FİİLDE ÇATI – 2
1. Arada sırada telefonla görüşüyoruz.
Bu cümlenin yüklemi çatı bakımından, aşağıdaki cümlelerden hangisindekiyle benzerlik göstermektedir?
A) Kendisiyle sık sık buluşuyorduk.
B) Zor bir İşin altına girmiştik.
C) Öfkesi sonunda yatışmıştı.
D) Dostluğumuz günden güne gelişiyordu,
E) Evine gidip mutluluklar dilemiştik.
(ÖYS 1990)
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem, yapılışı yönünden farklı bir özellik göstermektedir?
A) Çocukları çayırda güreştiriyordu.
B) Yağmur hızlı hızlı serpiştiriyordu.
C) Lokmaları çabuk çabuk atıştırıyordu.
D) Bir oraya, bir buraya koşuşturuyordu.
E) Birini bitirmeden Ötekini yetiştiriyordu,
(ÖYS 1981)
3. Oyunda, üç arkadaşın 1980’den bugüne kadar gelen birlikteliği, zaman zaman mizahi, zaman zaman da hüzünlü bir dil kullanılarak anlatılıyor.
Bu cümleyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) İlgeç vardır.
B) Sıfat-fiil vardır.
C) Yüklem, çatısı bakımından etkendir,
D) Zarf tümlecinde ikileme yer almıştır.
E) Belgisiz sıfat kullanılmıştır.
(ÖSS 2003)
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, çatı bakımından öbürlerinden farklıdır?
A) Beğendiğim halı Kayseri’de dokunmuş.
B) Yılbaşı için bütün vitrinler süslenmiş.
C) Yerler daha yeni silinmiş.
D) Bulaşıklar çok iyi temizlenmiş.
E) Kardeşim yatmadan önce yıkanmış.
(ÖYS 1987)
5. (I) Köşedeki masaya oturdu, (II) Eldivenlerini çıkarıp yanına koydu. (III) Usulca çantasını açtı. (IV) Küçük el aynasını çıkardı. (V) Yüzünü uzun uzun inceledi,
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin yüklemi geçişsiz bir fiildir?
A) l. B)ll. C)lll. D) IV. E) V.
(ÖSS 1997)
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, özne ve yüklem İlişkisi yönünden, ötekilerden ayrı bir özellik gösterir?
A) Olay duyulur duyulmaz köy halkı yollara dökülmüştü.
B) Hastanın uzun, ak sapları yüzüne dökülmüştü.
C) Çöpler kısa sürede kent dışına dökülmüştü.
D) Şiddetli sıcaklardan sonra tahtaların boyaları dökülmüştü.
E) Kanaryanın tüyleri kafese dökülmüştü.
(ÖYS 1981)
7. “Yangın çok geçmeden söndürülmüştü.” cümlesindeki özne-yüklem ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) O acılı haberi duyunca çok üzülmüş.
B) Yüzbaşı Cemil, savaşın ilk günlerinde omzundan vurulmuştu.
C) Çocuk, yatağından kalkarak annesine sıkı sıkı sarılmıştı.
D) Ahmet Refik, yokuşun başına doğru yorulmuştu.
E) Onların bağırtılarını duydukça sinirleri iyice gerilmişti.
(ÖYS 1984)
8. “Arkadaşınız bir gün önce otelden ayrıldı.” cümlesinde görülen özne-yüklem İlişkisi, aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır?
A) Lokantada istediğiniz yerler ayrıldı.
B) Kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.
C) Yıllık kârdan payınıza düşen para ayrıldı.
D) Fırtınada ağacın dalı gövdesinden ayrıldı.
E) Yol, ırmağın kıyısında ikiye ayrıldı.
(ÖSS 1982)
9. “İnsan yutan kumsallarda tam üç yıl vatan için dövüştüler.” cümlesinde görülen özne yüklem ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Sabaha değin bu sorunu uzun uzun tartıştılar.
B) Korkularından beton duvara İyice yapıştılar.
C) Sonunda bir küçük oda bulup oraya sığıştılar.
D) Tren kalkmak üzereyken soluk soluğa yetiştiler.
E) Bir süre sonra onlar da kalabalığa karıştılar,
(ÖYS 1982)
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir işi karşılıklı yapma anlamı vardır?
A) Üç gün içinde değişmiş, iyice es meri esmişti.
B) Türlü cephelerde bulunmuş, dövüşmüştü.
C) Hepsi dağılmış, bir yere kapışmıştı.
D) Çok beklemiş, sonunda isteğine kavuşmuştu.
E) Yeni bir elbise almış, bu ona çok yakışmıştı.
(ÜSS 1980)
11. Çocuklar sıralarından kalktılar.
Bu cümlenin yüklemi çatı yönünden aşağıdakilerden hangisine benzemektedir?
A) Bozulan araba yolun ortasında durdu.
B) Tabloyu İki pencere arasındaki duvara astı.
