Metin türüne özgü dil özellikleri, uygun anlatım biçim ve teknikleri kullanılır. Hikâye, masal/fabl, roman, tiyatro, biyografi/otobiyografi vd. ünitelerin okuma bölümünde üzerinde durulan anlatım teknikleri, anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yollarından uygun olanlar kullanılır. Yazılan metin, iyi bir anlatımda bulunması gereken “açıklık, akıcılık, duruluk ve yalınlık” gibi özellikleri taşımalıdır. Yine yazılan metnin türüne göre terim, kavram, deyim, atasözü, ağız özellikleri kullanılır. Dil ve anlatımda farklı cümle yapıları ve türleri tercih edilir. Bir yazıda basit, birleşik, sıralı, bağlı, eksiltili, devrik, kurallı cümle; isim ve fiil cümlesi şeklinde farklı cümle türlerine yer verilir.
Görsel ve işitsel unsurlar doğru ve etkin kullanılmalıdır. Metnin türüne göre; resim, fotoğraf, grafik, çizim, veri tabloları, ses ve görüntü kayıtları vb. unsurlar, metni tamamlayıcı veya destekleyici unsurlar olarak kullanılır.
• DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
Bir konuda ileri sürülen düşünceyi geliştirmek, desteklemek, inandırıcı kılmak ve düşüncenin etkisini artırmak amacıyla başvurulan tekniklere düşünceyi geliştirme yolları denir. Tanımlama, benzetme, karşılaştırma, tanık gösterme (alıntı yapma), örnekleme, sayısal verilerden yararlanma başlıca düşünceyi geliştirme yollarındandır.
Tanımlama: Bir kavram ya da varlığın belirgin özellikleriyle tanıtılmasıdır. Sözü edilen varlık ya da kavramla ilgili “Nedir?”, “Kimdir?” sorularının karşılığını içerir.
Örnek
Mahkemelerde, kongrelerde, soruşturmalarda, resmî toplantılarda vb. yerlerde söylenen sözleri, yaşanan olayları ve bunların sonuçlarını içeren metinlere tutanak denir. Tutanaklarda söylenenlerin, yaşananların ve bunların sonuçlarının hiçbir yorum ya da görüş içermemesi son derece önemlidir. Her şeyin olduğu gibi, yansız olarak yazıya geçirilmiş olması şarttır. Tutanaklar tarih ve saatle başlar, yine tarih ve saatle biter. Şerif Aktaş, Yazılı ve Sözlü Anlatım
Benzetme: Aralarında çeşitli ilgiler bulunan varlık ya da kavramlardan benzerlik bakımından nitelikçe zayıf olanın güçlü olana benzetilerek anlatılmasıdır.
Örnek
Ciddi bir oyuncu için temel, önce dış enstrümanı olan bedenini, sesini ve konuşmasını eğitmektir. Oyuncu ancak enstrümanını eğittikten sonra tıpkı bir müzik aleti gibi çalabilecek duruma gelebilir. Bu enstrüman ne kadar iyi işlenirse o kadar iyi ses verir. Özdemir Nutku, Yeni Başlayanlar İçin Oyuncunun Çalışması
Karşılaştırma: Aralarında benzerlik ya da karşıtlık bulunan varlık veya kavramların bu özelliklerinin ortaya konmasıdır. Bu yolla, anlatılanlar; kavramlar arasındaki benzeşen ve farklılaşan özellikler yardımıyla daha anlaşılır hâle gelir.
