Sonuç Yayınları 9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Etkinlik Cevapları Sayfa – 202 (Yeni Müfredat-Yeni Kitap)(2018-2019)

Bu şiir, Sultan Mehmed’in değerli kulaklarına ulaşınca adı geçene Yedikule’de müebbet hapis emretmiş. Merhum Ahmed Paşa, orada üzgün bir mahpus iken bu günahı için özür dileyip hatasının bağışlanması dileğiyle Kerem kasidesini söylemiş. Bu birkaç beyit, o kasidedendir.

Kul hata etse nola afv-ı şehinşâhî kanı

Tutalım iki elim kandayımış kanı kerem

Ne kerem ola ki mağlûb edine anı günâh

Ne günâh ola ki mağlûb edemez anı kerem

Su batırmaz bitirir kendi murabbâlarını

Beni niçin hatıra gussaya ummân-ı kerem

“Kul hata etse bunda şaşılacak bir şey yok, sultanın bağışlaması nerede, tutalım ki iki elim kanda olsun, peki kerem nerede.

Bu nasıl kerem ki onu suç yenebilsin, keremin yenemeyeceği günah olur mu?

Su kendi yetiştirdiklerini batırmaz, aksine onları büyütür, peki niçin kerem denizi beni derde, üzün­tüye boğuyor.”

Kısacası o kasidede suçunun bağışlanması ve gazabdan doğan öfkeyi kontrol etmeyle ilgili o kadar yararlı bilgiler vardır ki Sultan Mehmed Han hazretleri, görünce ister istemez suçunu bağışlayıp esirgeme yoluna gitti.

“Bu tatlı anlatım ve fasih dil madem ki Ahmed’de vardır, ona sultanlardan zeval yoktur.” demişler­dir. Kısacası burada yazılıp zikredilen birkaç rengîn beyit çok beğenilmiş ve adı geçenin büyük suçu­nun bağışlanmasına sebep olmuş, ayrıca onu, kurtuluşunun dışında yüce makamlara da eriştirmiştir.

Şiir: Suhandân ola çünki şah-ı devran

Sözüyle kadr bulur ehl-i irfan

“Çağın padişahı söz ustası olunca marifet sahipleri bir sözüyle değer ve yücelik bulur.”

Merhum son derece güzel söz söyleyen, bu konuda orijinal şeyler ortaya koyan düşünmeden şiir söylemede yetenekli olan ve uzağı gören biriydi. Bir gün Sultan Mehmed hazretlerinin yüce meclisle­rinde Hoca Hafız’ı çok överler ve sırları beyan eden divanından ileri gelenlerin inanıp güvenerek fal baktıklarını söylerler. Tesadüfen bu defa karşılarına şu matlâ çıkar:

Matlâ: “Toprağa kimya gözüyle bakanlar, acaba bize göz

ucuyla bakarlar mı?

Sultan Mehmed Han hazretleri bunu çok beğenince adı geçen hemen o anda sözü edilen matlaı şu şekilde tazmin etmiş:

Tazmin: “Toprağa, kimya gözüyle bakanlar, senin bastığın

yerin değerli toprağını sürme yaparlar.”

Bu tazmin, Sultan Mehmed Han hazretleri tarafından beğenilip övülmüş ve aşırı cömertliğinden padişah, Ahmed Paşa’nın ağzını mücevherle doldurmuş. Böylece söz cevherlerine kıymet ve itibar buldurmuş diye rivayet ederler.

Latîfî Tezkiresi, haz.: Mustafa İsen

METİNDE GEÇEN BAZI KELİME VE KELİME GRUPLARI

kazasker: İlmiye sınıfının yüksek derecesinde bulunan devlet görevlisi.

müebbet: Sonu olmayan.

müraat-ı nazir: Anlamca birbiriyle ilgili kelimeleri bir arada kullanma sanatı, tenasüp.

tazmin: Başka bir şairin mısra veya beytini şiirde kullanma.