9. Dizelerindeki hece sayıları eşit olmayan ya da hecelerin uzunluk kısalığında bir uyum bulunmayan şiirler serbest ölçü ile yazılmıştır. Okuduğunuz şiirde bu ölçünün tercih edilmesinde şiirde, kullanılan basamak dizelerin bir etkisinin olup olmadığını tartışınız.
Şiir serbest nazımla yazılsa da şiirinde dizelerin birbirinden farklı ve değişik kullanılmasıyla şair görüntü ile sesi birbiriyle eşleştirmey çalışmıştır.
10. Teşbih sanatına “ Kerem Gibi ” şiirinden örnek dizeler gösteriniz.
hava kurşun gibi ağır> hava kurşuna benzetilmiş.
Kerem gibi yana yana >Kendini Kerem’e benzetmiş
Hava toprak gibi gebe > havayı gebeye benzemiş.
11. Sorulara verdiğiniz cevaplardan hareketle satirik şiirin özelliklerini maddeler hâlinde defterinize yazınız.
- Toplum hayatındaki bozuklukların, insanların zaaflarının güldürü unsuru da katılarak dile getirildiği şiir türüdür.
- Divan şiirindeki hicivler ve halk şiirindeki taşlamalar bu türün örnekleridir.
- Zekice, ince bir alay vardır.
- Edebiyatımızda, Şeyhi, Ruhi, Neti ve Ziya Paşa, Şair Eşref bu türde şiirler yazmışlardır.
ŞAİRİN BİYOGRAFİSİ
NÂZIM HIKMET (1902 – 1963)
İlk şiirlerini hece ölçüsüyle yazan Nâzım Hikmet 1921 yılında Moskova’ya gidince burada devrimci Rus şiiriyle tanışmış, eski şiir anlayışını terk etmiştir. Serbest nazımla ilk defa Moskova’da “Açların Gözbebekleri” isimli şiirini yazmıştır. Nâzım Hikmet, şiirlerini yazdığı dönemde kullandığı dil ve üslubun yanında ele aldığı konularla da dikkati çekmiştir. Aile ve aşk duygularını işlediği lirik şiirleriyle değil, propaganda mahiyetindeki şiirleriyle etkili olmuştur. Onun sanat anlayışı sadece 1930’lu yılların sanatçılarını etkilememiş, 1960 sonrası kuşağı da etkilemiştir.
“835 Satır, Jokond ile Si-Ya-U, Memleketimden İnsan Manzaraları, Kuvayı Milliye Destanı (şiir); Kafatası, Yusuf ile Menofis (tiyatro); Sevdalı Bulut (masal), Kemal Tahir’e Mahpushaneden Mektuplar (mektup)” eserlerinden bazılarıdır.
DİL BİLGİSİ
1. Şiirde bazı kelimelerin yazımında farklılık varken bazıları da hecelerine ayrılarak alt satıra yazılmıştır. Bu tür bir yazımın şiire katkısını söyleyiniz.
Ses akışlarıyla ahenk sağlanmıştır. Müzikalite sağlanmıştır.
2. Aşağıdaki şiirde geçen sıfatların altını çiziniz.
SERÇELER
Bir gün gelir geçer bu geceler,
Tırtıllar tırmanır yapraklara.
Sızmaz damla damla dudaklara
Kalbin kaynağından bu heceler.
Alnı işleyerek düşünceler
Gözyaşları düşer zambaklara.
Ve üşüşür olgun başaklara
Akşamın dallarından serçeler.
Ahmet Muhip Dıranas, Şiirler
