Nedim Hayatı ve Eserleri

NEDİM HAYATI ESERLERİ EDEBİ KİŞİLİĞİ BİYOGRAFİSİ

• Lale Devri şairidir.
• İstanbul’da doğmuş, iyi bir medrese öğrenimi görmüş, girdiği sınavda üstün bir ba­şarı göstererek müderris ol­muştur. Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın ko­ruması altında yıldızı parlamış, müderrislik mesle­ğinde gittikçe yüksel­miştir. Lale Devri sarayı­nın eğlence âlemlerinde zekası ve esprili kişili­ğiyle aranan bir kişi ol­muş; ancak Patrona Halil İsyanında çıkan karışıklıkta damdan dü­şerek ölmüştür.
• Tek yapıtı olan Divan’ında en güzel şiirleri şarkı ve gazelleridir. Şarkı nazım biçiminin ve “şûhane” gazel tarzının edebiyatımızdaki en güzel örnekle­rini o yazmıştır.
• Ulusal zevkin, yerel özelliklerin ve halk Türkçesinin renkleriyle belirginleşen “mahallileşme akı­mının en önemli temsilcisidir.
• Şiirlerinde İstanbul Türkçesinin, canlı ve kıvrak bir konuşma dilinin özellikleri görülür.
• Lale Devri’nin zevk ve eğlencelerini, Kâğıthane, Sâdâbad ve Çırağan âlemlerini dile getirmiştir.
• İstanbul’a ait betimlemelere geniş yer vermiş; ede­biyatımızda İstanbul sevgisi onunla başlamıştır.
• Divan edebiyatındaki soyut, platonik ve kalıplaş­mış aşk anlayışından uzaklaşmış; halk şairi Karacaoğlan‘ınkine benzer bir aşk anlayışını benim­semiştir.
• Ona göre yaşamın anlamı sevmek, eğlenmek, gününü gün etmektir. Hayat felsefesini” Gülelim, oynayalım, kâm alalım dünyadan” dizesiyle yan­sıtmıştır.
• Çapkınca fakat zarif bir üslupla sözünü ettiği gü­zelleri, klasik ölçüleri zorlayıp gerçek özellikleriy­le betimlemiştir.
• Şiirlerinde din ve tasavvuf konularına yer verme­miş; münacat ve naat yazmamıştır.
• Heceyle yazdığı bir koşmayı Divan’ına alması onun halk zevkine yakınlığını gösterir.
• Divan şiirinin katı kuralları ve dar sınırları içinde “Nedîmâne” denilen yeni bir çığır açma başarısını göstermiş; yaşadığı dönemde yeterince takdir edilmemişse de yüzyılın sonlarından itibaren şöhreti giderek artmıştır.