SÖZLÜ İLETİŞİM
A. SÖZLÜ İLETİŞİM TÜR VE TEKNİKLERİNİ TANIMA
HAZIRLIKLI KONUŞMA
Hazırlık
Başarılı bir konuşma, yazılı anlatımda olduğu gibi uzun ve ciddi bir hazırlık döneminden sonra gerçekleşir. Hazırlık çalışmaları malzeme toplama, planlama ve metin oluşturma olmak üzere üç aşamadan meydana gelir.
Amacın tespiti: Konuşma hazırlamadan önce amaç belirlenir. Malzeme amaç doğrultusunda seçilir.
Konunun seçilmesi: Konuşmacı, dinleyicilerin ilgisini çeken konuları seçer.
Konuşma üslubunun tespiti: Konuşmanın üslubu dinleyici kitlesinin durumuna, konuşma ortamına ve konuşmanın türüne göre farklılık gösterir.
Dinleyici, konuşmanın hedef kitlesini oluşturur. Bu yüzden konuşmacı, hedef kitlenin ilgi alanına, azlık-çokluk durumuna, kültür düzeyine, dünya görüşlerine, bağdaşık (homojen) ya da bağdaşmamış (heterojen) oluşlarına göre malzemesini toplar ve konuşma planını ona göre düzenler. Söz gelişi, az kişiye yapılan konuşma kalabalık topluluğa göre daha içtendir. İş adamlarına, akademisyenlere seslenirken kullanılan üslup ve seçilen kelimeler, işçilere, bir spor kulübü taraftarlarına seslenirken kullanılan üsluptan ve kelimelerden farklıdır.
Metin oluşturma: Konuşmacı önce konu ile ilgili malzemeyi toplar. O alanda yazılanlar, kişisel deneyimler, gözlemler, konu ile ilgili başkalarının görüş ve düşünceleri ya da tartışmaları konuşmanın malzemesini oluşturur. Malzemeler okunur, incelenir, konu ile ilgili bilgiler fişlenir. Fişler, önem sırasına göre sıralanır ve gruplandırılır. Konuşmanın planı bu aşamada düzenlenir.
Başlangıç bölümünün yazılması: Konuşmanın başlangıç ve sonuç bölümü çok önemlidir. Bu bölümler sıkıcı ve boş sözlerle doldurulmamalı, etkili sözler kullanılmalıdır. İyi bir başlangıç, konuşmanın dinleyicileri etkilemesinde büyük bir öneme sahiptir.
Konuşmanın içeriğine, konuşmacının üslubuna ve konuşma ortamına göre farklı başlangıç tarzları denenebilir. Özlü bir cümleyle, bir atasözü, beyit, dize ya da doğrudan konuya girmekle konuşmaya başlanabilir. Söz gelişi konuşmanın yapıldığı kentten, toplantı yerinden, dinleyicilerden söz edilebilir. Tarihsel bir olayı anımsatarak, kişisel deneyimlerden de söz edilerek başlamak iyi bir başlangıç sayılabilir. Bir fıkra anlatarak, merak uyandırarak, soru sorarak başlamak; bir şiirden, bir alıntıdan yararlanarak konuya girmek; bir anıdan yararlanarak başlamak da ilgi çekici başlangıç sayılır.
