2008 – ÖSYS Edebiyat

2008 ÖSYS EDEBİYAT SORULARI

1.   I. Kimi şairler şiiri yalnızca uyakta aramaya kalkışmışlardır.

II. Bu akımın etkisindeki şairler şiirin, içerdiği mazmunlar bakımından kusursuz olması gerektiğini savunmuşlardır.

III. Bu şairler, şiirde veznin sağladığı ritmi önemserler.

IV. Betimleyici şiir anlayışını benimseyen şairler, canlı, renkli şiirler yazmışlardır.

V. Bu şiirde şair, dış dünyadaki varlıkları kendi duygu dünyasına göre yorumlayarak farklı izlenimlere ulaşmıştır.

Yukarıdaki cümlelerin hangileri şiirin ahenk özellikleriyle ilgilidir?

A) I. ve III.             B) I. ve IV.           C) II. ve III.

D) II. ve IV.           E) III. ve V.

2.  I. Rüyan, pınarlarda buğulanan nur

II. Sevgin, sırma sırma dökülen şafak

III. Senin için ekin öpüyor yağmur

IV. Senin’çin tarlada büyüyor başak

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) I. ve III. dizeler birbirleriyle tam uyaklıdır.

B) I. ve III. dizeler ile II. ve IV. dizeler arasında çapraz uyak vardır.

C) Dize sonlarında redif yoktur.

D) Ölçüyü tutturmak için ünlü düşmesine başvurulmuştur.

E) Dizelerin tümü 4+4+3 duraklıdır.

3. Orta oyunuyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Erkekler tarafından canlandırılan kadın tipine “Zenne” adı verilir.

B) Başoyuncu, okumuş, orta sınıf şehirliyi temsil eden “Kavuklu”dur.

C) Herhangi bir metne bağlı kalınmadan doğaçlama olarak oynanır.

D) “Fasıl” oyunun asıl konusunun işlendiği bölümdür.

E) “Balama” ve “Frenk” oyuncu tiplerindendir.

4. Dil özellikleri dikkate alınırsa aşağıdaki dizelerden hangisinin Cumhuriyet Dönemine ait olduğu söylenebilir?

A) Şeb-i yeldâyı müneccimle muvakkid ne bilir

Mübtelâ-yı gama sor kim geceler kaç sâ’at

B) Leblerin mecrûh olur dendân-ı sîn-i bûseden

Lâlin öptürmek bu hâletle muhâl olmuş sana

C) Tahammül mülkünü yıktın Hülâgû Han mısın kâfir

Aman dünyayı yaktın âteş-i sûzan mısın kâfir

D) Sülfür inceldi ve en yorgun yerinden kırıldı ayna

Ayna pusluydu bunca yıl nice sır taşımaktan

E) Senin hüsnün benim aşkım senin cevrin benim sabrım

Demâdem artar eksilmez tükenmez bî-nihayettir

5. XV. yüzyılın başlarında yazıya geçirilen —-, adını yaratıcısı olduğuna inanılan kişiden alır. Türklerin yaşamını tarihsel, kültürel ve toplumsal bakımdan çok iyi

anlatan bu yaratılar, —- ürünleridir. İslamiyet öncesi dönemde oluşturulan bu ürünlere, bu dinin kabulünden sonra İslami söyleyiş özellikleri de eklenmiştir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Dede Korkut Hikâyeleri – sözlü edebiyat

B) destanlar – anonim halk edebiyatı

C) Göktürk Yazıtları – ilk yazılı edebiyat

D) tasavvufi şiirler – divan edebiyatı

E) seyahatnameler – halk edebiyatı

6. (I) Yunus Emre, şiirlerinde hiçbir insanı, hiçbir dini ve mezhebi hor görmemiş; duygularını engin ve evrensel bir sevgiyle dile getirmiştir. (II) İnsanın, kendisi

için ne düşünüyorsa başkaları için de aynı şeyi düşünmesi gerektiğini vurgulamıştır. (III) Buna karşın yaşadığı dönemi dar bir dünya görüşüyle ele alarak yansıtmıştır. (IV) Bu arada erdemli olmayı, gururdan ve kibirden uzak durmayı, dünya malına aşırı ölçüde önem vermemeyi öğütlemiştir. (V) Ona göre iyilik etmek, bir gönle girmek, kimseyi kırmamak, dinlemeyi bilmek, yerinde konuşmak erdemlerin başında gelmektedir.