C) Kitapları raflara güzelce yerleştirdi.
D) Yaşamındaki boşluğu hayvan sevgisiyle doldurmuştu.
E) O da ağabeyi gibi pilot olmayı çok istiyordu.
(ÖSS 1994)
12. Yüklemi geçişli fiil olduğu halde nesne kullanılmamış cümle, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dikkatli bakmayınca fark göremezsiniz,
B) Dikkatli bakmayınca fark bulamazsınız.
C) Dikkatli bakmayınca farkına varamazsınız.
D) Dikkatli bakmayınca farkında olamazsınız.
E) Dikkatli bakmayınca fark edemezsiniz.
(ÖYS 1987)
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük, çatı bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Seni darıltmak istemiyorum.
B) Bu konuyu birlikte seçmiştik.
C) Seni durakta çok bekledim.
D) Onun için bu kadar üzülmemelisin.
E) Önerdiğin kitabi alacağım.
(ÖSS 1992)
14. (I) Kıyıları dantel dantel, tepeleri zeytinlerle süslü Orak Adası’nı geçtik. (II) Balıkçı kayıklar güneyli rüzgârlarla salınıp duruyordu, (III) Sonra Çökertme Koyu’nda öğle yemeği yedik. (IV) Kaptan demiri toplayıp koydan çıkarken türküdeki Çökertme’nin burası olmadığını söyledi. (V) Yalıkavak beldesinin batı sahilindeki Geriş köyünün altına düşen bölgenin eski adı da Çökertme’ymiş ve türkülere konu olan Halil oralıymış.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I.cümledeki ikileme sıfat görevindedir.
B) II, cümlenin yüklemi bileşik zamanlıdır.
C) III.cümlede nesne ad tamlamasından oluşmaktadır.
D) IV.cümlenin yüklemi geçişsiz bir fiildir.
E) V. cümlede “da” ile “ve” sözcükleri bağlaçtır.
(ÖSS 2007)
15. Aşağıdaki yargıların hangisinde kendi kendine olma anlamı vardır?
A) Onun geleceği duyulunca, önce masalar sonra örtüleri değişti.
B) Dil devriminden sonra dilimizin söz dağarcığı büyük ölçüde değişti.
C)Yola çıkışımızdan iki saat sonra hava birdenbire değişti.
D) Otele iner inmez yıkanıp üstünü değişti.
E) Söylediğin film oynamıyor, üç gün önce değişti.
(ÜSS 1980)
16. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin yüklemi bir geçişli fiildir?
A) Araba devrilince yol gösteren çok olur.
B) Boş çuval ayakta durmaz.
C) Kurunun yanında yaş da yanar.
D) Gülü seven dikenine katlanır.
E) Ayağını yorganına göre uzat.
(ÖSS 1990)
17. Anneleri yaramazlık yapan çocuklara söylendi.
Bu cümlenin yüklemiyle aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi arasında çatı yönünden benzerlik vardır?
A) Toplantıda önemli kararlar alındı.
B) Bayram bu yıl daha coşkulu kutlandı.
C) Okul arkadaşını karşısında görünce çok sevindi.
D) Üyelere verilen kartların tümü yenilendi.
E) Törende çağdaş ozanlardan şiirler okundu.
(ÖSS 2002)
18. Nesne alıp almadıklarına göre fiiller “geçişli” ve “geçişsiz” diye ikiye ayrılır. Neyi ve kimi sorularına cevap veren fiiller geçişli, bu sorulara cevap vermeyenler geçişsizdir.
Bu tanıma göre, aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi geçişli bir fiildir?
A) Onun sözlerine, arkadaşı sinirli sinirli gülüyordu.
B) Çocuklar, hava güzel olursa yarın maça gidecekler.
C) Babasıyla İstanbul’a gideceğine çok seviniyor.
D) Siz de bizimle sinemaya gelmez misiniz?
E) Televizyondaki yeni diziyi izliyor musunuz?
(ÖSS 1987)
19. (I) İçine kapanmış olan Anadolu dağları, sessizliğini, bilge dalgınlığında sürdürür zamanın akışı içinde. (II) Kendi dilince söyler türküsünü, kendi gönlünce sürer yaşamını. (III) Dağlar vardır, yüreğinden eski uygarlıklar gülümser çağımıza. (IV) İşte bundan dolayı birçok efsaneyi bağrında yaşatır bizim Anadolu dağları. (V) Anadolu’nun en eski sahiplerinden şimdikilere değin olanları anlatır bize.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin yüklemi, çatısı bakımından geçişsizdir?
A) I. B) II. C)III. D) IV. E) V.
(ÖSS 2005)
CEVAPLAR
| 1.A | 8.B | 14.D |
| 2.A | 9.A | 15.C |
| 3.C | 10.B | 16.E |
| 4.E | 11.A | 17.C |
| 5.A | 12.E | 18.E |
| 6.C | 13.D | 19.C |
| 7.B | ||
