Türkçede Fiilden İsim Yapan Ekler Nelerdir?
Kendi başlarına bir anlamı olmayan ancak eklenmek suretiyle kullanılabilen, anlamla ilgili bir görevi bulunan şekillere “ek” denir.
Ekler, sözcük türetmeyi ya da sözcüklerin görevlerini belirtip cümle kurmayı sağlayan, ses ya da ses öbekleridir. Ekler, görevleri yönünden iki çeşittir : yapım eki, çekim eki
YAPIM EKİ
Sözcüklerin kök ve gövdelerine getirilerek onların anlamını değiştiren, böylece yeni sözcüklerin oluşmasını sağlayan, kimi kez de sözcüğün türünü değiştiren eklerdir. Yapım eki alarak gövde olan sözcükle, onun kökü arasında mutlaka bir anlam ilgisi vardır.
Eylemden Ad Yapan Yapım Ekleri (E.A.)
-a/-e : kıs-a, oy-a, sap-a, doğ-a
-ak/ek : uç-ak, sap-ak, biç–ek (bıçak)
-acak : giy-ecek, yak-acak, sil-ecek
-ağan : dur-ağan, ol-ağan, gez-egen
-alak : as-alak, çök-elek, yat-alak
-amak : bas-amak, kaç-amak
-an : böl-en, döv-en, kal-an
-anak : gel-enek, ol-anak, seç-enek
-av/ev : gör-ev, öde-v, sına-v, türe-v
-ay : ol-ay, yap-ay, yat-ay
-ca : düşün-ce, eğlen-ce, sakın-ca
-ç : bağla-ç, büyüt-eç, say-aç
-ga : bil-ge, dal-ga, sömür-ge, süpür-ge
-gan : atıl-gan, çalış-kan, kay-gan
-gı : al-gı, at-kı, bil-gi, coş-ku
-gın : bas-kın, bez-gin, kır-gın
-ı : aç-ı, bat-ı, göm-ü, sor-u, öl-ü
-ıcı : al-ıcı, boğ-ucu, yak-ıcı
-ın : bas-ın, tüt-ün, yığ-ın
-ıntı : al-ıntı, gir-inti, üz-üntü
-ış : bık-ış, dik-iş yağ-ış, bul-uş
-k : ada-k, tara-k
-l : çat-al, doğ-al, koş-ul, oku-l
-m : çiz-im, doğ-um, ekle-m, eyle-m
-ma : bas-ma, çıkart-ma, danış-ma
-maca : bil-mece, bul-maca, kes-mece
-maç : bula-maç, de-meç, yırt-maç
–mak : çak-mak, ek-mek, il-mek
-man : danış-man, eğit-men, say-man
-maz : aç-maz, çık-maz
-mık : il-mik, kıy-mık, kus-muk
-mış : dol-muş, geç-miş, ye-miş
-nç : bas-ınç, gül-ünç, ürk-ünç
-r : yet-er, yaz-ar, oku-r
-sak : sav-sak, tut-sak
-sal : gör-sel, işit-sel, uy-sal
-t : an-ıt, dik-it, um-ut, yak-ıt
-tay : çalış-tay, danış-tay
-tı : avun-tu, sığın-tı, ürper-ti
