır
D)    Dil, insanı insan kılan, onu öteki canlılardan ayırıp toplumsal bir varlık hâline getiren güçtür
E)    Tüm kavramlar dizgesini, dil aracılığıyla kurar, geliştiririz
16.   Günümüzde yaşamın amacının, yalnızca verilen görevleri yerine getirmek ve başarı kazanmak olduğu kabul ediliyor. Bu da çekirdek aileyi büyük ölçüde aşındırıyor. Anneler ve babalar, çocuklarına yeterli zaman ayıramıyor. Birlikte oldukları zamanı söyleşme, dertleşme yerine televizyon seyrederek, bilgisayar başında tanımadıkları kişilerle “chat” yaparak geçiriyorlar. Bunlar sorunsuz aile ve sorunsuz insan sayısını azaltıyor. Ben insanlara “bencil” olmalarını öneriyorum. Bu anlamda bencillik, kendini ciddiye almak, önemsemek, kendini bilerek yaşamak demektir. Böyle insanlar çevresindekileri de daha iyi anlar ve onların yaşamdan daha çok tat almasını sağlar.
Parçadan aşağıdaki yargıların hangisine varılabilir?
A)    İnsan kimi zaman, kazandığı başarılarla yetinmek istemez.
B)    İnsan ilişkilerinin zayıflaması, insanların birbirinden kopması mutsuzluğa yol açmaktadır.
C)    İletişim araçlarındaki gelişme insanın üretkenliğini azaltmaktadır.
D)    Kişinin önce kendisini tanıması, hangi alanlarda yetenekli olduğunun farkına varması gerekir.
E)    Mutsuz insanlar, başkalarının mutsuzluğundan hoşlanırlar.
17.   Düşünüyorum da öğretmenimiz bizi belirli bilgilerin tutsağı kılmadan ne kadar güzel şeyler öğretmişti bize. O, öğrenmemiz gerekenleri dikte etmiyordu. Kendi kendimize sorular sormamızı, onları yanıtlamamızı istiyordu. Bize duvarın öte tarafındaki yolları gösteriyordu. O yollardan, kimimiz dağlara, kimimiz ovalara, kimimiz ormanlara vurduk kendimizi; kimimiz de kentlerin, kalabalıkların ortasına attık. Ama ben nereye gittiysem, ne zaman iki satır karaladıysam dönüp arkama baktım hep. “Acaba o, geldiğim bu yer için ne der?, Şu yazdığımı beğenir mi?” diye düşündüm.
Bu parçada sözü edilen öğretmenin, öğrencileri için yaptıkları aşağıdakilerden hangisinde belirtilmiştir?
A)    Kitaplarda olmayanları öğreterek onları, ötekilerden farklı kılmaya çabalama
B)    Sosyal ilişkiler yönünden gelişmelerini sağlayacak ortamlar yaratma
C)    Eleştirel düşünme yöntemiyle onları bireysel özelliklerine göre yetiştirme
D)    Ailelerin istediği doğrultuda geleceğe hazırlama
E)    Seçecekleri mesleğin gereklerine göre yönlendirme
18.   Çocuğun sorumluluk taşıması demek, uyum sağlamayı öğrenmesi demek değildir. Örneğin, okul gereçlerini annesinin istediği biçimde çantasına yerleştiriyor olması, bu sorumluluğu edindiğini göstermez. Sorumluluk duygusu ancak bunun doğru yöntemlerle pekiştirilmesiyle ve içselleştirilmesiyle oluşur. Bu noktada annenin ve babanın tutumu önemli bir rol oynar. Aşırı otoriter yaklaşımlarda, çocuk sadece söylenene uyar ya da başkaldırır. O davranışına ilişkin düşünme – değerlendirme – içselleştirme basamaklarından geçmemiştir. Otorite ortadan kalktığında da çocuk büyük bir olasılıkla istenene uyma davranışı göstermez.