Yunus Emre’nin şiirlerinin içeriğiyle ilgili olarak, yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde verilen bilgi doğru değildir?

A) I.       B) II.          C) III.         D) IV.              E) V.

7.  I. Hicivleriyle ünlüdür. (Nef’î)

II. Hayriyye ve Hayrâbâd adlı ünlü mesnevilerin şairidir. (Nâbî)

III. Ünlenmesini Hüsn ü Aşk adlı mesnevisi sağlamıştır.(Şeyh Gâlip)

IV. Süslü nesrin en güzel örneklerinden biri olan Tazarrunâme’nin yazarıdır. (Kâtip Çelebi)

V. Keşfü’z-Zünûn adında bir ansiklopedi kaleme almış,bu yapıtta yaklaşık 10 bin yazar ve 15 bin eser tanıtmıştır. (Sinan Paşa)

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle birlikte verilen sanatçı adlarından hangi ikisi yer değiştirirse bilgi yanlışlığı giderilmiş olur?

A) I. ve II.                   B) I. ve V.                       C) II. ve III.

D) III. ve IV.               E) IV. ve V.

8. Tanzimat’ın ilk kuşağını oluşturan Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal ve Ahmet Mithat bu dönemin toplumsal yaşamını değişik ölçülerde edebiyata yansıtmaya çalışmıştır. İlk kuşaktan sonra, —-, —-, —-, —- oluşan ikinci kuşak, bu toplumsal sanat anlayışını arka plana atarak daha çok “insan”ı ve onun kişisel serüvenini ele almıştır.

Bu parçada verilen bilgilere göre boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) Tevfik Fikret – Cenap Şehabettin – Ali Ekrem – Süleyman Nazif’ten

B) Halit Ziya – Mehmet Rauf – Hüseyin Cahit – Ahmet Şuayıb’dan

C) Rıza Tevfik – Mehmet Emin – Mehmet Âkif – Muallim Naci’den

D) Recaizâde Ekrem – Abdülhak Hâmit – Samipaşazâde Sezai – Nabizâde Nâzım’dan

E) Yahya Kemal – Halide Edip – Yakup Kadri – Refik Halit’ten

9. Aşağıdakilerden hangisi, Edebiyat-ı Cedîde şairlerinin bir özelliği değildir?

A) Romantik ve simgeci olma

B) Şiirlerini halk dilinin söz değerleriyle biçimlendirme

C) Yoğun bir duygusallık yaşama

D) Kendilerine özgü bir şiir dili oluşturma

E) Doğayı önemli bir anlatım aracı olarak kullanma

10. Millî Edebiyat akımını başlatanlar, —- çıkardıkları Genç Kalemler dergisiyle Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem ve —-. Bu akımın başlıca özellikleri, dilde yalınlık, halk edebiyatının şiir biçimlerinden yararlanma, hece ölçüsünü kullanma, konu seçiminde yerlilik olarak özetlenebilir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden

hangisi sırasıyla getirilmelidir?

A) Manastır’da – Yakup Kadri’dir

B) İstanbul’da – Mehmet Âkif’tir

C) Selanik’te – Ziya Gökalp’tir

D) İzmir’de – Halide Edip’tir

E) Ankara’da – Yahya Kemal’dir

11. —- önemli yapıtlarından biri olan Kuyucaklı Yusuf ile Reşat Nuri’nin —- adlı yapıtı Türk edebiyatında kasaba gerçeklerini yansıtan romanlardandır.

Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Sabahattin Ali’nin – Yeşil Gece

B) Orhan Kemal’in – Çalıkuşu

C) Aziz Nesin’in – Dudaktan Kalbe

D) Rıfat Ilgaz’ın – Acımak

E) Kemal Tahir’in – Kavak Yelleri

12. —-, Tanzimat’tan I. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar yetişmiş üç kuşağın düşünüş ve yaşayışlarındaki değişikliklerin; —-, Millî Mücadele Dönemi Anadolu’sunun; —-, Cumhuriyet’ten sonraki devrimler döneminin; —-, Atatürk’ün ölümünden sonraki yılların eleştirel bir yaklaşımla ele alındığı yapıtlardır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere getirilecek olan yapıt adları aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Panorama I – Panorama II – Yaban – Kiralık Konak

