ÜNLÜ UYUMLARI
Türkçede, ünlülerin kalınlık-incelik ve düzlük-yuvarlaklık, darlık-genişlik durumuna göre iki çeşit ünlü uyumu vardır.
1) Büyük Ünlü Uyumu:
Türkçe bir sözcükte ilk hecenin ünlüsü kalın ise (a, ı, o, u), sonraki hecelerin ünlüsü de kalın (a, ı, o, u); ilk hecedeki ünlü ince ise (e, i, ö, ü), sonraki ünlüler de ince (e, i, ö, ü) olur. Bu özelliğe büyük ünlü uyumu denir.
| Sözcük | Ünlülerin Özellikleri |
| sa – vur – mak | (kalın – kalın – kalın) |
| bü – zül – mek | (ince – ince – ince) |
| göl – ge – lik | (ince – ince – ince) |
| do – lay – lı | (kalın – kalın – kalın) |
2) Küçük Ünlü Uyumu:
Ünlülerin düzlük-yuvarlaklık, darlık-genişlik bakımından uygunluğudur. Bu kurala göre; Türkçede düz ünlülerden (a, e, ı, i) sonra düz ünlüler (a, e, ı, i) gelir. Yuvarlak ünlülerden (o, ö, u, ü) sonra ya düz-geniş ünlüler (a, e) ya da dar-yuvarlak ünlüler (u, ü) gelir. Küçük ünlü uyumu aranırken heceler bir önceki heceye göre değerlendirilir.
| Sözcük | Ünlülerin Özellikleri |
| ge – ri – lim | (düz-geniş, düz-dar, düz-dar) |
| buğ – day – lı | (yuvarlak-dar, düz-geniş, düz-dar) |
| kor – ku – luk | (yuvarlak-geniş, yuvarlak-dar, yuvarlak-dar) |
| yö – ne – tim | (yuvarlak-geniş, düz-geniş, düz-dar) |