Bu parçada çocuklara sorumluluk duygusu kazandırmayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A)    Amacın, söylenen her şeyi benimsemesi ya da yapması olmadığına
B)    Bir şeyi kendi kararıyla önemseyip kabul etmesi gerektiğine
C)    Annelerin ve babaların, baskıcı tutumunun olumlu bir sonuç vermediğine
D)    Bir şeyi zorla benimsetmeye çalışmanın kimi zaman isyan etmesine yol açacağına
E)    Uysal olanların daha çabuk edindiğine
19.   İnsanın yaptığı işten en çok mutluluk duyduğu mesleklerden biri bence çevirmenliktir. Çeviri yaparken sevdiğiniz bir yazarla özdeşleşir; onun beğendiğiniz bir yapıtını, onun biçemini ve biçimini, tadını koruyarak aktarmaya çalışırsınız. Çetin ve çetrefil bir ifadenin içinden yüzünüzün akıyla çıktığınızda, “Bu cümle bundan iyi çevrilemezdi.” diye kendinize “Aferin!” diyebilmenin mutluluğuna sınır çizilemez. Bunu yapabilmenin en önemli ilkesi de bir yabancı dili bütün yönleriyle bilmekten çok, kendi dilinizin bütün inceliklerini, zenginliklerini, güzelliklerini tanımaktır.
Bu parçada çevirmenlikle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A)    Ana dilini doğru ve kusursuz kullanmanın temel koşul olduğuna
B)    Anlatım güçlüklerini yenmenin çevirmende güven duygusu uyandırdığına
C)    Yapıtın özgün dokusuna bağlı kalındığına
D)    Ulusal kültüre yapılan katkıya
E)    İnsana zevk veren yanlarının fazla olduğuna
20.   Bu yazar, yazarken okurunu düşünmüyor. Yalnızca kendi hikâyesini ya da romanını yazıyor. Okur onu seçecek, bulacaktır nasıl olsa. Çünkü onu okuyacak kişiler, okuduklarının değerlisini değersizinden ayırt edebilme yeteneği kazanmış olanlardır. Böyle bir okur, seçicidir. Kendisinden farklı bir okur kitlesini hedefleyen ve yapıtını o kitlenin onayına sunan bir yazarla karşılaştığında onu zaten ayıklayacaktır.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada anlatılan yazarın bir niteliği değildir?
A)    Ünlü olmanın getireceği sıkıntıları yaşamak istemeyen
B)    Kendini beğendirme kaygısı taşımayan
C)    Yazdıklarının her okur kesimine seslenemeyeceğini düşünen
D)    Yazarlık gücünün bilincinde olan
E)    Yapıtlarının bilinçli okurlarca farkına varılacağına inanan
21.   Bu sanatçımız kanımca Türk öykücülüğünün gerçek bir ustası, seçkin bir temsilcisidir. Buna karşın öykülerinin üzerinde henüz gereği gibi durulmamıştır. Yazınsallıktan hiç ödün vermeden oluşturduğu öykülerde toplumsal sorunları da öykünün dokusuna sindirir. Bu nedenle derinlikli bir okumada, yaşadığı günlerin eleştirisini bulabilirsiniz onun öykülerinde. Ancak bir yandan yakın çevresindeki şairlerle ilişkileri, diğer yandan da “uyumsuz, hırçın” kişiliği üzerine aktarılan anekdotlar, yazarı, yazdıklarının önüne geçirmiştir.
Bu parçada tanıtılan sanatçıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A)    Yapıtlarından çok, karakteri üzerinde durulduğuna
B)    Anlattıklarını kendi yaşamından çıkardığına
C)    Anlatımına sanatsal boyut kazandırdığına
D)    Yazdıklarının çok yönlü bir nitelik taşıdığına
E)    Yazdıklarının yeterince değerlendirilmediğine
22.   Aşağıdakilerden hangisi yazınsal değer taşıyan bir yapıtın popüler yapıtlardan farkları arasında sayılamaz?
A)    Tek boyutlu bakış açısı yerini çok boyutluluğa bırakır.