B) Kiralık Konak – Yaban – Panorama I – Panorama II

C) Yaban – Panorama I – Kiralık Konak – Panorama II

D) Kiralık Konak – Panorama I – Panorama II – Yaban

E) Panorama I – Yaban – Panorama II – Kiralık Konak

13. (I) İkinci Yeni şiiri, Garip şiirine bir tepkidir. (II) Başka bir deyişle anlamdan, gerçekten, yaşamdan kopmanın şiiridir. (III) Anlamdan kurtulmak, soyutluğu sağlamak için duyulmadık yeni sözcükler üretme yoluna gidilmiştir. (IV) Söz dizimi değiştirilmiş, yeni tamlamalar kurulmuştur. (V) Bu yeniliklere Orhan Veli, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet öncülük etmiştir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde, İkinci Yeni şiiriyle ilgili bilgi yanlışı vardır?

A) I.           B) II.       C) III.          D) IV.         E) V.

14. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Güldürürken düşündürmeyi de amaçlayan bir mizah anlayışının başarılı örneklerini veren yazarlarımızın başında Aziz Nesin, Rıfat Ilgaz ve Muzaffer İzgü’yü sayabiliriz.

B) Deneme türünün özgün örneklerini veren Nurullah Ataç, bir eleştirmen olarak yeni şiirimizin başarı kazanmasında etkili olmuş bir yazarımızdır.

C) Sabahattin Eyüboğlu, düşünce adamı kimliğiyle hümanist düşünüşün yerleşmesi, halkçı bir kültürün oluşması yolunda çaba göstermiş bir aydınımızdır.

D) Şiirlerini bireysel duyarlıktan çok toplumsal duyarlıkla biçimlendiren Cemal Süreya, Turgut Uyar ve Edip Cansever toplumcu gerçekçi şiirimizin öncüleri arasında yer alır.

E) Falih Rıfkı Atay, Türkçenin inceliklerini taşıyan, yalın, akıcı anlatımıyla anı ve gezi yazılarının bağımsız birer tür boyutuna ulaşmasında etkili olmuştur.

15. Kimi yapıt ve karakterler, okurca öyle benimsenir ki yazarları ağızlarıyla kuş tutsalar bile o yapıtlarla karakterlerin gölgesi altında yaşamaktan kurtulamazlar.

Aşağıda verilenlerden hangisi bu cümlede anlatılanlara bir örnek oluşturmaz?

A) Dostoyevski, Suç ve Ceza, Raskolnikov

B) Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu, Feride

C) Halide Edip Adıvar, Tatarcık, Kör İsmail

D) Victor Hugo, Sefiller, Jean Valjean

E) Halit Ziya Uşaklıgil, Mai ve Siyah, Ahmet Cemil

16. Babalar ve çocukları arasındaki ilişkileri anlatan yazınsal yapıtlar arasında ilk akla gelen romandır —- Babalar ve Oğullar’ı. Romanın genç kahramanı, ünlü

bir yazarın dediği gibi her türlü gerçek varlığı yok sayan aşırı bireycilik demek olan Rus nihilizminin inandırıcı bir portresi olmasaydı, yüz kırk yıldır unutulmadan yaşayabilir miydi?

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yazar adlarından hangisi getirilmelidir?

A) Turgenyev’in

B) Tolstoy’un

C) Puşkin’in

D) Çehov’un

E) Gogol’ün

17. (I) Natüralizm duyularla algılanabilir gerçekliğin tıpatıp yansıtılmasını ilke edinmiştir. (II) Endüstrileşme sürecinde ortaya çıkan ekonomik ve ahlaksal bunalımla büyük kent halkının eleştirilmesi natüralizmin temel konularıdır. (III) Natüralizmin kökleri, düşünce tarihi açısından realizm içinde yer alır ama onu aşar çünkü natüralizm doğayı olduğu gibi yansıtmayı amaçlar. (IV) Natüralizmin temelinde deneysel doğa bilimlerinin verileri yatar. (V) Natüralizme göre, edebiyatın amacı, ciddi konuları, sanatlı biçimde işlemek; sanatta iyiye, gerçeğe ve güzele yönelmektir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtilenler, natüralizm akımıyla ilgili değildir?

A) I.                  B) II.            C) III.        D) IV.           E) V.

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Site

CEVAPLAR