Anlamca Çelişen Sözcük Kullanımı:
Bir anlatımda anlamca çelişen, birbirini tutmayan sözler bulunması, okuyanı şaşırtır ve yazana karşı güvensizlik yaratır.
- Yaşını bilmiyorum fakat kesinlikle saltanat devrinde yaşamış olduğunu
“Kesinlikle” kesinlik bildirir. Zannediyorum ise kesinlikle bağdaşmayan olasılık.
- Eminiz ki sinirlerine hakimiyeti herkesçe bilinen sanatçı en çok acı duyan kişi olsa gerek.
- Bizim “koşma” sözcüğü “beste”nin tam karşılığı gibi bir şey.
- Görüşmede tabi ki tüm politik sorunların ele alınacağını sanıyorum.
Eminim, tabi ki, tam, kuşkusuz, elbette… sözcükleri kesinlik bildirir. Bu sözcüklerin “umuyorum, sanırım, belki, gerek… gibi olasılık bildiren sözcüklerle birlikte kullanılması anlatım bozukluğuna neden olmaktadır.
Senin çok üzüldüğünü hiç kuşkusuz biliyor olmalı.
Muhakkak onlara bir haber ulaştırmış olsa gerek.
Anlamca Çelişen Sözcük Kullanımı:
ÇIKMIŞ SORU ÖRNEKLERİ
Elbette onunla birlikte gitmiş olabilirler.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Öge eksikliği
B) Özne yüklem uyuşmazlığı
C) Öznenin belirtilmemiş olması
D) Aynı anlama gelen sözcüklerin birlikte kullanılması
E) Anlamca çelişen sözcüklerin birlikte kullanılması
(1996-ÖYS)
Çözüm
Anlatım bozukluğunun nedeni çelişen sözlerin bir arada kullanılmasıdır. “Elbette” kesinlik bildirirken “olabilirler” olasılık bildirmektedir.
Yanıt : E
Örnek
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlamca çelişen sözlerin birlikte kullanımı anlatım bozukluğuna neden olmuştur?
A) Senin bu konudaki düşüncelerine sanki inanıyor.
B) Her konuşmasında duyarsızlığın tehlikelerini açıklıyor.
C) Köyden ayrılmanın acısını içinden hiç atamadı.
D) Kesinlikle onunla hiç karşılaşmadığımızı sanıyorum.
E) Sevilen kişiliğiyle hep bizim önümüzde yürüdü.
Çözüm
Sorunun D seçeneğinde “kesinlikle” sözcüğü ile “sanıyorum” sözcükleri anlamca çelişmektedir. Çünkü birinde kesinlik, diğerinde olasılık anlamı vardır. Diğer seçeneklerde böyle bir durum yoktur.
Yanıt: D