B)    Biçim ve içerik yönünden kolay anlaşılır olma amacı güdülmez.
C)    Değişik yorumlara açık olma niteliği taşıyabilir.
D)    Anlatılanların büyük ölçüde günlük yaşamdan kesitler ve esintiler taşıması düşünülür.
E)    Her düzeyden okura seslenme yönsemesinden kaçınılır.
23.   Aşağıdaki dizelerin hangisinde şiirsellik daha sınırlıdır?
A)    Deniz engin bir sudur, tuzlu, yeşil, dalgalı
Kenarlarını süsler bazen küçük bir yalı
B)    Ellerim takılırken rüzgârların saçına
Asıldı arabamız bir dağın yamacına
C)    Bir cümbüştür kopsa da gece yakamozlarda
Münzevi balıklarız aynı kavanozlarda…
D)    Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
E)    Bir göz gibi süzüyor beni camdan gece,
Dönüyor etrafımda bir sürü kambur cüce
24.   Bir kâsedir alev dolu gönlüm yana yana
Men tâ senin yanında dahi hasretem sana
Yaşlar dökende söndüremez âteşimi su
Sunsan elinle kanımı içsem kana kana
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)    Divan şiirine özgü benzetmelerden yararlanılmıştır.
B)    Tezat sanatına başvurulmuştur.
C)    Abartmaya başvurulmuştur.
D)    Yinelemelere yer verilmiştir.
E)    Didaktik bir boyut taşımaktadır.
25.   Gül gülse dâim ağlasa bülbül aceb degül
Zîrâ kimine ağla demişler kimine gül
Aşağıdakilerden hangisinde kullanılan uyak türü yukarıda verilen beyittekiyle aynıdır?
A)    Onlar, o hiçbir şeyden yapılmamış adamlar
Üşümüş, yorgun ve bütün gün adres soranlar
B)    Göz seni görmeli ağız seni söylemeli
Bütün deniz kıyılarında seni beklemeli
C)    Derdim var beller gibi
Söylemem eller gibi
D)    Zannetme ki şöyle böyle bir söz
Gel sen dahi söyle böyle bir söz
E)    Yalnız atlar yıkılır düzlerde suya özlemlerinden
Bir ben miyim yalnızlığa yenilen sen, sen, sen
26.   Gazete ve dergilerin belli sütunlarında yayımlanan, konusunu güncel, siyasi, toplumsal, kültürel olaylardan ve durumlardan seçen, bunları kanıtlama kaygısı gütmeden işleyen, kısa oylumlu, yoğun anlatımlı bir yazı türüdür —-. Güncel bir olayın kişisel görüşe bağlanarak canlı ve çarpıcı bir dille anlatılmasını gerektirir. Anlatım ve dil ustalığının yanı sıra zengin bir bilgi ve kültür birikimi ister.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A)    röportaj
B)    fıkra
C)    eleştiri
D)    makale
E)    günlük
27.   Aşağıdakilerin hangisinde konuşmacı, dinleyicileri etkilemek amacıyla yeri geldikçe özellikle duygusal ve coşkusal bir söyleme başvurur?
A)    Sempozyum
B)    Panel
C)    Söylev
D)    Forum
E)    Münazara
28.   Aşağıdaki yapıtlardan hangisinde “Tağ tağka kavuşmas, kişi kişige kavuşur.” sözü ve açıklaması bulunabilir?
A)    Divan-ı Hikmet
B)    Atebetü’l-Hakayık
C)    Kutadgu Bilig
D)    Divanü Lügâti’t-Türk
E)    Risaletü’n-Nushiyye
29.   I. Ovanın yeşili göğün mavisi
Ve mimarilerin en ilahîsi
Bir zafer müjdesi burada her isim:
Sanki tek bir anda gün, saat, mevsim
Yaşıyor sihrini geçmiş zamanın
Hâlâ bu taşlarda gülen rüyanın.
Güvercin bakışlı sessizlik bile
Çınlıyor bir sonsuz devam vehmiyle.
II. Dalga dalga hücum edip pişmanlıklar
Unutuşun o tunç kapısını zorlar
Ve ruh, atılan oklarla delik deşik;
İşte, doğduğun eski evdesin birden,
Yolunu gözlüyor lamba ve merdiven,
Susmuş ninnilerle gıcırdıyor beşik
Ve cümle yitikler, mağluplar, mahzunlar…
Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen şiirlerin ortak özelliği değildir?
A)    Aynı uyak örgüsünü kullanma
B)    İmgelere yer verme
C)    Bentlerle yazılma
D)    Çağrışımlar içerme
E)    Söz sanatlarından yararlanma
30.   Halk edebiyatına özgü aşağıda verilen terimlere ilişkin tanımların hangisi yanlıştır?
A)    “İlahi”, özel bir ezgiyle okunan, Tanrı’ya övgü ve yakarma amacıyla söylenen şiir türüdür.
B)    “Koçaklama”, dağ, at, yayla gibi doğayla ilgili varlıkları ve sevgiliyi övüp yüceltmek için söylenen şiir türüdür.
C)    “Mâni”, genellikle dört dizeli, yedili hece ölçüsüyle oluşturulan, uyakları “aaba” dizilişinde olan ve başta aşk olmak üzere çeşitli konularda söylenen şiir türüdür.
D)    “Semai”, sekizli hece ölçüsüyle ya da aruzla yazılan ve sevgi, doğa, güzellik gibi konuların işlendiği şiir türüdür.
E)    “Koşma”, ayrılık, aşk ve doğa konuları üzerinde on birli hece ölçüsüyle ve değişik uyak düzenleriyle kurulup saz eşliğinde söylenen, sekiz dörtlükten oluşan, lirik şiir türüdür.
31.   I. Gülşehrî
II. Nefî
III. Şeyh Galip
IV. Fuzuli
Aşağıdaki yapıtlardan hangisi yukarıda verilen sanatçılardan birine ait değildir?
A)    Siham-ı Kaza
B)    Mantıku’t-Tayr
C)    Hayriyye
D)    Hüsn ü Aşk
E)    Şikâyetname
32.   I. Heşt Behişt
II. Sefaretname-i Fransa
III. Mecalisü’n-Nefais
IV. Tezkiretü’ş-Şuara
V. Makalat
Yukarıda verilenlerden hangileri aynı yazınsal türe ait yapıtlardır?
A)    I., II., III.
B)    I., III., IV.
C)    II., III., V.
D)    II., IV., V.
E)    III., IV., V.
33.   Aşağıdaki parçaların hangisinde yazınsal bir söylem vardır?
A)    Her kuşak, kendinden sonraki kuşakta eğitim düzeyinin düşmesinden endişe duyar. Sümer Uygarlığından kalma, insanlık tarihinin en eski metinlerinden biri sayılan 4000 yıllık kısa bir metin, gençlerin önceki kuşağa kıyasla çok cahil olmasından yakınıyor.
B)    Sağlıklı insanlardaki motor beceriler neredeyse kusursuzdur. Bu yüzden bisiklet sürme, buzda kayma, kayak yapma, ip atlama, otomobil kullanma gibi beceriler bir kez edinildikten sonra bir daha yitirilmez. On yıl ara verdiğimizde bile pek çaba harcamaksızın bunları tekrar kazanabiliriz.
C)    Bitkiler dünyasında ilginç benzerliklere rastlanabilir. Söz gelimi “ginseng” ve “adamotu” insan şeklini andırır. Bazı kestane filizlerinde gülümseyen yüz görmek olasıdır. Kulak mantarı, gerçekten de kulağa benzeyen bir yapıdadır.
D)    Eski kültürlere ait halk öyküleri hemen herkesçe bilinen ögeler içerirdi. Örneğin yılın belli bir gününde hangi yıldız kümelerinin yükseleceği, birbirine kavuşan sevgililer düşünülerek anımsanabilirdi. Göğün tanınması, ekim yapmak ve ekin toplamak için gerekli olduğundan, bu tür öykülerin uygulamadaki değeri büyüktü.
E)    Turna katarları geçiyordu gölün üstünden gölgeleri maviye düşerek. Van Gölü günün her anında bir renk cümbüşüyle yunup arınıyordu. Sanki göl bir anda som turuncuya kesmiş, bir turuncu şimşek gün döngüsünden girmiş gün batısından çıkmış.
34.   I. Sebk-i Hindî
II. Mahallîleşme Akımı
III. Süslü Nesir
Aşağıda verilen divan edebiyatı sanatçılarından hangisi yukarıdakilerden biriyleilişkilendirilemez?
A) Nergisî                     B) Neşati                       C) Nedim
D) Necati               E) Enderunlu Vasıf
35.   Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, birlikte verilen nazım biçiminde yazılmış yapıtlarıyla ünlenmemiştir?
A)    Fuzuli – Gazel
B)    Nedim – Şarkı
C)    Baki – Mesnevi
D)    Ziya Paşa – Terkibibent
E)    Nefî – Kaside
36.   Gerek sosyal gerekse metafizik konularda yazdığı şiirlerindeki ahlakçı ve filozofça tutumuyla Ziya Paşa, divan şiirindeki “hakimane” şiirin son temsilcisi ve halk filozofu unvanını kazanmıştır. Bu tarz şiirlerinden birçok beyti ve dizesi, birer atasözü sağlamlığı ve sevimliliğiyle belleklerde yer etmiştir.
Bu parçadaki açıklamaya göre, aşağıda verilenlerden hangisinin Ziya Paşa’ya ait olduğusöylenemez?
A)    İdrâk-i meâlî bu küçük akla gerekmez
Zîrâ bu terâzû o kadar sıkleti çekmez
B)    Nâ-merd olayım çarha eğer minnet edersem
Cevrinle senin ben keder etsem mi sanırsın
C)    Âyînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
D)    Pek rengine aldanma felek eski felektir
Zîrâ feleğin meşreb-i nâ-sâzı dönektir
E)    Ne kaldı rûha teselli şarâbdan başka
Boğaz’da üç gecelik mâh-tâbdan başka
37.   “Düzenlemeler” anlamına gelen “Tanzimat”, bir bakıma Osmanlı İmparatorluğu’nun bazı kurumlarıyla Batı’ya yönelişi demektir. Tanzimat Döneminde Batı’yı yakından tanımış, Batı uygarlığının önemini kavramış kimi Türk aydınları, yaşayış, bilim, sanat ve edebiyat yönünden Batı ile bağlantılar kurmuşlardı. 1860 yılında Agâh Efendi ile Şinasi’nin birlikte çıkardıkları —- adlı gazete ile Tanzimat edebiyatı başlamış oldu.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A)    Tercüman-ı Ahval
B)    Ceride-i Havadis
C)    Takvim-i Vakayi
D)    Tercüman-ı Hakikat
E)    Tasvir-i Efkâr
38.   İlk Türk romancıları, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın belirttiği gibi “romancı muhayyilesiyle doğmuş” yazarlar değildi. Bu türde verdikleri ürünler, ister istemez deneyim eksikliğinin izlerini taşıyordu. Bu yüzden roman kalıbını yeni bir ortama uyarlamanın sıkıntısını da yaşıyorlardı. —- adlı romanı, bunun ilk örneğidir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
A)    Mehmet Rauf’un Eylül
B)    Sami Paşazade Sezai’nin Sergüzeşt
C)    Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talât ve Fıtnat
D)    Ahmet Mithat Efendi’nin Felâtun Beyle Rakım Efendi
E)    Mehmet Murat’ın Turfanda mı Yoksa Turfa mı
39.   Namık Kemal, Zavallı Çocuk’ta, genç bir kızın
I
kendisinden oldukça yaşlı biriyle görücü yoluyla